| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อปทาน-อฎฺฐกถา • Apadāna-aṭṭhakathā |
๓. อุปฺปลหตฺถิยเตฺถรอปทานวณฺณนา
3. Uppalahatthiyattheraapadānavaṇṇanā
ติวรายํ นิวาสีหนฺติอาทิกํ อายสฺมโต อุปฺปลหตฺถกเตฺถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมชินวเรสุ กตกุสโล ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฎฺฎูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินโนฺต สิทฺธตฺถสฺส ภควโต กาเล มาลาการกุเล นิพฺพโตฺต วุทฺธิมนฺวาย มาลาการกเมฺมน อเนกานิ ปุปฺผานิ วิกฺกิณโนฺต ชีวติฯ อเถกทิวสํ ปุปฺผานิ คเหตฺวา จรโนฺต ภควนฺตํ รตนคฺฆิกมิว จรมานํ ทิสฺวา รตฺตุปฺปลกลาเปน ปูเชสิฯ โส ตโต จุโต เตเนว ปุเญฺญน สุคตีสุ ปุญฺญมนุภวิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท กุลเคเห นิพฺพโตฺต วุทฺธิมนฺวาย สทฺธาชาโต ปพฺพชิตฺวา นจิรเสฺสว อรหา อโหสิฯ
Tivarāyaṃ nivāsīhantiādikaṃ āyasmato uppalahatthakattherassa apadānaṃ. Ayampi purimajinavaresu katakusalo tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto siddhatthassa bhagavato kāle mālākārakule nibbatto vuddhimanvāya mālākārakammena anekāni pupphāni vikkiṇanto jīvati. Athekadivasaṃ pupphāni gahetvā caranto bhagavantaṃ ratanagghikamiva caramānaṃ disvā rattuppalakalāpena pūjesi. So tato cuto teneva puññena sugatīsu puññamanubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde kulagehe nibbatto vuddhimanvāya saddhājāto pabbajitvā nacirasseva arahā ahosi.
๑๓. โส อปรภาเค อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสโนฺต ติวรายํ นิวาสีหนฺติอาทิมาหฯ ตตฺถ ติวราติ ตีหิ วาเรหิ การิตํ สญฺจริตํ ปฎิจฺฉนฺนํ นครํ, ตสฺสํ ติวรายํ นิวาสี, วสนสีโล นิวาสนฎฺฐานเคเห วา วสโนฺต อหนฺติ อโตฺถฯ อโหสิํ มาลิโก ตทาติ ตทา นิพฺพานตฺถาย ปุญฺญสมฺภารกรณสมเย มาลิโก มาลากาโรว ปุปฺผานิ กยวิกฺกยํ กตฺวา ชีวโนฺต อโหสินฺติ อโตฺถฯ
13. So aparabhāge attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento tivarāyaṃ nivāsīhantiādimāha. Tattha tivarāti tīhi vārehi kāritaṃ sañcaritaṃ paṭicchannaṃ nagaraṃ, tassaṃ tivarāyaṃ nivāsī, vasanasīlo nivāsanaṭṭhānagehe vā vasanto ahanti attho. Ahosiṃ māliko tadāti tadā nibbānatthāya puññasambhārakaraṇasamaye māliko mālākārova pupphāni kayavikkayaṃ katvā jīvanto ahosinti attho.
๑๔. ปุปฺผหตฺถมทาสหนฺติ สิทฺธตฺถํ ภควนฺตํ ทิสฺวา อุปฺปลกลาปํ อทาสิํ ปูเชสินฺติ อโตฺถฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานตฺถเมวาติฯ
14.Pupphahatthamadāsahanti siddhatthaṃ bhagavantaṃ disvā uppalakalāpaṃ adāsiṃ pūjesinti attho. Sesaṃ sabbattha uttānatthamevāti.
อุปฺปลหตฺถกเตฺถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ
Uppalahatthakattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / อปทานปาฬิ • Apadānapāḷi / ๓. อุปฺปลหตฺถิยเตฺถรอปทานํ • 3. Uppalahatthiyattheraapadānaṃ
