Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പട്ഠാനപാളി • Paṭṭhānapāḷi

    ൧൭. ഉപ്പന്നത്തികം

    17. Uppannattikaṃ

    ൭. പഞ്ഹാവാരോ

    7. Pañhāvāro

    ൧. പച്ചയാനുലോമം

    1. Paccayānulomaṃ

    ൧. വിഭങ്ഗവാരോ

    1. Vibhaṅgavāro

    ഹേതുപച്ചയോ

    Hetupaccayo

    . ഉപ്പന്നോ ധമ്മോ ഉപ്പന്നസ്സ ധമ്മസ്സ ഹേതുപച്ചയേന പച്ചയോ – ഉപ്പന്നാ ഹേതൂ സമ്പയുത്തകാനം ഖന്ധാനം ചിത്തസമുട്ഠാനാനഞ്ച രൂപാനം ഹേതുപച്ചയേന പച്ചയോ. പടിസന്ധിക്ഖണേ ഉപ്പന്നാ ഹേതൂ സമ്പയുത്തകാനം ഖന്ധാനം കടത്താ ച രൂപാനം ഹേതുപച്ചയേന പച്ചയോ. (൧)

    1. Uppanno dhammo uppannassa dhammassa hetupaccayena paccayo – uppannā hetū sampayuttakānaṃ khandhānaṃ cittasamuṭṭhānānañca rūpānaṃ hetupaccayena paccayo. Paṭisandhikkhaṇe uppannā hetū sampayuttakānaṃ khandhānaṃ kaṭattā ca rūpānaṃ hetupaccayena paccayo. (1)

    ആരമ്മണപച്ചയോ

    Ārammaṇapaccayo

    . ഉപ്പന്നോ ധമ്മോ ഉപ്പന്നസ്സ ധമ്മസ്സ ആരമ്മണപച്ചയേന പച്ചയോ – ഉപ്പന്നം ചക്ഖും അനിച്ചതോ ദുക്ഖതോ അനത്തതോ വിപസ്സതി, അസ്സാദേതി അഭിനന്ദതി, തം ആരബ്ഭ രാഗോ ഉപ്പജ്ജതി, ദിട്ഠി ഉപ്പജ്ജതി, വിചികിച്ഛാ…പേ॰… ഉദ്ധച്ചം…പേ॰… ദോമനസ്സം ഉപ്പജ്ജതി. ഉപ്പന്നം സോതം… ഘാനം… ജിവ്ഹം… കായം… രൂപേ… സദ്ദേ… ഗന്ധേ… രസേ… ഫോട്ഠബ്ബേ… വത്ഥും… ഉപ്പന്നേ ഖന്ധേ അനിച്ചതോ ദുക്ഖതോ അനത്തതോ വിപസ്സതി…പേ॰… ദോമനസ്സം ഉപ്പജ്ജതി. ദിബ്ബേന ചക്ഖുനാ രൂപം പസ്സതി, ദിബ്ബായ സോതധാതുയാ സദ്ദം സുണാതി, രൂപായതനം ചക്ഖുവിഞ്ഞാണസ്സ …പേ॰… ഫോട്ഠബ്ബായതനം കായവിഞ്ഞാണസ്സ…പേ॰… ഉപ്പന്നാ ഖന്ധാ ഇദ്ധിവിധഞാണസ്സ ആവജ്ജനായ ആരമ്മണപച്ചയേന പച്ചയോ. (൧)

    2. Uppanno dhammo uppannassa dhammassa ārammaṇapaccayena paccayo – uppannaṃ cakkhuṃ aniccato dukkhato anattato vipassati, assādeti abhinandati, taṃ ārabbha rāgo uppajjati, diṭṭhi uppajjati, vicikicchā…pe… uddhaccaṃ…pe… domanassaṃ uppajjati. Uppannaṃ sotaṃ… ghānaṃ… jivhaṃ… kāyaṃ… rūpe… sadde… gandhe… rase… phoṭṭhabbe… vatthuṃ… uppanne khandhe aniccato dukkhato anattato vipassati…pe… domanassaṃ uppajjati. Dibbena cakkhunā rūpaṃ passati, dibbāya sotadhātuyā saddaṃ suṇāti, rūpāyatanaṃ cakkhuviññāṇassa …pe… phoṭṭhabbāyatanaṃ kāyaviññāṇassa…pe… uppannā khandhā iddhividhañāṇassa āvajjanāya ārammaṇapaccayena paccayo. (1)

    . അനുപ്പന്നോ ധമ്മോ ഉപ്പന്നസ്സ ധമ്മസ്സ ആരമ്മണപച്ചയേന പച്ചയോ – അനുപ്പന്നേ രൂപേ… സദ്ദേ… ഗന്ധേ… രസേ… ഫോട്ഠബ്ബേ… അനുപ്പന്നേ ഖന്ധേ അനിച്ചതോ ദുക്ഖതോ അനത്തതോ വിപസ്സതി…പേ॰… ദോമനസ്സം ഉപ്പജ്ജതി. അനുപ്പന്നാ ഖന്ധാ ഇദ്ധിവിധഞാണസ്സ, ചേതോപരിയഞാണസ്സ, അനാഗതംസഞാണസ്സ, ആവജ്ജനായ ആരമ്മണപച്ചയേന പച്ചയോ. (൧)

    3. Anuppanno dhammo uppannassa dhammassa ārammaṇapaccayena paccayo – anuppanne rūpe… sadde… gandhe… rase… phoṭṭhabbe… anuppanne khandhe aniccato dukkhato anattato vipassati…pe… domanassaṃ uppajjati. Anuppannā khandhā iddhividhañāṇassa, cetopariyañāṇassa, anāgataṃsañāṇassa, āvajjanāya ārammaṇapaccayena paccayo. (1)

    . ഉപ്പാദീ ധമ്മോ ഉപ്പന്നസ്സ ധമ്മസ്സ ആരമ്മണപച്ചയേന പച്ചയോ – ഉപ്പാദിം ചക്ഖും…പേ॰… കായം… രൂപേ… ഗന്ധേ… രസേ… ഫോട്ഠബ്ബേ… വത്ഥും… ഉപ്പാദീ ഖന്ധേ അനിച്ചതോ ദുക്ഖതോ അനത്തതോ…പേ॰… ദോമനസ്സം ഉപ്പജ്ജതി. ഉപ്പാദീ ഖന്ധാ ഇദ്ധിവിധഞാണസ്സ, ചേതോപരിയഞാണസ്സ, അനാഗതംസഞാണസ്സ, ആവജ്ജനായ ആരമ്മണപച്ചയേന പച്ചയോ. (൧)

    4. Uppādī dhammo uppannassa dhammassa ārammaṇapaccayena paccayo – uppādiṃ cakkhuṃ…pe… kāyaṃ… rūpe… gandhe… rase… phoṭṭhabbe… vatthuṃ… uppādī khandhe aniccato dukkhato anattato…pe… domanassaṃ uppajjati. Uppādī khandhā iddhividhañāṇassa, cetopariyañāṇassa, anāgataṃsañāṇassa, āvajjanāya ārammaṇapaccayena paccayo. (1)

    അധിപതിപച്ചയോ

    Adhipatipaccayo

    . ഉപ്പന്നോ ധമ്മോ ഉപ്പന്നസ്സ ധമ്മസ്സ അധിപതിപച്ചയേന പച്ചയോ – ആരമ്മണാധിപതി, സഹജാതാധിപതി. ആരമ്മണാധിപതി – ഉപ്പന്നം ചക്ഖും ഗരും കത്വാ അസ്സാദേതി അഭിനന്ദതി, തം ഗരും കത്വാ രാഗോ ഉപ്പജ്ജതി, ദിട്ഠി ഉപ്പജ്ജതി. ഉപ്പന്നം സോതം… ഘാനം… ജിവ്ഹം… കായം… രൂപേ… സദ്ദേ… ഗന്ധേ… രസേ… ഫോട്ഠബ്ബേ… വത്ഥും… ഉപ്പന്നേ ഖന്ധേ ഗരും കത്വാ അസ്സാദേതി അഭിനന്ദതി, തം ഗരും കത്വാ രാഗോ ഉപ്പജ്ജതി…പേ॰…. സഹജാതാധിപതി – ഉപ്പന്നാ അധിപതി സമ്പയുത്തകാനം ഖന്ധാനം ചിത്തസമുട്ഠാനാനഞ്ച രൂപാനം അധിപതിപച്ചയേന പച്ചയോ. (൧)

    5. Uppanno dhammo uppannassa dhammassa adhipatipaccayena paccayo – ārammaṇādhipati, sahajātādhipati. Ārammaṇādhipati – uppannaṃ cakkhuṃ garuṃ katvā assādeti abhinandati, taṃ garuṃ katvā rāgo uppajjati, diṭṭhi uppajjati. Uppannaṃ sotaṃ… ghānaṃ… jivhaṃ… kāyaṃ… rūpe… sadde… gandhe… rase… phoṭṭhabbe… vatthuṃ… uppanne khandhe garuṃ katvā assādeti abhinandati, taṃ garuṃ katvā rāgo uppajjati…pe…. Sahajātādhipati – uppannā adhipati sampayuttakānaṃ khandhānaṃ cittasamuṭṭhānānañca rūpānaṃ adhipatipaccayena paccayo. (1)

    അനുപ്പന്നോ ധമ്മോ ഉപ്പന്നസ്സ ധമ്മസ്സ അധിപതിപച്ചയേന പച്ചയോ. ആരമ്മണാധിപതി – അനുപ്പന്നേ രൂപേ… സദ്ദേ… ഗന്ധേ… രസേ… ഫോട്ഠബ്ബേ… അനുപ്പന്നേ ഖന്ധേ ഗരും കത്വാ അസ്സാദേതി അഭിനന്ദതി, തം ഗരും കത്വാ രാഗോ ഉപ്പജ്ജതി, ദിട്ഠി ഉപ്പജ്ജതി. (൧)

    Anuppanno dhammo uppannassa dhammassa adhipatipaccayena paccayo. Ārammaṇādhipati – anuppanne rūpe… sadde… gandhe… rase… phoṭṭhabbe… anuppanne khandhe garuṃ katvā assādeti abhinandati, taṃ garuṃ katvā rāgo uppajjati, diṭṭhi uppajjati. (1)

    ഉപ്പാദീ ധമ്മോ ഉപ്പന്നസ്സ ധമ്മസ്സ അധിപതിപച്ചയേന പച്ചയോ. ആരമ്മണാധിപതി – ഉപ്പാദിം ചക്ഖും…പേ॰… കായം… രൂപേ…പേ॰… ഫോട്ഠബ്ബേ… വത്ഥും… ഉപ്പാദീ ഖന്ധേ ഗരും കത്വാ അസ്സാദേതി അഭിനന്ദതി, തം ഗരും കത്വാ രാഗോ ഉപ്പജ്ജതി, ദിട്ഠി ഉപ്പജ്ജതി. (൧)

    Uppādī dhammo uppannassa dhammassa adhipatipaccayena paccayo. Ārammaṇādhipati – uppādiṃ cakkhuṃ…pe… kāyaṃ… rūpe…pe… phoṭṭhabbe… vatthuṃ… uppādī khandhe garuṃ katvā assādeti abhinandati, taṃ garuṃ katvā rāgo uppajjati, diṭṭhi uppajjati. (1)

    സഹജാതപച്ചയോ

    Sahajātapaccayo

    . ഉപ്പന്നോ ധമ്മോ ഉപ്പന്നസ്സ ധമ്മസ്സ സഹജാതപച്ചയേന പച്ചയോ – ഉപ്പന്നോ ഏകോ ഖന്ധോ തിണ്ണന്നം ഖന്ധാനം ചിത്തസമുട്ഠാനാനഞ്ച രൂപാനം സഹജാതപച്ചയേന പച്ചയോ…പേ॰… ദ്വേ ഖന്ധാ ദ്വിന്നം ഖന്ധാനം ചിത്തസമുട്ഠാനാനഞ്ച രൂപാനം സഹജാതപച്ചയേന പച്ചയോ. പടിസന്ധിക്ഖണേ ഉപ്പന്നോ ഏകോ ഖന്ധോ തിണ്ണന്നം ഖന്ധാനം കടത്താ ച രൂപാനം സഹജാതപച്ചയേന പച്ചയോ…പേ॰… ദ്വേ ഖന്ധാ ദ്വിന്നം ഖന്ധാനം കടത്താ ച രൂപാനം സഹജാതപച്ചയേന പച്ചയോ. ഖന്ധാ വത്ഥുസ്സ സഹജാതപച്ചയേന പച്ചയോ. വത്ഥു ഖന്ധാനം സഹജാതപച്ചയേന പച്ചയോ. ഏകം മഹാഭൂതം തിണ്ണന്നം മഹാഭൂതാനം സഹജാതപച്ചയേന പച്ചയോ…പേ॰… ദ്വേ മഹാഭൂതാ…പേ॰… മഹാഭൂതാ ചിത്തസമുട്ഠാനാനം രൂപാനം കടത്താരൂപാനം ഉപാദാരൂപാനം സഹജാതപച്ചയേന പച്ചയോ. ബാഹിരം… ആഹാരസമുട്ഠാനം… ഉതുസമുട്ഠാനം… അസഞ്ഞസത്താനം ഏകം മഹാഭൂതം…പേ॰… ദ്വേ മഹാഭൂതാ…പേ॰… മഹാഭൂതാ കടത്താരൂപാനം ഉപാദാരൂപാനം സഹജാതപച്ചയേന പച്ചയോ. (൧)

    6. Uppanno dhammo uppannassa dhammassa sahajātapaccayena paccayo – uppanno eko khandho tiṇṇannaṃ khandhānaṃ cittasamuṭṭhānānañca rūpānaṃ sahajātapaccayena paccayo…pe… dve khandhā dvinnaṃ khandhānaṃ cittasamuṭṭhānānañca rūpānaṃ sahajātapaccayena paccayo. Paṭisandhikkhaṇe uppanno eko khandho tiṇṇannaṃ khandhānaṃ kaṭattā ca rūpānaṃ sahajātapaccayena paccayo…pe… dve khandhā dvinnaṃ khandhānaṃ kaṭattā ca rūpānaṃ sahajātapaccayena paccayo. Khandhā vatthussa sahajātapaccayena paccayo. Vatthu khandhānaṃ sahajātapaccayena paccayo. Ekaṃ mahābhūtaṃ tiṇṇannaṃ mahābhūtānaṃ sahajātapaccayena paccayo…pe… dve mahābhūtā…pe… mahābhūtā cittasamuṭṭhānānaṃ rūpānaṃ kaṭattārūpānaṃ upādārūpānaṃ sahajātapaccayena paccayo. Bāhiraṃ… āhārasamuṭṭhānaṃ… utusamuṭṭhānaṃ… asaññasattānaṃ ekaṃ mahābhūtaṃ…pe… dve mahābhūtā…pe… mahābhūtā kaṭattārūpānaṃ upādārūpānaṃ sahajātapaccayena paccayo. (1)

    അഞ്ഞമഞ്ഞപച്ചയോ

    Aññamaññapaccayo

    . ഉപ്പന്നോ ധമ്മോ ഉപ്പന്നസ്സ ധമ്മസ്സ അഞ്ഞമഞ്ഞപച്ചയേന പച്ചയോ – ഉപ്പന്നോ ഏകോ ഖന്ധോ തിണ്ണന്നം ഖന്ധാനം അഞ്ഞമഞ്ഞപച്ചയേന പച്ചയോ…പേ॰… ദ്വേ ഖന്ധാ…പേ॰… പടിസന്ധിക്ഖണേ ഉപ്പന്നോ ഏകോ ഖന്ധോ തിണ്ണന്നം ഖന്ധാനം വത്ഥുസ്സ ച അഞ്ഞമഞ്ഞപച്ചയേന പച്ചയോ. ദ്വേ ഖന്ധാ…പേ॰… ഖന്ധാ വത്ഥുസ്സ അഞ്ഞമഞ്ഞപച്ചയേന പച്ചയോ. വത്ഥു ഖന്ധാനം അഞ്ഞമഞ്ഞപച്ചയേന പച്ചയോ. ഏകം മഹാഭൂതം…പേ॰… ബാഹിരം… ആഹാരസമുട്ഠാനം… ഉതുസമുട്ഠാനം… അസഞ്ഞസത്താനം ഏകം മഹാഭൂതം തിണ്ണന്നം മഹാഭൂതാനം അഞ്ഞമഞ്ഞപച്ചയേന പച്ചയോ…പേ॰… ദ്വേ മഹാഭൂതാ…പേ॰…. (൧)

    7. Uppanno dhammo uppannassa dhammassa aññamaññapaccayena paccayo – uppanno eko khandho tiṇṇannaṃ khandhānaṃ aññamaññapaccayena paccayo…pe… dve khandhā…pe… paṭisandhikkhaṇe uppanno eko khandho tiṇṇannaṃ khandhānaṃ vatthussa ca aññamaññapaccayena paccayo. Dve khandhā…pe… khandhā vatthussa aññamaññapaccayena paccayo. Vatthu khandhānaṃ aññamaññapaccayena paccayo. Ekaṃ mahābhūtaṃ…pe… bāhiraṃ… āhārasamuṭṭhānaṃ… utusamuṭṭhānaṃ… asaññasattānaṃ ekaṃ mahābhūtaṃ tiṇṇannaṃ mahābhūtānaṃ aññamaññapaccayena paccayo…pe… dve mahābhūtā…pe…. (1)

