Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ജാതക-അട്ഠകഥാ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [൩൫൪] ൪. ഉരഗജാതകവണ്ണനാ

    [354] 4. Uragajātakavaṇṇanā

    ഉരഗോവ തചം ജിണ്ണന്തി ഇദം സത്ഥാ ജേതവനേ വിഹരന്തോ മതപുത്തകം കുടുമ്ബികം ആരബ്ഭ കഥേസി. വത്ഥു പന മതഭരിയമതപിതികവത്ഥുസദിസമേവ. ഇധാപി തഥേവ സത്ഥാ തസ്സ നിവേസനം ഗന്ത്വാ തം ആഗന്ത്വാ വന്ദിത്വാ നിസിന്നം ‘‘കിം, ആവുസോ, സോചസീ’’തി പുച്ഛിത്വാ ‘‘ആമ, ഭന്തേ , പുത്തസ്സ മേ മതകാലതോ പട്ഠായ സോചാമീ’’തി വുത്തേ ‘‘ആവുസോ, ഭിജ്ജനധമ്മം നാമ ഭിജ്ജതി, നസ്സനധമ്മം നാമ നസ്സതി, തഞ്ച ഖോ ന ഏകസ്മിംയേവ കുലേ, നാപി ഏകസ്മിഞ്ഞേവ ഗാമേ, അഥ ഖോ അപരിമാണേസു ചക്കവാളേസു തീസു ഭവേസു അമരണധമ്മോ നാമ നത്ഥി, തബ്ഭാവേനേവ ഠാതും സമത്ഥോ ഏകസങ്ഖാരോപി സസ്സതോ നാമ നത്ഥി, സബ്ബേ സത്താ മരണധമ്മാ, സബ്ബേ സങ്ഖാരാ ഭിജ്ജനധമ്മാ, പോരാണകപണ്ഡിതാപി പുത്തേ മതേ ‘മരണധമ്മം മതം, നസ്സനധമ്മം നട്ഠ’ന്തി ന സോചിംസൂ’’തി വത്വാ തേന യാചിതോ അതീതം ആഹരി.

    Uragovatacaṃ jiṇṇanti idaṃ satthā jetavane viharanto mataputtakaṃ kuṭumbikaṃ ārabbha kathesi. Vatthu pana matabhariyamatapitikavatthusadisameva. Idhāpi tatheva satthā tassa nivesanaṃ gantvā taṃ āgantvā vanditvā nisinnaṃ ‘‘kiṃ, āvuso, socasī’’ti pucchitvā ‘‘āma, bhante , puttassa me matakālato paṭṭhāya socāmī’’ti vutte ‘‘āvuso, bhijjanadhammaṃ nāma bhijjati, nassanadhammaṃ nāma nassati, tañca kho na ekasmiṃyeva kule, nāpi ekasmiññeva gāme, atha kho aparimāṇesu cakkavāḷesu tīsu bhavesu amaraṇadhammo nāma natthi, tabbhāveneva ṭhātuṃ samattho ekasaṅkhāropi sassato nāma natthi, sabbe sattā maraṇadhammā, sabbe saṅkhārā bhijjanadhammā, porāṇakapaṇḍitāpi putte mate ‘maraṇadhammaṃ mataṃ, nassanadhammaṃ naṭṭha’nti na sociṃsū’’ti vatvā tena yācito atītaṃ āhari.

    അതീതേ ബാരാണസിയം ബ്രഹ്മദത്തേ രജ്ജം കാരേന്തേ ബോധിസത്തോ ബാരാണസിയം ദ്വാരഗാമകേ ബ്രാഹ്മണകുലേ നിബ്ബത്തിത്വാ കുടുമ്ബം സണ്ഠപേത്വാ കസികമ്മേന ജീവികം കപ്പേസി. തസ്സ പുത്തോ ച ധീതാ ചാതി ദ്വേ ദാരകാ അഹേസും. സോ പുത്തസ്സ വയപ്പത്തസ്സ സമാനകുലതോ കുമാരികം ആഹരിത്വാ അദാസി, ഇതി തേ ദാസിയാ സദ്ധിം ഛ ജനാ അഹേസും – ബോധിസത്തോ, ഭരിയാ, പുത്തോ, ധീതാ, സുണിസാ, ദാസീതി. തേ സമഗ്ഗാ സമ്മോദമാനാ പിയസംവാസാ അഹേസും. ബോധിസത്തോ സേസാനം പഞ്ചന്നം ഏവം ഓവാദം ദേതി ‘‘തുമ്ഹേ യഥാലദ്ധനിയാമേനേവ ദാനം ദേഥ, സീലം രക്ഖഥ, ഉപോസഥകമ്മം കരോഥ, മരണസ്സതിം ഭാവേഥ, തുമ്ഹാകം മരണഭാവം സല്ലക്ഖേഥ, ഇമേസഞ്ഹി സത്താനം മരണം ധുവം, ജീവിതം അദ്ധുവം, സബ്ബേ സങ്ഖാരാ അനിച്ചാ ഖയവയധമ്മിനോവ, രത്തിഞ്ച ദിവാ ച അപ്പമത്താ ഹോഥാ’’തി. തേ ‘‘സാധൂ’’തി ഓവാദം സമ്പടിച്ഛിത്വാ അപ്പമത്താ മരണസ്സതിം ഭാവേന്തി.

