| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปฎฺฐานปาฬิ • Paṭṭhānapāḷi |
๑๗. อุปฺปนฺนตฺติกํ
17. Uppannattikaṃ
๗. ปญฺหาวาโร
7. Pañhāvāro
๑. ปจฺจยานุโลมํ
1. Paccayānulomaṃ
๑. วิภงฺควาโร
1. Vibhaṅgavāro
เหตุปจฺจโย
Hetupaccayo
๑. อุปฺปโนฺน ธโมฺม อุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปฺปนฺนา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฎฺฐานานญฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโยฯ ปฎิสนฺธิกฺขเณ อุปฺปนฺนา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กฎตฺตา จ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
1. Uppanno dhammo uppannassa dhammassa hetupaccayena paccayo – uppannā hetū sampayuttakānaṃ khandhānaṃ cittasamuṭṭhānānañca rūpānaṃ hetupaccayena paccayo. Paṭisandhikkhaṇe uppannā hetū sampayuttakānaṃ khandhānaṃ kaṭattā ca rūpānaṃ hetupaccayena paccayo. (1)
อารมฺมณปจฺจโย
Ārammaṇapaccayo
๒. อุปฺปโนฺน ธโมฺม อุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปฺปนฺนํ จกฺขุํ อนิจฺจโต ทุกฺขโต อนตฺตโต วิปสฺสติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฎฺฐิ อุปฺปชฺชติ, วิจิกิจฺฉา…เป.… อุทฺธจฺจํ…เป.… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติฯ อุปฺปนฺนํ โสตํ… ฆานํ… ชิวฺหํ… กายํ… รูเป… สเทฺท… คเนฺธ… รเส… โผฎฺฐเพฺพ… วตฺถุํ… อุปฺปเนฺน ขเนฺธ อนิจฺจโต ทุกฺขโต อนตฺตโต วิปสฺสติ…เป.… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติฯ ทิเพฺพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ, รูปายตนํ จกฺขุวิญฺญาณสฺส …เป.… โผฎฺฐพฺพายตนํ กายวิญฺญาณสฺส…เป.… อุปฺปนฺนา ขนฺธา อิทฺธิวิธญาณสฺส อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
2. Uppanno dhammo uppannassa dhammassa ārammaṇapaccayena paccayo – uppannaṃ cakkhuṃ aniccato dukkhato anattato vipassati, assādeti abhinandati, taṃ ārabbha rāgo uppajjati, diṭṭhi uppajjati, vicikicchā…pe… uddhaccaṃ…pe… domanassaṃ uppajjati. Uppannaṃ sotaṃ… ghānaṃ… jivhaṃ… kāyaṃ… rūpe… sadde… gandhe… rase… phoṭṭhabbe… vatthuṃ… uppanne khandhe aniccato dukkhato anattato vipassati…pe… domanassaṃ uppajjati. Dibbena cakkhunā rūpaṃ passati, dibbāya sotadhātuyā saddaṃ suṇāti, rūpāyatanaṃ cakkhuviññāṇassa …pe… phoṭṭhabbāyatanaṃ kāyaviññāṇassa…pe… uppannā khandhā iddhividhañāṇassa āvajjanāya ārammaṇapaccayena paccayo. (1)
๓. อนุปฺปโนฺน ธโมฺม อุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อนุปฺปเนฺน รูเป… สเทฺท… คเนฺธ… รเส… โผฎฺฐเพฺพ… อนุปฺปเนฺน ขเนฺธ อนิจฺจโต ทุกฺขโต อนตฺตโต วิปสฺสติ…เป.… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติฯ อนุปฺปนฺนา ขนฺธา อิทฺธิวิธญาณสฺส, เจโตปริยญาณสฺส, อนาคตํสญาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
3. Anuppanno dhammo uppannassa dhammassa ārammaṇapaccayena paccayo – anuppanne rūpe… sadde… gandhe… rase… phoṭṭhabbe… anuppanne khandhe aniccato dukkhato anattato vipassati…pe… domanassaṃ uppajjati. Anuppannā khandhā iddhividhañāṇassa, cetopariyañāṇassa, anāgataṃsañāṇassa, āvajjanāya ārammaṇapaccayena paccayo. (1)
