| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
ಉರುವೇಲಪಾಟಿಹಾರಿಯಕಥಾವಣ್ಣನಾ
Uruvelapāṭihāriyakathāvaṇṇanā
೩೭-೩೮. ಪಾಳಿಯಂ ಅಗರೂತಿ ಭಾರಿಯಂ ನ ಸಿಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಉಭಿನ್ನಂ ಸಜೋತಿಭೂತಾನನ್ತಿ ಉಭೋಸು ಸಜೋತಿಭೂತೇಸು। ಪತ್ತೇ ಪಕ್ಖಿಪೀತಿ ತಂ ನಾಗಂ ನಿಹತತೇಜಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಾಯ ಸನ್ತಪ್ಪೇತ್ವಾ ಸರಣಸೀಲಾನಿ ದತ್ವಾ ಸಕಲರತ್ತಿಂ ಭಗವನ್ತಂ ಪಯಿರುಪಾಸಿತ್ವಾ ಠಿತಂ ಜಟಿಲಾನಂ ದಸ್ಸನತ್ಥಂ ಪತ್ತೇ ಪಕ್ಖಿಪಿ, ನ ಅಹಿತುಣ್ಡಿಕೋ ವಿಯ ಬಲಕ್ಕಾರೇನಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಯತ್ರ ಹಿ ನಾಮಾತಿ ಯೋ ನಾಮ।
37-38. Pāḷiyaṃ agarūti bhāriyaṃ na siyāti attho. Ubhinnaṃ sajotibhūtānanti ubhosu sajotibhūtesu. Patte pakkhipīti taṃ nāgaṃ nihatatejaṃ dhammadesanāya santappetvā saraṇasīlāni datvā sakalarattiṃ bhagavantaṃ payirupāsitvā ṭhitaṃ jaṭilānaṃ dassanatthaṃ patte pakkhipi, na ahituṇḍiko viya balakkārenāti veditabbaṃ. Yatra hi nāmāti yo nāma.
೩೯. ಅಜ್ಜಣ್ಹೋತಿ ಅಜ್ಜ ಏಕದಿವಸಂ। ಅಗ್ಗಿಸಾಲಮ್ಹೀತಿ ಅಗ್ಯಾಗಾರೇ। ಸುಮನಾನಂ ಬುದ್ಧಾನಂ ಮನಸಾ ಸದಿಸೋ ಮನೋ ಅಸ್ಸಾತಿ ಸುಮನಮನಸೋ। ಅಧಿಚಿತ್ತೋತಿ ಮಹಾಕರುಣಾದೀಹಿ ಅಧಿಚಿತ್ತೋ। ಉದಿಚ್ಛರೇತಿ ಉಲ್ಲೋಕೇಸುಂ, ಪರಿವಾರೇಸುನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅನೇಕವಣ್ಣಾ ಅಚ್ಚಿಯೋತಿ ಛಬ್ಬಣ್ಣರಂಸಿಯೋ ವುತ್ತಾ। ಅಹಂ ತೇ ಧುವಭತ್ತೇನ ಪಟಿಮಾನನಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಸೇಸೋ।
39.Ajjaṇhoti ajja ekadivasaṃ. Aggisālamhīti agyāgāre. Sumanānaṃ buddhānaṃ manasā sadiso mano assāti sumanamanaso. Adhicittoti mahākaruṇādīhi adhicitto. Udicchareti ullokesuṃ, parivāresunti attho. Anekavaṇṇā acciyoti chabbaṇṇaraṃsiyo vuttā. Ahaṃ te dhuvabhattena paṭimānanaṃ karissāmīti seso.
೪೦. ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಾಯ ರತ್ತಿಯಾತಿ ಪರಿಕ್ಖೀಣಾಯ ರತ್ತಿಯಾ, ಮಜ್ಝರತ್ತಿಸಮಯೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಭಿಕ್ಕನ್ತವಣ್ಣಾತಿ ಅಭಿರೂಪಚ್ಛವಿವಣ್ಣಾ। ಕೇವಲಕಪ್ಪನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಕೇವಲ-ಸದ್ದಸ್ಸ ಅನವಸೇಸತ್ಥೋ, ಕಪ್ಪ-ಸದ್ದಸ್ಸ ಸಮನ್ತಭಾವೋ, ತಸ್ಮಾ ಅನವಸೇಸಂ ಸಮನ್ತತೋ ವನಸಣ್ಡನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಚತುದ್ದಿಸಾತಿ ಚತೂಸು ದಿಸಾಸು। ಯತ್ರ ಹಿ ನಾಮಾತಿ ಯಂ ನಾಮ।
40.Abhikkantāyarattiyāti parikkhīṇāya rattiyā, majjharattisamayeti attho. Abhikkantavaṇṇāti abhirūpacchavivaṇṇā. Kevalakappanti ettha kevala-saddassa anavasesattho, kappa-saddassa samantabhāvo, tasmā anavasesaṃ samantato vanasaṇḍanti attho. Catuddisāti catūsu disāsu. Yatra hi nāmāti yaṃ nāma.
೪೩. ಅಙ್ಗಮಗಧಾತಿ ಅಙ್ಗಮಗಧರಟ್ಠವಾಸಿನೋ। ಇದ್ಧಿಪಾಟಿಹಾರಿಯನ್ತಿ ಅಭಿಞ್ಞಿದ್ಧಿಯೇವ ಪಟಿಪಕ್ಖಾನಂ ತಿತ್ಥಿಯಾನಂ, ವೇನೇಯ್ಯಸತ್ತಗತದೋಸಾನಞ್ಚ ಹರಣತೋ ಅಪನಯನತೋ ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ, ತಂ ತಂ ವಾ ಸತ್ತಹಿತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಹರಿತಬ್ಬಂ ಪವತ್ತೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಪಟಿಹಾರಿಯಂ, ತದೇವ ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ। ಇದ್ಧಿ ಏವ ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ಇದ್ಧಿಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ।
43.Aṅgamagadhāti aṅgamagadharaṭṭhavāsino. Iddhipāṭihāriyanti abhiññiddhiyeva paṭipakkhānaṃ titthiyānaṃ, veneyyasattagatadosānañca haraṇato apanayanato pāṭihāriyaṃ, taṃ taṃ vā sattahitaṃ paṭicca haritabbaṃ pavattetabbanti paṭihāriyaṃ, tadeva pāṭihāriyaṃ. Iddhi eva pāṭihāriyaṃ iddhipāṭihāriyaṃ.
೪೪. ಪಂಸುಕೂಲಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಹೋತೀತಿ ಪುಣ್ಣಾಯ ದಾಸಿಯಾ ಸರೀರಂ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಛಡ್ಡಿತಂ ಸಾಣಮಯಂ ಕಿಮಿಕುಲಾಕುಲಂ ಪರಿಯೇಸನವಸೇನ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಹೋತಿ, ಯಂ ಭಗವಾ ಭೂಮಿಂ ಕಮ್ಪೇನ್ತೋ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಮಹಾಕಸ್ಸಪತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅದಾಸಿ, ತಂ ಸನ್ಧಾಯೇತಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ವದನ್ತಿ। ಕತ್ಥ ನು ಖೋತಿಆದಿಪರಿವಿತಕ್ಕೋ ಜಟಿಲಾನಂ ವಿವಿಧಪಾಟಿಹಾರಿಯದಸ್ಸನತ್ಥಂ ಕತೋ। ಪಾಣಿನಾ ಖಣನ್ತೋ ವಿಯ ಇದ್ಧಿಯಾ ಮತ್ತಿಕಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ದಿನ್ನತ್ತಾ ವುತ್ತಂ ‘‘ಪಾಣಿನಾ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ಖಣಿತ್ವಾ’’ತಿ।
44.Paṃsukūlaṃ uppannaṃ hotīti puṇṇāya dāsiyā sarīraṃ parikkhipitvā chaḍḍitaṃ sāṇamayaṃ kimikulākulaṃ pariyesanavasena uppannaṃ hoti, yaṃ bhagavā bhūmiṃ kampento pārupitvā pacchā mahākassapattherassa adāsi, taṃ sandhāyetaṃ vuttanti vadanti. Kattha nu khotiādiparivitakko jaṭilānaṃ vividhapāṭihāriyadassanatthaṃ kato. Pāṇinā khaṇanto viya iddhiyā mattikaṃ apanetvā dinnattā vuttaṃ ‘‘pāṇinā pokkharaṇiṃ khaṇitvā’’ti.
೪೬. ಫಾಲಿಯನ್ತು, ಕಸ್ಸಪ, ಕಟ್ಠಾನೀತಿ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪೇನ ನಿವೇದಿತೇ ಏವಮವೋಚಾತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಏವಂ ಸೇಸೇಸುಪಿ।
46.Phāliyantu, kassapa, kaṭṭhānīti uruvelakassapena nivedite evamavocāti daṭṭhabbaṃ. Evaṃ sesesupi.
೪೯. ಅನ್ತರಟ್ಠಕಾಸು ಹಿಮಪಾತಸಮಯೇತಿ ಏತ್ಥ ಮಾಘಮಾಸಸ್ಸ ಅವಸಾನೇ ಚತಸ್ಸೋ, ಫಗ್ಗುಣಮಾಸಸ್ಸ ಆದಿಮ್ಹಿ ಚತಸ್ಸೋತಿ ಏವಂ ಉಭಿನ್ನಂ ಮಾಸಾನಂ ಅನ್ತರೇ ಅಟ್ಠರತ್ತಿಯೋ ಅನ್ತರಟ್ಠಕಾ ನಾಮ। ತಾಸು ಅನ್ತರಟ್ಠಕಾಸು ರತ್ತೀಸು ಹಿಮಪಾತಕಾಲೇ। ಉಮ್ಮುಜ್ಜನನಿಮುಜ್ಜನಮ್ಪಿ ಸಹಸಾ ತದುಭಯಕರಣವಸೇನ ವುತ್ತಂ।
49.Antaraṭṭhakāsuhimapātasamayeti ettha māghamāsassa avasāne catasso, phagguṇamāsassa ādimhi catassoti evaṃ ubhinnaṃ māsānaṃ antare aṭṭharattiyo antaraṭṭhakā nāma. Tāsu antaraṭṭhakāsu rattīsu himapātakāle. Ummujjananimujjanampi sahasā tadubhayakaraṇavasena vuttaṃ.
೫೦. ಉದಕವಾಹಕೋತಿ ಉದಕೋಘೋ। ರೇಣುಹತಾಯಾತಿ ರಜೋಕಿಣ್ಣಾಯ, ಅತಿನ್ತಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ನಾವಾಯಾತಿ ಕುಲ್ಲೇನ। ಇದಂ ನು ತ್ವಂ ಮಹಾಸಮಣಾತಿ ಇಧ ನು ತ್ವಂ। ಧ-ಕಾರಸ್ಸ ದ-ಕಾರಂ, ಅನುಸಾರಞ್ಚ ಕತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ ನೂ’’ತಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ಏಕಮಿದಾಹ’’ನ್ತಿಆದೀಸು (ದೀ॰ ನಿ॰ ೧.೧೬೫, ೨೬೫) ವಿಯ। ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪದೇಸೇ ತ್ವಂ ನು ಖೋ ಠಿತೋಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ। ಅಯಮಹಮಸ್ಮೀತಿ ಅಯಮಹಂ ಇಧ ಠಿತೋಸ್ಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
50.Udakavāhakoti udakogho. Reṇuhatāyāti rajokiṇṇāya, atintāyāti attho. Nāvāyāti kullena. Idaṃ nu tvaṃ mahāsamaṇāti idha nu tvaṃ. Dha-kārassa da-kāraṃ, anusārañca katvā ‘‘idaṃ nū’’ti vuttaṃ ‘‘ekamidāha’’ntiādīsu (dī. ni. 1.165, 265) viya. ‘‘Imasmiṃ padese tvaṃ nu kho ṭhitosī’’ti pucchi. Ayamahamasmīti ayamahaṃ idha ṭhitosmīti attho.
೫೧. ಚಿರಪಟಿಕಾತಿ ಚಿರಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ। ಕೇಸಮಿಸ್ಸಂ ಸಬ್ಬಂ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಉದಕೇ ಪವಾಹೇತ್ವಾತಿಪಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ಅರಣಿಕಮಣ್ಡಲುಆದಿಕಾ ತಾಪಸಪರಿಕ್ಖಾರಾ ಖಾರೀ ನಾಮ, ತಂಹರಣಕಕಾಜಂ ಖಾರಿಕಾಜಂ ನಾಮ। ಅಗ್ಗಿಹುತಮಿಸ್ಸನ್ತಿ ಅಗ್ಗಿಪೂಜೋಪಕರಣಸಹಿತಂ।
51.Cirapaṭikāti cirakālato paṭṭhāya. Kesamissaṃ sabbaṃ parikkhāraṃ udake pavāhetvātipi yojetabbaṃ. Araṇikamaṇḍaluādikā tāpasaparikkhārā khārī nāma, taṃharaṇakakājaṃ khārikājaṃ nāma. Aggihutamissanti aggipūjopakaraṇasahitaṃ.
೫೨-೩. ಉಪಸಗ್ಗೋತಿ ಉಪದ್ದವೋ। ‘‘ಅಡ್ಢುಡ್ಢಾನಿ ಪಾಟಿಹಾರಿಯಸಹಸ್ಸಾನೀ’’ತಿ ಇದಂ ನಾಗದಮನಾದೀನಿ ಪನ್ನರಸ ಪಾಟಿಹಾರಿಯಾನಿ ವಜ್ಜೇತ್ವಾ ವುತ್ತಂ ಅಪ್ಪಕಮಧಿಕಂ ಗಣನೂಪಗಂ ನ ಹೋತೀತಿ।
52-3.Upasaggoti upaddavo. ‘‘Aḍḍhuḍḍhāni pāṭihāriyasahassānī’’ti idaṃ nāgadamanādīni pannarasa pāṭihāriyāni vajjetvā vuttaṃ appakamadhikaṃ gaṇanūpagaṃ na hotīti.
೫೪. ಗಯಾಯನ್ತಿ ಗಯಾನಾಮಿಕಾಯ ನದಿಯಾ ಅದೂರಭವತ್ತಾ ಗಾಮೋ ಇತ್ಥಿಲಿಙ್ಗವಸೇನ ಗಯಾ ನಾಮ ಜಾತೋ, ತಸ್ಸಂ। ಗಯಾಸೀಸೇತಿ ಏವಂನಾಮಕೇ ಪಿಟ್ಠಿಪಾಸಾಣೇ।
54.Gayāyanti gayānāmikāya nadiyā adūrabhavattā gāmo itthiliṅgavasena gayā nāma jāto, tassaṃ. Gayāsīseti evaṃnāmake piṭṭhipāsāṇe.
‘‘ಯಮಿದಂ ಚಕ್ಖುಸಮ್ಫಸ್ಸಪಚ್ಚಯಾ…ಪೇ॰… ಸುಖಂ ವಾ’’ತಿಆದಿನಾ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣವೀಥಿಚಿತ್ತೇಸು ಸೋಮನಸ್ಸದೋಮನಸ್ಸಉಪೇಕ್ಖಾವೇದನಾಮುಖೇನ ಸೇಸಾರೂಪಕ್ಖನ್ಧಾನಮ್ಪಿ ಆದಿತ್ತತಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಏಸ ನಯೋ ಸೇಸೇಸುಪಿ। ಮನೋತಿ ಭವಙ್ಗಚಿತ್ತಂ ಮನೋದ್ವಾರಸ್ಸ ಅಧಿಪ್ಪೇತತ್ತಾ। ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣನ್ತಿ ಮನೋದ್ವಾರವೀಥಿಪಅಯಾಪನ್ನಮೇವ ಗಹಿತಂ।
‘‘Yamidaṃ cakkhusamphassapaccayā…pe… sukhaṃ vā’’tiādinā cakkhuviññāṇavīthicittesu somanassadomanassaupekkhāvedanāmukhena sesārūpakkhandhānampi ādittataṃ dasseti. Esa nayo sesesupi. Manoti bhavaṅgacittaṃ manodvārassa adhippetattā. Manoviññāṇanti manodvāravīthipaayāpannameva gahitaṃ.
ಉರುವೇಲಪಾಟಿಹಾರಿಯಕಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Uruvelapāṭihāriyakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಗ್ಗಪಾಳಿ • Mahāvaggapāḷi / ೧೨. ಉರುವೇಲಪಾಟಿಹಾರಿಯಕಥಾ • 12. Uruvelapāṭihāriyakathā
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ಉರುವೇಲಪಾಟಿಹಾರಿಯಕಥಾ • Uruvelapāṭihāriyakathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā
ಉರುವೇಲಪಾಟಿಹಾರಿಯಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Uruvelapāṭihāriyakathāvaṇṇanā
ಆದಿತ್ತಪರಿಯಾಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • Ādittapariyāyasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ಉರುವೇಲಪಾಟಿಹಾರಿಯಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Uruvelapāṭihāriyakathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ೧೨. ಉರುವೇಲಪಾಟಿಹಾರಿಯಕಥಾ • 12. Uruvelapāṭihāriyakathā
