| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សម្មោហវិនោទនី-អដ្ឋកថា • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā |
៦. ឧប្បាទកកម្មអាយុប្បមាណវារវណ្ណនា
6. Uppādakakammaāyuppamāṇavāravaṇṇanā
(១.) ឧប្បាទកកម្មំ
(1.) Uppādakakammaṃ
១០២១. ឆដ្ឋវារេ បញ្ចហិ កាមគុណេហិ នានប្បការេហិ វា ឥទ្ធិវិសេសេហិ ទិព្ពន្តីតិ ទេវា។ សម្មុតិទេវាតិ ‘ទេវោ, ទេវី’តិ ឯវំ លោកសម្មុតិយា ទេវា។ ឧបបត្តិទេវាតិ ទេវលោកេ ឧប្បន្នត្តា ឧបបត្តិយា ទេវា។ វិសុទ្ធិទេវាតិ សព្ពេសំ ទេវានំ បូជារហា សព្ពកិលេសវិសុទ្ធិយា ទេវា។ រាជានោតិ មុទ្ធាភិសិត្តខត្តិយា។ ទេវិយោតិ តេសំ មហេសិយោ។ កុមារាតិ អភិសិត្តរាជូនំ អភិសិត្តទេវិយា កុច្ឆិស្មិំ ឧប្បន្នកុមារា។
1021. Chaṭṭhavāre pañcahi kāmaguṇehi nānappakārehi vā iddhivisesehi dibbantīti devā. Sammutidevāti ‘devo, devī’ti evaṃ lokasammutiyā devā. Upapattidevāti devaloke uppannattā upapattiyā devā. Visuddhidevāti sabbesaṃ devānaṃ pūjārahā sabbakilesavisuddhiyā devā. Rājānoti muddhābhisittakhattiyā. Deviyoti tesaṃ mahesiyo. Kumārāti abhisittarājūnaṃ abhisittadeviyā kucchismiṃ uppannakumārā.
ឧបោសថកម្មំ កត្វាតិ ចាតុទ្ទសាទីសុ អដ្ឋង្គសមន្នាគតំ ឧបោសថំ ឧបវសិត្វា។ ឥទានិ យស្មា បរិត្តទានាទិបុញ្ញកម្មំ មនុស្សសោភគ្យតាយ បច្ចយោ, មត្តសោ កតំ មនុស្សសោភគ្យតាយ អធិមត្តំ, អធិមត្តភាវេបិ នានប្បការភេទតោ នានប្បការស្ស ខត្តិយមហាសាលាទិភាវស្ស បច្ចយោ, តស្មា តស្ស វសេន ឧបបត្តិភេទំ ទស្សេន្តោ អប្បេកច្ចេ គហបតិមហាសាលានន្តិអាទិមាហ។ តត្ថ មហាសារោ ឯតេសន្តិ មហាសារា; រ-ការស្ស បន ល-ការំ កត្វា មហាសាលាតិ វុត្តំ។ គហបតិយោវ មហាសាលា, គហបតីសុ វា មហាសាលាតិ គហបតិមហាសាលា។ សេសេសុបិ ឯសេវ នយោ។ តត្ថ យស្ស គេហេ បច្ឆិមន្តេន ចត្តាលីសកោដិធនំ និធានគតំ ហោតិ, កហាបណានញ្ច បញ្ច អម្ពណានិ ទិវសវឡញ្ជោ និក្ខមតិ – អយំ គហបតិមហាសាលោ នាម។ យស្ស បន គេហេ បច្ឆិមន្តេន អសីតិកោដិធនំ និធានគតំ ហោតិ, កហាបណានញ្ច ទសអម្ពណានិ ទិវសវឡញ្ជោ និក្ខមតិ – អយំ ព្រាហ្មណមហាសាលោ នាម។ យស្ស បន គេហេ បច្ឆិមន្តេន កោដិសតធនំ និធានគតំ ហោតិ, កហាបណានញ្ច វីសតិ អម្ពណានិ ទិវសវឡញ្ជោ និក្ខមតិ – អយំ ខត្តិយមហាសាលោ នាម។
Uposathakammaṃkatvāti cātuddasādīsu aṭṭhaṅgasamannāgataṃ uposathaṃ upavasitvā. Idāni yasmā parittadānādipuññakammaṃ manussasobhagyatāya paccayo, mattaso kataṃ manussasobhagyatāya adhimattaṃ, adhimattabhāvepi nānappakārabhedato nānappakārassa khattiyamahāsālādibhāvassa paccayo, tasmā tassa vasena upapattibhedaṃ dassento appekacce gahapatimahāsālānantiādimāha. Tattha mahāsāro etesanti mahāsārā; ra-kārassa pana la-kāraṃ katvā mahāsālāti vuttaṃ. Gahapatiyova mahāsālā, gahapatīsu vā mahāsālāti gahapatimahāsālā. Sesesupi eseva nayo. Tattha yassa gehe pacchimantena cattālīsakoṭidhanaṃ nidhānagataṃ hoti, kahāpaṇānañca pañca ambaṇāni divasavaḷañjo nikkhamati – ayaṃ gahapatimahāsālo nāma. Yassa pana gehe pacchimantena asītikoṭidhanaṃ nidhānagataṃ hoti, kahāpaṇānañca dasaambaṇāni divasavaḷañjo nikkhamati – ayaṃ brāhmaṇamahāsālo nāma. Yassa pana gehe pacchimantena koṭisatadhanaṃ nidhānagataṃ hoti, kahāpaṇānañca vīsati ambaṇāni divasavaḷañjo nikkhamati – ayaṃ khattiyamahāsālo nāma.
សហព្យតន្តិ សហភាវំ; សភាគា ហុត្វា និព្ពត្តន្តីតិ អត្ថោ។ ចាតុមហារាជិកានន្តិអាទីសុ ចាតុមហារាជិកា នាម សិនេរុបព្ពតស្ស វេមជ្ឈេ ហោន្តិ។ តេសុ បព្ពតដ្ឋកាបិ អត្ថិ, អាកាសដ្ឋាបិ; តេសំ បរម្បរា ចក្កវាឡបព្ពតំ បត្តា។ ខិឌ្ឌាបទោសិកា, មនោបទោសិកា, សីតវលាហកា, ឧណ្ហវលាហកា, ចន្ទិមា ទេវបុត្តោ, សូរិយោ ទេវបុត្តោតិ ឯតេ សព្ពេបិ ចាតុមហារាជិកទេវលោកដ្ឋកា ឯវ។
Sahabyatanti sahabhāvaṃ; sabhāgā hutvā nibbattantīti attho. Cātumahārājikānantiādīsu cātumahārājikā nāma sinerupabbatassa vemajjhe honti. Tesu pabbataṭṭhakāpi atthi, ākāsaṭṭhāpi; tesaṃ paramparā cakkavāḷapabbataṃ pattā. Khiḍḍāpadosikā, manopadosikā, sītavalāhakā, uṇhavalāhakā, candimā devaputto, sūriyo devaputtoti ete sabbepi cātumahārājikadevalokaṭṭhakā eva.
តេត្តិំស ជនា តត្ថ ឧបបន្នាតិ តាវតិំសា។ អបិច តាវតិំសាតិ តេសំ ទេវានំ នាមមេវាតិ វុត្តំ។ តេបិ អត្ថិ បព្ពតដ្ឋកា, អត្ថិ អាកាសដ្ឋកា។ តេសំ បរម្បរា ចក្កវាឡបព្ពតំ បត្តា។ តថា យាមាទីនំ។ ឯកទេវលោកេបិ ហិ ទេវានំ បរម្បរា ចក្កវាឡបព្ពតំ អប្បត្តា នាម នត្ថិ។ តត្ថ ទិព្ពំ សុខំ យាតា បយាតា សម្បត្តាតិ យាមា។ តុដ្ឋា បហដ្ឋាតិ តុសិតា។ បកតិបដិយត្តារម្មណតោ អតិរេកេន រមិតុកាមកាលេ យថារុចិតេ ភោគេ និម្មិនិត្វា រមន្តីតិ និម្មានរតី។ ចិត្តាចារំ ញត្វា បរេហិ និម្មិតេសុ ភោគេសុ វសំ វត្តេន្តីតិ បរនិម្មិតវសវត្តី។
Tettiṃsa janā tattha upapannāti tāvatiṃsā. Apica tāvatiṃsāti tesaṃ devānaṃ nāmamevāti vuttaṃ. Tepi atthi pabbataṭṭhakā, atthi ākāsaṭṭhakā. Tesaṃ paramparā cakkavāḷapabbataṃ pattā. Tathā yāmādīnaṃ. Ekadevalokepi hi devānaṃ paramparā cakkavāḷapabbataṃ appattā nāma natthi. Tattha dibbaṃ sukhaṃ yātā payātā sampattāti yāmā. Tuṭṭhā pahaṭṭhāti tusitā. Pakatipaṭiyattārammaṇato atirekena ramitukāmakāle yathārucite bhoge nimminitvā ramantīti nimmānaratī. Cittācāraṃ ñatvā parehi nimmitesu bhogesu vasaṃ vattentīti paranimmitavasavattī.
(២.) អាយុប្បមាណំ
(2.) Āyuppamāṇaṃ
១០២២. អប្បំ វា ភិយ្យោតិ ទុតិយំ វស្សសតំ អប្បត្វា វីសាយ វា តិំសាយ វា ចត្តាលីសាយ វា បញ្ញាសាយ វា សដ្ឋិយា វា វស្សេហិ អធិកម្បិ វស្សសតន្តិ អត្ថោ។ សព្ពម្បិ ហេតំ ទុតិយំ វស្សសតំ អប្បត្តត្តា អប្បន្តិ វុត្តំ។
1022. Appaṃvā bhiyyoti dutiyaṃ vassasataṃ appatvā vīsāya vā tiṃsāya vā cattālīsāya vā paññāsāya vā saṭṭhiyā vā vassehi adhikampi vassasatanti attho. Sabbampi hetaṃ dutiyaṃ vassasataṃ appattattā appanti vuttaṃ.
១០២៤. ព្រហ្មបារិសជ្ជាទីសុ មហាព្រហ្មានំ បារិសជ្ជា បរិចារិកាតិ ព្រហ្មបារិសជ្ជា។ តេសំ បុរោហិតភាវេ ឋិតាតិ ព្រហ្មបុរោហិតា។ វណ្ណវន្តតាយ ចេវ ទីឃាយុកតាយ ច មហន្តោ ព្រហ្មាតិ មហាព្រហ្មា, តេសំ មហាព្រហ្មានំ។ ឥមេ តយោបិ ជនា បឋមជ្ឈានភូមិយំ ឯកតលេ វសន្តិ; អាយុអន្តរំ បន នេសំ នានា។
1024. Brahmapārisajjādīsu mahābrahmānaṃ pārisajjā paricārikāti brahmapārisajjā. Tesaṃ purohitabhāve ṭhitāti brahmapurohitā. Vaṇṇavantatāya ceva dīghāyukatāya ca mahanto brahmāti mahābrahmā, tesaṃ mahābrahmānaṃ. Ime tayopi janā paṭhamajjhānabhūmiyaṃ ekatale vasanti; āyuantaraṃ pana nesaṃ nānā.
១០២៥. បរិត្តា អាភា ឯតេសន្តិ បរិត្តាភា។ អប្បមាណា អាភា ឯតេសន្តិ អប្បមាណាភា។ ទណ្ឌទីបិកាយ អច្ចិ វិយ ឯតេសំ សរីរតោ អាភា ឆិជ្ជិត្វា ឆិជ្ជិត្វា បតន្តី វិយ សរតិ វិសរតីតិ អាភស្សរា។ ឥមេបិ តយោ ជនា ទុតិយជ្ឈានភូមិយំ ឯកតលេ វសន្តិ; អាយុអន្តរំ បន នេសំ នានា។
1025. Parittā ābhā etesanti parittābhā. Appamāṇā ābhā etesanti appamāṇābhā. Daṇḍadīpikāya acci viya etesaṃ sarīrato ābhā chijjitvā chijjitvā patantī viya sarati visaratīti ābhassarā. Imepi tayo janā dutiyajjhānabhūmiyaṃ ekatale vasanti; āyuantaraṃ pana nesaṃ nānā.
១០២៦. បរិត្តា សុភា ឯតេសន្តិ បរិត្តសុភា។ អប្បមាណា សុភា ឯតេសន្តិ អប្បមាណសុភា។ សុភេន ឱកិណ្ណា វិកិណ្ណា, សុភេន សរីរប្បភាវណ្ណេន ឯកគ្ឃនា, សុវណ្ណមញ្ជុសាយ ឋបិតសម្បជ្ជលិតកញ្ចនបិណ្ឌសស្សិរីកាតិ សុភកិណ្ហា។ ឥមេបិ តយោ ជនា តតិយជ្ឈានភូមិយំ ឯកតលេ វសន្តិ; អាយុអន្តរំ បន នេសំ នានា។
1026. Parittā subhā etesanti parittasubhā. Appamāṇā subhā etesanti appamāṇasubhā. Subhena okiṇṇā vikiṇṇā, subhena sarīrappabhāvaṇṇena ekagghanā, suvaṇṇamañjusāya ṭhapitasampajjalitakañcanapiṇḍasassirīkāti subhakiṇhā. Imepi tayo janā tatiyajjhānabhūmiyaṃ ekatale vasanti; āyuantaraṃ pana nesaṃ nānā.
