Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / വിമാനവത്ഥു-അട്ഠകഥാ • Vimānavatthu-aṭṭhakathā

    ൭.ഉപോസഥാവിമാനവണ്ണനാ

    7.Uposathāvimānavaṇṇanā

    അഭിക്കന്തേന വണ്ണേനാതി ഉപോസഥാവിമാനം. ഇധ അട്ഠുപ്പത്തിയം സാകേതേ ഉപോസഥാ നാമ ഏകാ ഉപാസികാതി അയമേവ വിസേസോ, സേസം അനന്തരവിമാനസദിസം. തേന വുത്തം –

    Abhikkantenavaṇṇenāti uposathāvimānaṃ. Idha aṭṭhuppattiyaṃ sākete uposathā nāma ekā upāsikāti ayameva viseso, sesaṃ anantaravimānasadisaṃ. Tena vuttaṃ –

    ൨൨൯-൨൩൧.

    229-231.

    ‘‘അഭിക്കന്തേന വണ്ണേന…പേ॰…

    ‘‘Abhikkantena vaṇṇena…pe…

    വണ്ണോ ച തേ സബ്ബദിസാ പഭാസതീ’’തി.

    Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

    ൨൩൨.

    232.

    ‘‘സാ ദേവതാ അത്തമനാ…പേ॰… യസ്സ കമ്മസ്സിദം ഫലം’’.

    ‘‘Sā devatā attamanā…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.

    ൨൩൩-൨൩൮.

    233-238.

    ‘‘ഉപോസഥാതി മം അഞ്ഞംസു, സാകേതായം ഉപാസികാ…പേ॰…

    ‘‘Uposathāti maṃ aññaṃsu, sāketāyaṃ upāsikā…pe…

    ഉപാസികാ ചക്ഖുമതോ, ഗോതമസ്സ യസസ്സിനോ.

    Upāsikā cakkhumato, gotamassa yasassino.

    ൨൩൯.

    239.

    ‘‘തേന മേതാദിസോ വണ്ണോ…പേ॰…

    ‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…

    വണ്ണോ ച മേ സബ്ബദിസാ പഭാസതീ’’തി. –

    Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti. –

    ദേവതാ ബ്യാകാസി. പുന അത്തനോ ഏകം ദോസം ദസ്സേന്തീ –

    Devatā byākāsi. Puna attano ekaṃ dosaṃ dassentī –

    ൨൪൧.

    241.

    ‘‘അഭിക്ഖണം നന്ദനം സുത്വാ, ഛന്ദോ മേ ഉദപജ്ജഥ;

    ‘‘Abhikkhaṇaṃ nandanaṃ sutvā, chando me udapajjatha;

    തത്ഥ ചിത്തം പണിധായ, ഉപപന്നാമ്ഹി നന്ദനം.

    Tattha cittaṃ paṇidhāya, upapannāmhi nandanaṃ.

    ൨൪൨.

    242.

    ‘‘നാകാസിം സത്ഥു വചനം, ബുദ്ധസ്സാദിച്ചബന്ധുനോ;

    ‘‘Nākāsiṃ satthu vacanaṃ, buddhassādiccabandhuno;

    ഹീനേ ചിത്തം പണിധായ, സാമ്ഹി പച്ഛാനുതാപിനീ’’തി. – ദ്വേ ഗാഥാ അഭാസി;

    Hīne cittaṃ paṇidhāya, sāmhi pacchānutāpinī’’ti. – dve gāthā abhāsi;

    ൨൩൩. തത്ഥ ഉപോസഥാതി മം അഞ്ഞംസൂതി ‘‘ഉപോസഥാ’’തി ഇമിനാ നാമേന മം മനുസ്സാ ജാനിംസു. സാകേതായന്തി സാകേതനഗരേ.

    233. Tattha uposathāti maṃ aññaṃsūti ‘‘uposathā’’ti iminā nāmena maṃ manussā jāniṃsu. Sāketāyanti sāketanagare.

    ൨൪൧. അഭിക്ഖണന്തി അഭിണ്ഹം. നന്ദനം സുത്വാതി ‘‘താവതിംസഭവനേ നന്ദനവനം നാമ ഏദിസഞ്ച ഏദിസഞ്ചാ’’തി തത്ഥ നാനാവിധം ദിബ്ബസമ്പത്തിം സുത്വാ. ഛന്ദോതി തന്നിബ്ബത്തകപുഞ്ഞകമ്മസ്സ കാരണഭൂതോ കുസലച്ഛന്ദോ, തത്രൂപപത്തിയാ പത്ഥനാഭൂതോ തണ്ഹാഛന്ദോ വാ. ഉദപജ്ജഥാതി ഉപ്പജ്ജിത്ഥ. തത്ഥാതി താവതിംസഭവനേ, നന്ദനാപദേസേനപി ഹി തം ദേവലോകം വദതി. ഉപപന്നാമ്ഹീതി ഉപ്പന്നാ നിബ്ബത്താ അമ്ഹി.

