Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / కఙ్ఖావితరణీ-అభినవ-టీకా • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
సఙ్ఘాదిసేసకణ్డం
Saṅghādisesakaṇḍaṃ
౧. ఉస్సయవాదికాసిక్ఖాపదవణ్ణనా
1. Ussayavādikāsikkhāpadavaṇṇanā
మానుస్సయవసేన కోధూస్సయవసేనాతి బాహుల్లనయేన వుత్తం. తేనేవ వక్ఖతి ‘‘తిచిత్తం తివేదన’’న్తి. అడ్డకరణత్థాయాతి ఏత్థ అడ్డోతి వోహారికవినిచ్ఛయో వుచ్చతి. యం పబ్బజితా ‘‘అధికరణ’’న్తిపి వదన్తి, తస్స కరణత్థాయ వోహారికవినిచ్ఛయత్థాయాతి వుత్తం హోతి. వీతిక్కమక్ఖణేయేవాతి వత్థుజ్ఝాచారక్ఖణేయేవ, న తతియాయ సమనుభాసనాయాతి అధిప్పాయో. భిక్ఖునిం సఙ్ఘతో నిస్సారేతీతి ఆపన్నం భిక్ఖునిం భిక్ఖునిసఙ్ఘమ్హా నిస్సారేతి. హేతుమ్హి చాయం కత్తువోహారో ‘‘నిస్సారణహేతుభూతధమ్మో ‘నిస్సారణీయో’తి వుత్తో’’తి కత్వా.
Mānussayavasenakodhūssayavasenāti bāhullanayena vuttaṃ. Teneva vakkhati ‘‘ticittaṃ tivedana’’nti. Aḍḍakaraṇatthāyāti ettha aḍḍoti vohārikavinicchayo vuccati. Yaṃ pabbajitā ‘‘adhikaraṇa’’ntipi vadanti, tassa karaṇatthāya vohārikavinicchayatthāyāti vuttaṃ hoti. Vītikkamakkhaṇeyevāti vatthujjhācārakkhaṇeyeva, na tatiyāya samanubhāsanāyāti adhippāyo. Bhikkhuniṃ saṅghato nissāretīti āpannaṃ bhikkhuniṃ bhikkhunisaṅghamhā nissāreti. Hetumhi cāyaṃ kattuvohāro ‘‘nissāraṇahetubhūtadhammo ‘nissāraṇīyo’ti vutto’’ti katvā.
యత్థ ఠితాయాతి ఉపస్సయభిక్ఖాచారమగ్గాదీసు యస్మిం ఠానే ఠితాయ. తతో పట్ఠాయ గచ్ఛన్తియాతి తతో పట్ఠాయ వోహారికానం సన్తికం గచ్ఛన్తియా. దుతియేతి దుతియారోచనే. తేనాతి ఉపాసకేన. ఏవం వుత్తాయాతి ‘‘మమ చ తవ చ కథం త్వంయేవ ఆరోచేహీ’’తి వుత్తాయ. అఞ్ఞేన కథాపేతీతి కప్పియకారకేన కథాపేతి. యథా వా తథా వా హి ఆరోచియమానేతి కప్పియకారకో వా భిక్ఖునియా కథం పఠమం ఆరోచేతు, ఇతరో వా అత్తనో కథం (పాచి॰ అట్ఠ॰ ౬౭౯). కప్పియకారకో వా ఉభిన్నమ్పి కథం, ఇతరో వా ఉభిన్నమ్పి కథం ఆరోచేతూతి ఏవం యథా తథా ఆరోచియమానే. ఉభిన్నమ్పి పన కథం సుత్వాతి యథా తథా వా ఆరోచితం పన ఉభిన్నమ్పి కథం సుత్వా.
Yattha ṭhitāyāti upassayabhikkhācāramaggādīsu yasmiṃ ṭhāne ṭhitāya. Tato paṭṭhāya gacchantiyāti tato paṭṭhāya vohārikānaṃ santikaṃ gacchantiyā. Dutiyeti dutiyārocane. Tenāti upāsakena. Evaṃ vuttāyāti ‘‘mama ca tava ca kathaṃ tvaṃyeva ārocehī’’ti vuttāya. Aññena kathāpetīti kappiyakārakena kathāpeti. Yathā vā tathā vā hi ārociyamāneti kappiyakārako vā bhikkhuniyā kathaṃ paṭhamaṃ ārocetu, itaro vā attano kathaṃ (pāci. aṭṭha. 679). Kappiyakārako vā ubhinnampi kathaṃ, itaro vā ubhinnampi kathaṃ ārocetūti evaṃ yathā tathā ārociyamāne. Ubhinnampi pana kathaṃ sutvāti yathā tathā vā ārocitaṃ pana ubhinnampi kathaṃ sutvā.
ఆకడ్ఢియమానా గచ్ఛతీతి వుచ్చమానా వోహారికానం సన్తికం గచ్ఛతి, ఇమస్స ‘‘తస్సా అనాపత్తీ’’తి ఇమినా సమ్బన్ధో. ఏవం సేసేసుపి. రక్ఖం యాచతీతి ధమ్మికం రక్ఖం యాచతి. ఇదాని యథా యాచితా రక్ఖా ధమ్మికా హోతి, తం దస్సేతుం ‘‘ఉపస్సయే అఞ్ఞేహి కతం అనాచారం అనోదిస్స ఆచిక్ఖన్తీ’’తి వుత్తం. తత్థ అతీతం ఆరబ్భ అత్థి ఓదిస్స ఆచిక్ఖనా (పాచి॰ అట్ఠ॰ ౬౭౯), అత్థి అనోదిస్స ఆచిక్ఖనా, అనాగతం ఆరబ్భాపి అత్థి ఓదిస్స ఆచిక్ఖనా, అత్థి అనోదిస్స ఆచిక్ఖనా.
Ākaḍḍhiyamānā gacchatīti vuccamānā vohārikānaṃ santikaṃ gacchati, imassa ‘‘tassā anāpattī’’ti iminā sambandho. Evaṃ sesesupi. Rakkhaṃ yācatīti dhammikaṃ rakkhaṃ yācati. Idāni yathā yācitā rakkhā dhammikā hoti, taṃ dassetuṃ ‘‘upassaye aññehi kataṃ anācāraṃ anodissa ācikkhantī’’ti vuttaṃ. Tattha atītaṃ ārabbha atthi odissa ācikkhanā (pāci. aṭṭha. 679), atthi anodissa ācikkhanā, anāgataṃ ārabbhāpi atthi odissa ācikkhanā, atthi anodissa ācikkhanā.
కథం అతీతం ఆరబ్భ ఓదిస్స ఆచిక్ఖనా హోతి? భిక్ఖునుపస్సయే గామదారకా, ధుత్తాదయో వా యే కేచి అనాచారం వా ఆచరన్తి, రుక్ఖం వా ఛిన్దన్తి, ఫలాఫలం వా హరన్తి, పరిక్ఖారే వా అచ్ఛిన్దన్తి. భిక్ఖునీ వోహారికే ఉపసఙ్కమిత్వా ‘‘అమ్హాకం ఉపస్సయే ఇదం నామ కత’’న్తి వదతి. ‘‘కేనా’’తి వుత్తే ‘‘అసుకేన చ అసుకేన చా’’తి ఆచిక్ఖతి. ఏవం అతీతం ఆరబ్భ ఓదిస్స ఆచిక్ఖనా హోతి, సా న వట్టతి. తఞ్చే సుత్వా తే వోహారికా తేసం దణ్డం కరోన్తి, సబ్బం భిక్ఖునియా గీవా హోతి. ‘‘దణ్డం గణ్హిస్సన్తీ’’తి అధిప్పాయేపి సతి గీవాయేవ హోతి. సచే పన తస్స ‘‘దణ్డం గణ్హథా’’తి వదతి, పఞ్చమాసకమత్తే గహితే పారాజికం హోతి.