១០២៧. អារម្មណនានត្តតាតិ អារម្មណស្ស នានត្តភាវោ។ មនសិការនានត្តតាទីសុបិ ឯសេវ នយោ។ ឯត្ថ ឯកស្ស បថវីកសិណំ អារម្មណំ ហោតិ…បេ.… ឯកស្ស ឱទាតកសិណន្តិ ឥទំ អារម្មណនានត្តំ។ ឯកោ បថវីកសិណំ មនសិ ករោតិ…បេ.… ឯកោ ឱទាតកសិណន្តិ ឥទំ មនសិការនានត្តំ។ ឯកស្ស បថវីកសិណេ ឆន្ទោ ហោតិ…បេ.… ឯកស្ស ឱទាតកសិណេតិ ឥទំ ឆន្ទនានត្តំ។ ឯកោ បថវីកសិណេ បត្ថនំ ករោតិ…បេ.… ឯកោ ឱទាតកសិណេតិ ឥទំ បណិធិនានត្តំ។ ឯកោ បថវីកសិណវសេន អធិមុច្ចតិ…បេ.… ឯកោ ឱទាតកសិណវសេនាតិ ឥទំ អធិមោក្ខនានត្តំ។ ឯកោ បថវីកសិណវសេន ចិត្តំ អភិនីហរតិ…បេ.… ឯកោ ឱទាតកសិណវសេនាតិ ឥទំ អភិនីហារនានត្តំ។ ឯកស្ស បថវីកសិណបរិច្ឆិន្ទនកបញ្ញា ហោតិ…បេ.… ឯកស្ស ឱទាតកសិណបរិច្ឆិន្ទនកបញ្ញាតិ ឥទំ បញ្ញានានត្តំ។ តត្ថ អារម្មណមនសិការា បុព្ពភាគេន កថិតា។ ឆន្ទបណិធិអធិមោក្ខាភិនីហារា អប្បនាយបិ វត្តន្តិ ឧបចារេបិ។ បញ្ញា បន លោកិយលោកុត្តរមិស្សកា កថិតា។
1027. Ārammaṇanānattatāti ārammaṇassa nānattabhāvo. Manasikāranānattatādīsupi eseva nayo. Ettha ekassa pathavīkasiṇaṃ ārammaṇaṃ hoti…pe… ekassa odātakasiṇanti idaṃ ārammaṇanānattaṃ. Eko pathavīkasiṇaṃ manasi karoti…pe… eko odātakasiṇanti idaṃ manasikāranānattaṃ. Ekassa pathavīkasiṇe chando hoti…pe… ekassa odātakasiṇeti idaṃ chandanānattaṃ. Eko pathavīkasiṇe patthanaṃ karoti…pe… eko odātakasiṇeti idaṃ paṇidhinānattaṃ. Eko pathavīkasiṇavasena adhimuccati…pe… eko odātakasiṇavasenāti idaṃ adhimokkhanānattaṃ. Eko pathavīkasiṇavasena cittaṃ abhinīharati…pe… eko odātakasiṇavasenāti idaṃ abhinīhāranānattaṃ. Ekassa pathavīkasiṇaparicchindanakapaññā hoti…pe… ekassa odātakasiṇaparicchindanakapaññāti idaṃ paññānānattaṃ. Tattha ārammaṇamanasikārā pubbabhāgena kathitā. Chandapaṇidhiadhimokkhābhinīhārā appanāyapi vattanti upacārepi. Paññā pana lokiyalokuttaramissakā kathitā.
អសញ្ញសត្តានន្តិ សញ្ញាវិរហិតានំ សត្តានំ។ ឯកច្ចេ ហិ តិត្ថាយតនេ បព្ពជិត្វា ‘ចិត្តំ និស្សាយ រជ្ជនទុស្សនមុយ្ហនានិ នាម ហោន្តី’តិ ចិត្តេ ទោសំ ទិស្វា ‘អចិត្តកភាវោ នាម សោភនោ, ទិដ្ឋធម្មនិព្ពានមេត’ន្តិ សញ្ញាវិរាគំ ជនេត្វា តត្រូបគំ បញ្ចមំ សមាបត្តិំ ភាវេត្វា តត្ថ និព្ពត្តន្តិ។ តេសំ ឧបបត្តិក្ខណេ ឯកោ រូបក្ខន្ធោយេវ និព្ពត្តតិ។ ឋត្វា និព្ពត្តោ ឋិតកោ ឯវ ហោតិ, និសីទិត្វា និព្ពត្តោ និសិន្នកោវ និបជ្ជិត្វា និព្ពត្តោ និបន្នោវ។ ចិត្តកម្មរូបកសទិសា ហុត្វា បញ្ច កប្បសតានិ តិដ្ឋន្តិ។ តេសំ បរិយោសានេ សោ រូបកាយោ អន្តរធាយតិ, កាមាវចរសញ្ញា ឧប្បជ្ជតិ; តេន ឥធ សញ្ញុប្បាទេន តេ ទេវា តម្ហា កាយា ចុតាតិ បញ្ញាយន្តិ។
Asaññasattānanti saññāvirahitānaṃ sattānaṃ. Ekacce hi titthāyatane pabbajitvā ‘cittaṃ nissāya rajjanadussanamuyhanāni nāma hontī’ti citte dosaṃ disvā ‘acittakabhāvo nāma sobhano, diṭṭhadhammanibbānameta’nti saññāvirāgaṃ janetvā tatrūpagaṃ pañcamaṃ samāpattiṃ bhāvetvā tattha nibbattanti. Tesaṃ upapattikkhaṇe eko rūpakkhandhoyeva nibbattati. Ṭhatvā nibbatto ṭhitako eva hoti, nisīditvā nibbatto nisinnakova nipajjitvā nibbatto nipannova. Cittakammarūpakasadisā hutvā pañca kappasatāni tiṭṭhanti. Tesaṃ pariyosāne so rūpakāyo antaradhāyati, kāmāvacarasaññā uppajjati; tena idha saññuppādena te devā tamhā kāyā cutāti paññāyanti.
វិបុលា ផលា ឯតេសន្តិ វេហប្ផលា។ អត្តនោ សម្បត្តិយា ន ហាយន្តិ ន វិហាយន្តីតិ អវិហា។ ន កញ្ចិ សត្តំ តប្បន្តីតិ អតប្បា។ សុន្ទរា ទស្សនា អភិរូបា បាសាទិកាតិ សុទស្សា។ សុដ្ឋ បស្សន្តិ, សុន្ទរមេតេសំ វា ទស្សនន្តិ សុទស្សី។ សព្ពេហិ ឯវ គុណេហិ ច ភវសម្បត្តិយា ច ជេដ្ឋា, នត្ថេត្ថ កនិដ្ឋាតិ អកនិដ្ឋា។
Vipulā phalā etesanti vehapphalā. Attano sampattiyā na hāyanti na vihāyantīti avihā. Na kañci sattaṃ tappantīti atappā. Sundarā dassanā abhirūpā pāsādikāti sudassā. Suṭṭha passanti, sundarametesaṃ vā dassananti sudassī. Sabbehi eva guṇehi ca bhavasampattiyā ca jeṭṭhā, natthettha kaniṭṭhāti akaniṭṭhā.
១០២៨. អាកាសានញ្ចាយតនំ ឧបគតាតិ អាកាសានញ្ចាយតនូបគា។ ឥតរេសុបិ ឯសេវ នយោ ។ ឥតិ ឆ កាមាវចរា, នវ ព្រហ្មលោកា, បញ្ច សុទ្ធាវាសា, ចត្តារោ អរូបា អសញ្ញសត្តវេហប្ផលេហិ សទ្ធិំ ឆព្ពីសតិ ទេវលោកា; មនុស្សលោកេន សទ្ធិំ សត្តវីសតិ។
1028. Ākāsānañcāyatanaṃ upagatāti ākāsānañcāyatanūpagā. Itaresupi eseva nayo . Iti cha kāmāvacarā, nava brahmalokā, pañca suddhāvāsā, cattāro arūpā asaññasattavehapphalehi saddhiṃ chabbīsati devalokā; manussalokena saddhiṃ sattavīsati.
តត្ថ សម្មាសម្ពុទ្ធេន មនុស្សានំ ទេវានញ្ច អាយុំ បរិច្ឆិន្ទមានេន ចតូសុ អបាយេសុ ភុម្មទេវេសុ ច អាយុ បរិច្ឆិន្នំ តំ កស្មាតិ? និរយេ តាវ កម្មមេវ បមាណំ។ យាវ កម្មំ ន ខីយតិ, ន តាវ ចវន្តិ។ តថា សេសអបាយេសុ។ ភុម្មទេវានម្បិ កម្មមេវ បមាណំ។ តត្ថ និព្ពត្តា ហិ កេចិ សត្តាហមត្តំ តិដ្ឋន្តិ, កេចិ អទ្ធមាសំ, កេចិ មាសំ, កប្បំ តិដ្ឋមានាបិ អត្ថិយេវ។
Tattha sammāsambuddhena manussānaṃ devānañca āyuṃ paricchindamānena catūsu apāyesu bhummadevesu ca āyu paricchinnaṃ taṃ kasmāti? Niraye tāva kammameva pamāṇaṃ. Yāva kammaṃ na khīyati, na tāva cavanti. Tathā sesaapāyesu. Bhummadevānampi kammameva pamāṇaṃ. Tattha nibbattā hi keci sattāhamattaṃ tiṭṭhanti, keci addhamāsaṃ, keci māsaṃ, kappaṃ tiṭṭhamānāpi atthiyeva.
តត្ថ មនុស្សេសុ គិហិភាវេ ឋិតាយេវ សោតាបន្នាបិ ហោន្តិ, សកទាគាមិផលម្បិ អនាគាមិផលម្បិ អរហត្តផលម្បិ បាបុណន្តិ។ តេសុ សោតាបន្នាទយោ យាវជីវំ តិដ្ឋន្តិ។ ខីណាសវា បន បរិនិព្ពាយន្តិ វា បព្ពជន្តិ វា។ កស្មា? អរហត្តំ នាម សេដ្ឋគុណោ, គិហិលិង្គំ ហីនំ, តំ ហីនតាយ ឧត្តមំ គុណំ ធារេតុំ ន សក្កោតិ។ តស្មា តេ បរិនិព្ពាតុកាមា វា បព្ពជិតុកាមា វា ហោន្តិ។
Tattha manussesu gihibhāve ṭhitāyeva sotāpannāpi honti, sakadāgāmiphalampi anāgāmiphalampi arahattaphalampi pāpuṇanti. Tesu sotāpannādayo yāvajīvaṃ tiṭṭhanti. Khīṇāsavā pana parinibbāyanti vā pabbajanti vā. Kasmā? Arahattaṃ nāma seṭṭhaguṇo, gihiliṅgaṃ hīnaṃ, taṃ hīnatāya uttamaṃ guṇaṃ dhāretuṃ na sakkoti. Tasmā te parinibbātukāmā vā pabbajitukāmā vā honti.
ភុម្មទេវា បន អរហត្តំ បត្វាបិ យាវជីវំ តិដ្ឋន្តិ។ ឆសុ កាមាវចរទេវេសុ សោតាបន្នសកទាគាមិនោ យាវជីវំ តិដ្ឋន្តិ; អនាគាមិនា រូបភវំ គន្តុំ វដ្ដតិ, ខីណាសវេន បរិនិព្ពាតុំ។ កស្មា ? និលីយនោកាសស្ស អភាវា។ រូបាវចរារូបាវចរេសុ សព្ពេបិ យាវជីវំ តិដ្ឋន្តិ។ តត្ថ រូបាវចរេ និព្ពត្តា សោតាបន្នសកទាគាមិនោ ន បុន ឥធាគច្ឆន្តិ, តត្ថេវ បរិនិព្ពាយន្តិ។ ឯតេ ហិ ឈានអនាគាមិនោ នាម។
Bhummadevā pana arahattaṃ patvāpi yāvajīvaṃ tiṭṭhanti. Chasu kāmāvacaradevesu sotāpannasakadāgāmino yāvajīvaṃ tiṭṭhanti; anāgāminā rūpabhavaṃ gantuṃ vaṭṭati, khīṇāsavena parinibbātuṃ. Kasmā ? Nilīyanokāsassa abhāvā. Rūpāvacarārūpāvacaresu sabbepi yāvajīvaṃ tiṭṭhanti. Tattha rūpāvacare nibbattā sotāpannasakadāgāmino na puna idhāgacchanti, tattheva parinibbāyanti. Ete hi jhānaanāgāmino nāma.
អដ្ឋសមាបត្តិលាភីនំ បន កិំ និយមេតិ? បគុណជ្ឈានំ។ យទេវស្ស បគុណំ ហោតិ, តេន ឧប្បជ្ជតិ។ សព្ពេសុ បន បគុណេសុ កិំ និយមេតិ? បត្ថនា។ យត្ថ ឧបបត្តិំ បត្ថេតិ តត្ថេវ ឧបបជ្ជតិ។ បត្ថនាយ អសតិ កិំ និយមេតិ? មរណសមយេ សមាបន្នា សមាបត្តិ។ មរណសមយេ សមាបន្នា នត្ថិ, កិំ និយមេតិ? នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនសមាបត្តិ។ ឯកំសេន ហិ សោ នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនេ ឧបបជ្ជតិ។ នវសុ ព្រហ្មលោកេសុ និព្ពត្តអរិយសាវកានំ តត្រូបបត្តិបិ ហោតិ ឧបរូបបត្តិបិ ន ហេដ្ឋូបបត្តិ។ បុថុជ្ជនានំ បន តត្រូបបត្តិបិ ហោតិ ឧបរូបបត្តិបិ ហេដ្ឋូបបត្តិបិ។ បញ្ចសុ សុទ្ធាវាសេសុ ចតូសុ ច អរូបេសុ អរិយសាវកានំ តត្រូបបត្តិបិ ហោតិ ឧបរូបបត្តិបិ។ បឋមជ្ឈានភូមិយំ និព្ពត្តោ អនាគាមី នវ ព្រហ្មលោកេ សោធេត្វា មត្ថកេ ឋិតោ បរិនិព្ពាតិ។ វេហប្ផលា, អកនិដ្ឋា, នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនន្តិ ឥមេ តយោ ទេវលោកា សេដ្ឋភវា នាម។ ឥមេសុ តីសុ ឋានេសុ និព្ពត្តអនាគាមិនោ នេវ ឧទ្ធំ គច្ឆន្តិ, ន អធោ, តត្ថ តត្ថេវ បរិនិព្ពាយន្តីតិ។ ឥទមេត្ថ បកិណ្ណកំ។
Aṭṭhasamāpattilābhīnaṃ pana kiṃ niyameti? Paguṇajjhānaṃ. Yadevassa paguṇaṃ hoti, tena uppajjati. Sabbesu pana paguṇesu kiṃ niyameti? Patthanā. Yattha upapattiṃ pattheti tattheva upapajjati. Patthanāya asati kiṃ niyameti? Maraṇasamaye samāpannā samāpatti. Maraṇasamaye samāpannā natthi, kiṃ niyameti? Nevasaññānāsaññāyatanasamāpatti. Ekaṃsena hi so nevasaññānāsaññāyatane upapajjati. Navasu brahmalokesu nibbattaariyasāvakānaṃ tatrūpapattipi hoti uparūpapattipi na heṭṭhūpapatti. Puthujjanānaṃ pana tatrūpapattipi hoti uparūpapattipi heṭṭhūpapattipi. Pañcasu suddhāvāsesu catūsu ca arūpesu ariyasāvakānaṃ tatrūpapattipi hoti uparūpapattipi. Paṭhamajjhānabhūmiyaṃ nibbatto anāgāmī nava brahmaloke sodhetvā matthake ṭhito parinibbāti. Vehapphalā, akaniṭṭhā, nevasaññānāsaññāyatananti ime tayo devalokā seṭṭhabhavā nāma. Imesu tīsu ṭhānesu nibbattaanāgāmino neva uddhaṃ gacchanti, na adho, tattha tattheva parinibbāyantīti. Idamettha pakiṇṇakaṃ.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / អភិធម្មបិដក • Abhidhammapiṭaka / វិភង្គបាឡិ • Vibhaṅgapāḷi / ១៨. ធម្មហទយវិភង្គោ • 18. Dhammahadayavibhaṅgo
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / វិភង្គ-មូលដីកា • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ១៨. ធម្មហទយវិភង្គោ • 18. Dhammahadayavibhaṅgo
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / វិភង្គ-អនុដីកា • Vibhaṅga-anuṭīkā / ១៨. ធម្មហទយវិភង្គោ • 18. Dhammahadayavibhaṅgo