    241.Abhikkhaṇanti abhiṇhaṃ. Nandanaṃ sutvāti ‘‘tāvatiṃsabhavane nandanavanaṃ nāma edisañca edisañcā’’ti tattha nānāvidhaṃ dibbasampattiṃ sutvā. Chandoti tannibbattakapuññakammassa kāraṇabhūto kusalacchando, tatrūpapattiyā patthanābhūto taṇhāchando vā. Udapajjathāti uppajjittha. Tatthāti tāvatiṃsabhavane, nandanāpadesenapi hi taṃ devalokaṃ vadati. Upapannāmhīti uppannā nibbattā amhi.

    ൨൪൨. നാകാസിം സത്ഥു വചനന്തി ‘‘നാഹം, ഭിക്ഖവേ, അപ്പമത്തകമ്പി ഭവം വണ്ണേമീ’’തിആദിനാ (അ॰ നി॰ ൧.൩൨൦-൩൨൧) സത്ഥാരാ വുത്തവചനം ന കരിം, ഭവേസു ഛന്ദരാഗം ന പജഹിന്തി അത്ഥോ. ആദിച്ചോ ഗോതമഗോത്തോ, ഭഗവാപി ഗോതമഗോത്തോതി സഗോത്തതായ വുത്തം ‘‘ബുദ്ധസ്സാദിച്ചബന്ധുനോ’’തി. അഥ വാ ആദിച്ചസ്സ ബന്ധു ആദിച്ചബന്ധു, ഭഗവാ. തം പടിച്ച തസ്സ അരിയായ ജാതിയാ ജാതത്താ ആദിച്ചോ വാ ബന്ധു ഏതസ്സ ഓരസപുത്തഭാവതോതി ആദിച്ചബന്ധു, ഭഗവാ. തഥാ ഹി വുത്തം –

    242.Nākāsiṃsatthu vacananti ‘‘nāhaṃ, bhikkhave, appamattakampi bhavaṃ vaṇṇemī’’tiādinā (a. ni. 1.320-321) satthārā vuttavacanaṃ na kariṃ, bhavesu chandarāgaṃ na pajahinti attho. Ādicco gotamagotto, bhagavāpi gotamagottoti sagottatāya vuttaṃ ‘‘buddhassādiccabandhuno’’ti. Atha vā ādiccassa bandhu ādiccabandhu, bhagavā. Taṃ paṭicca tassa ariyāya jātiyā jātattā ādicco vā bandhu etassa orasaputtabhāvatoti ādiccabandhu, bhagavā. Tathā hi vuttaṃ –

    ‘‘യോ അന്ധകാരേ തമസീ പഭങ്കരോ, വേരോചനോ മണ്ഡലീ ഉഗ്ഗതേജോ;

    ‘‘Yo andhakāre tamasī pabhaṅkaro, verocano maṇḍalī uggatejo;

    മാ രാഹു ഗിലീ ചരമന്തലിക്ഖേ, പജം മമം രാഹു പമുഞ്ച സൂരിയ’’ന്തി. (സം॰ നി॰ ൧.൯൧);

    Mā rāhu gilī caramantalikkhe, pajaṃ mamaṃ rāhu pamuñca sūriya’’nti. (saṃ. ni. 1.91);

    ഹീനേതി ലാമകേ. അത്തനോ ഭവാഭിരതിം സന്ധായ വദതി. സാമ്ഹീതി സാ അമ്ഹി.

    Hīneti lāmake. Attano bhavābhiratiṃ sandhāya vadati. Sāmhīti sā amhi.

    ഏവം തായ ദേവതായ ഭവാഭിരതിനിമിത്തേ ഉപ്പന്നവിപ്പടിസാരേ പവേദിതേ ഥേരോ ഭവസ്സ പരിച്ഛിന്നായുഭാവവിഭാവനമുഖേന ആയതിം മനുസ്സത്തഭാവേ ഠത്വാ വട്ടദുക്ഖസ്സ സമതിക്കമോ കാതും സുകരോ, സബ്ബസോ ഖീണാസവഭാവോ നാമ മഹാനിസംസോതി ച സമസ്സാസേതും –

    Evaṃ tāya devatāya bhavābhiratinimitte uppannavippaṭisāre pavedite thero bhavassa paricchinnāyubhāvavibhāvanamukhena āyatiṃ manussattabhāve ṭhatvā vaṭṭadukkhassa samatikkamo kātuṃ sukaro, sabbaso khīṇāsavabhāvo nāma mahānisaṃsoti ca samassāsetuṃ –

    ൨൪൩.