๔. อุปฺปาที ธโมฺม อุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปฺปาทิํ จกฺขุํ…เป.… กายํ… รูเป… คเนฺธ… รเส… โผฎฺฐเพฺพ… วตฺถุํ… อุปฺปาที ขเนฺธ อนิจฺจโต ทุกฺขโต อนตฺตโต…เป.… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติฯ อุปฺปาที ขนฺธา อิทฺธิวิธญาณสฺส, เจโตปริยญาณสฺส, อนาคตํสญาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
4. Uppādī dhammo uppannassa dhammassa ārammaṇapaccayena paccayo – uppādiṃ cakkhuṃ…pe… kāyaṃ… rūpe… gandhe… rase… phoṭṭhabbe… vatthuṃ… uppādī khandhe aniccato dukkhato anattato…pe… domanassaṃ uppajjati. Uppādī khandhā iddhividhañāṇassa, cetopariyañāṇassa, anāgataṃsañāṇassa, āvajjanāya ārammaṇapaccayena paccayo. (1)
อธิปติปจฺจโย
Adhipatipaccayo
๕. อุปฺปโนฺน ธโมฺม อุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติฯ อารมฺมณาธิปติ – อุปฺปนฺนํ จกฺขุํ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฎฺฐิ อุปฺปชฺชติฯ อุปฺปนฺนํ โสตํ… ฆานํ… ชิวฺหํ… กายํ… รูเป… สเทฺท… คเนฺธ… รเส… โผฎฺฐเพฺพ… วตฺถุํ… อุปฺปเนฺน ขเนฺธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ…เป.…ฯ สหชาตาธิปติ – อุปฺปนฺนา อธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฎฺฐานานญฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
5. Uppanno dhammo uppannassa dhammassa adhipatipaccayena paccayo – ārammaṇādhipati, sahajātādhipati. Ārammaṇādhipati – uppannaṃ cakkhuṃ garuṃ katvā assādeti abhinandati, taṃ garuṃ katvā rāgo uppajjati, diṭṭhi uppajjati. Uppannaṃ sotaṃ… ghānaṃ… jivhaṃ… kāyaṃ… rūpe… sadde… gandhe… rase… phoṭṭhabbe… vatthuṃ… uppanne khandhe garuṃ katvā assādeti abhinandati, taṃ garuṃ katvā rāgo uppajjati…pe…. Sahajātādhipati – uppannā adhipati sampayuttakānaṃ khandhānaṃ cittasamuṭṭhānānañca rūpānaṃ adhipatipaccayena paccayo. (1)
อนุปฺปโนฺน ธโมฺม อุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโยฯ อารมฺมณาธิปติ – อนุปฺปเนฺน รูเป… สเทฺท… คเนฺธ… รเส… โผฎฺฐเพฺพ… อนุปฺปเนฺน ขเนฺธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฎฺฐิ อุปฺปชฺชติฯ (๑)
Anuppanno dhammo uppannassa dhammassa adhipatipaccayena paccayo. Ārammaṇādhipati – anuppanne rūpe… sadde… gandhe… rase… phoṭṭhabbe… anuppanne khandhe garuṃ katvā assādeti abhinandati, taṃ garuṃ katvā rāgo uppajjati, diṭṭhi uppajjati. (1)
อุปฺปาที ธโมฺม อุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโยฯ อารมฺมณาธิปติ – อุปฺปาทิํ จกฺขุํ…เป.… กายํ… รูเป…เป.… โผฎฺฐเพฺพ… วตฺถุํ… อุปฺปาที ขเนฺธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฎฺฐิ อุปฺปชฺชติฯ (๑)
Uppādī dhammo uppannassa dhammassa adhipatipaccayena paccayo. Ārammaṇādhipati – uppādiṃ cakkhuṃ…pe… kāyaṃ… rūpe…pe… phoṭṭhabbe… vatthuṃ… uppādī khandhe garuṃ katvā assādeti abhinandati, taṃ garuṃ katvā rāgo uppajjati, diṭṭhi uppajjati. (1)
สหชาตปจฺจโย
Sahajātapaccayo
๖. อุปฺปโนฺน ธโมฺม อุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปฺปโนฺน เอโก ขโนฺธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฎฺฐานานญฺจ รูปานํ สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป.… เทฺว ขนฺธา ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฎฺฐานานญฺจ รูปานํ สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโยฯ ปฎิสนฺธิกฺขเณ อุปฺปโนฺน เอโก ขโนฺธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ กฎตฺตา จ รูปานํ สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป.… เทฺว ขนฺธา ทฺวินฺนํ ขนฺธานํ กฎตฺตา จ รูปานํ สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโยฯ ขนฺธา วตฺถุสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโยฯ วตฺถุ ขนฺธานํ สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโยฯ เอกํ มหาภูตํ ติณฺณนฺนํ มหาภูตานํ สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป.… เทฺว มหาภูตา…เป.… มหาภูตา จิตฺตสมุฎฺฐานานํ รูปานํ กฎตฺตารูปานํ อุปาทารูปานํ สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโยฯ พาหิรํ… อาหารสมุฎฺฐานํ… อุตุสมุฎฺฐานํ… อสญฺญสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ…เป.… เทฺว มหาภูตา…เป.… มหาภูตา กฎตฺตารูปานํ อุปาทารูปานํ สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
6. Uppanno dhammo uppannassa dhammassa sahajātapaccayena paccayo – uppanno eko khandho tiṇṇannaṃ khandhānaṃ cittasamuṭṭhānānañca rūpānaṃ sahajātapaccayena paccayo…pe… dve khandhā dvinnaṃ khandhānaṃ cittasamuṭṭhānānañca rūpānaṃ sahajātapaccayena paccayo. Paṭisandhikkhaṇe uppanno eko khandho tiṇṇannaṃ khandhānaṃ kaṭattā ca rūpānaṃ sahajātapaccayena paccayo…pe… dve khandhā dvinnaṃ khandhānaṃ kaṭattā ca rūpānaṃ sahajātapaccayena paccayo. Khandhā vatthussa sahajātapaccayena paccayo. Vatthu khandhānaṃ sahajātapaccayena paccayo. Ekaṃ mahābhūtaṃ tiṇṇannaṃ mahābhūtānaṃ sahajātapaccayena paccayo…pe… dve mahābhūtā…pe… mahābhūtā cittasamuṭṭhānānaṃ rūpānaṃ kaṭattārūpānaṃ upādārūpānaṃ sahajātapaccayena paccayo. Bāhiraṃ… āhārasamuṭṭhānaṃ… utusamuṭṭhānaṃ… asaññasattānaṃ ekaṃ mahābhūtaṃ…pe… dve mahābhūtā…pe… mahābhūtā kaṭattārūpānaṃ upādārūpānaṃ sahajātapaccayena paccayo. (1)
อญฺญมญฺญปจฺจโย
Aññamaññapaccayo
๗. อุปฺปโนฺน ธโมฺม อุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส อญฺญมญฺญปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปฺปโนฺน เอโก ขโนฺธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ อญฺญมญฺญปจฺจเยน ปจฺจโย…เป.… เทฺว ขนฺธา…เป.… ปฎิสนฺธิกฺขเณ อุปฺปโนฺน เอโก ขโนฺธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ วตฺถุสฺส จ อญฺญมญฺญปจฺจเยน ปจฺจโยฯ เทฺว ขนฺธา…เป.… ขนฺธา วตฺถุสฺส อญฺญมญฺญปจฺจเยน ปจฺจโยฯ วตฺถุ ขนฺธานํ อญฺญมญฺญปจฺจเยน ปจฺจโยฯ เอกํ มหาภูตํ…เป.… พาหิรํ… อาหารสมุฎฺฐานํ… อุตุสมุฎฺฐานํ… อสญฺญสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ ติณฺณนฺนํ มหาภูตานํ อญฺญมญฺญปจฺจเยน ปจฺจโย…เป.… เทฺว มหาภูตา…เป.…ฯ (๑)
7. Uppanno dhammo uppannassa dhammassa aññamaññapaccayena paccayo – uppanno eko khandho tiṇṇannaṃ khandhānaṃ aññamaññapaccayena paccayo…pe… dve khandhā…pe… paṭisandhikkhaṇe uppanno eko khandho tiṇṇannaṃ khandhānaṃ vatthussa ca aññamaññapaccayena paccayo. Dve khandhā…pe… khandhā vatthussa aññamaññapaccayena paccayo. Vatthu khandhānaṃ aññamaññapaccayena paccayo. Ekaṃ mahābhūtaṃ…pe… bāhiraṃ… āhārasamuṭṭhānaṃ… utusamuṭṭhānaṃ… asaññasattānaṃ ekaṃ mahābhūtaṃ tiṇṇannaṃ mahābhūtānaṃ aññamaññapaccayena paccayo…pe… dve mahābhūtā…pe…. (1)
นิสฺสยปจฺจโย
Nissayapaccayo
๘. อุปฺปโนฺน ธโมฺม อุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปฺปโนฺน เอโก ขโนฺธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฎฺฐานานญฺจ รูปานํ นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย…เป.… เทฺว ขนฺธา…เป.… ปฎิสนฺธิกฺขเณ…เป.… ขนฺธา วตฺถุสฺส…เป.… วตฺถุ ขนฺธานํ…เป.… เอกํ มหาภูตํ…เป.… พาหิรํ… อาหารสมุฎฺฐานํ… อุตุสมุฎฺฐานํ… อสญฺญสตฺตานํ เอกํ มหาภูตํ…เป.… มหาภูตา จิตฺตสมุฎฺฐานานํ รูปานํ กฎตฺตารูปานํ อุปาทารูปานํ จกฺขายตนํ จกฺขุวิญฺญาณสฺส…เป.… กายายตนํ กายวิญฺญาณสฺส…เป.… วตฺถุ อุปฺปนฺนานํ ขนฺธานํ นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
8. Uppanno dhammo uppannassa dhammassa nissayapaccayena paccayo – uppanno eko khandho tiṇṇannaṃ khandhānaṃ cittasamuṭṭhānānañca rūpānaṃ nissayapaccayena paccayo…pe… dve khandhā…pe… paṭisandhikkhaṇe…pe… khandhā vatthussa…pe… vatthu khandhānaṃ…pe… ekaṃ mahābhūtaṃ…pe… bāhiraṃ… āhārasamuṭṭhānaṃ… utusamuṭṭhānaṃ… asaññasattānaṃ ekaṃ mahābhūtaṃ…pe… mahābhūtā cittasamuṭṭhānānaṃ rūpānaṃ kaṭattārūpānaṃ upādārūpānaṃ cakkhāyatanaṃ cakkhuviññāṇassa…pe… kāyāyatanaṃ kāyaviññāṇassa…pe… vatthu uppannānaṃ khandhānaṃ nissayapaccayena paccayo. (1)
อุปนิสฺสยปจฺจโย
Upanissayapaccayo
๙. อุปฺปโนฺน ธโมฺม อุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป.… ปกตูปนิสฺสโย – อุปฺปนฺนํ อุตุํ อุปนิสฺสาย ฌานํ อุปฺปาเทติ, วิปสฺสนํ…เป.… มคฺคํ…เป.… อภิญฺญํ…เป.… สมาปตฺติํ อุปฺปาเทติ, มานํ ชเปฺปติ, ทิฎฺฐิํ คณฺหาติฯ อุปฺปนฺนํ โภชนํ…เป.… เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ฌานํ อุปฺปาเทติ วิปสฺสนํ…เป.… มคฺคํ…เป.… อภิญฺญํ…เป.… สมาปตฺติํ อุปฺปาเทติ, มานํ ชเปฺปติ, ทิฎฺฐิํ คณฺหาติฯ อุปฺปนฺนํ อุตุ… โภชนํ… เสนาสนํ อุปฺปนฺนาย สทฺธาย…เป.… ปญฺญาย, กายิกสฺส สุขสฺส, กายิกสฺส ทุกฺขสฺส, มคฺคสฺส, ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
9. Uppanno dhammo uppannassa dhammassa upanissayapaccayena paccayo – ārammaṇūpanissayo, pakatūpanissayo…pe… pakatūpanissayo – uppannaṃ utuṃ upanissāya jhānaṃ uppādeti, vipassanaṃ…pe… maggaṃ…pe… abhiññaṃ…pe… samāpattiṃ uppādeti, mānaṃ jappeti, diṭṭhiṃ gaṇhāti. Uppannaṃ bhojanaṃ…pe… senāsanaṃ upanissāya jhānaṃ uppādeti vipassanaṃ…pe… maggaṃ…pe… abhiññaṃ…pe… samāpattiṃ uppādeti, mānaṃ jappeti, diṭṭhiṃ gaṇhāti. Uppannaṃ utu… bhojanaṃ… senāsanaṃ uppannāya saddhāya…pe… paññāya, kāyikassa sukhassa, kāyikassa dukkhassa, maggassa, phalasamāpattiyā upanissayapaccayena paccayo. (1)
อนุปฺปโนฺน ธโมฺม อุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป.…ฯ ปกตูปนิสฺสโย – อนุปฺปนฺนํ วณฺณสมฺปทํ ปตฺถยมาโน ทานํ เทติ, สีลํ สมาทิยติ, อุโปสถกมฺมํ กโรติฯ อนุปฺปนฺนํ สทฺทสมฺปทํ… คนฺธสมฺปทํ… รสสมฺปทํ… โผฎฺฐพฺพสมฺปทํ… อนุปฺปเนฺน ขเนฺธ ปตฺถยมาโน ทานํ เทติ, สีลํ สมาทิยติ, อุโปสถกมฺมํ กโรติฯ อนุปฺปนฺนา วณฺณสมฺปทา…เป.… อนุปฺปนฺนา ขนฺธา อุปฺปนฺนาย สทฺธาย…เป.… ปญฺญาย, กายิกสฺส สุขสฺส, กายิกสฺส ทุกฺขสฺส, มคฺคสฺส, ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
Anuppanno dhammo uppannassa dhammassa upanissayapaccayena paccayo – ārammaṇūpanissayo, pakatūpanissayo…pe…. Pakatūpanissayo – anuppannaṃ vaṇṇasampadaṃ patthayamāno dānaṃ deti, sīlaṃ samādiyati, uposathakammaṃ karoti. Anuppannaṃ saddasampadaṃ… gandhasampadaṃ… rasasampadaṃ… phoṭṭhabbasampadaṃ… anuppanne khandhe patthayamāno dānaṃ deti, sīlaṃ samādiyati, uposathakammaṃ karoti. Anuppannā vaṇṇasampadā…pe… anuppannā khandhā uppannāya saddhāya…pe… paññāya, kāyikassa sukhassa, kāyikassa dukkhassa, maggassa, phalasamāpattiyā upanissayapaccayena paccayo. (1)
อุปฺปาที ธโมฺม อุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป.…ฯ ปกตูปนิสฺสโย – อุปฺปาทิํ จกฺขุสมฺปทํ ปตฺถยมาโน ทานํ เทติ, สีลํ สมาทิยติ, อุโปสถกมฺมํ กโรติฯ อุปฺปาทิํ โสตสมฺปทํ…เป.… กายสมฺปทํ…เป.… วณฺณสมฺปทํ … คนฺธสมฺปทํ… รสสมฺปทํ… โผฎฺฐพฺพสมฺปทํ… อุปฺปาที ขเนฺธ ปตฺถยมาโน ทานํ เทติ, สีลํ สมาทิยติ, อุโปสถกมฺมํ กโรติฯ อุปฺปาที จกฺขุสมฺปทา…เป.… กายสมฺปทา… วณฺณสมฺปทา…เป.… โผฎฺฐพฺพสมฺปทา… อุปฺปาที ขนฺธา อุปฺปนฺนาย สทฺธาย…เป.… ปญฺญาย, กายิกสฺส สุขสฺส, กายิกสฺส ทุกฺขสฺส, มคฺคสฺส, ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
Uppādī dhammo uppannassa dhammassa upanissayapaccayena paccayo – ārammaṇūpanissayo, pakatūpanissayo…pe…. Pakatūpanissayo – uppādiṃ cakkhusampadaṃ patthayamāno dānaṃ deti, sīlaṃ samādiyati, uposathakammaṃ karoti. Uppādiṃ sotasampadaṃ…pe… kāyasampadaṃ…pe… vaṇṇasampadaṃ … gandhasampadaṃ… rasasampadaṃ… phoṭṭhabbasampadaṃ… uppādī khandhe patthayamāno dānaṃ deti, sīlaṃ samādiyati, uposathakammaṃ karoti. Uppādī cakkhusampadā…pe… kāyasampadā… vaṇṇasampadā…pe… phoṭṭhabbasampadā… uppādī khandhā uppannāya saddhāya…pe… paññāya, kāyikassa sukhassa, kāyikassa dukkhassa, maggassa, phalasamāpattiyā upanissayapaccayena paccayo. (1)
ปุเรชาตปจฺจโย
Purejātapaccayo
๑๐. อุปฺปโนฺน ธโมฺม อุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํฯ อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป.… วตฺถุํ อนิจฺจโต ทุกฺขโต อนตฺตโต วิปสฺสติ, อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ…เป.… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ ทิเพฺพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ, รูปายตนํ จกฺขุวิญฺญาณสฺส…เป.… โผฎฺฐพฺพายตนํ กายวิญฺญาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโยฯ วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิญฺญาณสฺส…เป.… วตฺถุ อุปฺปนฺนานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
10. Uppanno dhammo uppannassa dhammassa purejātapaccayena paccayo – ārammaṇapurejātaṃ, vatthupurejātaṃ. Ārammaṇapurejātaṃ – cakkhuṃ…pe… vatthuṃ aniccato dukkhato anattato vipassati, assādeti abhinandati, taṃ ārabbha rāgo uppajjati…pe… domanassaṃ uppajjati dibbena cakkhunā rūpaṃ passati, dibbāya sotadhātuyā saddaṃ suṇāti, rūpāyatanaṃ cakkhuviññāṇassa…pe… phoṭṭhabbāyatanaṃ kāyaviññāṇassa purejātapaccayena paccayo. Vatthupurejātaṃ – cakkhāyatanaṃ cakkhuviññāṇassa…pe… vatthu uppannānaṃ khandhānaṃ purejātapaccayena paccayo. (1)
ปจฺฉาชาตปจฺจโย
Pacchājātapaccayo
๑๑. อุปฺปโนฺน ธโมฺม อุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา อุปฺปนฺนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
11. Uppanno dhammo uppannassa dhammassa pacchājātapaccayena paccayo – pacchājātā uppannā khandhā purejātassa imassa kāyassa pacchājātapaccayena paccayo. (1)
กมฺมปจฺจโย
Kammapaccayo
๑๒. อุปฺปโนฺน ธโมฺม อุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปฺปนฺนา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฎฺฐานานญฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโยฯ ปฎิสนฺธิกฺขเณ อุปฺปนฺนา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กฎตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
12. Uppanno dhammo uppannassa dhammassa kammapaccayena paccayo – uppannā cetanā sampayuttakānaṃ khandhānaṃ cittasamuṭṭhānānañca rūpānaṃ kammapaccayena paccayo. Paṭisandhikkhaṇe uppannā cetanā sampayuttakānaṃ khandhānaṃ kaṭattā ca rūpānaṃ kammapaccayena paccayo. (1)
วิปากปจฺจโย
Vipākapaccayo
๑๓. อุปฺปโนฺน ธโมฺม อุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย – วิปาโก อุปฺปโนฺน เอโก ขโนฺธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฎฺฐานานญฺจ รูปานํ วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย…เป.… เทฺว ขนฺธา…เป.… ปฎิสนฺธิกฺขเณ อุปฺปโนฺน เอโก ขโนฺธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ กฎตฺตา จ รูปานํ…เป.… เทฺว ขนฺธา…เป.… ขนฺธา วตฺถุสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
13. Uppanno dhammo uppannassa dhammassa vipākapaccayena paccayo – vipāko uppanno eko khandho tiṇṇannaṃ khandhānaṃ cittasamuṭṭhānānañca rūpānaṃ vipākapaccayena paccayo…pe… dve khandhā…pe… paṭisandhikkhaṇe uppanno eko khandho tiṇṇannaṃ khandhānaṃ kaṭattā ca rūpānaṃ…pe… dve khandhā…pe… khandhā vatthussa vipākapaccayena paccayo. (1)
อาหารปจฺจโย
Āhārapaccayo
๑๔. อุปฺปโนฺน ธโมฺม อุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปฺปนฺนา อาหารา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฎฺฐานานญฺจ รูปานํ อาหารปจฺจเยน ปจฺจโยฯ ปฎิสนฺธิกฺขเณ…เป.… กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส กายสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
14. Uppanno dhammo uppannassa dhammassa āhārapaccayena paccayo – uppannā āhārā sampayuttakānaṃ khandhānaṃ cittasamuṭṭhānānañca rūpānaṃ āhārapaccayena paccayo. Paṭisandhikkhaṇe…pe… kabaḷīkāro āhāro imassa kāyassa āhārapaccayena paccayo. (1)
อินฺทฺริยปจฺจโย
Indriyapaccayo
๑๕. อุปฺปโนฺน ธโมฺม อุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย – อุปฺปนฺนา อินฺทฺริยา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฎฺฐานานญฺจ รูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโยฯ ปฎิสนฺธิกฺขเณ…เป.… จกฺขุนฺทฺริยํ จกฺขุวิญฺญาณสฺส…เป.… กายินฺทฺริยํ กายวิญฺญาณสฺส…เป.… รูปชีวิตินฺทฺริยํ กฎตฺตารูปานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
15. Uppanno dhammo uppannassa dhammassa indriyapaccayena paccayo – uppannā indriyā sampayuttakānaṃ khandhānaṃ cittasamuṭṭhānānañca rūpānaṃ indriyapaccayena paccayo. Paṭisandhikkhaṇe…pe… cakkhundriyaṃ cakkhuviññāṇassa…pe… kāyindriyaṃ kāyaviññāṇassa…pe… rūpajīvitindriyaṃ kaṭattārūpānaṃ indriyapaccayena paccayo. (1)
ฌานปจฺจยาทิ
Jhānapaccayādi
๑๖. อุปฺปโนฺน ธโมฺม อุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํฯ สหชาตา – อุปฺปนฺนา ขนฺธา จิตฺตสมุฎฺฐานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโยฯ ปฎิสนฺธิกฺขเณ อุปฺปนฺนา ขนฺธา กฎตฺตารูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโยฯ ขนฺธา วตฺถุสฺส, วตฺถุ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโยฯ ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิญฺญาณสฺส …เป.… กายายตนํ กายวิญฺญาณสฺส… วตฺถุ อุปฺปนฺนานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโยฯ ปจฺฉาชาตา – อุปฺปนฺนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
16. Uppanno dhammo uppannassa dhammassa jhānapaccayena paccayo… maggapaccayena paccayo… sampayuttapaccayena paccayo… vippayuttapaccayena paccayo – sahajātaṃ, purejātaṃ, pacchājātaṃ. Sahajātā – uppannā khandhā cittasamuṭṭhānānaṃ rūpānaṃ vippayuttapaccayena paccayo. Paṭisandhikkhaṇe uppannā khandhā kaṭattārūpānaṃ vippayuttapaccayena paccayo. Khandhā vatthussa, vatthu khandhānaṃ vippayuttapaccayena paccayo. Purejātaṃ – cakkhāyatanaṃ cakkhuviññāṇassa …pe… kāyāyatanaṃ kāyaviññāṇassa… vatthu uppannānaṃ khandhānaṃ vippayuttapaccayena paccayo. Pacchājātā – uppannā khandhā purejātassa imassa kāyassa vippayuttapaccayena paccayo. (1)
อตฺถิปจฺจโย
Atthipaccayo
๑๗. อุปฺปโนฺน ธโมฺม อุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํ, อาหารํ, อินฺทฺริยํฯ สหชาโต – อุปฺปโนฺน เอโก ขโนฺธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฎฺฐานานญฺจ รูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย…เป.… เทฺว ขนฺธา…เป.… ปฎิสนฺธิกฺขเณ…เป.… เอกํ มหาภูตํ…เป.… พาหิรํ… อาหารสมุฎฺฐานํ… อุตุสมุฎฺฐานํ… อสญฺญสตฺตานํ…เป.…ฯ ปุเรชาตํ – จกฺขุํ อนิจฺจโต…เป.… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป.… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, ทิเพฺพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตุธาตุยา สทฺทํ สุณาติ, รูปายตนํ จกฺขุวิญฺญาณสฺส…เป.… โผฎฺฐพฺพายตนํ กายวิญฺญาณสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโยฯ จกฺขายตนํ จกฺขุวิญฺญาณสฺส…เป.… กายายตนํ กายวิญฺญาณสฺส…เป.… วตฺถุ อุปฺปนฺนานํ ขนฺธานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโยฯ ปจฺฉาชาตา – อุปฺปนฺนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโยฯ กพฬีกาโร อาหาโร อิมสฺส กายสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโยฯ รูปชีวิตินฺทฺริยํ กฎตฺตารูปานํ อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
17. Uppanno dhammo uppannassa dhammassa atthipaccayena paccayo – sahajātaṃ, purejātaṃ, pacchājātaṃ, āhāraṃ, indriyaṃ. Sahajāto – uppanno eko khandho tiṇṇannaṃ khandhānaṃ cittasamuṭṭhānānañca rūpānaṃ atthipaccayena paccayo…pe… dve khandhā…pe… paṭisandhikkhaṇe…pe… ekaṃ mahābhūtaṃ…pe… bāhiraṃ… āhārasamuṭṭhānaṃ… utusamuṭṭhānaṃ… asaññasattānaṃ…pe…. Purejātaṃ – cakkhuṃ aniccato…pe… vatthuṃ aniccato…pe… domanassaṃ uppajjati, dibbena cakkhunā rūpaṃ passati, dibbāya sotudhātuyā saddaṃ suṇāti, rūpāyatanaṃ cakkhuviññāṇassa…pe… phoṭṭhabbāyatanaṃ kāyaviññāṇassa atthipaccayena paccayo. Cakkhāyatanaṃ cakkhuviññāṇassa…pe… kāyāyatanaṃ kāyaviññāṇassa…pe… vatthu uppannānaṃ khandhānaṃ atthipaccayena paccayo. Pacchājātā – uppannā khandhā purejātassa imassa kāyassa atthipaccayena paccayo. Kabaḷīkāro āhāro imassa kāyassa atthipaccayena paccayo. Rūpajīvitindriyaṃ kaṭattārūpānaṃ atthipaccayena paccayo. (1)
อวิคตปจฺจโย
Avigatapaccayo
๑๘. อุปฺปโนฺน ธโมฺม อุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส อวิคตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป.…ฯ
18. Uppanno dhammo uppannassa dhammassa avigatapaccayena paccayo…pe….
๑. ปจฺจยานุโลมํ
1. Paccayānulomaṃ
๒. สงฺขฺยาวาโร
2. Saṅkhyāvāro
๑๙. เหตุยา เอกํ, อารมฺมเณ ตีณิ, อธิปติยา ตีณิ, สหชาเต เอกํ, อญฺญมเญฺญ เอกํ, นิสฺสเย เอกํ, อุปนิสฺสเย ตีณิ, ปุเรชาเต เอกํ, ปจฺฉาชาเต กเมฺม วิปาเก อาหาเร อินฺทฺริเย ฌาเน มเคฺค สมฺปยุเตฺต วิปฺปยุเตฺต อตฺถิยา อวิคเต เอกํ (เอวํ คเณตพฺพํ)ฯ
19. Hetuyā ekaṃ, ārammaṇe tīṇi, adhipatiyā tīṇi, sahajāte ekaṃ, aññamaññe ekaṃ, nissaye ekaṃ, upanissaye tīṇi, purejāte ekaṃ, pacchājāte kamme vipāke āhāre indriye jhāne magge sampayutte vippayutte atthiyā avigate ekaṃ (evaṃ gaṇetabbaṃ).
อนุโลมํฯ
Anulomaṃ.
ปจฺจนียุทฺธาโร
Paccanīyuddhāro
๒๐. อุปฺปโนฺน ธโมฺม อุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
20. Uppanno dhammo uppannassa dhammassa ārammaṇapaccayena paccayo… sahajātapaccayena paccayo… upanissayapaccayena paccayo… purejātapaccayena paccayo… pacchājātapaccayena paccayo… āhārapaccayena paccayo… indriyapaccayena paccayo. (1)
อนุปฺปโนฺน ธโมฺม อุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย, อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
Anuppanno dhammo uppannassa dhammassa ārammaṇapaccayena paccayo, upanissayapaccayena paccayo. (1)
อุปฺปาที ธโมฺม อุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
Uppādī dhammo uppannassa dhammassa ārammaṇapaccayena paccayo… upanissayapaccayena paccayo. (1)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
2. Paccayapaccanīyaṃ
๒. สงฺขฺยาวาโร
2. Saṅkhyāvāro
๒๑. นเหตุยา ตีณิ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ตีณิ…เป.… นวิปฺปยุเตฺต ตีณิ, โนอตฺถิยา เทฺว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ, โนอวิคเต เทฺว (เอวํ คเณตพฺพํ)ฯ
21. Nahetuyā tīṇi, naārammaṇe tīṇi, naadhipatiyā tīṇi…pe… navippayutte tīṇi, noatthiyā dve, nonatthiyā tīṇi, novigate tīṇi, noavigate dve (evaṃ gaṇetabbaṃ).
ปจฺจนียํฯ
Paccanīyaṃ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
3. Paccayānulomapaccanīyaṃ
๒๒. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ เอกํ…เป.… โนนตฺถิยา โนวิคเต เอกํฯ
22. Hetupaccayā naārammaṇe ekaṃ…pe… nonatthiyā novigate ekaṃ.
อนุโลมปจฺจนียํฯ
Anulomapaccanīyaṃ.
๔. ปจฺจนียานุโลมํ
4. Paccanīyānulomaṃ
๒๓. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ ตีณิ, อธิปติยา ตีณิ, สหชาเต เอกํ, อญฺญมเญฺญ เอกํ, นิสฺสเย เอกํ, อุปนิสฺสเย ตีณิ, ปุเรชาเต เอกํ, ปจฺฉาชาเต เอกํ, กเมฺม วิปาเก อาหาเร อินฺทฺริเย ฌาเน มเคฺค สมฺปยุเตฺต วิปฺปยุเตฺต อตฺถิยา อวิคเต เอกํฯ
23. Nahetupaccayā ārammaṇe tīṇi, adhipatiyā tīṇi, sahajāte ekaṃ, aññamaññe ekaṃ, nissaye ekaṃ, upanissaye tīṇi, purejāte ekaṃ, pacchājāte ekaṃ, kamme vipāke āhāre indriye jhāne magge sampayutte vippayutte atthiyā avigate ekaṃ.
ปจฺจนียานุโลมํฯ
Paccanīyānulomaṃ.
อุปฺปนฺนตฺติกํ นิฎฺฐิตํฯ
Uppannattikaṃ niṭṭhitaṃ.
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / อภิธมฺมปิฎก (อฎฺฐกถา) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ปญฺจปกรณ-อฎฺฐกถา • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ๕-๒๒. สงฺกิลิฎฺฐตฺติกาทิวณฺณนา • 5-22. Saṅkiliṭṭhattikādivaṇṇanā
