| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
ಉರುವೇಲಪಾಟಿಹಾರಿಯಕಥಾವಣ್ಣನಾ
Uruvelapāṭihāriyakathāvaṇṇanā
೩೭-೮. ವಸೇಯ್ಯಾಮಾತಿ ‘‘ತ್ವಞ್ಚ ಅಹಞ್ಚ ವಸೇಯ್ಯಾಮಾ’’ತಿ ಪಿಯವಚನೇನ ತಸ್ಸ ಸಙ್ಗಣ್ಹನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ ಕಿರ। ತೇಜಸಾ ತೇಜನ್ತಿ ಆನುಭಾವೇನ ಆನುಭಾವಂ। ತೇಜೋಧಾತುಯಾ ವಾ ತೇಜೋಧಾತುಂ। ಉಭಿನ್ನಂ ಸಜೋತಿಭೂತಾನನ್ತಿ ಅನಾದರತ್ಥೇ ಸಾಮಿವಚನಂ, ಭಾವಸತ್ತಮೀಅತ್ಥೇ ವಾ। ಅಗ್ಯಾಗಾರಮೇವ ಆದಿತ್ತಂ, ನ ತತ್ಥ ವಸನಕೋ ಸತ್ತಜಾತಿಕೋ। ಅಚಿನ್ತೇಯ್ಯೋ ಹಿ ಇದ್ಧಿವಿಸಯೋ। ಕಸ್ಮಾ ಪನ ಭಗವಾ ಅಗ್ಯಾಗಾರಮ್ಪಿ ಅನಾದಿತ್ತಂ ನಾಧಿಟ್ಠಾಸೀತಿ? ಅತ್ತನೋ ದುಕ್ಖುಪ್ಪಾದಾಭಾವಸ್ಸ ಅನತಿವಿಮ್ಹಾದಿಭಾವಪ್ಪಸಙ್ಗತೋ। ಕಿಮತ್ಥಂ ಪರಸನ್ತಕಂ ಮಹಾಸಮ್ಭಾರಪವತ್ತಂ ತಂ ವಿನಾಸೇತೀತಿ? ಪುನ ಯಥಾಪೋರಾಣಂ ಇದ್ಧಾನುಭಾವೇನ ಕತ್ತುಕಾಮತಾಧಿಪ್ಪಾಯತೋ। ಪರಿಯಾದಿನ್ನೋತಿ ಖಯಂ ನೀತೋ। ತೇಜಸಾ ತೇಜನ್ತಿ ಆನುಭಾವೇನ ಆನುಭಾವಂ। ಅಗ್ಯಾಗಾರಸ್ಸ ಪರಿತ್ತತ್ತಾ ಇತರೋ ಅತ್ಥೋ ನ ಸಮ್ಭವತಿ। ಅಯಮತ್ಥೋ ‘‘ಮಕ್ಖಂ ಅಸಹಮಾನೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಅತಿವಿಯ ಸಮೇತಿ। ಇದ್ಧಾನುಭಾವಮಕ್ಖನಞ್ಹಿ ತತ್ಥ ಮಕ್ಖೋ ನಾಮ। ಪತ್ತೇನಾತಿ ಪದುಮಪತ್ತೇನಾತಿಪಿ ಪೋರಾಣಾ। ಪದುಮಿನಿಸಣ್ಡೇ ಠಿತೋ ಹಿ ಭಗವಾ ತತ್ಥ ಅಹೋಸೀತಿ ತೇಸಂ ಮತಿ।
37-8.Vaseyyāmāti ‘‘tvañca ahañca vaseyyāmā’’ti piyavacanena tassa saṅgaṇhanatthaṃ vuttaṃ kira. Tejasā tejanti ānubhāvena ānubhāvaṃ. Tejodhātuyā vā tejodhātuṃ. Ubhinnaṃ sajotibhūtānanti anādaratthe sāmivacanaṃ, bhāvasattamīatthe vā. Agyāgārameva ādittaṃ, na tattha vasanako sattajātiko. Acinteyyo hi iddhivisayo. Kasmā pana bhagavā agyāgārampi anādittaṃ nādhiṭṭhāsīti? Attano dukkhuppādābhāvassa anativimhādibhāvappasaṅgato. Kimatthaṃ parasantakaṃ mahāsambhārapavattaṃ taṃ vināsetīti? Puna yathāporāṇaṃ iddhānubhāvena kattukāmatādhippāyato. Pariyādinnoti khayaṃ nīto. Tejasā tejanti ānubhāvena ānubhāvaṃ. Agyāgārassa parittattā itaro attho na sambhavati. Ayamattho ‘‘makkhaṃ asahamāno’’ti iminā ativiya sameti. Iddhānubhāvamakkhanañhi tattha makkho nāma. Pattenāti padumapattenātipi porāṇā. Paduminisaṇḍe ṭhito hi bhagavā tattha ahosīti tesaṃ mati.
೩೯. ದಿನ್ನನ್ತಿ ಅನುಮತಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಭೀತೋ ನಿಬ್ಭಯೋ। ಕಸ್ಮಾ? ಯತೋ ಸೋ ಮಗ್ಗೇನ ಭಯಮತೀತೋ। ‘‘ಸುಮನಮನಸೋತಿ ಸುನ್ದರಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾತಮನೋ। ಸುಮನೋ ಏವ ವಾ’’ತಿ ಲಿಖಿತಂ। ತೇಜೋವಾತಿ ಅಗ್ಗಿ ವಿಯ। ಧಾತುಕುಸಲೋತಿ ತೇಜೋಧಾತುಮ್ಹಿ ಕುಸಲೋ। ‘‘ಬ್ಯವಹಿತಾ ಚೇ’’ತಿ ಸದ್ದಲಕ್ಖಣತ್ತಾ ಚ ಉಪಸಗ್ಗೋ। ತೇಜೋಧಾತುಸಮಾಪತ್ತೀಸು ಕುಸಲೋ ಇಚ್ಚೇವತ್ಥೋ। ಉದಿಚ್ಛರೇತಿ ಉಲ್ಲೋಕೇಸುಂ। ‘‘ಸಂಪರಿವಾರೇಸು’’ನ್ತಿ ಚ ಲಿಖಿತಂ। ಇತಿ ಏವಂ ಭಣನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಹತಾತಿ ಸಮಾತಿ ಅತ್ಥೋ, ಕಾಳಕಾವ ಹೋನ್ತೀತಿ ಕಿರೇತ್ಥ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಈಸಕಮ್ಪಿ ಬ್ಯಾಪಾರಂ ಅಕತ್ವಾ ಉಪಸಮಾನುರೂಪಂ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ। ಯೇ ಚ ಅನೇಕವಣ್ಣಾ ಅಚ್ಚಿಯೋ ಹೋನ್ತೀತಿ ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ನೀಲಾ ಅಥ ಲೋಹಿತಿಕಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ।
39.Dinnanti anumatinti attho. Abhīto nibbhayo. Kasmā? Yato so maggena bhayamatīto. ‘‘Sumanamanasoti sundaracittasaṅkhātamano. Sumano eva vā’’ti likhitaṃ. Tejovāti aggi viya. Dhātukusaloti tejodhātumhi kusalo. ‘‘Byavahitā ce’’ti saddalakkhaṇattā ca upasaggo. Tejodhātusamāpattīsu kusalo iccevattho. Udicchareti ullokesuṃ. ‘‘Saṃparivāresu’’nti ca likhitaṃ. Iti evaṃ bhaṇantīti attho. Hatāti samāti attho, kāḷakāva hontīti kirettha adhippāyo. Īsakampi byāpāraṃ akatvā upasamānurūpaṃ tiṭṭhanti. Ye ca anekavaṇṇā acciyo hontīti taṃ dassetuṃ ‘‘nīlā atha lohitikā’’tiādimāha.
೪೦. ಚತುದ್ದಿಸಾತಿ ಚತೂಸು ದಿಸಾಸು।
40.Catuddisāti catūsu disāsu.
೪೪. ಪಂಸುಕೂಲಂ ಉಪ್ಪನ್ನನ್ತಿ ಪರಿಯೇಸಮಾನಸ್ಸ ಪಟಿಲಾಭವಸೇನ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಹೋತಿ। ಚಿತ್ತವಿಚಿತ್ತಪಾಟಿಹೀರದಸ್ಸನತ್ಥಾಯ ಚ ಸಾ ಪರಿಯೇಸನಾ। ಸಾ ಅಯಂ ಸಾಯಂ । ತಾ ಇಮಾ ತಯಿಮಾ। ದ್ವೇ ಏಕತೋ ಗಹೇತ್ವಾ ವದತಿ। ಆಯಾಮಿ ಅಹಂ ಆಯಮಹಂ। ಏತನ್ತಿ ಏತಸ್ಸ। ಯಥಾ ಮಯನ್ತಿ ಯಸ್ಮಾ ಮಯಂ।
44.Paṃsukūlaṃ uppannanti pariyesamānassa paṭilābhavasena uppannaṃ hoti. Cittavicittapāṭihīradassanatthāya ca sā pariyesanā. Sā ayaṃ sāyaṃ. Tā imā tayimā. Dve ekato gahetvā vadati. Āyāmi ahaṃ āyamahaṃ. Etanti etassa. Yathā mayanti yasmā mayaṃ.
೫೦-೫೧. ಉದಕವಾಹಕೋತಿ ಉದಕೋಘೋ। ಉದಕಸೋತೋತಿ ಪೋರಾಣಾ। ‘‘ಯಾಯ ತ್ವ’’ನ್ತಿ ಪುಬ್ಬಭಾಗವಿಪಸ್ಸನಾಪಟಿಪದಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಚಿರಪಟಿಕಾತಿ ಚಿರಪಭುತಿ, ನಾಗದಮನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಚಿರಪಟಿಕಾ। ‘‘ಚಿರಪಟಿಸಙ್ಖಾ’’ತಿಪಿ ವದನ್ತಿ। ಕೇಸಮಿಸ್ಸನ್ತಿಆದಿಮ್ಹಿ ಅಬ್ಬೋಕಿಣ್ಣಂ ವಿಸುಂ ವಿಸುಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಪಕ್ಖಿತ್ತತ್ತಾ ಕೇಸಾದಯೋವ ಕೇಸಮಿಸ್ಸಾತಿ ಪೋರಾಣಾ। ಖಾರಿಕಾಜಮಿಸ್ಸನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಖಾರೀ ವುಚ್ಚತಿ ತಾಪಸಪರಿಕ್ಖಾರೋ। ಜಟಿಲೇ ಪಾಹೇಸೀತಿ ದ್ವೇ ತಯೋ ತಾಪಸೇ ಪಾಹೇಸಿ। ‘‘ಸೋಳಸಾತಿರೇಕಅಡ್ಢಉಡ್ಢಾನಿ ಪಾಟಿಹಾರಿಯಸಹಸ್ಸಾನೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।
50-51.Udakavāhakoti udakogho. Udakasototi porāṇā. ‘‘Yāya tva’’nti pubbabhāgavipassanāpaṭipadaṃ sandhāya vuttaṃ. Cirapaṭikāti cirapabhuti, nāgadamanato paṭṭhāya cirapaṭikā. ‘‘Cirapaṭisaṅkhā’’tipi vadanti. Kesamissantiādimhi abbokiṇṇaṃ visuṃ visuṃ bandhitvā pakkhittattā kesādayova kesamissāti porāṇā. Khārikājamissanti ettha khārī vuccati tāpasaparikkhāro. Jaṭile pāhesīti dve tayo tāpase pāhesi. ‘‘Soḷasātirekaaḍḍhauḍḍhāni pāṭihāriyasahassānī’’ti vuttaṃ.
೫೪. ಅಗ್ಗಿಹುತ್ತೇ ಕತಪರಿಚಯತ್ತಾ ಭಗವಾ ತೇಸಂ ಆದಿತ್ತಪರಿಯಾಯ-ಮಭಾಸಿ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೪.೨೮)। ತತ್ಥ ಏಕಚ್ಚಂ ಆರಮ್ಮಣವಸೇನ ಆದಿತ್ತಂ ಚಕ್ಖಾದಿ ರಾಗಗ್ಗಿನಾ, ಏಕಚ್ಚಂ ಸಮ್ಪಯೋಗವಸೇನ ಚಕ್ಖುಸಮ್ಫಸ್ಸಪಚ್ಚಯಾ ವೇದಯಿತಾದಿಕೇನೇವ, ಏಕಚ್ಚಂ ಅಭಿಭೂತತ್ಥೇನ ಚಕ್ಖಾದಿ ಏವ ಜಾತಿಆದಿನಾ , ಏಕಚ್ಚಂ ಪಚ್ಚಯತ್ಥೇನ, ತದೇವ ಸೋಕಾದಿನಾತಿ ಯಥಾಸಮ್ಭವಮೇತ್ಥ ಆದಿತ್ತತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಏತ್ಥ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ದುಕ್ಖಲಕ್ಖಣಮೇವೇಕಂ ಪಾಕಟಂ, ತದನುಸಾರೇನ ಪನ ಇತರಂ ಲಕ್ಖಣದ್ವಯಮ್ಪಿ ತೇಹಿ ದಿಟ್ಠನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ ದುಕ್ಖಾಕಾರಸ್ಸ ಇತರಾಕಾರದೀಪನತೋ। ಸನ್ತಸುಖತಣ್ಹಾಭಿನಿವಿಟ್ಠತ್ತಾ ಪನೇಸಂ ದುಕ್ಖಲಕ್ಖಣಪುಬ್ಬಙ್ಗಮಾ ದೇಸನಾ ಕತಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
54. Aggihutte kataparicayattā bhagavā tesaṃ ādittapariyāya-mabhāsi (saṃ. ni. 4.28). Tattha ekaccaṃ ārammaṇavasena ādittaṃ cakkhādi rāgagginā, ekaccaṃ sampayogavasena cakkhusamphassapaccayā vedayitādikeneva, ekaccaṃ abhibhūtatthena cakkhādi eva jātiādinā , ekaccaṃ paccayatthena, tadeva sokādināti yathāsambhavamettha ādittatā veditabbā. Ettha kiñcāpi dukkhalakkhaṇamevekaṃ pākaṭaṃ, tadanusārena pana itaraṃ lakkhaṇadvayampi tehi diṭṭhanti veditabbaṃ dukkhākārassa itarākāradīpanato. Santasukhataṇhābhiniviṭṭhattā panesaṃ dukkhalakkhaṇapubbaṅgamā desanā katāti veditabbā.
ಉರುವೇಲಪಾಟಿಹಾರಿಯಕಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Uruvelapāṭihāriyakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಗ್ಗಪಾಳಿ • Mahāvaggapāḷi / ೧೨. ಉರುವೇಲಪಾಟಿಹಾರಿಯಕಥಾ • 12. Uruvelapāṭihāriyakathā
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ಉರುವೇಲಪಾಟಿಹಾರಿಯಕಥಾ • Uruvelapāṭihāriyakathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā
ಉರುವೇಲಪಾಟಿಹಾರಿಯಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Uruvelapāṭihāriyakathāvaṇṇanā
ಆದಿತ್ತಪರಿಯಾಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • Ādittapariyāyasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ಉರುವೇಲಪಾಟಿಹಾರಿಯಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Uruvelapāṭihāriyakathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ೧೨. ಉರುವೇಲಪಾಟಿಹಾರಿಯಕಥಾ • 12. Uruvelapāṭihāriyakathā