Kathaṃ atītaṃ ārabbha odissa ācikkhanā hoti? Bhikkhunupassaye gāmadārakā, dhuttādayo vā ye keci anācāraṃ vā ācaranti, rukkhaṃ vā chindanti, phalāphalaṃ vā haranti, parikkhāre vā acchindanti. Bhikkhunī vohārike upasaṅkamitvā ‘‘amhākaṃ upassaye idaṃ nāma kata’’nti vadati. ‘‘Kenā’’ti vutte ‘‘asukena ca asukena cā’’ti ācikkhati. Evaṃ atītaṃ ārabbha odissa ācikkhanā hoti, sā na vaṭṭati. Tañce sutvā te vohārikā tesaṃ daṇḍaṃ karonti, sabbaṃ bhikkhuniyā gīvā hoti. ‘‘Daṇḍaṃ gaṇhissantī’’ti adhippāyepi sati gīvāyeva hoti. Sace pana tassa ‘‘daṇḍaṃ gaṇhathā’’ti vadati, pañcamāsakamatte gahite pārājikaṃ hoti.
తేహి ‘‘కేనా’’తి వుత్తే పన ‘‘అసుకేనా’తి వత్తుం అమ్హాకం న వట్టతి, తుమ్హేయేవ జానిస్సథ. కేవలఞ్హి మయం రక్ఖం యాచామ, తం నో దేథ, అవహటభణ్డమ్పి ఆహరాపేథా’’తి వత్తబ్బం. ఏవం అనోదిస్స ఆచిక్ఖనా హోతి, సా వట్టతి. ఏవం వుత్తే సచేపి తే వోహారికా తే కారకే గవేసిత్వా తేసం దణ్డం కరోన్తి, సబ్బం సాపతేయ్యమ్పి గహితం, భిక్ఖునియా నేవ గీవా, న ఆపత్తి.
Tehi ‘‘kenā’’ti vutte pana ‘‘asukenā’ti vattuṃ amhākaṃ na vaṭṭati, tumheyeva jānissatha. Kevalañhi mayaṃ rakkhaṃ yācāma, taṃ no detha, avahaṭabhaṇḍampi āharāpethā’’ti vattabbaṃ. Evaṃ anodissa ācikkhanā hoti, sā vaṭṭati. Evaṃ vutte sacepi te vohārikā te kārake gavesitvā tesaṃ daṇḍaṃ karonti, sabbaṃ sāpateyyampi gahitaṃ, bhikkhuniyā neva gīvā, na āpatti.
పరిక్ఖారం హరన్తే దిస్వా తేసం అనత్థకామతాయ ‘‘చోరో చోరో’’తి వత్తుమ్పి న వట్టతి. ఏవం వుత్తేపి హి యం తేసం దణ్డం కరోన్తి, సబ్బం భిక్ఖునియా గీవా హోతి. అత్తనో వచనకరం పన ‘‘ఇమినా మే పరిక్ఖారో గహితో, తం ఆహరాపేహి, మా చస్స దణ్డం కరోథా’’తి వత్తుం వట్టతి. దాసదాసివాపిఆదీనం అత్థాయ అడ్డం కరోన్తి, అయం అకప్పియఅడ్డో నామ, న వట్టతి.
Parikkhāraṃ harante disvā tesaṃ anatthakāmatāya ‘‘coro coro’’ti vattumpi na vaṭṭati. Evaṃ vuttepi hi yaṃ tesaṃ daṇḍaṃ karonti, sabbaṃ bhikkhuniyā gīvā hoti. Attano vacanakaraṃ pana ‘‘iminā me parikkhāro gahito, taṃ āharāpehi, mā cassa daṇḍaṃ karothā’’ti vattuṃ vaṭṭati. Dāsadāsivāpiādīnaṃ atthāya aḍḍaṃ karonti, ayaṃ akappiyaaḍḍo nāma, na vaṭṭati.
కథం అనాగతం ఆరబ్భ ఓదిస్స ఆచిక్ఖనా హోతి? వుత్తనయేనేవ పరేహి అనాచారాదీసు కతేసు భిక్ఖునీ వోహారికే ఏవం వదతి ‘‘అమ్హాకం ఉపస్సయే ఇదఞ్చిదఞ్చ కరోన్తి, రక్ఖం నో దేథ ఆయతిం అకరణత్థాయా’’తి. ‘‘కేన ఏవం కత’’న్తి వుత్తే ‘‘అసుకేన చ అసుకేన చా’’తి ఆచిక్ఖతి. ఏవం అనాగతం ఆరబ్భ ఓదిస్స ఆచిక్ఖనా హోతి, సాపి న వట్టతి. తేసఞ్హి దణ్డే కతే పురిమనయేనేవ సబ్బం భిక్ఖునియా గీవా. సేసం పురిమసదిసమేవ.
Kathaṃ anāgataṃ ārabbha odissa ācikkhanā hoti? Vuttanayeneva parehi anācārādīsu katesu bhikkhunī vohārike evaṃ vadati ‘‘amhākaṃ upassaye idañcidañca karonti, rakkhaṃ no detha āyatiṃ akaraṇatthāyā’’ti. ‘‘Kena evaṃ kata’’nti vutte ‘‘asukena ca asukena cā’’ti ācikkhati. Evaṃ anāgataṃ ārabbha odissa ācikkhanā hoti, sāpi na vaṭṭati. Tesañhi daṇḍe kate purimanayeneva sabbaṃ bhikkhuniyā gīvā. Sesaṃ purimasadisameva.
సచే పన వోహారికా భిక్ఖునుపస్సయే ఏవరూపం అనాచారం కరోన్తానం ‘‘ఇమం నామ దణ్డం కరోమా’’తి భేరిం చరాపేత్వా ఆణాయ అతిట్ఠమానే పరియేసిత్వా దణ్డం కరోన్తి, భిక్ఖునియా నేవ గీవా, న ఆపత్తి.
Sace pana vohārikā bhikkhunupassaye evarūpaṃ anācāraṃ karontānaṃ ‘‘imaṃ nāma daṇḍaṃ karomā’’ti bheriṃ carāpetvā āṇāya atiṭṭhamāne pariyesitvā daṇḍaṃ karonti, bhikkhuniyā neva gīvā, na āpatti.
యో చాయం భిక్ఖునీనం వుత్తో, భిక్ఖూనమ్పి ఏసేవ నయో. భిక్ఖునోపి హి ఓదిస్స ఆచిక్ఖనా న వట్టతి, యం తథా ఆచిక్ఖితే తేసం దణ్డం కరోన్తి, తం సబ్బం గీవా హోతి. వుత్తనయేనేవ దణ్డం గణ్హాపేన్తస్స పారాజికం. యో పన ‘‘దణ్డం కరిస్సన్తీ’’తి జానన్తోపి అనోదిస్స కథేతి, తే చ పరియేసిత్వా దణ్డం కరోన్తియేవ, న దోసో. విహారసీమాయ రుక్ఖాదీని ఛిన్దన్తానం వాసిఫరసుఆదీని గహేత్వా పాసాణే కోట్టేన్తి, న వట్టతి. సచే ధారా భిజ్జతి, కారాపేత్వా దాతబ్బా. ఉపధావిత్వా తేసం పరిక్ఖారే గణ్హన్తి, తమ్పి న కాతబ్బం. లహుపరివత్తఞ్హి చిత్తం, థేయ్యచేతనాయ ఉప్పన్నాయ మూలచ్ఛేజ్జమ్పి గచ్ఛేయ్య.
Yo cāyaṃ bhikkhunīnaṃ vutto, bhikkhūnampi eseva nayo. Bhikkhunopi hi odissa ācikkhanā na vaṭṭati, yaṃ tathā ācikkhite tesaṃ daṇḍaṃ karonti, taṃ sabbaṃ gīvā hoti. Vuttanayeneva daṇḍaṃ gaṇhāpentassa pārājikaṃ. Yo pana ‘‘daṇḍaṃ karissantī’’ti jānantopi anodissa katheti, te ca pariyesitvā daṇḍaṃ karontiyeva, na doso. Vihārasīmāya rukkhādīni chindantānaṃ vāsipharasuādīni gahetvā pāsāṇe koṭṭenti, na vaṭṭati. Sace dhārā bhijjati, kārāpetvā dātabbā. Upadhāvitvā tesaṃ parikkhāre gaṇhanti, tampi na kātabbaṃ. Lahuparivattañhi cittaṃ, theyyacetanāya uppannāya mūlacchejjampi gaccheyya.
ఉస్సయవాదికాసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Ussayavādikāsikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.