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto bārāṇasiyaṃ dvāragāmake brāhmaṇakule nibbattitvā kuṭumbaṃ saṇṭhapetvā kasikammena jīvikaṃ kappesi. Tassa putto ca dhītā cāti dve dārakā ahesuṃ. So puttassa vayappattassa samānakulato kumārikaṃ āharitvā adāsi, iti te dāsiyā saddhiṃ cha janā ahesuṃ – bodhisatto, bhariyā, putto, dhītā, suṇisā, dāsīti. Te samaggā sammodamānā piyasaṃvāsā ahesuṃ. Bodhisatto sesānaṃ pañcannaṃ evaṃ ovādaṃ deti ‘‘tumhe yathāladdhaniyāmeneva dānaṃ detha, sīlaṃ rakkhatha, uposathakammaṃ karotha, maraṇassatiṃ bhāvetha, tumhākaṃ maraṇabhāvaṃ sallakkhetha, imesañhi sattānaṃ maraṇaṃ dhuvaṃ, jīvitaṃ addhuvaṃ, sabbe saṅkhārā aniccā khayavayadhamminova, rattiñca divā ca appamattā hothā’’ti. Te ‘‘sādhū’’ti ovādaṃ sampaṭicchitvā appamattā maraṇassatiṃ bhāventi.

    അഥേകദിവസം ബോധിസത്തോ പുത്തേന സദ്ധിം ഖേത്തം ഗന്ത്വാ കസതി. പുത്തോ കചവരം സങ്കഡ്ഢിത്വാ ഝാപേതി. തസ്സാവിദൂരേ ഏകസ്മിം വമ്മികേ ആസീവിസോ അത്ഥി. ധൂമോ തസ്സ അക്ഖീനി പഹരി. സോ കുദ്ധോ നിക്ഖമിത്വാ ‘‘ഇമം നിസ്സായ മയ്ഹം ഭയ’’ന്തി ചതസ്സോ ദാഠാ നിമുജ്ജാപേന്തോ തം ഡംസി, സോ പരിവത്തിത്വാ പതിതോ. ബോധിസത്തോ പരിവത്തിത്വാ തം പതിതം ദിസ്വാ ഗോണേ ഠപേത്വാ ഗന്ത്വാ തസ്സ മതഭാവം ഞത്വാ തം ഉക്ഖിപിത്വാ ഏകസ്മിം രുക്ഖമൂലേ നിപജ്ജാപേത്വാ പാരുപിത്വാ നേവ രോദി ന പരിദേവി – ‘‘ഭിജ്ജനധമ്മം പന ഭിന്നം, മരണധമ്മം മതം, സബ്ബേ സങ്ഖാരാ അനിച്ചാ മരണനിപ്ഫത്തികാ’’തി അനിച്ചഭാവമേവ സല്ലക്ഖേത്വാ കസി. സോ ഖേത്തസമീപേന ഗച്ഛന്തം ഏകം പടിവിസ്സകം പുരിസം ദിസ്വാ ‘‘താത, ഗേഹം ഗച്ഛസീ’’തി പുച്ഛിത്വാ ‘‘ആമാ’’തി വുത്തേ തേന ഹി അമ്ഹാകമ്പി ഘരം ഗന്ത്വാ ബ്രാഹ്മണിം വദേയ്യാസി ‘‘അജ്ജ കിര പുബ്ബേ വിയ ദ്വിന്നം ഭത്തം അനാഹരിത്വാ ഏകസ്സേവാഹാരം ആഹരേയ്യാഥ, പുബ്ബേ ച ഏകികാവ ദാസീ ആഹാരം ആഹരതി, അജ്ജ പന ചത്താരോപി ജനാ സുദ്ധവത്ഥനിവത്ഥാ ഗന്ധപുപ്ഫഹത്ഥാ ആഗച്ഛേയ്യാഥാ’’തി. സോ ‘‘സാധൂ’’തി ഗന്ത്വാ ബ്രാഹ്മണിയാ തഥേവ കഥേസി. കേന തേ, താത, ഇമം സാസനം ദിന്നന്തി. ബ്രാഹ്മണേന , അയ്യേതി. സാ ‘‘പുത്തോ മേ മതോ’’തി അഞ്ഞാസി, കമ്പനമത്തമ്പിസ്സാ നാഹോസി. ഏവം സുഭാവിതചിത്താ സുദ്ധവത്ഥനിവത്ഥാ ഗന്ധപുപ്ഫഹത്ഥാ ദാസിം പന ആഹാരം ആഹരാപേത്വാ സേസേഹി സദ്ധിം ഖേത്തം അഗമാസി. ഏകസ്സപി രോദിതം വാ പരിദേവിതം വാ നാഹോസി.

    Athekadivasaṃ bodhisatto puttena saddhiṃ khettaṃ gantvā kasati. Putto kacavaraṃ saṅkaḍḍhitvā jhāpeti. Tassāvidūre ekasmiṃ vammike āsīviso atthi. Dhūmo tassa akkhīni pahari. So kuddho nikkhamitvā ‘‘imaṃ nissāya mayhaṃ bhaya’’nti catasso dāṭhā nimujjāpento taṃ ḍaṃsi, so parivattitvā patito. Bodhisatto parivattitvā taṃ patitaṃ disvā goṇe ṭhapetvā gantvā tassa matabhāvaṃ ñatvā taṃ ukkhipitvā ekasmiṃ rukkhamūle nipajjāpetvā pārupitvā neva rodi na paridevi – ‘‘bhijjanadhammaṃ pana bhinnaṃ, maraṇadhammaṃ mataṃ, sabbe saṅkhārā aniccā maraṇanipphattikā’’ti aniccabhāvameva sallakkhetvā kasi. So khettasamīpena gacchantaṃ ekaṃ paṭivissakaṃ purisaṃ disvā ‘‘tāta, gehaṃ gacchasī’’ti pucchitvā ‘‘āmā’’ti vutte tena hi amhākampi gharaṃ gantvā brāhmaṇiṃ vadeyyāsi ‘‘ajja kira pubbe viya dvinnaṃ bhattaṃ anāharitvā ekassevāhāraṃ āhareyyātha, pubbe ca ekikāva dāsī āhāraṃ āharati, ajja pana cattāropi janā suddhavatthanivatthā gandhapupphahatthā āgaccheyyāthā’’ti. So ‘‘sādhū’’ti gantvā brāhmaṇiyā tatheva kathesi. Kena te, tāta, imaṃ sāsanaṃ dinnanti. Brāhmaṇena , ayyeti. Sā ‘‘putto me mato’’ti aññāsi, kampanamattampissā nāhosi. Evaṃ subhāvitacittā suddhavatthanivatthā gandhapupphahatthā dāsiṃ pana āhāraṃ āharāpetvā sesehi saddhiṃ khettaṃ agamāsi. Ekassapi roditaṃ vā paridevitaṃ vā nāhosi.

    ബോധിസത്തോ പുത്തസ്സ നിപന്നഛായായമേവ നിസീദിത്വാ ഭുഞ്ജി. ഭുത്താവസാനേ സബ്ബേപി ദാരൂനി ഉദ്ധരിത്വാ തം ചിതകം ആരോപേത്വാ ഗന്ധപുപ്ഫേഹി പൂജേത്വാ ഝാപേസും. ഏകസ്സ ച ഏകബിന്ദുപി അസ്സു നാഹോസി, സബ്ബേപി സുഭാവിതമരണസ്സതിനോ ഹോന്തി. തേസം സീലതേജേന സക്കസ്സ ആസനം ഉണ്ഹാകാരം ദസ്സേസി. സോ ‘‘കോ നു ഖോ മം ഠാനാ ചാവേതുകാമോ’’തി ഉപധാരേന്തോ തേസം ഗുണതേജേന ഉണ്ഹഭാവം ഞത്വാ പസന്നമാനസോ ഹുത്വാ ‘‘മയാ ഏതേസം സന്തികം ഗന്ത്വാ സീഹനാദം നദാപേത്വാ സീഹനാദപരിയോസാനേ ഏതേസം നിവേസനം സത്തരതനപരിപുണ്ണം കത്വാ ആഗന്തും വട്ടതീ’’തി വേഗേന തത്ഥ ഗന്ത്വാ ആളാഹനപസ്സേ ഠിതോ ‘‘താത, കിം കരോഥാ’’തി ആഹ. ‘‘ഏകം മനുസ്സം ഝാപേമ, സാമീ’’തി. ‘‘ന തുമ്ഹേ മനുസ്സം ഝാപേസ്സഥ, ഏകം പന മിഗം മാരേത്വാ പചഥ മഞ്ഞേ’’തി. ‘‘നത്ഥേതം സാമി, മനുസ്സമേവ ഝാപേമാ’’തി. ‘‘തേന ഹി വേരിമനുസ്സോ വോ ഭവിസ്സതീ’’തി. അഥ നം ബോധിസത്തോ ‘‘ഓരസപുത്തോ നോ സാമി, ന വേരികോ’’തി ആഹ. ‘‘തേന ഹി വോ അപ്പിയപുത്തോ ഭവിസ്സതീ’’തി? ‘‘അതിവിയ പിയപുത്തോ, സാമീ’’തി. ‘‘അഥ കസ്മാ ന രോദസീ’’തി? സോ അരോദനകാരണം കഥേന്തോ പഠമം ഗാഥമാഹ –

    Bodhisatto puttassa nipannachāyāyameva nisīditvā bhuñji. Bhuttāvasāne sabbepi dārūni uddharitvā taṃ citakaṃ āropetvā gandhapupphehi pūjetvā jhāpesuṃ. Ekassa ca ekabindupi assu nāhosi, sabbepi subhāvitamaraṇassatino honti. Tesaṃ sīlatejena sakkassa āsanaṃ uṇhākāraṃ dassesi. So ‘‘ko nu kho maṃ ṭhānā cāvetukāmo’’ti upadhārento tesaṃ guṇatejena uṇhabhāvaṃ ñatvā pasannamānaso hutvā ‘‘mayā etesaṃ santikaṃ gantvā sīhanādaṃ nadāpetvā sīhanādapariyosāne etesaṃ nivesanaṃ sattaratanaparipuṇṇaṃ katvā āgantuṃ vaṭṭatī’’ti vegena tattha gantvā āḷāhanapasse ṭhito ‘‘tāta, kiṃ karothā’’ti āha. ‘‘Ekaṃ manussaṃ jhāpema, sāmī’’ti. ‘‘Na tumhe manussaṃ jhāpessatha, ekaṃ pana migaṃ māretvā pacatha maññe’’ti. ‘‘Natthetaṃ sāmi, manussameva jhāpemā’’ti. ‘‘Tena hi verimanusso vo bhavissatī’’ti. Atha naṃ bodhisatto ‘‘orasaputto no sāmi, na veriko’’ti āha. ‘‘Tena hi vo appiyaputto bhavissatī’’ti? ‘‘Ativiya piyaputto, sāmī’’ti. ‘‘Atha kasmā na rodasī’’ti? So arodanakāraṇaṃ kathento paṭhamaṃ gāthamāha –

    ൧൯.

    19.

    ‘‘ഉരഗോവ തചം ജിണ്ണം, ഹിത്വാ ഗച്ഛതി സം തനും;

    ‘‘Uragova tacaṃ jiṇṇaṃ, hitvā gacchati saṃ tanuṃ;

    ഏവം സരീരേ നിബ്ഭോഗേ, പേതേ കാലകതേ സതി.

    Evaṃ sarīre nibbhoge, pete kālakate sati.

    ൨൦.

    20.

    ‘‘ഡയ്ഹമാനോ ന ജാനാതി, ഞാതീനം പരിദേവിതം;

    ‘‘Ḍayhamāno na jānāti, ñātīnaṃ paridevitaṃ;

    തസ്മാ ഏതം ന സോചാമി, ഗതോ സോ തസ്സ യാ ഗതീ’’തി.

    Tasmā etaṃ na socāmi, gato so tassa yā gatī’’ti.

    തത്ഥ സം തനുന്തി അത്തനോ സരീരം. നിബ്ഭോഗേതി ജീവിതിന്ദ്രിയസ്സ അഭാവേന ഭോഗരഹിതേ. പേതേതി പരലോകം പടിഗതേ. കാലകതേതി കതകാലേ, മതേതി അത്ഥോ. ഇദം വുത്തം ഹോതി – സാമി, മമ പുത്തോ യഥാ നാമ ഉരഗോ ജിണ്ണതചം നിച്ഛിന്ദിത്വാ അനോലോകേത്വാ അനപേക്ഖോ ഛഡ്ഡേത്വാ ഗച്ഛേയ്യ, ഏവം അത്തനോ സരീരം ഛഡ്ഡേത്വാ ഗച്ഛതി, തസ്സ ജീവിതിന്ദ്രിയരഹിതേ സരീരേ ഏവം നിബ്ഭോഗേ തസ്മിഞ്ച മേ പുത്തേ പേതേ പുന പടിഗതേ മരണകാലം കത്വാ ഠിതേ സതി കോ കാരുഞ്ഞേന വാ പരിദേവേന വാ അത്ഥോ. അയഞ്ഹി യഥാ സൂലേഹി വിജ്ഝിത്വാ ഡയ്ഹമാനോ സുഖദുക്ഖം ന ജാനാതി, ഏവം ഞാതീനം പരിദേവിതമ്പി ന ജാനാതി, തേന കാരണേനാഹം ഏതം ന സോചാമി. യാ തസ്സ അത്തനോ ഗതി, തം സോ ഗതോതി.