    243.

    ‘‘കീവ ചിരം വിമാനമ്ഹി, ഇധ വച്ഛസുപോസഥേ;

    ‘‘Kīva ciraṃ vimānamhi, idha vacchasuposathe;

    ദേവതേ പുച്ഛിതാചിക്ഖ, യദി ജാനാസി ആയുനോ’’തി. –

    Devate pucchitācikkha, yadi jānāsi āyuno’’ti. –

    ഗാഥമാഹ. പുന സാ –

    Gāthamāha. Puna sā –

    ൨൪൪.

    244.

    ‘‘സട്ഠി വസ്സസഹസ്സാനി , തിസ്സോ ച വസ്സകോടിയോ;

    ‘‘Saṭṭhi vassasahassāni , tisso ca vassakoṭiyo;

    ഇധ ഠത്വാ മഹാമുനി, ഇതോ ചുതാ ഗമിസ്സാമി;

    Idha ṭhatvā mahāmuni, ito cutā gamissāmi;

    മനുസ്സാനം സഹബ്യത’’ന്തി. – ആഹ;

    Manussānaṃ sahabyata’’nti. – āha;

    പുന ഥേരോ –

    Puna thero –

    ൨൪൫.

    245.

    ‘‘മാ ത്വം ഉപോസഥേ ഭായി, സമ്ബുദ്ധേനാസി ബ്യാകതാ;

    ‘‘Mā tvaṃ uposathe bhāyi, sambuddhenāsi byākatā;

    സോതാപന്നാ വിസേസയി, പഹീനാ തവ ദുഗ്ഗതീ’’തി. –

    Sotāpannā visesayi, pahīnā tava duggatī’’ti. –

    ഇമായ ഗാഥായ സമുത്തേജേസി.

    Imāya gāthāya samuttejesi.

    ൨൪൩-൪. തത്ഥ കീവ ചിരന്തി കിത്തകം അദ്ധാനം. ഇധാതി ഇമസ്മിം ദേവലോകേ, ഇധ വാ വിമാനസ്മിം. ആയു നോതി ആയു, നോതി നിപാതമത്തം. ആയുനോ വാ ചിരാചിരഭാവം, അഥ വാ യദി ജാനാസി ആയുനോതി അത്ഥോ. മഹാമുനീതി ഥേരം ആലപതി.

    243-4. Tattha kīva ciranti kittakaṃ addhānaṃ. Idhāti imasmiṃ devaloke, idha vā vimānasmiṃ. Āyu noti āyu, noti nipātamattaṃ. Āyuno vā cirācirabhāvaṃ, atha vā yadi jānāsi āyunoti attho. Mahāmunīti theraṃ ālapati.

    ൨൪൫. മാ ത്വം ഉപോസഥേ ഭായീതി ഭദ്ദേ ഉപോസഥേ ത്വം മാ ഭായി. കസ്മാ? യസ്മാ സമ്ബുദ്ധേനാസി ബ്യാകതാ. കിന്തി? സോതാപന്നാ വിസേസയീതി. മഗ്ഗഫലസഞ്ഞിതം വിസേസം യാതാ അധിഗതാ, തസ്മാ പഹീനാ തവ സബ്ബാപി ദുഗ്ഗതീതി ഇമമ്പി വിസേസം യാതാതി വിസേസയി. സേസം വുത്തനയമേവ.

    245.Mā tvaṃ uposathe bhāyīti bhadde uposathe tvaṃ mā bhāyi. Kasmā? Yasmā sambuddhenāsi byākatā. Kinti? Sotāpannā visesayīti. Maggaphalasaññitaṃ visesaṃ yātā adhigatā, tasmā pahīnā tava sabbāpi duggatīti imampi visesaṃ yātāti visesayi. Sesaṃ vuttanayameva.

    ഉപോസഥാവിമാനവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Uposathāvimānavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / വിമാനവത്ഥുപാളി • Vimānavatthupāḷi / ൭. ഉപോസഥാവിമാനവത്ഥു • 7. Uposathāvimānavatthu


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact