| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / ஸங்யுத்தனிகாய • Saṃyuttanikāya |
10. உப்படிபாடிகஸுத்தங்
10. Uppaṭipāṭikasuttaṃ
510. ‘‘பஞ்சிமானி, பி⁴க்க²வே, இந்த்³ரியானி. கதமானி பஞ்ச? து³க்கி²ந்த்³ரியங் , தோ³மனஸ்ஸிந்த்³ரியங், ஸுகி²ந்த்³ரியங், ஸோமனஸ்ஸிந்த்³ரியங், உபெக்கி²ந்த்³ரியங். இத⁴, பி⁴க்க²வே, பி⁴க்கு²னோ அப்பமத்தஸ்ஸ ஆதாபினோ பஹிதத்தஸ்ஸ விஹரதோ உப்பஜ்ஜதி து³க்கி²ந்த்³ரியங். ஸோ ஏவங் பஜானாதி – ‘உப்பன்னங் கோ² மே இத³ங் து³க்கி²ந்த்³ரியங், தஞ்ச கோ² ஸனிமித்தங் ஸனிதா³னங் ஸஸங்கா²ரங் ஸப்பச்சயங். தஞ்ச அனிமித்தங் அனிதா³னங் அஸங்கா²ரங் அப்பச்சயங் து³க்கி²ந்த்³ரியங் உப்பஜ்ஜிஸ்ஸதீதி – நேதங் டா²னங் விஜ்ஜதி’. ஸோ து³க்கி²ந்த்³ரியஞ்ச பஜானாதி, து³க்கி²ந்த்³ரியஸமுத³யஞ்ச பஜானாதி, து³க்கி²ந்த்³ரியனிரோத⁴ஞ்ச பஜானாதி, யத்த² சுப்பன்னங் து³க்கி²ந்த்³ரியங் அபரிஸேஸங் நிருஜ்ஜ²தி தஞ்ச பஜானாதி. கத்த² சுப்பன்னங் து³க்கி²ந்த்³ரியங் அபரிஸேஸங் நிருஜ்ஜ²தி? இத⁴, பி⁴க்க²வே, பி⁴க்கு² விவிச்சேவ காமேஹி விவிச்ச அகுஸலேஹி த⁴ம்மேஹி ஸவிதக்கங் ஸவிசாரங் விவேகஜங் பீதிஸுக²ங் பட²மங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி, எத்த² சுப்பன்னங் து³க்கி²ந்த்³ரியங் அபரிஸேஸங் நிருஜ்ஜ²தி. அயங் வுச்சதி, பி⁴க்க²வே, ‘பி⁴க்கு² அஞ்ஞாஸி து³க்கி²ந்த்³ரியஸ்ஸ நிரோத⁴ங், தத³த்தா²ய சித்தங் உபஸங்ஹரதி’’’.
510. ‘‘Pañcimāni, bhikkhave, indriyāni. Katamāni pañca? Dukkhindriyaṃ , domanassindriyaṃ, sukhindriyaṃ, somanassindriyaṃ, upekkhindriyaṃ. Idha, bhikkhave, bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato uppajjati dukkhindriyaṃ. So evaṃ pajānāti – ‘uppannaṃ kho me idaṃ dukkhindriyaṃ, tañca kho sanimittaṃ sanidānaṃ sasaṅkhāraṃ sappaccayaṃ. Tañca animittaṃ anidānaṃ asaṅkhāraṃ appaccayaṃ dukkhindriyaṃ uppajjissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati’. So dukkhindriyañca pajānāti, dukkhindriyasamudayañca pajānāti, dukkhindriyanirodhañca pajānāti, yattha cuppannaṃ dukkhindriyaṃ aparisesaṃ nirujjhati tañca pajānāti. Kattha cuppannaṃ dukkhindriyaṃ aparisesaṃ nirujjhati? Idha, bhikkhave, bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, ettha cuppannaṃ dukkhindriyaṃ aparisesaṃ nirujjhati. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, ‘bhikkhu aññāsi dukkhindriyassa nirodhaṃ, tadatthāya cittaṃ upasaṃharati’’’.
‘‘இத⁴ பன, பி⁴க்க²வே, பி⁴க்கு²னோ அப்பமத்தஸ்ஸ ஆதாபினோ பஹிதத்தஸ்ஸ விஹரதோ உப்பஜ்ஜதி தோ³மனஸ்ஸிந்த்³ரியங். ஸோ ஏவங் பஜானாதி – ‘உப்பன்னங் கோ² மே இத³ங் தோ³மனஸ்ஸிந்த்³ரியங், தஞ்ச கோ² ஸனிமித்தங் ஸனிதா³னங் ஸஸங்கா²ரங் ஸப்பச்சயங். தஞ்ச அனிமித்தங் அனிதா³னங் அஸங்கா²ரங் அப்பச்சயங் தோ³மனஸ்ஸிந்த்³ரியங் உப்பஜ்ஜிஸ்ஸதீதி – நேதங் டா²னங் விஜ்ஜதி’ . ஸோ தோ³மனஸ்ஸிந்த்³ரியஞ்ச பஜானாதி, தோ³மனஸ்ஸிந்த்³ரியஸமுத³யஞ்ச பஜானாதி, தோ³மனஸ்ஸிந்த்³ரியனிரோத⁴ஞ்ச பஜானாதி, யத்த² சுப்பன்னங் தோ³மனஸ்ஸிந்த்³ரியங் அபரிஸேஸங் நிருஜ்ஜ²தி தஞ்ச பஜானாதி. கத்த² சுப்பன்னங் தோ³மனஸ்ஸிந்த்³ரியங் அபரிஸேஸங் நிருஜ்ஜ²தி? இத⁴, பி⁴க்க²வே, பி⁴க்கு² விதக்கவிசாரானங் வூபஸமா அஜ்ஜ²த்தங் ஸம்பஸாத³னங் சேதஸோ ஏகோதி³பா⁴வங் அவிதக்கங் அவிசாரங் ஸமாதி⁴ஜங் பீதிஸுக²ங் து³தியங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி, எத்த² சுப்பன்னங் தோ³மனஸ்ஸிந்த்³ரியங் அபரிஸேஸங் நிருஜ்ஜ²தி. அயங் வுச்சதி, பி⁴க்க²வே, ‘பி⁴க்கு² அஞ்ஞாஸி தோ³மனஸ்ஸிந்த்³ரியஸ்ஸ நிரோத⁴ங், தத³த்தா²ய சித்தங் உபஸங்ஹரதி’’’.
‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato uppajjati domanassindriyaṃ. So evaṃ pajānāti – ‘uppannaṃ kho me idaṃ domanassindriyaṃ, tañca kho sanimittaṃ sanidānaṃ sasaṅkhāraṃ sappaccayaṃ. Tañca animittaṃ anidānaṃ asaṅkhāraṃ appaccayaṃ domanassindriyaṃ uppajjissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati’ . So domanassindriyañca pajānāti, domanassindriyasamudayañca pajānāti, domanassindriyanirodhañca pajānāti, yattha cuppannaṃ domanassindriyaṃ aparisesaṃ nirujjhati tañca pajānāti. Kattha cuppannaṃ domanassindriyaṃ aparisesaṃ nirujjhati? Idha, bhikkhave, bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, ettha cuppannaṃ domanassindriyaṃ aparisesaṃ nirujjhati. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, ‘bhikkhu aññāsi domanassindriyassa nirodhaṃ, tadatthāya cittaṃ upasaṃharati’’’.
‘‘இத⁴ பன, பி⁴க்க²வே, பி⁴க்கு²னோ அப்பமத்தஸ்ஸ ஆதாபினோ பஹிதத்தஸ்ஸ விஹரதோ உப்பஜ்ஜதி ஸுகி²ந்த்³ரியங். ஸோ ஏவங் பஜானாதி – ‘உப்பன்னங் கோ² மே இத³ங் ஸுகி²ந்த்³ரியங், தஞ்ச கோ² ஸனிமித்தங் ஸனிதா³னங் ஸஸங்கா²ரங் ஸப்பச்சயங். தஞ்ச அனிமித்தங் அனிதா³னங் அஸங்கா²ரங் அப்பச்சயங் ஸுகி²ந்த்³ரியங் உப்பஜ்ஜிஸ்ஸதீதி – நேதங் டா²னங் விஜ்ஜதி’. ஸோ ஸுகி²ந்த்³ரியஞ்ச பஜானாதி, ஸுகி²ந்த்³ரியஸமுத³யஞ்ச பஜானாதி, ஸுகி²ந்த்³ரியனிரோத⁴ஞ்ச பஜானாதி, யத்த² சுப்பன்னங் ஸுகி²ந்த்³ரியங் அபரிஸேஸங் நிருஜ்ஜ²தி தஞ்ச பஜானாதி. கத்த² சுப்பன்னங் ஸுகி²ந்த்³ரியங் அபரிஸேஸங் நிருஜ்ஜ²தி? இத⁴, பி⁴க்க²வே, பி⁴க்கு² பீதியா ச விராகா³ உபெக்க²கோ ச விஹரதி ஸதோ ச ஸம்பஜானோ ஸுக²ஞ்ச காயேன படிஸங்வேதே³தி யங் தங் அரியா ஆசிக்க²ந்தி ‘உபெக்க²கோ ஸதிமா ஸுக²விஹாரீ’தி ததியங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி, எத்த² சுப்பன்னங் ஸுகி²ந்த்³ரியங் அபரிஸேஸங் நிருஜ்ஜ²தி. அயங் வுச்சதி, பி⁴க்க²வே, ‘பி⁴க்கு² அஞ்ஞாஸி ஸுகி²ந்த்³ரியஸ்ஸ நிரோத⁴ங், தத³த்தா²ய சித்தங் உபஸங்ஹரதி’’’.
‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato uppajjati sukhindriyaṃ. So evaṃ pajānāti – ‘uppannaṃ kho me idaṃ sukhindriyaṃ, tañca kho sanimittaṃ sanidānaṃ sasaṅkhāraṃ sappaccayaṃ. Tañca animittaṃ anidānaṃ asaṅkhāraṃ appaccayaṃ sukhindriyaṃ uppajjissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati’. So sukhindriyañca pajānāti, sukhindriyasamudayañca pajānāti, sukhindriyanirodhañca pajānāti, yattha cuppannaṃ sukhindriyaṃ aparisesaṃ nirujjhati tañca pajānāti. Kattha cuppannaṃ sukhindriyaṃ aparisesaṃ nirujjhati? Idha, bhikkhave, bhikkhu pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato ca sampajāno sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti ‘upekkhako satimā sukhavihārī’ti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, ettha cuppannaṃ sukhindriyaṃ aparisesaṃ nirujjhati. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, ‘bhikkhu aññāsi sukhindriyassa nirodhaṃ, tadatthāya cittaṃ upasaṃharati’’’.
‘‘இத⁴ பன, பி⁴க்க²வே, பி⁴க்கு²னோ அப்பமத்தஸ்ஸ ஆதாபினோ பஹிதத்தஸ்ஸ விஹரதோ உப்பஜ்ஜதி ஸோமனஸ்ஸிந்த்³ரியங். ஸோ ஏவங் பஜானாதி – ‘உப்பன்னங் கோ² மே இத³ங் ஸோமனஸ்ஸிந்த்³ரியங், தஞ்ச கோ² ஸனிமித்தங் ஸனிதா³னங் ஸஸங்கா²ரங் ஸப்பச்சயங். தஞ்ச அனிமித்தங் அனிதா³னங் அஸங்கா²ரங் அப்பச்சயங் ஸோமனஸ்ஸிந்த்³ரியங் உப்பஜ்ஜிஸ்ஸதீதி – நேதங் டா²னங் விஜ்ஜதி’. ஸோ ஸோமனஸ்ஸிந்த்³ரியஞ்ச பஜானாதி, ஸோமனஸ்ஸிந்த்³ரியஸமுத³யஞ்ச பஜானாதி, ஸோமனஸ்ஸிந்த்³ரியனிரோத⁴ஞ்ச பஜானாதி, யத்த² சுப்பன்னங் ஸோமனஸ்ஸிந்த்³ரியங் அபரிஸேஸங் நிருஜ்ஜ²தி தஞ்ச பஜானாதி. கத்த² சுப்பன்னங் ஸோமனஸ்ஸிந்த்³ரியங் அபரிஸேஸங் நிருஜ்ஜ²தி? இத⁴, பி⁴க்க²வே, பி⁴க்கு² ஸுக²ஸ்ஸ ச பஹானா து³க்க²ஸ்ஸ ச பஹானா புப்³பே³வ ஸோமனஸ்ஸதோ³மனஸ்ஸானங் அத்த²ங்க³மா அது³க்க²மஸுக²ங் உபெக்கா²ஸதிபாரிஸுத்³தி⁴ங் சதுத்த²ங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி, எத்த² சுப்பன்னங் ஸோமனஸ்ஸிந்த்³ரியங் அபரிஸேஸங் நிருஜ்ஜ²தி. அயங் வுச்சதி, பி⁴க்க²வே, ‘பி⁴க்கு² அஞ்ஞாஸி ஸோமனஸ்ஸிந்த்³ரியஸ்ஸ நிரோத⁴ங், தத³த்தா²ய சித்தங் உபஸங்ஹரதி’’’.
‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato uppajjati somanassindriyaṃ. So evaṃ pajānāti – ‘uppannaṃ kho me idaṃ somanassindriyaṃ, tañca kho sanimittaṃ sanidānaṃ sasaṅkhāraṃ sappaccayaṃ. Tañca animittaṃ anidānaṃ asaṅkhāraṃ appaccayaṃ somanassindriyaṃ uppajjissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati’. So somanassindriyañca pajānāti, somanassindriyasamudayañca pajānāti, somanassindriyanirodhañca pajānāti, yattha cuppannaṃ somanassindriyaṃ aparisesaṃ nirujjhati tañca pajānāti. Kattha cuppannaṃ somanassindriyaṃ aparisesaṃ nirujjhati? Idha, bhikkhave, bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, ettha cuppannaṃ somanassindriyaṃ aparisesaṃ nirujjhati. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, ‘bhikkhu aññāsi somanassindriyassa nirodhaṃ, tadatthāya cittaṃ upasaṃharati’’’.
‘‘இத⁴ பன, பி⁴க்க²வே, பி⁴க்கு²னோ அப்பமத்தஸ்ஸ ஆதாபினோ பஹிதத்தஸ்ஸ விஹரதோ உப்பஜ்ஜதி உபெக்கி²ந்த்³ரியங். ஸோ ஏவங் பஜானாதி – ‘உப்பன்னங் கோ² மே இத³ங் உபெக்கி²ந்த்³ரியங், தஞ்ச கோ² ஸனிமித்தங் ஸனிதா³னங் ஸஸங்கா²ரங் ஸப்பச்சயங். தஞ்ச அனிமித்தங் அனிதா³னங் அஸங்கா²ரங் அப்பச்சயங் உபெக்கி²ந்த்³ரியங் உப்பஜ்ஜிஸ்ஸதீதி – நேதங் டா²னங் விஜ்ஜதி’. ஸோ உபெக்கி²ந்த்³ரியஞ்ச பஜானாதி, உபெக்கி²ந்த்³ரியஸமுத³யஞ்ச பஜானாதி, உபெக்கி²ந்த்³ரியனிரோத⁴ஞ்ச பஜானாதி, யத்த² சுப்பன்னங் உபெக்கி²ந்த்³ரியங் அபரிஸேஸங் நிருஜ்ஜ²தி தஞ்ச பஜானாதி. கத்த² சுப்பன்னங் உபெக்கி²ந்த்³ரியங் அபரிஸேஸங் நிருஜ்ஜ²தி? இத⁴, பி⁴க்க²வே, பி⁴க்கு² ஸப்³ப³ஸோ நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனங் ஸமதிக்கம்ம ஸஞ்ஞாவேத³யிதனிரோத⁴ங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதி, எத்த² சுப்பன்னங் உபெக்கி²ந்த்³ரியங் அபரிஸேஸங் நிருஜ்ஜ²தி. அயங் வுச்சதி, பி⁴க்க²வே, ‘பி⁴க்கு² அஞ்ஞாஸி உபெக்கி²ந்த்³ரியஸ்ஸ நிரோத⁴ங், தத³த்தா²ய சித்தங் உபஸங்ஹரதீ’’’தி. த³ஸமங்.
‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato uppajjati upekkhindriyaṃ. So evaṃ pajānāti – ‘uppannaṃ kho me idaṃ upekkhindriyaṃ, tañca kho sanimittaṃ sanidānaṃ sasaṅkhāraṃ sappaccayaṃ. Tañca animittaṃ anidānaṃ asaṅkhāraṃ appaccayaṃ upekkhindriyaṃ uppajjissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati’. So upekkhindriyañca pajānāti, upekkhindriyasamudayañca pajānāti, upekkhindriyanirodhañca pajānāti, yattha cuppannaṃ upekkhindriyaṃ aparisesaṃ nirujjhati tañca pajānāti. Kattha cuppannaṃ upekkhindriyaṃ aparisesaṃ nirujjhati? Idha, bhikkhave, bhikkhu sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharati, ettha cuppannaṃ upekkhindriyaṃ aparisesaṃ nirujjhati. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, ‘bhikkhu aññāsi upekkhindriyassa nirodhaṃ, tadatthāya cittaṃ upasaṃharatī’’’ti. Dasamaṃ.
ஸுகி²ந்த்³ரியவக்³கோ³ சதுத்தோ².
Sukhindriyavaggo catuttho.
தஸ்ஸுத்³தா³னங் –
Tassuddānaṃ –
ஸுத்³தி⁴கஞ்ச ஸோதோ அரஹா, து³வே ஸமணப்³ராஹ்மணா;
Suddhikañca soto arahā, duve samaṇabrāhmaṇā;
விப⁴ங்கே³ன தயோ வுத்தா, கட்டோ² உப்படிபாடிகந்தி.
Vibhaṅgena tayo vuttā, kaṭṭho uppaṭipāṭikanti.
Related texts:
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / ஸுத்தபிடக (அட்ட²கதா²) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ஸங்யுத்தனிகாய (அட்ட²கதா²) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 10. உப்படிபாடிகஸுத்தவண்ணனா • 10. Uppaṭipāṭikasuttavaṇṇanā
டீகா • Tīkā / ஸுத்தபிடக (டீகா) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ஸங்யுத்தனிகாய (டீகா) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 10. உப்படிபாடிகஸுத்தவண்ணனா • 10. Uppaṭipāṭikasuttavaṇṇanā