    നിസ്സയപച്ചയോ

    Nissayapaccayo

    . ഉപ്പന്നോ ധമ്മോ ഉപ്പന്നസ്സ ധമ്മസ്സ നിസ്സയപച്ചയേന പച്ചയോ – ഉപ്പന്നോ ഏകോ ഖന്ധോ തിണ്ണന്നം ഖന്ധാനം ചിത്തസമുട്ഠാനാനഞ്ച രൂപാനം നിസ്സയപച്ചയേന പച്ചയോ…പേ॰… ദ്വേ ഖന്ധാ…പേ॰… പടിസന്ധിക്ഖണേ…പേ॰… ഖന്ധാ വത്ഥുസ്സ…പേ॰… വത്ഥു ഖന്ധാനം…പേ॰… ഏകം മഹാഭൂതം…പേ॰… ബാഹിരം… ആഹാരസമുട്ഠാനം… ഉതുസമുട്ഠാനം… അസഞ്ഞസത്താനം ഏകം മഹാഭൂതം…പേ॰… മഹാഭൂതാ ചിത്തസമുട്ഠാനാനം രൂപാനം കടത്താരൂപാനം ഉപാദാരൂപാനം ചക്ഖായതനം ചക്ഖുവിഞ്ഞാണസ്സ…പേ॰… കായായതനം കായവിഞ്ഞാണസ്സ…പേ॰… വത്ഥു ഉപ്പന്നാനം ഖന്ധാനം നിസ്സയപച്ചയേന പച്ചയോ. (൧)

    8. Uppanno dhammo uppannassa dhammassa nissayapaccayena paccayo – uppanno eko khandho tiṇṇannaṃ khandhānaṃ cittasamuṭṭhānānañca rūpānaṃ nissayapaccayena paccayo…pe… dve khandhā…pe… paṭisandhikkhaṇe…pe… khandhā vatthussa…pe… vatthu khandhānaṃ…pe… ekaṃ mahābhūtaṃ…pe… bāhiraṃ… āhārasamuṭṭhānaṃ… utusamuṭṭhānaṃ… asaññasattānaṃ ekaṃ mahābhūtaṃ…pe… mahābhūtā cittasamuṭṭhānānaṃ rūpānaṃ kaṭattārūpānaṃ upādārūpānaṃ cakkhāyatanaṃ cakkhuviññāṇassa…pe… kāyāyatanaṃ kāyaviññāṇassa…pe… vatthu uppannānaṃ khandhānaṃ nissayapaccayena paccayo. (1)

    ഉപനിസ്സയപച്ചയോ

    Upanissayapaccayo

    . ഉപ്പന്നോ ധമ്മോ ഉപ്പന്നസ്സ ധമ്മസ്സ ഉപനിസ്സയപച്ചയേന പച്ചയോ – ആരമ്മണൂപനിസ്സയോ, പകതൂപനിസ്സയോ…പേ॰… പകതൂപനിസ്സയോ – ഉപ്പന്നം ഉതും ഉപനിസ്സായ ഝാനം ഉപ്പാദേതി, വിപസ്സനം…പേ॰… മഗ്ഗം…പേ॰… അഭിഞ്ഞം…പേ॰… സമാപത്തിം ഉപ്പാദേതി, മാനം ജപ്പേതി, ദിട്ഠിം ഗണ്ഹാതി. ഉപ്പന്നം ഭോജനം…പേ॰… സേനാസനം ഉപനിസ്സായ ഝാനം ഉപ്പാദേതി വിപസ്സനം…പേ॰… മഗ്ഗം…പേ॰… അഭിഞ്ഞം…പേ॰… സമാപത്തിം ഉപ്പാദേതി, മാനം ജപ്പേതി, ദിട്ഠിം ഗണ്ഹാതി. ഉപ്പന്നം ഉതു… ഭോജനം… സേനാസനം ഉപ്പന്നായ സദ്ധായ…പേ॰… പഞ്ഞായ, കായികസ്സ സുഖസ്സ, കായികസ്സ ദുക്ഖസ്സ, മഗ്ഗസ്സ, ഫലസമാപത്തിയാ ഉപനിസ്സയപച്ചയേന പച്ചയോ. (൧)

    9. Uppanno dhammo uppannassa dhammassa upanissayapaccayena paccayo – ārammaṇūpanissayo, pakatūpanissayo…pe… pakatūpanissayo – uppannaṃ utuṃ upanissāya jhānaṃ uppādeti, vipassanaṃ…pe… maggaṃ…pe… abhiññaṃ…pe… samāpattiṃ uppādeti, mānaṃ jappeti, diṭṭhiṃ gaṇhāti. Uppannaṃ bhojanaṃ…pe… senāsanaṃ upanissāya jhānaṃ uppādeti vipassanaṃ…pe… maggaṃ…pe… abhiññaṃ…pe… samāpattiṃ uppādeti, mānaṃ jappeti, diṭṭhiṃ gaṇhāti. Uppannaṃ utu… bhojanaṃ… senāsanaṃ uppannāya saddhāya…pe… paññāya, kāyikassa sukhassa, kāyikassa dukkhassa, maggassa, phalasamāpattiyā upanissayapaccayena paccayo. (1)

    അനുപ്പന്നോ ധമ്മോ ഉപ്പന്നസ്സ ധമ്മസ്സ ഉപനിസ്സയപച്ചയേന പച്ചയോ – ആരമ്മണൂപനിസ്സയോ, പകതൂപനിസ്സയോ…പേ॰…. പകതൂപനിസ്സയോ – അനുപ്പന്നം വണ്ണസമ്പദം പത്ഥയമാനോ ദാനം ദേതി, സീലം സമാദിയതി, ഉപോസഥകമ്മം കരോതി. അനുപ്പന്നം സദ്ദസമ്പദം… ഗന്ധസമ്പദം… രസസമ്പദം… ഫോട്ഠബ്ബസമ്പദം… അനുപ്പന്നേ ഖന്ധേ പത്ഥയമാനോ ദാനം ദേതി, സീലം സമാദിയതി, ഉപോസഥകമ്മം കരോതി. അനുപ്പന്നാ വണ്ണസമ്പദാ…പേ॰… അനുപ്പന്നാ ഖന്ധാ ഉപ്പന്നായ സദ്ധായ…പേ॰… പഞ്ഞായ, കായികസ്സ സുഖസ്സ, കായികസ്സ ദുക്ഖസ്സ, മഗ്ഗസ്സ, ഫലസമാപത്തിയാ ഉപനിസ്സയപച്ചയേന പച്ചയോ. (൧)