    Tattha saṃ tanunti attano sarīraṃ. Nibbhogeti jīvitindriyassa abhāvena bhogarahite. Peteti paralokaṃ paṭigate. Kālakateti katakāle, mateti attho. Idaṃ vuttaṃ hoti – sāmi, mama putto yathā nāma urago jiṇṇatacaṃ nicchinditvā anoloketvā anapekkho chaḍḍetvā gaccheyya, evaṃ attano sarīraṃ chaḍḍetvā gacchati, tassa jīvitindriyarahite sarīre evaṃ nibbhoge tasmiñca me putte pete puna paṭigate maraṇakālaṃ katvā ṭhite sati ko kāruññena vā paridevena vā attho. Ayañhi yathā sūlehi vijjhitvā ḍayhamāno sukhadukkhaṃ na jānāti, evaṃ ñātīnaṃ paridevitampi na jānāti, tena kāraṇenāhaṃ etaṃ na socāmi. Yā tassa attano gati, taṃ so gatoti.

    സക്കോ ബോധിസത്തസ്സ വചനം സുത്വാ ബ്രാഹ്മണിം പുച്ഛി ‘‘അമ്മ, തുയ്ഹം സോ കിം ഹോതീ’’തി? ‘‘ദസ മാസേ കുച്ഛിനാ പരിഹരിത്വാ ഥഞ്ഞം പായേത്വാ ഹത്ഥപാദേ സണ്ഠപേത്വാ വഡ്ഢിതപുത്തോ മേ, സാമീ’’തി. ‘‘അമ്മ, പിതാ താവ പുരിസഭാവേന മാ രോദതു, മാതു ഹദയം പന മുദുകം ഹോതി, ത്വം കസ്മാ ന രോദസീ’’തി? സാ അരോദനകാരണം കഥേന്തീ –

    Sakko bodhisattassa vacanaṃ sutvā brāhmaṇiṃ pucchi ‘‘amma, tuyhaṃ so kiṃ hotī’’ti? ‘‘Dasa māse kucchinā pariharitvā thaññaṃ pāyetvā hatthapāde saṇṭhapetvā vaḍḍhitaputto me, sāmī’’ti. ‘‘Amma, pitā tāva purisabhāvena mā rodatu, mātu hadayaṃ pana mudukaṃ hoti, tvaṃ kasmā na rodasī’’ti? Sā arodanakāraṇaṃ kathentī –

    ൨൧.

    21.

    ‘‘അനവ്ഹിതോ തതോ ആഗാ, അനനുഞ്ഞാതോ ഇതോ ഗതോ;

    ‘‘Anavhito tato āgā, ananuññāto ito gato;

    യഥാഗതോ തഥാ ഗതോ, തത്ഥ കാ പരിദേവനാ.

    Yathāgato tathā gato, tattha kā paridevanā.

    ൨൨.

    22.

    ‘‘ഡയ്ഹമാനോ ന ജാനാതി, ഞാതീനം പരിദേവിതം;

    ‘‘Ḍayhamāno na jānāti, ñātīnaṃ paridevitaṃ;

    തസ്മാ ഏതം ന സോചാമി, ഗതോ സോ തസ്സ യാ ഗതീ’’തി. – ഗാഥാദ്വയമാഹ –

    Tasmā etaṃ na socāmi, gato so tassa yā gatī’’ti. – gāthādvayamāha –

    തത്ഥ അനവ്ഹിതോതി അയം താത മയാ പരലോകതോ അനവ്ഹിതോ അയാചിതോ. ആഗാതി അമ്ഹാകം ഗേഹം ആഗതോ. ഇതോതി ഇതോ മനുസ്സലോകതോ ഗച്ഛന്തോപി മയാ അനനുഞ്ഞാതോവ ഗതോ. യഥാഗതോതി ആഗച്ഛന്തോപി യഥാ അത്തനോവ രുചിയാ ആഗതോ, ഗച്ഛന്തോപി തഥേവ ഗതോ. തത്ഥാതി തസ്മിം തസ്സ ഇതോ ഗമനേ കാ പരിദേവനാ. ഡയ്ഹമാനോതി ഗാഥാ വുത്തനയേന വേദിതബ്ബാ.

    Tattha anavhitoti ayaṃ tāta mayā paralokato anavhito ayācito. Āgāti amhākaṃ gehaṃ āgato. Itoti ito manussalokato gacchantopi mayā ananuññātova gato. Yathāgatoti āgacchantopi yathā attanova ruciyā āgato, gacchantopi tatheva gato. Tatthāti tasmiṃ tassa ito gamane kā paridevanā. Ḍayhamānoti gāthā vuttanayena veditabbā.

    സക്കോ ബ്രാഹ്മണിയാ കഥം സുത്വാ തസ്സ ഭഗിനിം പുച്ഛി ‘‘അമ്മ, തുയ്ഹം സോ കിം ഹോതീ’’തി? ‘‘ഭാതാ മേ, സാമീ’’തി. ‘‘അമ്മ, ഭഗിനിയോ നാമ ഭാതൂസു സിനേഹാ ഹോന്തി, ത്വം കസ്മാ ന രോദസീ’’തി? സാ അരോദനകാരണം കഥേന്തീ –

    Sakko brāhmaṇiyā kathaṃ sutvā tassa bhaginiṃ pucchi ‘‘amma, tuyhaṃ so kiṃ hotī’’ti? ‘‘Bhātā me, sāmī’’ti. ‘‘Amma, bhaginiyo nāma bhātūsu sinehā honti, tvaṃ kasmā na rodasī’’ti? Sā arodanakāraṇaṃ kathentī –

    ൨൩.

    23.

    ‘‘സചേ രോദേ കിസാ അസ്സം, തസ്സാ മേ കിം ഫലം സിയാ;

    ‘‘Sace rode kisā assaṃ, tassā me kiṃ phalaṃ siyā;

    ഞാതിമിത്തസുഹജ്ജാനം, ഭിയ്യോ നോ അരതീ സിയാ.

    Ñātimittasuhajjānaṃ, bhiyyo no aratī siyā.

    ൨൪.

    24.

    ഡയ്ഹമാനോ ന ജാനാതി, ഞാതീനം പരിദേവിതം;

    Ḍayhamāno na jānāti, ñātīnaṃ paridevitaṃ;

    തസ്മാ ഏതം ന സോചാമി, ഗതോ സോ തസ്സ യാ ഗതീ’’തി. – ഗാഥാദ്വയമാഹ –

    Tasmā etaṃ na socāmi, gato so tassa yā gatī’’ti. – gāthādvayamāha –

    തത്ഥ സചേതി യദി അഹം ഭാതരി മതേ രോദേയ്യം, കിസസരീരാ അസ്സം. ഭാതു പന മേ തപ്പച്ചയാ വുഡ്ഢി നാമ നത്ഥീതി ദസ്സേതി. തസ്സാ മേതി തസ്സാ മയ്ഹം രോദന്തിയാ കിം ഫലം കോ ആനിസംസോ ഭവേയ്യ. മയ്ഹം അവുദ്ധി പന പഞ്ഞായതീതി ദീപേതി. ഞാതിമിത്തസുഹജ്ജാനന്തി ഞാതിമിത്തസുഹദാനം . അയമേവ വാ പാഠോ. ഭിയ്യോ നോതി യേ അമ്ഹാകം ഞാതീ ച മിത്താ ച സുഹദയാ ച, തേസം അധികതരാ അരതി സിയാ.

    Tattha saceti yadi ahaṃ bhātari mate rodeyyaṃ, kisasarīrā assaṃ. Bhātu pana me tappaccayā vuḍḍhi nāma natthīti dasseti. Tassā meti tassā mayhaṃ rodantiyā kiṃ phalaṃ ko ānisaṃso bhaveyya. Mayhaṃ avuddhi pana paññāyatīti dīpeti. Ñātimittasuhajjānanti ñātimittasuhadānaṃ . Ayameva vā pāṭho. Bhiyyo noti ye amhākaṃ ñātī ca mittā ca suhadayā ca, tesaṃ adhikatarā arati siyā.

    സക്കോ ഭഗിനിയാ കഥം സുത്വാ ഭരിയം പുച്ഛി ‘‘അമ്മ, തുയ്ഹം സോ കിം ഹോതീ’’തി? ‘‘പതി മേ, സാമീ’’തി. ‘‘ഇത്ഥിയോ നാമ പതിമ്ഹി മതേ വിധവാ ഹോന്തി അനാഥാ, ത്വം കസ്മാ ന രോദസീ’’തി. സാപിസ്സ അരോദനകാരണം കഥേന്തീ –

    Sakko bhaginiyā kathaṃ sutvā bhariyaṃ pucchi ‘‘amma, tuyhaṃ so kiṃ hotī’’ti? ‘‘Pati me, sāmī’’ti. ‘‘Itthiyo nāma patimhi mate vidhavā honti anāthā, tvaṃ kasmā na rodasī’’ti. Sāpissa arodanakāraṇaṃ kathentī –

    ൨൫.

    25.

    ‘‘യഥാപി ദാരകോ ചന്ദം, ഗച്ഛന്തമനുരോദതി;

    ‘‘Yathāpi dārako candaṃ, gacchantamanurodati;

    ഏവംസമ്പദമേവേതം, യോ പേതമനുസോചതി.

    Evaṃsampadamevetaṃ, yo petamanusocati.

    ൨൬.

    26.

    ‘‘ഡയ്ഹമാനോ ന ജാനാതി, ഞാതീനം പരിദേവിതം;

    ‘‘Ḍayhamāno na jānāti, ñātīnaṃ paridevitaṃ;

    തസ്മാ ഏതം ന സോചാമി, ഗതോ സോ തസ്സ യാ ഗതീ’’തി. – ഗാഥാദ്വയമാഹ –

    Tasmā etaṃ na socāmi, gato so tassa yā gatī’’ti. – gāthādvayamāha –

    തസ്സത്ഥോ – യഥാ നാമ യത്ഥ കത്ഥചി യുത്തായുത്തം ലബ്ഭനീയാലബ്ഭനീയം അജാനന്തോ ബാലദാരകോ മാതു ഉച്ഛങ്ഗേ നിസിന്നോ പുണ്ണമാസിയം പുണ്ണം ചന്ദം ആകാസേ ഗച്ഛന്തം ദിസ്വാ ‘‘അമ്മ, ചന്ദം മേ ദേഹി, അമ്മ, ചന്ദം മേ ദേഹീ’’തി പുനപ്പുനം രോദതി, ഏവംസമ്പദമേവേതം, ഏവംനിപ്ഫത്തികമേവ ഏതം തസ്സ രുണ്ണം ഹോതി, യോ പേതം കാലകതം അനുസോചതി. ഇതോപി ച ബാലതരം. കിംകാരണാ? സോ ഹി വിജ്ജമാനചന്ദം അനുരോദതി, മയ്ഹം പന പതി മതോ ഏതരഹി അവിജ്ജമാനോ സൂലേഹി വിജ്ഝിത്വാ ഡയ്ഹമാനോപി ന കിഞ്ചി ജാനാതീതി.

    Tassattho – yathā nāma yattha katthaci yuttāyuttaṃ labbhanīyālabbhanīyaṃ ajānanto bāladārako mātu ucchaṅge nisinno puṇṇamāsiyaṃ puṇṇaṃ candaṃ ākāse gacchantaṃ disvā ‘‘amma, candaṃ me dehi, amma, candaṃ me dehī’’ti punappunaṃ rodati, evaṃsampadamevetaṃ, evaṃnipphattikameva etaṃ tassa ruṇṇaṃ hoti, yo petaṃ kālakataṃ anusocati. Itopi ca bālataraṃ. Kiṃkāraṇā? So hi vijjamānacandaṃ anurodati, mayhaṃ pana pati mato etarahi avijjamāno sūlehi vijjhitvā ḍayhamānopi na kiñci jānātīti.

    സക്കോ ഭരിയായ വചനം സുത്വാ ദാസിം പുച്ഛി ‘‘അമ്മ, തുയ്ഹം സോ കിം ഹോതീ’’തി? ‘‘അയ്യോ മേ, സാമീ’’തി. ‘‘നനു ത്വം ഇമിനാ പീളേത്വാ പോഥേത്വാ പരിഭുത്താ ഭവിസ്സസി, തസ്മാ ‘‘സുമുത്താ അഹ’’ന്തി ന രോദസീ’’തി. ‘സാമി, മാ ഏവം അവച, ന ഏതം ഏതസ്സ അനുച്ഛവികം, ഖന്തിമേത്താനുദ്ദയസമ്പന്നോ മേ അയ്യപുത്തോ, ഉരേ സംവഡ്ഢിതപുത്തോ വിയ അഹോസീ’തി. ‘‘അഥ കസ്മാ ന രോദസീ’’തി? സാപിസ്സ അരോദനകാരണം കഥേന്തീ –

    Sakko bhariyāya vacanaṃ sutvā dāsiṃ pucchi ‘‘amma, tuyhaṃ so kiṃ hotī’’ti? ‘‘Ayyo me, sāmī’’ti. ‘‘Nanu tvaṃ iminā pīḷetvā pothetvā paribhuttā bhavissasi, tasmā ‘‘sumuttā aha’’nti na rodasī’’ti. ‘Sāmi, mā evaṃ avaca, na etaṃ etassa anucchavikaṃ, khantimettānuddayasampanno me ayyaputto, ure saṃvaḍḍhitaputto viya ahosī’ti. ‘‘Atha kasmā na rodasī’’ti? Sāpissa arodanakāraṇaṃ kathentī –

    ൨൭.

    27.

    ‘‘യഥാപി ഉദകകുമ്ഭോ, ഭിന്നോ അപ്പടിസന്ധിയോ;

    ‘‘Yathāpi udakakumbho, bhinno appaṭisandhiyo;

    ഏവംസമ്പദമേവേതം, യോ പേതമനുസോചതി.

    Evaṃsampadamevetaṃ, yo petamanusocati.

    ൨൮.

    28.

    ‘‘ഡയ്ഹമാനോ ന ജാനാതി, ഞാതീനം പരിദേവിതം;

    ‘‘Ḍayhamāno na jānāti, ñātīnaṃ paridevitaṃ;

    തസ്മാ ഏതം ന സോചാമി, ഗതോ സോ തസ്സ യാ ഗതീ’’തി. – ഗാഥാദ്വയമാഹ –

    Tasmā etaṃ na socāmi, gato so tassa yā gatī’’ti. – gāthādvayamāha –

    തസ്സത്ഥോ – യഥാ നാമ ഉദകകുമ്ഭോ ഉക്ഖിപിയമാനോ പതിത്വാ സത്തധാ ഭിന്നോ പുന താനി കപാലാനി പടിപാടിയാ ഠപേത്വാ സംവിദഹിത്വാ പടിപാകതികം കാതും ന സക്കോതി, യോ പേതമനുസോചതി, തസ്സപി ഏതമനുസോചനം ഏവംനിപ്ഫത്തികമേവ ഹോതി, മതസ്സ പുന ജീവാപേതും അസക്കുണേയ്യത്താ ഇദ്ധിമതോ വാ ഇദ്ധാനുഭാവേന ഭിന്നം കുമ്ഭം സംവിദഹിത്വാ ഉദകസ്സ പൂരേതും സക്കാ ഭവേയ്യ, കാലകതോ പന ഇദ്ധിബലേനാപി ന സക്കാ പടിപാകതിതം കാതുന്തി. ഇതരാ ഗാഥാ വുത്തത്ഥായേവ.

    Tassattho – yathā nāma udakakumbho ukkhipiyamāno patitvā sattadhā bhinno puna tāni kapālāni paṭipāṭiyā ṭhapetvā saṃvidahitvā paṭipākatikaṃ kātuṃ na sakkoti, yo petamanusocati, tassapi etamanusocanaṃ evaṃnipphattikameva hoti, matassa puna jīvāpetuṃ asakkuṇeyyattā iddhimato vā iddhānubhāvena bhinnaṃ kumbhaṃ saṃvidahitvā udakassa pūretuṃ sakkā bhaveyya, kālakato pana iddhibalenāpi na sakkā paṭipākatitaṃ kātunti. Itarā gāthā vuttatthāyeva.

    സക്കോ സബ്ബേസം ധമ്മകഥം സുത്വാ പസീദിത്വാ ‘‘തുമ്ഹേഹി അപ്പമത്തേഹി മരണസ്സതി ഭാവിതാ, തുമ്ഹേ ഇതോ പട്ഠായ സഹത്ഥേന കമ്മം മാ കരിത്ഥ, അഹം, സക്കോ ദേവരാജാ, അഹം വോ ഗേഹേ സത്ത രതനാനി അപരിമാണാനി കരിസ്സാമി, തുമ്ഹേ ദാനം ദേഥ , സീലം രക്ഖഥ, ഉപോസഥകമ്മം കരോഥ, അപ്പമത്താ ഹോഥാ’’തി തേസം ഓവാദം ദത്വാ ഗേഹം അപരിമിതധനം കത്വാ പക്കാമി.

    Sakko sabbesaṃ dhammakathaṃ sutvā pasīditvā ‘‘tumhehi appamattehi maraṇassati bhāvitā, tumhe ito paṭṭhāya sahatthena kammaṃ mā karittha, ahaṃ, sakko devarājā, ahaṃ vo gehe satta ratanāni aparimāṇāni karissāmi, tumhe dānaṃ detha , sīlaṃ rakkhatha, uposathakammaṃ karotha, appamattā hothā’’ti tesaṃ ovādaṃ datvā gehaṃ aparimitadhanaṃ katvā pakkāmi.

    സത്ഥാ ഇമം ധമ്മദേസനം ആഹരിത്വാ സച്ചാനി പകാസേത്വാ ജാതകം സമോധാനേസി, സച്ചപരിയോസാനേ കുടുമ്ബികോ സോതാപത്തിഫലേ പതിട്ഠഹി. തദാ ദാസീ ഖുജ്ജുത്തരാ അഹോസി, ധീതാ ഉപ്പലവണ്ണാ, പുത്തോ രാഹുലോ, മാതാ ഖേമാ, ബ്രാഹ്മണോ പന അഹമേവ അഹോസിന്തി.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi, saccapariyosāne kuṭumbiko sotāpattiphale patiṭṭhahi. Tadā dāsī khujjuttarā ahosi, dhītā uppalavaṇṇā, putto rāhulo, mātā khemā, brāhmaṇo pana ahameva ahosinti.

    ഉരഗജാതകവണ്ണനാ ചതുത്ഥാ.

    Uragajātakavaṇṇanā catutthā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ജാതകപാളി • Jātakapāḷi / ൩൫൪. ഉരഗജാതകം • 354. Uragajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact