| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / தே²ரகா³தா²-அட்ட²கதா² • Theragāthā-aṭṭhakathā |
9. உஸப⁴த்தே²ரகா³தா²வண்ணனா
9. Usabhattheragāthāvaṇṇanā
அம்ப³பல்லவஸங்காஸந்தி ஆயஸ்மதோ உஸப⁴த்தே²ரஸ்ஸ கா³தா². கா உப்பத்தி? அயம்பி புரிமபு³த்³தே⁴ஸு கதாதி⁴காரோ தத்த² தத்த² ப⁴வே புஞ்ஞானி கரொந்தோ ஸிகி²ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ காலே குலகே³ஹே நிப்³ப³த்தித்வா விஞ்ஞுதங் பத்தோ ஏகதி³வஸங் ஸத்தா²ரங் பிண்டா³ய சரந்தங் தி³ஸ்வா பஸன்னமானஸோ கோஸம்ப³ப²லங் அதா³ஸி. ஸோ தேன புஞ்ஞகம்மேன தே³வமனுஸ்ஸேஸு ஸங்ஸரந்தோ இமஸ்மிங் பு³த்³து⁴ப்பாதே³ கபிலவத்து²ஸ்மிங் ஸாகியராஜகுலே நிப்³ப³த்தித்வா உஸபோ⁴தி லத்³த⁴னாமோ வயப்பத்தோ ஸத்து² ஞாதிஸமாக³மே பு³த்³தா⁴னுபா⁴வங் தி³ஸ்வா படிலத்³த⁴ஸத்³தோ⁴ பப்³ப³ஜி. ஸோ பப்³ப³ஜிதகாலதோ பட்டா²ய ஸமணத⁴ம்மங் அகத்வா தி³வா ஸங்க³ணிகாராமோ ஸகலரத்திங் நித்³தா³யமானோ வீதினாமேதி. ஸோ ஏகதி³வஸங் முட்ட²ஸ்ஸதி அஸம்பஜானோ நித்³த³ங் ஓக்கந்தோ ஸுபினே கேஸமஸ்ஸுங் ஓஹாரெத்வா அம்ப³பல்லவவண்ணங் சீவரங் பாருபித்வா ஹத்தி²கீ³வாயங் நிஸீதி³த்வா நக³ரங் பிண்டா³ய பவிட்ட²ங் தத்தே²வ மனுஸ்ஸே ஸம்பத்தே தி³ஸ்வா லஜ்ஜாய ஹத்தி²க்க²ந்த⁴தோ ஓருய்ஹ அத்தானங் தி³ஸ்வா படிபு³த்³தோ⁴, ‘‘ஈதி³ஸங் நாம ஸுபினங் முட்ட²ஸ்ஸதினா அஸம்பஜானேன நித்³தா³யமானேன மயா தி³ட்ட²’’ந்தி உப்பன்னஸங்வேகோ³ விபஸ்ஸனங் பட்ட²பெத்வா நசிரஸ்ஸேவ அரஹத்தங் பாபுணி. தேன வுத்தங் அபதா³னே (அப॰ தே²ர 2.52.12-16) –
Ambapallavasaṅkāsanti āyasmato usabhattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni karonto sikhissa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto ekadivasaṃ satthāraṃ piṇḍāya carantaṃ disvā pasannamānaso kosambaphalaṃ adāsi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde kapilavatthusmiṃ sākiyarājakule nibbattitvā usabhoti laddhanāmo vayappatto satthu ñātisamāgame buddhānubhāvaṃ disvā paṭiladdhasaddho pabbaji. So pabbajitakālato paṭṭhāya samaṇadhammaṃ akatvā divā saṅgaṇikārāmo sakalarattiṃ niddāyamāno vītināmeti. So ekadivasaṃ muṭṭhassati asampajāno niddaṃ okkanto supine kesamassuṃ ohāretvā ambapallavavaṇṇaṃ cīvaraṃ pārupitvā hatthigīvāyaṃ nisīditvā nagaraṃ piṇḍāya paviṭṭhaṃ tattheva manusse sampatte disvā lajjāya hatthikkhandhato oruyha attānaṃ disvā paṭibuddho, ‘‘īdisaṃ nāma supinaṃ muṭṭhassatinā asampajānena niddāyamānena mayā diṭṭha’’nti uppannasaṃvego vipassanaṃ paṭṭhapetvā nacirasseva arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.52.12-16) –
‘‘ககுத⁴ங் விலஸந்தங்வ, தே³வதே³வங் நராஸப⁴ங்;
‘‘Kakudhaṃ vilasantaṃva, devadevaṃ narāsabhaṃ;
ரதி²யங் படிபஜ்ஜந்தங், கோஸம்ப³ங் அத³தி³ங் ததா³.
Rathiyaṃ paṭipajjantaṃ, kosambaṃ adadiṃ tadā.
‘‘ஏகதிங்ஸே இதோ கப்பே, யங் ப²லங் அத³தி³ங் ததா³;
‘‘Ekatiṃse ito kappe, yaṃ phalaṃ adadiṃ tadā;
து³க்³க³திங் நாபி⁴ஜானாமி, ப²லதா³னஸ்ஸித³ங் ப²லங்.
Duggatiṃ nābhijānāmi, phaladānassidaṃ phalaṃ.
‘‘கிலேஸா ஜா²பிதா மய்ஹங்…பே॰… கதங் பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ஸாஸன’’ந்தி.
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.
அத² தே²ரோ யதா²தி³ட்ட²ங் ஸுபினங் அங்குஸங் கத்வா அரஹத்தஸ்ஸ அதி⁴க³தத்தா தஸ்ஸேவ ஸுபினஸ்ஸ கித்தனவஸேன அஞ்ஞங் ப்³யாகரொந்தோ –
Atha thero yathādiṭṭhaṃ supinaṃ aṅkusaṃ katvā arahattassa adhigatattā tasseva supinassa kittanavasena aññaṃ byākaronto –
197.
197.
‘‘அம்ப³பல்லவஸங்காஸங், அங்ஸே கத்வான சீவரங்;
‘‘Ambapallavasaṅkāsaṃ, aṃse katvāna cīvaraṃ;
நிஸின்னோ ஹத்தி²கீ³வாயங், கா³மங் பிண்டா³ய பாவிஸிங்.
Nisinno hatthigīvāyaṃ, gāmaṃ piṇḍāya pāvisiṃ.
198.
198.
‘‘ஹத்தி²க்க²ந்த⁴தோ ஓருய்ஹ, ஸங்வேக³ங் அலபி⁴ங் ததா³;
‘‘Hatthikkhandhato oruyha, saṃvegaṃ alabhiṃ tadā;
ஸோஹங் தி³த்தோ ததா³ ஸந்தோ, பத்தோ மே ஆஸவக்க²யோ’’தி. – கா³தா²த்³வயமாஹ;
Sohaṃ ditto tadā santo, patto me āsavakkhayo’’ti. – gāthādvayamāha;
தத்த² அம்ப³பல்லவஸங்காஸங், அங்ஸே கத்வான சீவரந்தி அம்ப³பல்லவாகாரங் பவாளவண்ணங் சீவரங் க²ந்தே⁴ கரித்வா உத்தராஸங்க³ங் கரித்வா. கா³மந்தி அத்தனோ ராஜதா⁴னிங் ஹத்தி²க்க²ந்தே⁴ நிஸின்னோ பிண்டா³ய பாவிஸிங், பவிட்ட²மத்தோவ மஹாஜனேன ஓலோகியமானோ ஹத்தி²க்க²ந்த⁴தோ ஓருய்ஹ டி²தோ படிபு³ஜ்ஜி²ங், பபு³த்³தோ⁴வ ஸங்வேக³ங் அலபி⁴ங் ததா³ ‘‘முட்ட²ஸ்ஸதி அஸம்பஜானோ ஹுத்வா நித்³தா³யோக்கமனேன ஏதங் ஜாத’’ந்தி. அபரே பன ‘‘ராஜாவ ஹுத்வா ரத்திபா⁴கே³ ஏவரூபங் ஸுபினங் தி³ஸ்வா விபா⁴தாய ரத்தியா ஹத்தி²க்க²ந்த⁴ங் ஆருய்ஹ நக³ரவீதி²யங் சரந்தோ தங் ஸுபினங் ஸரித்வா ஹத்தி²க்க²ந்த⁴தோ ஓருய்ஹ ஸங்வேக³ங் லபி⁴த்வா ஸத்து² ஸந்திகே பப்³ப³ஜித்வா அரஹத்தங் பத்வா உதா³னங் உதா³னெந்தோ இமா கா³தா² அபா⁴ஸீ’’தி வத³ந்தி. தி³த்தோதி தஸ்மிங் ராஜகாலே ஜாதிமத³போ⁴க³மதா³தி³பரித³ப்பிதோ ஸமானோ ஸங்வேக³மலபி⁴ந்தி யோஜனா.
Tattha ambapallavasaṅkāsaṃ, aṃse katvāna cīvaranti ambapallavākāraṃ pavāḷavaṇṇaṃ cīvaraṃ khandhe karitvā uttarāsaṅgaṃ karitvā. Gāmanti attano rājadhāniṃ hatthikkhandhe nisinno piṇḍāya pāvisiṃ, paviṭṭhamattova mahājanena olokiyamāno hatthikkhandhato oruyha ṭhito paṭibujjhiṃ, pabuddhova saṃvegaṃ alabhiṃ tadā ‘‘muṭṭhassati asampajāno hutvā niddāyokkamanena etaṃ jāta’’nti. Apare pana ‘‘rājāva hutvā rattibhāge evarūpaṃ supinaṃ disvā vibhātāya rattiyā hatthikkhandhaṃ āruyha nagaravīthiyaṃ caranto taṃ supinaṃ saritvā hatthikkhandhato oruyha saṃvegaṃ labhitvā satthu santike pabbajitvā arahattaṃ patvā udānaṃ udānento imā gāthā abhāsī’’ti vadanti. Dittoti tasmiṃ rājakāle jātimadabhogamadādiparidappito samāno saṃvegamalabhinti yojanā.
உஸப⁴த்தே²ரகா³தா²வண்ணனா நிட்டி²தா.
Usabhattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / கு²த்³த³கனிகாய • Khuddakanikāya / தே²ரகா³தா²பாளி • Theragāthāpāḷi / 9. உஸப⁴த்தே²ரகா³தா² • 9. Usabhattheragāthā