    Anuppanno dhammo uppannassa dhammassa upanissayapaccayena paccayo – ārammaṇūpanissayo, pakatūpanissayo…pe…. Pakatūpanissayo – anuppannaṃ vaṇṇasampadaṃ patthayamāno dānaṃ deti, sīlaṃ samādiyati, uposathakammaṃ karoti. Anuppannaṃ saddasampadaṃ… gandhasampadaṃ… rasasampadaṃ… phoṭṭhabbasampadaṃ… anuppanne khandhe patthayamāno dānaṃ deti, sīlaṃ samādiyati, uposathakammaṃ karoti. Anuppannā vaṇṇasampadā…pe… anuppannā khandhā uppannāya saddhāya…pe… paññāya, kāyikassa sukhassa, kāyikassa dukkhassa, maggassa, phalasamāpattiyā upanissayapaccayena paccayo. (1)

    ഉപ്പാദീ ധമ്മോ ഉപ്പന്നസ്സ ധമ്മസ്സ ഉപനിസ്സയപച്ചയേന പച്ചയോ – ആരമ്മണൂപനിസ്സയോ, പകതൂപനിസ്സയോ…പേ॰…. പകതൂപനിസ്സയോ – ഉപ്പാദിം ചക്ഖുസമ്പദം പത്ഥയമാനോ ദാനം ദേതി, സീലം സമാദിയതി, ഉപോസഥകമ്മം കരോതി. ഉപ്പാദിം സോതസമ്പദം…പേ॰… കായസമ്പദം…പേ॰… വണ്ണസമ്പദം … ഗന്ധസമ്പദം… രസസമ്പദം… ഫോട്ഠബ്ബസമ്പദം… ഉപ്പാദീ ഖന്ധേ പത്ഥയമാനോ ദാനം ദേതി, സീലം സമാദിയതി, ഉപോസഥകമ്മം കരോതി. ഉപ്പാദീ ചക്ഖുസമ്പദാ…പേ॰… കായസമ്പദാ… വണ്ണസമ്പദാ…പേ॰… ഫോട്ഠബ്ബസമ്പദാ… ഉപ്പാദീ ഖന്ധാ ഉപ്പന്നായ സദ്ധായ…പേ॰… പഞ്ഞായ, കായികസ്സ സുഖസ്സ, കായികസ്സ ദുക്ഖസ്സ, മഗ്ഗസ്സ, ഫലസമാപത്തിയാ ഉപനിസ്സയപച്ചയേന പച്ചയോ. (൧)

    Uppādī dhammo uppannassa dhammassa upanissayapaccayena paccayo – ārammaṇūpanissayo, pakatūpanissayo…pe…. Pakatūpanissayo – uppādiṃ cakkhusampadaṃ patthayamāno dānaṃ deti, sīlaṃ samādiyati, uposathakammaṃ karoti. Uppādiṃ sotasampadaṃ…pe… kāyasampadaṃ…pe… vaṇṇasampadaṃ … gandhasampadaṃ… rasasampadaṃ… phoṭṭhabbasampadaṃ… uppādī khandhe patthayamāno dānaṃ deti, sīlaṃ samādiyati, uposathakammaṃ karoti. Uppādī cakkhusampadā…pe… kāyasampadā… vaṇṇasampadā…pe… phoṭṭhabbasampadā… uppādī khandhā uppannāya saddhāya…pe… paññāya, kāyikassa sukhassa, kāyikassa dukkhassa, maggassa, phalasamāpattiyā upanissayapaccayena paccayo. (1)

    പുരേജാതപച്ചയോ

    Purejātapaccayo

    ൧൦. ഉപ്പന്നോ ധമ്മോ ഉപ്പന്നസ്സ ധമ്മസ്സ പുരേജാതപച്ചയേന പച്ചയോ – ആരമ്മണപുരേജാതം, വത്ഥുപുരേജാതം. ആരമ്മണപുരേജാതം – ചക്ഖും…പേ॰… വത്ഥും അനിച്ചതോ ദുക്ഖതോ അനത്തതോ വിപസ്സതി, അസ്സാദേതി അഭിനന്ദതി, തം ആരബ്ഭ രാഗോ ഉപ്പജ്ജതി…പേ॰… ദോമനസ്സം ഉപ്പജ്ജതി ദിബ്ബേന ചക്ഖുനാ രൂപം പസ്സതി, ദിബ്ബായ സോതധാതുയാ സദ്ദം സുണാതി, രൂപായതനം ചക്ഖുവിഞ്ഞാണസ്സ…പേ॰… ഫോട്ഠബ്ബായതനം കായവിഞ്ഞാണസ്സ പുരേജാതപച്ചയേന പച്ചയോ. വത്ഥുപുരേജാതം – ചക്ഖായതനം ചക്ഖുവിഞ്ഞാണസ്സ…പേ॰… വത്ഥു ഉപ്പന്നാനം ഖന്ധാനം പുരേജാതപച്ചയേന പച്ചയോ. (൧)

    10. Uppanno dhammo uppannassa dhammassa purejātapaccayena paccayo – ārammaṇapurejātaṃ, vatthupurejātaṃ. Ārammaṇapurejātaṃ – cakkhuṃ…pe… vatthuṃ aniccato dukkhato anattato vipassati, assādeti abhinandati, taṃ ārabbha rāgo uppajjati…pe… domanassaṃ uppajjati dibbena cakkhunā rūpaṃ passati, dibbāya sotadhātuyā saddaṃ suṇāti, rūpāyatanaṃ cakkhuviññāṇassa…pe… phoṭṭhabbāyatanaṃ kāyaviññāṇassa purejātapaccayena paccayo. Vatthupurejātaṃ – cakkhāyatanaṃ cakkhuviññāṇassa…pe… vatthu uppannānaṃ khandhānaṃ purejātapaccayena paccayo. (1)

    പച്ഛാജാതപച്ചയോ

    Pacchājātapaccayo

    ൧൧. ഉപ്പന്നോ ധമ്മോ ഉപ്പന്നസ്സ ധമ്മസ്സ പച്ഛാജാതപച്ചയേന പച്ചയോ – പച്ഛാജാതാ ഉപ്പന്നാ ഖന്ധാ പുരേജാതസ്സ ഇമസ്സ കായസ്സ പച്ഛാജാതപച്ചയേന പച്ചയോ. (൧)

    11. Uppanno dhammo uppannassa dhammassa pacchājātapaccayena paccayo – pacchājātā uppannā khandhā purejātassa imassa kāyassa pacchājātapaccayena paccayo. (1)

    കമ്മപച്ചയോ

    Kammapaccayo

    ൧൨. ഉപ്പന്നോ ധമ്മോ ഉപ്പന്നസ്സ ധമ്മസ്സ കമ്മപച്ചയേന പച്ചയോ – ഉപ്പന്നാ ചേതനാ സമ്പയുത്തകാനം ഖന്ധാനം ചിത്തസമുട്ഠാനാനഞ്ച രൂപാനം കമ്മപച്ചയേന പച്ചയോ. പടിസന്ധിക്ഖണേ ഉപ്പന്നാ ചേതനാ സമ്പയുത്തകാനം ഖന്ധാനം കടത്താ ച രൂപാനം കമ്മപച്ചയേന പച്ചയോ. (൧)

    12. Uppanno dhammo uppannassa dhammassa kammapaccayena paccayo – uppannā cetanā sampayuttakānaṃ khandhānaṃ cittasamuṭṭhānānañca rūpānaṃ kammapaccayena paccayo. Paṭisandhikkhaṇe uppannā cetanā sampayuttakānaṃ khandhānaṃ kaṭattā ca rūpānaṃ kammapaccayena paccayo. (1)

    വിപാകപച്ചയോ

    Vipākapaccayo

    ൧൩. ഉപ്പന്നോ ധമ്മോ ഉപ്പന്നസ്സ ധമ്മസ്സ വിപാകപച്ചയേന പച്ചയോ – വിപാകോ ഉപ്പന്നോ ഏകോ ഖന്ധോ തിണ്ണന്നം ഖന്ധാനം ചിത്തസമുട്ഠാനാനഞ്ച രൂപാനം വിപാകപച്ചയേന പച്ചയോ…പേ॰… ദ്വേ ഖന്ധാ…പേ॰… പടിസന്ധിക്ഖണേ ഉപ്പന്നോ ഏകോ ഖന്ധോ തിണ്ണന്നം ഖന്ധാനം കടത്താ ച രൂപാനം…പേ॰… ദ്വേ ഖന്ധാ…പേ॰… ഖന്ധാ വത്ഥുസ്സ വിപാകപച്ചയേന പച്ചയോ. (൧)

    13. Uppanno dhammo uppannassa dhammassa vipākapaccayena paccayo – vipāko uppanno eko khandho tiṇṇannaṃ khandhānaṃ cittasamuṭṭhānānañca rūpānaṃ vipākapaccayena paccayo…pe… dve khandhā…pe… paṭisandhikkhaṇe uppanno eko khandho tiṇṇannaṃ khandhānaṃ kaṭattā ca rūpānaṃ…pe… dve khandhā…pe… khandhā vatthussa vipākapaccayena paccayo. (1)

    ആഹാരപച്ചയോ

    Āhārapaccayo

    ൧൪. ഉപ്പന്നോ ധമ്മോ ഉപ്പന്നസ്സ ധമ്മസ്സ ആഹാരപച്ചയേന പച്ചയോ – ഉപ്പന്നാ ആഹാരാ സമ്പയുത്തകാനം ഖന്ധാനം ചിത്തസമുട്ഠാനാനഞ്ച രൂപാനം ആഹാരപച്ചയേന പച്ചയോ. പടിസന്ധിക്ഖണേ…പേ॰… കബളീകാരോ ആഹാരോ ഇമസ്സ കായസ്സ ആഹാരപച്ചയേന പച്ചയോ. (൧)

    14. Uppanno dhammo uppannassa dhammassa āhārapaccayena paccayo – uppannā āhārā sampayuttakānaṃ khandhānaṃ cittasamuṭṭhānānañca rūpānaṃ āhārapaccayena paccayo. Paṭisandhikkhaṇe…pe… kabaḷīkāro āhāro imassa kāyassa āhārapaccayena paccayo. (1)

    ഇന്ദ്രിയപച്ചയോ

    Indriyapaccayo

    ൧൫. ഉപ്പന്നോ ധമ്മോ ഉപ്പന്നസ്സ ധമ്മസ്സ ഇന്ദ്രിയപച്ചയേന പച്ചയോ – ഉപ്പന്നാ ഇന്ദ്രിയാ സമ്പയുത്തകാനം ഖന്ധാനം ചിത്തസമുട്ഠാനാനഞ്ച രൂപാനം ഇന്ദ്രിയപച്ചയേന പച്ചയോ. പടിസന്ധിക്ഖണേ…പേ॰… ചക്ഖുന്ദ്രിയം ചക്ഖുവിഞ്ഞാണസ്സ…പേ॰… കായിന്ദ്രിയം കായവിഞ്ഞാണസ്സ…പേ॰… രൂപജീവിതിന്ദ്രിയം കടത്താരൂപാനം ഇന്ദ്രിയപച്ചയേന പച്ചയോ. (൧)

    15. Uppanno dhammo uppannassa dhammassa indriyapaccayena paccayo – uppannā indriyā sampayuttakānaṃ khandhānaṃ cittasamuṭṭhānānañca rūpānaṃ indriyapaccayena paccayo. Paṭisandhikkhaṇe…pe… cakkhundriyaṃ cakkhuviññāṇassa…pe… kāyindriyaṃ kāyaviññāṇassa…pe… rūpajīvitindriyaṃ kaṭattārūpānaṃ indriyapaccayena paccayo. (1)

    ഝാനപച്ചയാദി

    Jhānapaccayādi

    ൧൬. ഉപ്പന്നോ ധമ്മോ ഉപ്പന്നസ്സ ധമ്മസ്സ ഝാനപച്ചയേന പച്ചയോ… മഗ്ഗപച്ചയേന പച്ചയോ… സമ്പയുത്തപച്ചയേന പച്ചയോ… വിപ്പയുത്തപച്ചയേന പച്ചയോ – സഹജാതം, പുരേജാതം, പച്ഛാജാതം. സഹജാതാ – ഉപ്പന്നാ ഖന്ധാ ചിത്തസമുട്ഠാനാനം രൂപാനം വിപ്പയുത്തപച്ചയേന പച്ചയോ. പടിസന്ധിക്ഖണേ ഉപ്പന്നാ ഖന്ധാ കടത്താരൂപാനം വിപ്പയുത്തപച്ചയേന പച്ചയോ. ഖന്ധാ വത്ഥുസ്സ, വത്ഥു ഖന്ധാനം വിപ്പയുത്തപച്ചയേന പച്ചയോ. പുരേജാതം – ചക്ഖായതനം ചക്ഖുവിഞ്ഞാണസ്സ …പേ॰… കായായതനം കായവിഞ്ഞാണസ്സ… വത്ഥു ഉപ്പന്നാനം ഖന്ധാനം വിപ്പയുത്തപച്ചയേന പച്ചയോ. പച്ഛാജാതാ – ഉപ്പന്നാ ഖന്ധാ പുരേജാതസ്സ ഇമസ്സ കായസ്സ വിപ്പയുത്തപച്ചയേന പച്ചയോ. (൧)

    16. Uppanno dhammo uppannassa dhammassa jhānapaccayena paccayo… maggapaccayena paccayo… sampayuttapaccayena paccayo… vippayuttapaccayena paccayo – sahajātaṃ, purejātaṃ, pacchājātaṃ. Sahajātā – uppannā khandhā cittasamuṭṭhānānaṃ rūpānaṃ vippayuttapaccayena paccayo. Paṭisandhikkhaṇe uppannā khandhā kaṭattārūpānaṃ vippayuttapaccayena paccayo. Khandhā vatthussa, vatthu khandhānaṃ vippayuttapaccayena paccayo. Purejātaṃ – cakkhāyatanaṃ cakkhuviññāṇassa …pe… kāyāyatanaṃ kāyaviññāṇassa… vatthu uppannānaṃ khandhānaṃ vippayuttapaccayena paccayo. Pacchājātā – uppannā khandhā purejātassa imassa kāyassa vippayuttapaccayena paccayo. (1)

    അത്ഥിപച്ചയോ

    Atthipaccayo

    ൧൭. ഉപ്പന്നോ ധമ്മോ ഉപ്പന്നസ്സ ധമ്മസ്സ അത്ഥിപച്ചയേന പച്ചയോ – സഹജാതം, പുരേജാതം, പച്ഛാജാതം, ആഹാരം, ഇന്ദ്രിയം. സഹജാതോ – ഉപ്പന്നോ ഏകോ ഖന്ധോ തിണ്ണന്നം ഖന്ധാനം ചിത്തസമുട്ഠാനാനഞ്ച രൂപാനം അത്ഥിപച്ചയേന പച്ചയോ…പേ॰… ദ്വേ ഖന്ധാ…പേ॰… പടിസന്ധിക്ഖണേ…പേ॰… ഏകം മഹാഭൂതം…പേ॰… ബാഹിരം… ആഹാരസമുട്ഠാനം… ഉതുസമുട്ഠാനം… അസഞ്ഞസത്താനം…പേ॰…. പുരേജാതം – ചക്ഖും അനിച്ചതോ…പേ॰… വത്ഥും അനിച്ചതോ…പേ॰… ദോമനസ്സം ഉപ്പജ്ജതി, ദിബ്ബേന ചക്ഖുനാ രൂപം പസ്സതി, ദിബ്ബായ സോതുധാതുയാ സദ്ദം സുണാതി, രൂപായതനം ചക്ഖുവിഞ്ഞാണസ്സ…പേ॰… ഫോട്ഠബ്ബായതനം കായവിഞ്ഞാണസ്സ അത്ഥിപച്ചയേന പച്ചയോ. ചക്ഖായതനം ചക്ഖുവിഞ്ഞാണസ്സ…പേ॰… കായായതനം കായവിഞ്ഞാണസ്സ…പേ॰… വത്ഥു ഉപ്പന്നാനം ഖന്ധാനം അത്ഥിപച്ചയേന പച്ചയോ. പച്ഛാജാതാ – ഉപ്പന്നാ ഖന്ധാ പുരേജാതസ്സ ഇമസ്സ കായസ്സ അത്ഥിപച്ചയേന പച്ചയോ. കബളീകാരോ ആഹാരോ ഇമസ്സ കായസ്സ അത്ഥിപച്ചയേന പച്ചയോ. രൂപജീവിതിന്ദ്രിയം കടത്താരൂപാനം അത്ഥിപച്ചയേന പച്ചയോ. (൧)

    17. Uppanno dhammo uppannassa dhammassa atthipaccayena paccayo – sahajātaṃ, purejātaṃ, pacchājātaṃ, āhāraṃ, indriyaṃ. Sahajāto – uppanno eko khandho tiṇṇannaṃ khandhānaṃ cittasamuṭṭhānānañca rūpānaṃ atthipaccayena paccayo…pe… dve khandhā…pe… paṭisandhikkhaṇe…pe… ekaṃ mahābhūtaṃ…pe… bāhiraṃ… āhārasamuṭṭhānaṃ… utusamuṭṭhānaṃ… asaññasattānaṃ…pe…. Purejātaṃ – cakkhuṃ aniccato…pe… vatthuṃ aniccato…pe… domanassaṃ uppajjati, dibbena cakkhunā rūpaṃ passati, dibbāya sotudhātuyā saddaṃ suṇāti, rūpāyatanaṃ cakkhuviññāṇassa…pe… phoṭṭhabbāyatanaṃ kāyaviññāṇassa atthipaccayena paccayo. Cakkhāyatanaṃ cakkhuviññāṇassa…pe… kāyāyatanaṃ kāyaviññāṇassa…pe… vatthu uppannānaṃ khandhānaṃ atthipaccayena paccayo. Pacchājātā – uppannā khandhā purejātassa imassa kāyassa atthipaccayena paccayo. Kabaḷīkāro āhāro imassa kāyassa atthipaccayena paccayo. Rūpajīvitindriyaṃ kaṭattārūpānaṃ atthipaccayena paccayo. (1)

    അവിഗതപച്ചയോ

    Avigatapaccayo

    ൧൮. ഉപ്പന്നോ ധമ്മോ ഉപ്പന്നസ്സ ധമ്മസ്സ അവിഗതപച്ചയേന പച്ചയോ…പേ॰….

    18. Uppanno dhammo uppannassa dhammassa avigatapaccayena paccayo…pe….

    ൧. പച്ചയാനുലോമം

    1. Paccayānulomaṃ

    ൨. സങ്ഖ്യാവാരോ

    2. Saṅkhyāvāro

    ൧൯. ഹേതുയാ ഏകം, ആരമ്മണേ തീണി, അധിപതിയാ തീണി, സഹജാതേ ഏകം, അഞ്ഞമഞ്ഞേ ഏകം, നിസ്സയേ ഏകം, ഉപനിസ്സയേ തീണി, പുരേജാതേ ഏകം, പച്ഛാജാതേ കമ്മേ വിപാകേ ആഹാരേ ഇന്ദ്രിയേ ഝാനേ മഗ്ഗേ സമ്പയുത്തേ വിപ്പയുത്തേ അത്ഥിയാ അവിഗതേ ഏകം (ഏവം ഗണേതബ്ബം).

    19. Hetuyā ekaṃ, ārammaṇe tīṇi, adhipatiyā tīṇi, sahajāte ekaṃ, aññamaññe ekaṃ, nissaye ekaṃ, upanissaye tīṇi, purejāte ekaṃ, pacchājāte kamme vipāke āhāre indriye jhāne magge sampayutte vippayutte atthiyā avigate ekaṃ (evaṃ gaṇetabbaṃ).

    അനുലോമം.

    Anulomaṃ.

    പച്ചനീയുദ്ധാരോ

    Paccanīyuddhāro

    ൨൦. ഉപ്പന്നോ ധമ്മോ ഉപ്പന്നസ്സ ധമ്മസ്സ ആരമ്മണപച്ചയേന പച്ചയോ… സഹജാതപച്ചയേന പച്ചയോ… ഉപനിസ്സയപച്ചയേന പച്ചയോ… പുരേജാതപച്ചയേന പച്ചയോ… പച്ഛാജാതപച്ചയേന പച്ചയോ… ആഹാരപച്ചയേന പച്ചയോ… ഇന്ദ്രിയപച്ചയേന പച്ചയോ. (൧)

    20. Uppanno dhammo uppannassa dhammassa ārammaṇapaccayena paccayo… sahajātapaccayena paccayo… upanissayapaccayena paccayo… purejātapaccayena paccayo… pacchājātapaccayena paccayo… āhārapaccayena paccayo… indriyapaccayena paccayo. (1)

    അനുപ്പന്നോ ധമ്മോ ഉപ്പന്നസ്സ ധമ്മസ്സ ആരമ്മണപച്ചയേന പച്ചയോ, ഉപനിസ്സയപച്ചയേന പച്ചയോ. (൧)

    Anuppanno dhammo uppannassa dhammassa ārammaṇapaccayena paccayo, upanissayapaccayena paccayo. (1)

    ഉപ്പാദീ ധമ്മോ ഉപ്പന്നസ്സ ധമ്മസ്സ ആരമ്മണപച്ചയേന പച്ചയോ… ഉപനിസ്സയപച്ചയേന പച്ചയോ. (൧)

    Uppādī dhammo uppannassa dhammassa ārammaṇapaccayena paccayo… upanissayapaccayena paccayo. (1)

    ൨. പച്ചയപച്ചനീയം

    2. Paccayapaccanīyaṃ

    ൨. സങ്ഖ്യാവാരോ

    2. Saṅkhyāvāro

    ൨൧. നഹേതുയാ തീണി, നആരമ്മണേ തീണി, നഅധിപതിയാ തീണി…പേ॰… നവിപ്പയുത്തേ തീണി, നോഅത്ഥിയാ ദ്വേ, നോനത്ഥിയാ തീണി, നോവിഗതേ തീണി, നോഅവിഗതേ ദ്വേ (ഏവം ഗണേതബ്ബം).

    21. Nahetuyā tīṇi, naārammaṇe tīṇi, naadhipatiyā tīṇi…pe… navippayutte tīṇi, noatthiyā dve, nonatthiyā tīṇi, novigate tīṇi, noavigate dve (evaṃ gaṇetabbaṃ).

    പച്ചനീയം.

    Paccanīyaṃ.

    ൩. പച്ചയാനുലോമപച്ചനീയം

    3. Paccayānulomapaccanīyaṃ

    ൨൨. ഹേതുപച്ചയാ നആരമ്മണേ ഏകം…പേ॰… നോനത്ഥിയാ നോവിഗതേ ഏകം.

    22. Hetupaccayā naārammaṇe ekaṃ…pe… nonatthiyā novigate ekaṃ.

    അനുലോമപച്ചനീയം.

    Anulomapaccanīyaṃ.

    ൪. പച്ചനീയാനുലോമം

    4. Paccanīyānulomaṃ

    ൨൩. നഹേതുപച്ചയാ ആരമ്മണേ തീണി, അധിപതിയാ തീണി, സഹജാതേ ഏകം, അഞ്ഞമഞ്ഞേ ഏകം, നിസ്സയേ ഏകം, ഉപനിസ്സയേ തീണി, പുരേജാതേ ഏകം, പച്ഛാജാതേ ഏകം, കമ്മേ വിപാകേ ആഹാരേ ഇന്ദ്രിയേ ഝാനേ മഗ്ഗേ സമ്പയുത്തേ വിപ്പയുത്തേ അത്ഥിയാ അവിഗതേ ഏകം.

    23. Nahetupaccayā ārammaṇe tīṇi, adhipatiyā tīṇi, sahajāte ekaṃ, aññamaññe ekaṃ, nissaye ekaṃ, upanissaye tīṇi, purejāte ekaṃ, pacchājāte ekaṃ, kamme vipāke āhāre indriye jhāne magge sampayutte vippayutte atthiyā avigate ekaṃ.

    പച്ചനീയാനുലോമം.

    Paccanīyānulomaṃ.

    ഉപ്പന്നത്തികം നിട്ഠിതം.

    Uppannattikaṃ niṭṭhitaṃ.







    Related texts:



    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / അഭിധമ്മപിടക (അട്ഠകഥാ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / പഞ്ചപകരണ-അട്ഠകഥാ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ൫-൨൨. സങ്കിലിട്ഠത്തികാദിവണ്ണനാ • 5-22. Saṅkiliṭṭhattikādivaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact