| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
១០. ឧបោសថសុត្តវណ្ណនា
10. Uposathasuttavaṇṇanā
៧១. ទសមេ តទហុបោសថេតិ តស្មិំ អហុ ឧបោសថេ តំ ទិវសំ ឧបោសថេ, បន្នរសិកឧបោសថទិវសេតិ វុត្តំ ហោតិ។ ឧបសង្កមីតិ ឧបោសថង្គានិ អធិដ្ឋាយ គន្ធមាលាទិហត្ថា ឧបសង្កមិ។ ហន្ទាតិ វវស្សគ្គត្ថេ និបាតោ។ ទិវា ទិវស្សាតិ ទិវសស្ស ទិវា នាម មជ្ឈន្ហោ, ឥមស្មិំ ឋិតេ មជ្ឈន្ហិកេ កាលេតិ អត្ថោ។ កុតោ នុ ត្វំ អាគច្ឆសីតិ កិំ ករោន្តី វិចរសីតិ បុច្ឆតិ។ គោបាលកុបោសថោតិ គោបាលកេហិ សទ្ធិំ ឧបវសនឧបោសថោ។ និគណ្ឋុបោសថោតិ និគណ្ឋានំ ឧបវសនឧបោសថោ។ អរិយុបោសថោតិ អរិយានំ ឧបវសនឧបោសថោ។ សេយ្យថាបិ វិសាខេតិ យថា នាម, វិសាខេ។ សាយន្ហសមយេ សាមិកានំ គាវោ និយ្យាតេត្វាតិ គោបាលកា ហិ ទេវសិកវេតនេន វា បញ្ចាហទសាហអទ្ធមាសមាសឆមាសសំវច្ឆរបរិច្ឆេទេន វា គាវោ គហេត្វា រក្ខន្តិ។ ឥធ បន ទេវសិកវេតនេន រក្ខន្តំ សន្ធាយេតំ វុត្តំ – និយ្យាតេត្វាតិ បដិច្ឆាបេត្វា ‘‘ឯតា វោ គាវោ’’តិ ទត្វា។ ឥតិ បដិសញ្ចិក្ខតីតិ អត្តនោ គេហំ គន្ត្វា ភុញ្ជិត្វា មញ្ចេ និបន្នោ ឯវំ បច្ចវេក្ខតិ។ អភិជ្ឈាសហគតេនាតិ តណ្ហាយ សម្បយុត្តេន។ ឯវំ ខោ, វិសាខេ, គោបាលកុបោសថោ ហោតីតិ អរិយុបោសថោវ អយំ, អបរិសុទ្ធវិតក្កតាយ បន គោបាលកឧបោសថដ្ឋានេ ឋិតោ។ ន មហប្ផលោតិ វិបាកផលេន ន មហប្ផលោ។ ន មហានិសំសោតិ វិបាកានិសំសេន ន មហានិសំសោ។ ន មហាជុតិកោតិ វិបាកោភាសេន ន មហាឱភាសោ។ ន មហាវិប្ផារោតិ វិបាកវិប្ផារស្ស អមហន្តតាយ ន មហាវិប្ផារោ។
71. Dasame tadahuposatheti tasmiṃ ahu uposathe taṃ divasaṃ uposathe, pannarasikauposathadivaseti vuttaṃ hoti. Upasaṅkamīti uposathaṅgāni adhiṭṭhāya gandhamālādihatthā upasaṅkami. Handāti vavassaggatthe nipāto. Divā divassāti divasassa divā nāma majjhanho, imasmiṃ ṭhite majjhanhike kāleti attho. Kuto nu tvaṃ āgacchasīti kiṃ karontī vicarasīti pucchati. Gopālakuposathoti gopālakehi saddhiṃ upavasanauposatho. Nigaṇṭhuposathoti nigaṇṭhānaṃ upavasanauposatho. Ariyuposathoti ariyānaṃ upavasanauposatho. Seyyathāpi visākheti yathā nāma, visākhe. Sāyanhasamayesāmikānaṃ gāvo niyyātetvāti gopālakā hi devasikavetanena vā pañcāhadasāhaaddhamāsamāsachamāsasaṃvaccharaparicchedena vā gāvo gahetvā rakkhanti. Idha pana devasikavetanena rakkhantaṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ – niyyātetvāti paṭicchāpetvā ‘‘etā vo gāvo’’ti datvā. Itipaṭisañcikkhatīti attano gehaṃ gantvā bhuñjitvā mañce nipanno evaṃ paccavekkhati. Abhijjhāsahagatenāti taṇhāya sampayuttena. Evaṃ kho, visākhe, gopālakuposatho hotīti ariyuposathova ayaṃ, aparisuddhavitakkatāya pana gopālakauposathaṭṭhāne ṭhito. Na mahapphaloti vipākaphalena na mahapphalo. Na mahānisaṃsoti vipākānisaṃsena na mahānisaṃso. Na mahājutikoti vipākobhāsena na mahāobhāso. Na mahāvipphāroti vipākavipphārassa amahantatāya na mahāvipphāro.
សមណជាតិកាតិ សមណាយេវ។ បរំ យោជនសតន្តិ យោជនសតំ អតិក្កមិត្វា តតោ បរំ។ តេសុ ទណ្ឌំ និក្ខិបាហីតិ តេសុ យោជនសតតោ បរភាគេសុ ឋិតេសុ សត្តេសុ ទណ្ឌំ និក្ខិប, និក្ខិត្តទណ្ឌោ ហោហិ។ នាហំ ក្វចនិ កស្សចិ កិញ្ចនតស្មិន្តិ អហំ កត្ថចិ កស្សចិ បរស្ស កិញ្ចនតស្មិំ ន ហោមិ។ កិញ្ចនំ វុច្ចតិ បលិពោធោ, បលិពោធោ ន ហោមីតិ វុត្តំ ហោតិ។ ន ច មម ក្វចនិ កត្ថចិ កិញ្ចនតត្ថីតិ មមាបិ ក្វចនិ អន្តោ វា ពហិទ្ធា វា កត្ថចិ ឯកបរិក្ខារេបិ កិញ្ចនតា នត្ថិ, បលិពោធោ នត្ថិ, ឆិន្នបលិពោធោហមស្មីតិ វុត្តំ ហោតិ។ ភោគេតិ មញ្ចបីឋយាគុភត្តាទយោ។ អទិន្នំយេវ បរិភុញ្ជតីតិ បុនទិវសេ មញ្ចេ និបជ្ជន្តោបិ បីឋេ និសីទន្តោបិ យាគុំ បិវន្តោបិ ភត្តំ ភុញ្ជន្តោបិ តេ ភោគេ អទិន្នេយេវ បរិភុញ្ជតិ។ ន មហប្ផលោតិ និប្ផលោ។ ព្យញ្ជនមេវ ហិ ឯត្ថ សាវសេសំ, អត្ថោ បន និរវសេសោ។ ឯវំ ឧបវុត្ថស្ស ហិ ឧបោសថស្ស អប្បមត្តកម្បិ វិបាកផលំ ឥដ្ឋំ កន្តំ មនាបំ នាម នត្ថិ។ តស្មា និប្ផលោត្វេវ វេទិតព្ពោ។ សេសបទេសុបិ ឯសេវ នយោ។
Samaṇajātikāti samaṇāyeva. Paraṃ yojanasatanti yojanasataṃ atikkamitvā tato paraṃ. Tesu daṇḍaṃ nikkhipāhīti tesu yojanasatato parabhāgesu ṭhitesu sattesu daṇḍaṃ nikkhipa, nikkhittadaṇḍo hohi. Nāhaṃ kvacani kassaci kiñcanatasminti ahaṃ katthaci kassaci parassa kiñcanatasmiṃ na homi. Kiñcanaṃ vuccati palibodho, palibodho na homīti vuttaṃ hoti. Na ca mama kvacani katthaci kiñcanatatthīti mamāpi kvacani anto vā bahiddhā vā katthaci ekaparikkhārepi kiñcanatā natthi, palibodho natthi, chinnapalibodhohamasmīti vuttaṃ hoti. Bhogeti mañcapīṭhayāgubhattādayo. Adinnaṃyeva paribhuñjatīti punadivase mañce nipajjantopi pīṭhe nisīdantopi yāguṃ pivantopi bhattaṃ bhuñjantopi te bhoge adinneyeva paribhuñjati. Na mahapphaloti nipphalo. Byañjanameva hi ettha sāvasesaṃ, attho pana niravaseso. Evaṃ upavutthassa hi uposathassa appamattakampi vipākaphalaṃ iṭṭhaṃ kantaṃ manāpaṃ nāma natthi. Tasmā nipphalotveva veditabbo. Sesapadesupi eseva nayo.
ឧបក្កិលិដ្ឋស្ស ចិត្តស្សាតិ ឥទំ កស្មា អាហ? សំកិលិដ្ឋេន ហិ ចិត្តេន ឧបវុត្ថោ ឧបោសថោ ន មហប្ផលោ ហោតីតិ ទស្សិតត្តា វិសុទ្ធេន ចិត្តេន ឧបវុត្ថស្ស មហប្ផលតា អនុញ្ញាតា ហោតិ។ តស្មា យេន កម្មដ្ឋានេន ចិត្តំ វិសុជ្ឈតិ, តំ ចិត្តវិសោធនកម្មដ្ឋានំ ទស្សេតុំ ឥទមាហ ។ តត្ថ ឧបក្កមេនាតិ បច្ចត្តបុរិសការេន, ឧបាយេន វា។ តថាគតំ អនុស្សរតីតិ អដ្ឋហិ ការណេហិ តថាគតគុណេ អនុស្សរតិ។ ឯត្ថ ហិ ឥតិបិ សោ ភគវាតិ សោ ភគវា ឥតិបិ សីលេន, ឥតិបិ សមាធិនាតិ សព្ពេ លោកិយលោកុត្តរា ពុទ្ធគុណា សង្គហិតា។ អរហន្តិអាទីហិ បាដិយេក្កគុណាវ និទ្ទិដ្ឋា។ តថាគតំ អនុស្សរតោ ចិត្តំ បសីទតីតិ លោកិយលោកុត្តរេ តថាគតគុណេ អនុស្សរន្តស្ស ចិត្តុប្បាទោ បសន្នោ ហោតិ។
Upakkiliṭṭhassa cittassāti idaṃ kasmā āha? Saṃkiliṭṭhena hi cittena upavuttho uposatho na mahapphalo hotīti dassitattā visuddhena cittena upavutthassa mahapphalatā anuññātā hoti. Tasmā yena kammaṭṭhānena cittaṃ visujjhati, taṃ cittavisodhanakammaṭṭhānaṃ dassetuṃ idamāha . Tattha upakkamenāti paccattapurisakārena, upāyena vā. Tathāgataṃ anussaratīti aṭṭhahi kāraṇehi tathāgataguṇe anussarati. Ettha hi itipi so bhagavāti so bhagavā itipi sīlena, itipi samādhināti sabbe lokiyalokuttarā buddhaguṇā saṅgahitā. Arahantiādīhi pāṭiyekkaguṇāva niddiṭṭhā. Tathāgataṃ anussarato cittaṃ pasīdatīti lokiyalokuttare tathāgataguṇe anussarantassa cittuppādo pasanno hoti.
ចិត្តស្ស ឧបក្កិលេសាតិ បញ្ច នីវរណា។ កក្កន្តិ អាមលកកក្កំ។ តជ្ជំ វាយាមន្តិ តជ្ជាតិកំ តទនុច្ឆវិកំ កក្កេន មក្ខនឃំសនធោវនវាយាមំ។ បរិយោទបនា ហោតីតិ សុទ្ធភាវករណំ ហោតិ។ កិលិដ្ឋស្មិំ ហិ សីសេ បសាធនំ បសាធេត្វា នក្ខត្តំ កីឡមានោ ន សោភតិ, បរិសុទ្ធេ បន តស្មិំ បសាធនំ បសាធេត្វា នក្ខត្តំ កីឡមានោ សោភតិ, ឯវមេវ កិលិដ្ឋចិត្តេន ឧបោសថង្គានិ អធិដ្ឋាយ ឧបោសថោ ឧបវុត្ថោ ន មហប្ផលោ ហោតិ, បរិសុទ្ធេន បន ចិត្តេន ឧបោសថង្គានិ អធិដ្ឋាយ ឧបវុត្ថោ ឧបោសថោ មហប្ផលោ ហោតីតិ អធិប្បាយេន ឯវមាហ។ ព្រហ្មុបោសថំ ឧបវសតីតិ ព្រហ្មា វុច្ចតិ សម្មាសម្ពុទ្ធោ, តស្ស គុណានុស្សរណវសេន អយំ ឧបោសថោ ព្រហ្មុបោសថោ នាម, តំ ឧបវសតិ។ ព្រហ្មុនា សទ្ធិំ សំវសតីតិ សម្មាសម្ពុទ្ធេន សទ្ធិំ សំវសតិ។ ព្រហ្មញ្ចស្ស អារព្ភាតិ សម្មាសម្ពុទ្ធំ អារព្ភ។
Cittassa upakkilesāti pañca nīvaraṇā. Kakkanti āmalakakakkaṃ. Tajjaṃ vāyāmanti tajjātikaṃ tadanucchavikaṃ kakkena makkhanaghaṃsanadhovanavāyāmaṃ. Pariyodapanā hotīti suddhabhāvakaraṇaṃ hoti. Kiliṭṭhasmiṃ hi sīse pasādhanaṃ pasādhetvā nakkhattaṃ kīḷamāno na sobhati, parisuddhe pana tasmiṃ pasādhanaṃ pasādhetvā nakkhattaṃ kīḷamāno sobhati, evameva kiliṭṭhacittena uposathaṅgāni adhiṭṭhāya uposatho upavuttho na mahapphalo hoti, parisuddhena pana cittena uposathaṅgāni adhiṭṭhāya upavuttho uposatho mahapphalo hotīti adhippāyena evamāha. Brahmuposathaṃ upavasatīti brahmā vuccati sammāsambuddho, tassa guṇānussaraṇavasena ayaṃ uposatho brahmuposatho nāma, taṃ upavasati. Brahmunā saddhiṃ saṃvasatīti sammāsambuddhena saddhiṃ saṃvasati. Brahmañcassaārabbhāti sammāsambuddhaṃ ārabbha.
ធម្មំ អនុស្សរតីតិ សហតន្តិកំ លោកុត្តរធម្មំ អនុស្សរតិ។ សោត្តិន្តិ កុរុវិន្ទកសោត្តិំ។ កុរុវិន្ទកបាសាណចុណ្ណេន ហិ សទ្ធិំ លាខំ យោជេត្វា មណិកេ កត្វា វិជ្ឈិត្វា សុត្តេន អាវុណិត្វា តំ មណិ កលាបបន្តិំ ឧភតោ គហេត្វា បិដ្ឋិំ ឃំសេន្តិ, តំ សន្ធាយ វុត្តំ – ‘‘សោត្តិញ្ច បដិច្ចា’’តិ។ ចុណ្ណន្តិ ន្ហានីយចុណ្ណំ។ តជ្ជំ វាយាមន្តិ ឧព្ពដ្ដនឃំសនធោវនាទិកំ តទនុរូបវាយាមំ។ ធម្មុបោសថន្តិ សហតន្តិកំ នវលោកុត្តរធម្មំ អារព្ភ ឧបវុត្ថត្តា អយំ ឧបោសថោ ‘‘ធម្មុបោសថោ’’តិ វុត្តោ។ ឥធាបិ បរិយោទបនាតិ បទេ ឋត្វា បុរិមនយេនេវ យោជនា កាតព្ពា។
Dhammaṃ anussaratīti sahatantikaṃ lokuttaradhammaṃ anussarati. Sottinti kuruvindakasottiṃ. Kuruvindakapāsāṇacuṇṇena hi saddhiṃ lākhaṃ yojetvā maṇike katvā vijjhitvā suttena āvuṇitvā taṃ maṇi kalāpapantiṃ ubhato gahetvā piṭṭhiṃ ghaṃsenti, taṃ sandhāya vuttaṃ – ‘‘sottiñca paṭiccā’’ti. Cuṇṇanti nhānīyacuṇṇaṃ. Tajjaṃ vāyāmanti ubbaṭṭanaghaṃsanadhovanādikaṃ tadanurūpavāyāmaṃ. Dhammuposathanti sahatantikaṃ navalokuttaradhammaṃ ārabbha upavutthattā ayaṃ uposatho ‘‘dhammuposatho’’ti vutto. Idhāpi pariyodapanāti pade ṭhatvā purimanayeneva yojanā kātabbā.
សង្ឃំ អនុស្សរតីតិ អដ្ឋន្នំ អរិយបុគ្គលានំ គុណេ អនុស្សរតិ។ ឧស្មញ្ច បដិច្ចាតិ ទ្វេ តយោ វារេ គាហាបិតំ ឧសុមំ បដិច្ច។ ឧសញ្ចាតិបិ បាឋោ, អយមេវត្ថោ ។ ខារន្តិ ឆារិកំ។ គោមយន្តិ គោមុត្តំ វា អជលណ្ឌិកា វា។ បរិយោទបនាតិ ឥធាបិ បុរិមនយេនេវ យោជនា កាតព្ពា។ សង្ឃុបោសថន្តិ អដ្ឋន្នំ អរិយបុគ្គលានំ គុណេ អារព្ភ ឧបវុត្ថត្តា អយំ ឧបោសថោ ‘‘សង្ឃុបោសថោ’’តិ វុត្តោ។
Saṅghaṃ anussaratīti aṭṭhannaṃ ariyapuggalānaṃ guṇe anussarati. Usmañca paṭiccāti dve tayo vāre gāhāpitaṃ usumaṃ paṭicca. Usañcātipi pāṭho, ayamevattho . Khāranti chārikaṃ. Gomayanti gomuttaṃ vā ajalaṇḍikā vā. Pariyodapanāti idhāpi purimanayeneva yojanā kātabbā. Saṅghuposathanti aṭṭhannaṃ ariyapuggalānaṃ guṇe ārabbha upavutthattā ayaṃ uposatho ‘‘saṅghuposatho’’ti vutto.
សីលានីតិ គហដ្ឋោ គហដ្ឋសីលានិ, បព្ពជិតោ បព្ពជិតសីលានិ។ អខណ្ឌានីតិអាទីនំ អត្ថោ វិសុទ្ធិមគ្គេ (វិសុទ្ធិ. ១.២១) វិត្ថារិតោវ។ វាលណ្ឌុបកន្តិ អស្សវាលេហិ វា មកចិវាលាទីហិ វា កតំ អណ្ឌុបកំ។ តជ្ជំ វាយាមន្តិ តេលេន តេមេត្វា មលស្ស តិន្តភាវំ ញត្វា ឆារិកំ បក្ខិបិត្វា វាលណ្ឌុបកេន ឃំសនវាយាមោ។ ឥធ បរិយោទបនាតិ បទេ ឋត្វា ឯវំ យោជនា កាតព្ពា កិលិដ្ឋស្មិញ្ហិ អាទាសេ មណ្ឌិតបសាធិតោបិ អត្តភាវោ ឱលោកិយមានោ ន សោភតិ, បរិសុទ្ធេ សោភតិ។ ឯវមេវ កិលិដ្ឋេន ចិត្តេន ឧបវុត្ថោ ឧបោសថោ ន មហប្ផលោ ហោតិ, បរិសុទ្ធេន បន មហប្ផលោ ហោតីតិ។ សីលុបោសថន្តិ អត្តនោ សីលានុស្សរណវសេន ឧបវុត្ថោ ឧបោសថោ សីលុបោសថោ នាម។ សីលេន សទ្ធិន្តិ អត្តនោ បញ្ចសីលទសសីលេន សទ្ធិំ។ សីលញ្ចស្ស អារព្ភាតិ បញ្ចសីលំ ទសសីលញ្ច អារព្ភ។
Sīlānīti gahaṭṭho gahaṭṭhasīlāni, pabbajito pabbajitasīlāni. Akhaṇḍānītiādīnaṃ attho visuddhimagge (visuddhi. 1.21) vitthāritova. Vālaṇḍupakanti assavālehi vā makacivālādīhi vā kataṃ aṇḍupakaṃ. Tajjaṃvāyāmanti telena temetvā malassa tintabhāvaṃ ñatvā chārikaṃ pakkhipitvā vālaṇḍupakena ghaṃsanavāyāmo. Idha pariyodapanāti pade ṭhatvā evaṃ yojanā kātabbā kiliṭṭhasmiñhi ādāse maṇḍitapasādhitopi attabhāvo olokiyamāno na sobhati, parisuddhe sobhati. Evameva kiliṭṭhena cittena upavuttho uposatho na mahapphalo hoti, parisuddhena pana mahapphalo hotīti. Sīluposathanti attano sīlānussaraṇavasena upavuttho uposatho sīluposatho nāma. Sīlena saddhinti attano pañcasīladasasīlena saddhiṃ. Sīlañcassa ārabbhāti pañcasīlaṃ dasasīlañca ārabbha.
ទេវតា អនុស្សរតីតិ ទេវតា សក្ខិដ្ឋានេ ឋបេត្វា អត្តនោ សទ្ធាទិគុណេ អនុស្សរតិ។ ឧក្កន្តិ ឧទ្ធនំ។ លោណន្តិ លោណមត្តិកា។ គេរុកន្តិ គេរុកចុណ្ណំ។ នាឡិកសណ្ឌាសន្តិ ធមននាឡិកញ្ចេវ បរិវត្តនសណ្ឌាសញ្ច។ តជ្ជំ វាយាមន្តិ ឧទ្ធនេ បក្ខិបនធមនបរិវត្តនាទិកំ អនុរូបំ វាយាមំ។ ឥធ បរិយោទបនាតិ បទេ ឋត្វា ឯវំ យោជនា វេទិតព្ពា – សំកិលិដ្ឋសុវណ្ណមយេន ហិ បសាធនភណ្ឌេន បសាធិតា នក្ខត្តំ កីឡមានា ន សោភន្តិ, បរិសុទ្ធសុវណ្ណមយេន សោភន្តិ។ ឯវមេវ សំកិលិដ្ឋចិត្តស្ស ឧបោសថោ ន មហប្ផលោ ហោតិ, បរិសុទ្ធចិត្តស្ស មហប្ផលោ។ ទេវតុបោសថន្តិ ទេវតា សក្ខិដ្ឋានេ ឋបេត្វា អត្តនោ គុណេ អនុស្សរន្តេន ឧបវុត្ថឧបោសថោ ទេវតុបោសថោ នាម។ សេសំ ឥមេសុ ពុទ្ធានុស្សតិអាទីសុ កម្មដ្ឋានេសុ យំ វត្តព្ពំ សិយា, តំ សព្ពំ វិសុទ្ធិមគ្គេ (វិសុទ្ធិ. ១.១២៣ អាទយោ) វុត្តមេវ។
Devatā anussaratīti devatā sakkhiṭṭhāne ṭhapetvā attano saddhādiguṇe anussarati. Ukkanti uddhanaṃ. Loṇanti loṇamattikā. Gerukanti gerukacuṇṇaṃ. Nāḷikasaṇḍāsanti dhamananāḷikañceva parivattanasaṇḍāsañca. Tajjaṃ vāyāmanti uddhane pakkhipanadhamanaparivattanādikaṃ anurūpaṃ vāyāmaṃ. Idha pariyodapanāti pade ṭhatvā evaṃ yojanā veditabbā – saṃkiliṭṭhasuvaṇṇamayena hi pasādhanabhaṇḍena pasādhitā nakkhattaṃ kīḷamānā na sobhanti, parisuddhasuvaṇṇamayena sobhanti. Evameva saṃkiliṭṭhacittassa uposatho na mahapphalo hoti, parisuddhacittassa mahapphalo. Devatuposathanti devatā sakkhiṭṭhāne ṭhapetvā attano guṇe anussarantena upavutthauposatho devatuposatho nāma. Sesaṃ imesu buddhānussatiādīsu kammaṭṭhānesu yaṃ vattabbaṃ siyā, taṃ sabbaṃ visuddhimagge (visuddhi. 1.123 ādayo) vuttameva.
បាណាតិបាតន្តិ បាណវធំ។ បហាយាតិ តំ បាណាតិបាតចេតនាសង្ខាតំ ទុស្សីល្យំ បជហិត្វា។ បដិវិរតាតិ បហីនកាលតោ បដ្ឋាយ តតោ ទុស្សីល្យតោ ឱរតា វិរតាវ។ និហិតទណ្ឌា និហិតសត្ថាតិ បរូបឃាតត្ថាយ ទណ្ឌំ វា សត្ថំ វា អាទាយ អវត្តនតោ និក្ខិត្តទណ្ឌា ចេវ និក្ខិត្តសត្ថា ចាតិ អត្ថោ។ ឯត្ថ ច ឋបេត្វា ទណ្ឌំ សព្ពម្បិ អវសេសំ ឧបករណំ សត្តានំ វិហិំសនភាវតោ សត្ថន្តិ វេទិតព្ពំ។ យំ បន ភិក្ខូ កត្តរទណ្ឌំ វា ទន្តកដ្ឋវាសិំ វា បិប្ផលកំ វា គហេត្វា វិចរន្តិ, ន តំ បរូបឃាតត្ថាយ។ តស្មា និហិតទណ្ឌា និហិតសត្ថាត្វេវ សង្ខំ គច្ឆន្តិ។ លជ្ជីតិ បាបជិគុច្ឆនលក្ខណាយ លជ្ជាយ សមន្នាគតា។ ទយាបន្នាតិ ទយំ មេត្តចិត្តតំ អាបន្នា។ សព្ពបាណភូតហិតានុកម្បីតិ សព្ពេ បាណភូតេ ហិតេន អនុកម្បកា, តាយ ឯវ ទយាបន្នតាយ សព្ពេសំ បាណភូតានំ ហិតចិត្តកាតិ អត្ថោ។ អហម្បជ្ជាតិ អហម្បិ អជ្ជ។ ឥមិនាបិ អង្គេនាតិ ឥមិនាបិ គុណង្គេន។ អរហតំ អនុករោមីតិ យថា បុរតោ គច្ឆន្តំ បច្ឆតោ គច្ឆន្តោ អនុគច្ឆតិ នាម, ឯវំ អហម្បិ អរហន្តេហិ បឋមំ កតំ ឥមំ គុណំ បច្ឆា ករោន្តោ តេសំ អរហន្តានំ អនុករោមិ។ ឧបោសថោ ច មេ ឧបវុត្ថោ ភវិស្សតីតិ ឯវំ ករោន្តេន មយា អរហតញ្ច អនុកតំ ភវិស្សតិ, ឧបោសថោ ច ឧបវុត្ថោ ភវិស្សតិ។
Pāṇātipātanti pāṇavadhaṃ. Pahāyāti taṃ pāṇātipātacetanāsaṅkhātaṃ dussīlyaṃ pajahitvā. Paṭiviratāti pahīnakālato paṭṭhāya tato dussīlyato oratā viratāva. Nihitadaṇḍā nihitasatthāti parūpaghātatthāya daṇḍaṃ vā satthaṃ vā ādāya avattanato nikkhittadaṇḍā ceva nikkhittasatthā cāti attho. Ettha ca ṭhapetvā daṇḍaṃ sabbampi avasesaṃ upakaraṇaṃ sattānaṃ vihiṃsanabhāvato satthanti veditabbaṃ. Yaṃ pana bhikkhū kattaradaṇḍaṃ vā dantakaṭṭhavāsiṃ vā pipphalakaṃ vā gahetvā vicaranti, na taṃ parūpaghātatthāya. Tasmā nihitadaṇḍā nihitasatthātveva saṅkhaṃ gacchanti. Lajjīti pāpajigucchanalakkhaṇāya lajjāya samannāgatā. Dayāpannāti dayaṃ mettacittataṃ āpannā. Sabbapāṇabhūtahitānukampīti sabbe pāṇabhūte hitena anukampakā, tāya eva dayāpannatāya sabbesaṃ pāṇabhūtānaṃ hitacittakāti attho. Ahampajjāti ahampi ajja. Imināpi aṅgenāti imināpi guṇaṅgena. Arahataṃ anukaromīti yathā purato gacchantaṃ pacchato gacchanto anugacchati nāma, evaṃ ahampi arahantehi paṭhamaṃ kataṃ imaṃ guṇaṃ pacchā karonto tesaṃ arahantānaṃ anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissatīti evaṃ karontena mayā arahatañca anukataṃ bhavissati, uposatho ca upavuttho bhavissati.
អទិន្នាទានន្តិ អទិន្នស្ស បរបរិគ្គហិតស្ស អាទានំ, ថេយ្យំ ចោរិកន្តិ អត្ថោ។ ទិន្នមេវ អាទិយន្តីតិ ទិន្នាទាយី។ ចិត្តេនបិ ទិន្នមេវ បដិកង្ខន្តីតិ ទិន្នបាដិកង្ខី។ ថេនេតីតិ ថេនោ, ន ថេនេន អថេនេន។ អថេនត្តាយេវ សុចិភូតេន។ អត្តនាតិ អត្តភាវេន, អថេនំ សុចិភូតំ អត្តភាវំ កត្វា វិហរន្តីតិ វុត្តំ ហោតិ។
Adinnādānanti adinnassa parapariggahitassa ādānaṃ, theyyaṃ corikanti attho. Dinnameva ādiyantīti dinnādāyī. Cittenapi dinnameva paṭikaṅkhantīti dinnapāṭikaṅkhī. Thenetīti theno, na thenena athenena. Athenattāyeva sucibhūtena. Attanāti attabhāvena, athenaṃ sucibhūtaṃ attabhāvaṃ katvā viharantīti vuttaṃ hoti.
អព្រហ្មចរិយន្តិ អសេដ្ឋចរិយំ។ ព្រហ្មំ សេដ្ឋំ អាចារំ ចរន្តីតិ ព្រហ្មចារី។ អារាចារីតិ អព្រហ្មចរិយតោ ទូរាចារី។ មេថុនាតិ រាគបរិយុដ្ឋានវសេន សទិសត្តា មេថុនកាតិ លទ្ធវោហារេហិ បដិសេវិតព្ពតោ មេថុនោតិ សង្ខំ គតា អសទ្ធម្មា។ គាមធម្មាតិ គាមវាសីនំ ធម្មា។
Abrahmacariyanti aseṭṭhacariyaṃ. Brahmaṃ seṭṭhaṃ ācāraṃ carantīti brahmacārī. Ārācārīti abrahmacariyato dūrācārī. Methunāti rāgapariyuṭṭhānavasena sadisattā methunakāti laddhavohārehi paṭisevitabbato methunoti saṅkhaṃ gatā asaddhammā. Gāmadhammāti gāmavāsīnaṃ dhammā.
មុសាវាទាតិ អលិកវចនា តុច្ឆវចនា។ សច្ចំ វទន្តីតិ សច្ចវាទី។ សច្ចេន សច្ចំ សំទហន្តិ ឃដ្ដេន្តីតិ សច្ចសន្ធា, ន អន្តរន្តរា មុសា វទន្តីតិ អត្ថោ ។ យោ ហិ បុរិសោ កទាចិ មុសាវាទំ វទតិ, កទាចិ សច្ចំ។ តស្ស មុសាវាទេន អន្តរិតត្តា សច្ចំ សច្ចេន ន ឃដីយតិ។ តស្មា ន សោ សច្ចសន្ធោ។ ឥមេ បន ន តាទិសា, ជីវិតហេតុបិ មុសា អវត្វា សច្ចេន សច្ចំ សំទហន្តិយេវាតិ សច្ចសន្ធា។ ថេតាតិ ថិរា, ឋិតកថាតិ អត្ថោ។ ឯកោ បុគ្គលោ ហលិទ្ទិរាគោ វិយ ថុសរាសិម្ហិ និខាតខាណុ វិយ អស្សបិដ្ឋេ ឋបិតកុម្ភណ្ឌមិវ ច ន ឋិតកថោ ហោតិ។ ឯកោ បាសាណលេខា វិយ ឥន្ទខីលោ វិយ ច ឋិតកថោ ហោតិ, អសិនា សីសំ ឆិន្ទន្តេបិ ទ្វេ កថា ន កថេតិ។ អយំ វុច្ចតិ ថេតោ។ បច្ចយិកាតិ បត្តិយាយិតព្ពកា, សទ្ធាយិកាតិ អត្ថោ។ ឯកច្ចោ ហិ បុគ្គលោ ន បច្ចយិកោ ហោតិ, ‘‘ឥទំ កេន វុត្តំ, អសុកេន នាមា’’តិ វុត្តេ ‘‘មា តស្ស វចនំ សទ្ទហថា’’តិ វត្តព្ពតំ អាបជ្ជតិ។ ឯកោ បច្ចយិកោ ហោតិ, ‘‘ឥទំ កេន វុត្តំ, អសុកេនា’’តិ វុត្តេ ‘‘យទិ តេន វុត្តំ, ឥទមេវ បមាណំ, ឥទានិ បដិក្ខិបិតព្ពំ នត្ថិ, ឯវមេវំ ឥទ’’ន្តិ វត្តព្ពតំ អាបជ្ជតិ។ អយំ វុច្ចតិ បច្ចយិកោ។ អវិសំវាទកា លោកស្សាតិ តាយ សច្ចវាទិតាយ លោកំ ន វិសំវាទេន្តីតិ អត្ថោ។
Musāvādāti alikavacanā tucchavacanā. Saccaṃ vadantīti saccavādī. Saccena saccaṃ saṃdahanti ghaṭṭentīti saccasandhā, na antarantarā musā vadantīti attho . Yo hi puriso kadāci musāvādaṃ vadati, kadāci saccaṃ. Tassa musāvādena antaritattā saccaṃ saccena na ghaṭīyati. Tasmā na so saccasandho. Ime pana na tādisā, jīvitahetupi musā avatvā saccena saccaṃ saṃdahantiyevāti saccasandhā. Thetāti thirā, ṭhitakathāti attho. Eko puggalo haliddirāgo viya thusarāsimhi nikhātakhāṇu viya assapiṭṭhe ṭhapitakumbhaṇḍamiva ca na ṭhitakatho hoti. Eko pāsāṇalekhā viya indakhīlo viya ca ṭhitakatho hoti, asinā sīsaṃ chindantepi dve kathā na katheti. Ayaṃ vuccati theto. Paccayikāti pattiyāyitabbakā, saddhāyikāti attho. Ekacco hi puggalo na paccayiko hoti, ‘‘idaṃ kena vuttaṃ, asukena nāmā’’ti vutte ‘‘mā tassa vacanaṃ saddahathā’’ti vattabbataṃ āpajjati. Eko paccayiko hoti, ‘‘idaṃ kena vuttaṃ, asukenā’’ti vutte ‘‘yadi tena vuttaṃ, idameva pamāṇaṃ, idāni paṭikkhipitabbaṃ natthi, evamevaṃ ida’’nti vattabbataṃ āpajjati. Ayaṃ vuccati paccayiko. Avisaṃvādakālokassāti tāya saccavāditāya lokaṃ na visaṃvādentīti attho.
សុរាមេរយមជ្ជបមាទដ្ឋានន្តិ សុរាមេរយមជ្ជានំ បានចេតនាសង្ខាតំ បមាទការណំ។ ឯកភត្តិកាតិ បាតរាសភត្តំ សាយមាសភត្តន្តិ ទ្វេ ភត្តានិ។ តេសុ បាតរាសភត្តំ អន្តោមជ្ឈន្ហិកេន បរិច្ឆិន្នំ, ឥតរំ មជ្ឈន្ហិកតោ ឧទ្ធំ អន្តោអរុណេន។ តស្មា អន្តោមជ្ឈន្ហិកេ ទសក្ខត្តុំ ភុញ្ជមានាបិ ឯកភត្តិកាវ ហោន្តិ។ តំ សន្ធាយ វុត្តំ – ‘‘ឯកភត្តិកា’’តិ។ រត្តិភោជនំ រត្តិ, តតោ ឧបរតាតិ រត្តូបរតា។ អតិក្កន្តេ មជ្ឈន្ហិកេ យាវ សូរិយត្ថង្គមនា ភោជនំ វិកាលភោជនំ នាម, តតោ វិរតត្តា វិរតា វិកាលភោជនា។
Surāmerayamajjapamādaṭṭhānanti surāmerayamajjānaṃ pānacetanāsaṅkhātaṃ pamādakāraṇaṃ. Ekabhattikāti pātarāsabhattaṃ sāyamāsabhattanti dve bhattāni. Tesu pātarāsabhattaṃ antomajjhanhikena paricchinnaṃ, itaraṃ majjhanhikato uddhaṃ antoaruṇena. Tasmā antomajjhanhike dasakkhattuṃ bhuñjamānāpi ekabhattikāva honti. Taṃ sandhāya vuttaṃ – ‘‘ekabhattikā’’ti. Rattibhojanaṃ ratti, tato uparatāti rattūparatā. Atikkante majjhanhike yāva sūriyatthaṅgamanā bhojanaṃ vikālabhojanaṃ nāma, tato viratattā viratā vikālabhojanā.
សាសនស្ស អននុលោមត្តា វិសូកំ បដាណិភូតំ ទស្សនន្តិ វិសូកទស្សនំ, អត្តនា នច្ចននច្ចាបនាទិវសេន នច្ចញ្ច គីតញ្ច វាទិតញ្ច, អន្តមសោ មយូរនច្ចនាទិវសេនាបិ បវត្តានំ នច្ចាទីនំ វិសូកភូតំ ទស្សនញ្ចាតិ នច្ចគីតវាទិតវិសូកទស្សនំ។ នច្ចាទីនិ ហិ អត្តនា បយោជេតុំ វា បរេហិ បយោជាបេតុំ វា បយុត្តានិ បស្សិតុំ វា នេវ ភិក្ខូនំ, ន ភិក្ខុនីនំ វដ្ដន្តិ។
Sāsanassa ananulomattā visūkaṃ paṭāṇibhūtaṃ dassananti visūkadassanaṃ, attanā naccananaccāpanādivasena naccañca gītañca vāditañca, antamaso mayūranaccanādivasenāpi pavattānaṃ naccādīnaṃ visūkabhūtaṃ dassanañcāti naccagītavāditavisūkadassanaṃ. Naccādīni hi attanā payojetuṃ vā parehi payojāpetuṃ vā payuttāni passituṃ vā neva bhikkhūnaṃ, na bhikkhunīnaṃ vaṭṭanti.
មាលាទីសុ មាលាតិ យំកិញ្ចិ បុប្ផំ។ គន្ធន្តិ យំកិញ្ចិ គន្ធជាតំ។ វិលេបនន្តិ ឆវិរាគករណំ។ តត្ថ បិឡន្ធន្តោ ធារេតិ នាម, ឩនដ្ឋានំ បូរេន្តោ មណ្ឌេតិ នាម, គន្ធវសេន ឆវិរាគវសេន ច សាទិយន្តោ វិភូសេតិ នាម។ ឋានំ វុច្ចតិ ការណំ, តស្មា យាយ ទុស្សីល្យចេតនាយ តានិ មាលាធារណាទីនិ មហាជនោ ករោតិ, តតោ បដិវិរតាតិ អត្ថោ។ ឧច្ចាសយនំ វុច្ចតិ បមាណាតិក្កន្តំ, មហាសយនំ អកប្បិយត្ថរណំ, តតោ បដិវិរតាតិ អត្ថោ។
Mālādīsu mālāti yaṃkiñci pupphaṃ. Gandhanti yaṃkiñci gandhajātaṃ. Vilepananti chavirāgakaraṇaṃ. Tattha piḷandhanto dhāreti nāma, ūnaṭṭhānaṃ pūrento maṇḍeti nāma, gandhavasena chavirāgavasena ca sādiyanto vibhūseti nāma. Ṭhānaṃ vuccati kāraṇaṃ, tasmā yāya dussīlyacetanāya tāni mālādhāraṇādīni mahājano karoti, tato paṭiviratāti attho. Uccāsayanaṃ vuccati pamāṇātikkantaṃ, mahāsayanaṃ akappiyattharaṇaṃ, tato paṭiviratāti attho.
កីវមហប្ផលោតិ កិត្តកំ មហប្ផលោ។ សេសបទេសុបិ ឯសេវ នយោ។ បហូតរត្តរតនានន្តិ បហូតេន រត្តសង្ខាតេន រតនេន សមន្នាគតានំ, សកលជម្ពុទីបតលំ ភេរិតលសទិសំ កត្វា កដិប្បមាណេហិ សត្តហិ រតនេហិ បូរិតានន្តិ អត្ថោ។ ឥស្សរិយាធិបច្ចន្តិ ឥស្សរភាវេន វា ឥស្សរិយមេវ វា អាធិបច្ចំ, ន ឯត្ថ សាហសិកកម្មន្តិបិ ឥស្សរិយាធិបច្ចំ។ រជ្ជំ ការេយ្យាតិ ឯវរូបំ ចក្កវត្តិរជ្ជំ ការេយ្យ។ អង្គានន្តិអាទីនិ តេសំ ជនបទានំ នាមានិ។ កលំ នាគ្ឃតិ សោឡសិន្តិ ឯកំ អហោរត្តំ ឧបវុត្ថឧបោសថេ បុញ្ញំ សោឡសភាគេ កត្វា តតោ ឯកំ ភាគញ្ច ន អគ្ឃតិ។ ឯករត្តុបោសថស្ស សោឡសិយា កលាយ យំ វិបាកផលំ, តំយេវ តតោ ពហុតរំ ហោតីតិ អត្ថោ។ កបណន្តិ បរិត្តកំ។
Kīvamahapphaloti kittakaṃ mahapphalo. Sesapadesupi eseva nayo. Pahūtarattaratanānanti pahūtena rattasaṅkhātena ratanena samannāgatānaṃ, sakalajambudīpatalaṃ bheritalasadisaṃ katvā kaṭippamāṇehi sattahi ratanehi pūritānanti attho. Issariyādhipaccanti issarabhāvena vā issariyameva vā ādhipaccaṃ, na ettha sāhasikakammantipi issariyādhipaccaṃ. Rajjaṃ kāreyyāti evarūpaṃ cakkavattirajjaṃ kāreyya. Aṅgānantiādīni tesaṃ janapadānaṃ nāmāni. Kalaṃ nāgghati soḷasinti ekaṃ ahorattaṃ upavutthauposathe puññaṃ soḷasabhāge katvā tato ekaṃ bhāgañca na agghati. Ekarattuposathassa soḷasiyā kalāya yaṃ vipākaphalaṃ, taṃyeva tato bahutaraṃ hotīti attho. Kapaṇanti parittakaṃ.
អព្រហ្មចរិយាតិ អសេដ្ឋចរិយតោ។ រត្តិំ ន ភុញ្ជេយ្យ វិកាលភោជនន្តិ ឧបោសថំ ឧបវសន្តោ រត្តិភោជនញ្ច ទិវាវិកាលភោជនញ្ច ន ភុញ្ជេយ្យ។ មញ្ចេ ឆមាយំវ សយេថ សន្ថតេតិ មុដ្ឋិហត្ថបាទកេ កប្បិយមញ្ចេ វា សុធាទិបរិកម្មកតាយ ភូមិយំ វា តិណបណ្ណបលាលាទីនិ សន្ថរិត្វា កតេ សន្ថតេ វា សយេថាតិ អត្ថោ។ ឯតំ ហិ អដ្ឋង្គិកមាហុបោសថន្តិ ឯវំ បាណាតិបាតាទីនិ អសមាចរន្តេន ឧបវុត្ថំ ឧបោសថំ អដ្ឋហិ អង្គេហិ សមន្នាគតត្តា អដ្ឋង្គិកន្តិ វទន្តិ។ តំ បន ឧបវសន្តេន ‘‘ស្វេ ឧបោសថិកោ ភវិស្សាមី’’តិ អជ្ជេវ ‘‘ឥទញ្ច ឥទញ្ច ករេយ្យាថា’’តិ អាហារាទិវិធានំ វិចារេតព្ពំ។ ឧបោសថទិវសេ បាតោវ ភិក្ខុស្ស វា ភិក្ខុនិយា វា ទសសីលលក្ខណញ្ញុនោ ឧបាសកស្ស វា ឧបាសិកាយ វា សន្តិកេ វាចំ ភិន្ទិត្វា ឧបោសថង្គានិ សមាទាតព្ពានិ។ បាឡិំ អជានន្តេន បន ‘‘ពុទ្ធបញ្ញត្តំ ឧបោសថំ អធិដ្ឋាមី’’តិ អធិដ្ឋាតព្ពំ។ អញ្ញំ អលភន្តេន អត្តនាបិ អធិដ្ឋាតព្ពំ, វចីភេទោ បន កាតព្ពោយេវ ។ ឧបោសថំ ឧបវសន្តេន បរូបរោធបដិសំយុត្តា កម្មន្តា ន វិចារេតព្ពា, អាយវយគណនំ ករោន្តេន ន វីតិនាមេតព្ពំ, គេហេ បន អាហារំ លភិត្វា និច្ចភត្តិកភិក្ខុនា វិយ បរិភុញ្ជិត្វា វិហារំ គន្ត្វា ធម្មោ វា សោតព្ពោ, អដ្ឋតិំសាយ អារម្មណេសុ អញ្ញតរំ វា មនសិកាតព្ពំ។
Abrahmacariyāti aseṭṭhacariyato. Rattiṃ na bhuñjeyya vikālabhojananti uposathaṃ upavasanto rattibhojanañca divāvikālabhojanañca na bhuñjeyya. Mañce chamāyaṃva sayetha santhateti muṭṭhihatthapādake kappiyamañce vā sudhādiparikammakatāya bhūmiyaṃ vā tiṇapaṇṇapalālādīni santharitvā kate santhate vā sayethāti attho. Etaṃ hi aṭṭhaṅgikamāhuposathanti evaṃ pāṇātipātādīni asamācarantena upavutthaṃ uposathaṃ aṭṭhahi aṅgehi samannāgatattā aṭṭhaṅgikanti vadanti. Taṃ pana upavasantena ‘‘sve uposathiko bhavissāmī’’ti ajjeva ‘‘idañca idañca kareyyāthā’’ti āhārādividhānaṃ vicāretabbaṃ. Uposathadivase pātova bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā dasasīlalakkhaṇaññuno upāsakassa vā upāsikāya vā santike vācaṃ bhinditvā uposathaṅgāni samādātabbāni. Pāḷiṃ ajānantena pana ‘‘buddhapaññattaṃ uposathaṃ adhiṭṭhāmī’’ti adhiṭṭhātabbaṃ. Aññaṃ alabhantena attanāpi adhiṭṭhātabbaṃ, vacībhedo pana kātabboyeva . Uposathaṃ upavasantena parūparodhapaṭisaṃyuttā kammantā na vicāretabbā, āyavayagaṇanaṃ karontena na vītināmetabbaṃ, gehe pana āhāraṃ labhitvā niccabhattikabhikkhunā viya paribhuñjitvā vihāraṃ gantvā dhammo vā sotabbo, aṭṭhatiṃsāya ārammaṇesu aññataraṃ vā manasikātabbaṃ.
សុទស្សនាតិ សុន្ទរទស្សនា។ ឱភាសយន្តិ ឱភាសយមានា។ អនុបរិយន្តីតិ វិចរន្តិ។ យាវតាតិ យត្តកំ ឋានំ។ អន្តលិក្ខគាតិ អាកាសង្គមា។ បភាសន្តីតិ ជោតន្តិ បភា មុញ្ចន្តិ។ ទិសាវិរោចនាតិ សព្ពទិសាសុ វិរោចមានា។ អថ វា បភាសន្តីតិ ទិសាហិ ទិសា ឱភាសន្តិ។ វិរោចនាតិ វិរោចមានា។ វេឡុរិយន្តិ មណីតិ វត្វាបិ ឥមិនា ជាតិមណិភាវំ ទស្សេតិ។ ឯកវស្សិកវេឡុវណ្ណញ្ហិ វេឡុរិយំ ជាតិមណិ នាម។ តំ សន្ធាយេវមាហ។ ភទ្ទកន្តិ លទ្ធកំ។ សិង្គីសុវណ្ណន្តិ គោសិង្គសទិសំ ហុត្វា ឧប្បន្នត្តា ឯវំ នាមកំ សុវណ្ណំ។ កញ្ចនន្តិ បព្ពតេយ្យំ បព្ពតេ ជាតសុវណ្ណំ។ ជាតរូបន្តិ សត្ថុវណ្ណសុវណ្ណំ។ ហដកន្តិ កិបិល្លិកាហិ នីហដសុវណ្ណំ។ នានុភវន្តីតិ ន បាបុណន្តិ។ ចន្ទប្បភាតិ សាមិអត្ថេ បច្ចត្តំ, ចន្ទប្បភាយាតិ អត្ថោ។ ឧបវស្សុបោសថន្តិ ឧបវសិត្វា ឧបោសថំ។ សុខុទ្រយានីតិ សុខផលានិ សុខវេទនីយានិ។ សគ្គមុបេន្តិ ឋានន្តិ សគ្គសង្ខាតំ ឋានំ ឧបគច្ឆន្តិ, កេនចិ អនិន្ទិតា ហុត្វា ទេវលោកេ ឧប្បជ្ជន្តីតិ អត្ថោ។ សេសមេត្ថ យំ អន្តរន្តរា ន វុត្តំ, តំ វុត្តានុសារេនេវ វេទិតព្ពន្តិ។
Sudassanāti sundaradassanā. Obhāsayanti obhāsayamānā. Anupariyantīti vicaranti. Yāvatāti yattakaṃ ṭhānaṃ. Antalikkhagāti ākāsaṅgamā. Pabhāsantīti jotanti pabhā muñcanti. Disāvirocanāti sabbadisāsu virocamānā. Atha vā pabhāsantīti disāhi disā obhāsanti. Virocanāti virocamānā. Veḷuriyanti maṇīti vatvāpi iminā jātimaṇibhāvaṃ dasseti. Ekavassikaveḷuvaṇṇañhi veḷuriyaṃ jātimaṇi nāma. Taṃ sandhāyevamāha. Bhaddakanti laddhakaṃ. Siṅgīsuvaṇṇanti gosiṅgasadisaṃ hutvā uppannattā evaṃ nāmakaṃ suvaṇṇaṃ. Kañcananti pabbateyyaṃ pabbate jātasuvaṇṇaṃ. Jātarūpanti satthuvaṇṇasuvaṇṇaṃ. Haṭakanti kipillikāhi nīhaṭasuvaṇṇaṃ. Nānubhavantīti na pāpuṇanti. Candappabhāti sāmiatthe paccattaṃ, candappabhāyāti attho. Upavassuposathanti upavasitvā uposathaṃ. Sukhudrayānīti sukhaphalāni sukhavedanīyāni. Saggamupenti ṭhānanti saggasaṅkhātaṃ ṭhānaṃ upagacchanti, kenaci aninditā hutvā devaloke uppajjantīti attho. Sesamettha yaṃ antarantarā na vuttaṃ, taṃ vuttānusāreneva veditabbanti.
មហាវគ្គោ ទុតិយោ។
Mahāvaggo dutiyo.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ១០. ឧបោសថសុត្តំ • 10. Uposathasuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ១០. ឧបោសថសុត្តវណ្ណនា • 10. Uposathasuttavaṇṇanā
