| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya |
५. उप्पलवण्णासुत्तं
5. Uppalavaṇṇāsuttaṃ
१६६. सावत्थिनिदानं। अथ खो उप्पलवण्णा भिक्खुनी पुब्बण्हसमयं निवासेत्वा…पे॰… अञ्ञतरस्मिं सुपुप्फितसालरुक्खमूले अट्ठासि। अथ खो मारो पापिमा उप्पलवण्णाय भिक्खुनिया भयं छम्भितत्तं लोमहंसं उप्पादेतुकामो समाधिम्हा चावेतुकामो येन उप्पलवण्णा भिक्खुनी तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा उप्पलवण्णं भिक्खुनिं गाथाय अज्झभासि –
166. Sāvatthinidānaṃ. Atha kho uppalavaṇṇā bhikkhunī pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā…pe… aññatarasmiṃ supupphitasālarukkhamūle aṭṭhāsi. Atha kho māro pāpimā uppalavaṇṇāya bhikkhuniyā bhayaṃ chambhitattaṃ lomahaṃsaṃ uppādetukāmo samādhimhā cāvetukāmo yena uppalavaṇṇā bhikkhunī tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā uppalavaṇṇaṃ bhikkhuniṃ gāthāya ajjhabhāsi –
‘‘सुपुप्फितग्गं उपगम्म भिक्खुनि,
‘‘Supupphitaggaṃ upagamma bhikkhuni,
एका तुवं तिट्ठसि सालमूले।
Ekā tuvaṃ tiṭṭhasi sālamūle;
न चत्थि ते दुतिया वण्णधातु,
Na catthi te dutiyā vaṇṇadhātu,
बाले न त्वं भायसि धुत्तकान’’न्ति॥
Bāle na tvaṃ bhāyasi dhuttakāna’’nti.
अथ खो उप्पलवण्णाय भिक्खुनिया एतदहोसि – ‘‘को नु ख्वायं मनुस्सो वा अमनुस्सो वा गाथं भासती’’ति? अथ खो उप्पलवण्णाय भिक्खुनिया एतदहोसि – ‘‘मारो खो अयं पापिमा मम भयं छम्भितत्तं लोमहंसं उप्पादेतुकामो समाधिम्हा चावेतुकामो गाथं भासती’’ति। अथ खो उप्पलवण्णा भिक्खुनी ‘‘मारो अयं पापिमा’’ इति विदित्वा मारं पापिमन्तं गाथाहि पच्चभासि –
Atha kho uppalavaṇṇāya bhikkhuniyā etadahosi – ‘‘ko nu khvāyaṃ manusso vā amanusso vā gāthaṃ bhāsatī’’ti? Atha kho uppalavaṇṇāya bhikkhuniyā etadahosi – ‘‘māro kho ayaṃ pāpimā mama bhayaṃ chambhitattaṃ lomahaṃsaṃ uppādetukāmo samādhimhā cāvetukāmo gāthaṃ bhāsatī’’ti. Atha kho uppalavaṇṇā bhikkhunī ‘‘māro ayaṃ pāpimā’’ iti viditvā māraṃ pāpimantaṃ gāthāhi paccabhāsi –
‘‘सतं सहस्सानिपि धुत्तकानं,
‘‘Sataṃ sahassānipi dhuttakānaṃ,
इधागता तादिसका भवेय्युं।
Idhāgatā tādisakā bhaveyyuṃ;
लोमं न इञ्जामि न सन्तसामि,
Lomaṃ na iñjāmi na santasāmi,
न मार भायामि तमेकिकापि॥
Na māra bhāyāmi tamekikāpi.
‘‘एसा अन्तरधायामि, कुच्छिं वा पविसामि ते।
‘‘Esā antaradhāyāmi, kucchiṃ vā pavisāmi te;
पखुमन्तरिकायम्पि, तिट्ठन्तिं मं न दक्खसि॥
Pakhumantarikāyampi, tiṭṭhantiṃ maṃ na dakkhasi.
‘‘चित्तस्मिं वसीभूताम्हि, इद्धिपादा सुभाविता।
‘‘Cittasmiṃ vasībhūtāmhi, iddhipādā subhāvitā;
सब्बबन्धनमुत्ताम्हि, न तं भायामि आवुसो’’ति॥
Sabbabandhanamuttāmhi, na taṃ bhāyāmi āvuso’’ti.
अथ खो मारो पापिमा ‘‘जानाति मं उप्पलवण्णा भिक्खुनी’’ति दुक्खी दुम्मनो तत्थेवन्तरधायीति।
Atha kho māro pāpimā ‘‘jānāti maṃ uppalavaṇṇā bhikkhunī’’ti dukkhī dummano tatthevantaradhāyīti.
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ५. उप्पलवण्णासुत्तवण्णना • 5. Uppalavaṇṇāsuttavaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ५. उप्पलवण्णासुत्तवण्णना • 5. Uppalavaṇṇāsuttavaṇṇanā
