| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မိလိန္ဒပဉ္ဟပာဠိ • Milindapañhapāḷi |
၉. ဥတ္တရိကရဏီယပဉ္ဟော
9. Uttarikaraṇīyapañho
၉. ‘‘ဘန္တေ နာဂသေန, တုမ္ဟေ ဘဏထ ‘ယံ ကိဉ္စိ ကရဏီယံ တထာဂတသ္သ, သဗ္ဗံ တံ ဗောဓိယာ ယေဝ မူလေ ပရိနိဋ္ဌိတံ, နတ္ထိ တထာဂတသ္သ ဥတ္တရိံ ကရဏီယံ, ကတသ္သ ဝာ ပတိစယော’တိ, ဣဒဉ္စ တေမာသံ ပဋိသလ္လာနံ ဒိသ္သတိ။ ယဒိ, ဘန္တေ နာဂသေန, ယံ ကိဉ္စိ ကရဏီယံ တထာဂတသ္သ, သဗ္ဗံ တံ ဗောဓိယာ ယေဝ မူလေ ပရိနိဋ္ဌိတံ, နတ္ထိ တထာဂတသ္သ ဥတ္တရိံ ကရဏီယံ, ကတသ္သ ဝာ ပတိစယော, တေန ဟိ ‘တေမာသံ ပဋိသလ္လီနော’တိ ယံ ဝစနံ, တံ မိစ္ဆာ။ ယဒိ တေမာသံ ပဋိသလ္လီနော, တေန ဟိ ‘ယံ ကိဉ္စိ ကရဏီယံ, တထာဂတသ္သ, သဗ္ဗံ တံ ဗောဓိယာ ယေဝ မူလေ ပရိနိဋ္ဌိတ’န္တိ တမ္ပိ ဝစနံ မိစ္ဆာ ။ နတ္ထိ ကတကရဏီယသ္သ ပဋိသလ္လာနံ, သကရဏီယသ္သေဝ ပဋိသလ္လာနံ ယထာ နာမ ဗ္ယာဓိတသ္သေဝ ဘေသဇ္ဇေန ကရဏီယံ ဟောတိ, အဗ္ယာဓိတသ္သ ကိံ ဘေသဇ္ဇေန။ ဆာတသ္သေဝ ဘောဇနေန ကရဏီယံ ဟောတိ, အဆာတသ္သ ကိံ ဘောဇနေန။ ဧဝမေဝ ခော, ဘန္တေ နာဂသေန, နတ္ထိ ကတကရဏီယသ္သ ပဋိသလ္လာနံ, သကရဏီယသ္သေဝ ပဋိသလ္လာနံ။ အယမ္ပိ ဥဘတော ကောဋိကော ပဉ္ဟော တဝာနုပ္ပတ္တော, သော တယာ နိဗ္ဗာဟိတဗ္ဗော’’တိ။
9. ‘‘Bhante nāgasena, tumhe bhaṇatha ‘yaṃ kiñci karaṇīyaṃ tathāgatassa, sabbaṃ taṃ bodhiyā yeva mūle pariniṭṭhitaṃ, natthi tathāgatassa uttariṃ karaṇīyaṃ, katassa vā paticayo’ti, idañca temāsaṃ paṭisallānaṃ dissati. Yadi, bhante nāgasena, yaṃ kiñci karaṇīyaṃ tathāgatassa, sabbaṃ taṃ bodhiyā yeva mūle pariniṭṭhitaṃ, natthi tathāgatassa uttariṃ karaṇīyaṃ, katassa vā paticayo, tena hi ‘temāsaṃ paṭisallīno’ti yaṃ vacanaṃ, taṃ micchā. Yadi temāsaṃ paṭisallīno, tena hi ‘yaṃ kiñci karaṇīyaṃ, tathāgatassa, sabbaṃ taṃ bodhiyā yeva mūle pariniṭṭhita’nti tampi vacanaṃ micchā . Natthi katakaraṇīyassa paṭisallānaṃ, sakaraṇīyasseva paṭisallānaṃ yathā nāma byādhitasseva bhesajjena karaṇīyaṃ hoti, abyādhitassa kiṃ bhesajjena. Chātasseva bhojanena karaṇīyaṃ hoti, achātassa kiṃ bhojanena. Evameva kho, bhante nāgasena, natthi katakaraṇīyassa paṭisallānaṃ, sakaraṇīyasseva paṭisallānaṃ. Ayampi ubhato koṭiko pañho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.
‘‘ယံ ကိဉ္စိ, မဟာရာဇ, ကရဏီယံ တထာဂတသ္သ, သဗ္ဗံ တံ ဗောဓိယာ ယေဝ မူလေ ပရိနိဋ္ဌိတံ, နတ္ထိ တထာဂတသ္သ ဥတ္တရိံ ကရဏီယံ, ကတသ္သ ဝာ ပတိစယော, ဘဂဝာ စ တေမာသံ ပဋိသလ္လီနော, ပဋိသလ္လာနံ ခော, မဟာရာဇ, ဗဟုဂုဏံ, သဗ္ဗေပိ တထာဂတာ ပဋိသလ္လီယိတ္ဝာ သဗ္ဗညုတံ ပတ္တာ, တံ တေ သုကတဂုဏမနုသ္သရန္တာ ပဋိသလ္လာနံ သေဝန္တိ။ ယထာ, မဟာရာဇ, ပုရိသော ရညော သန္တိကာ လဒ္ဓဝရော ပဋိလဒ္ဓဘောဂော တံ သုကတဂုဏမနုသ္သရန္တော အပရာပရံ ရညော ဥပဋ္ဌာနံ ဧတိ။ ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, သဗ္ဗေပိ တထာဂတာ ပဋိသလ္လီယိတ္ဝာ သဗ္ဗညုတံ ပတ္တာ, တံ တေ သုကတဂုဏမနုသ္သရန္တာ ပဋိသလ္လာနံ သေဝန္တိ။
‘‘Yaṃ kiñci, mahārāja, karaṇīyaṃ tathāgatassa, sabbaṃ taṃ bodhiyā yeva mūle pariniṭṭhitaṃ, natthi tathāgatassa uttariṃ karaṇīyaṃ, katassa vā paticayo, bhagavā ca temāsaṃ paṭisallīno, paṭisallānaṃ kho, mahārāja, bahuguṇaṃ, sabbepi tathāgatā paṭisallīyitvā sabbaññutaṃ pattā, taṃ te sukataguṇamanussarantā paṭisallānaṃ sevanti. Yathā, mahārāja, puriso rañño santikā laddhavaro paṭiladdhabhogo taṃ sukataguṇamanussaranto aparāparaṃ rañño upaṭṭhānaṃ eti. Evameva kho, mahārāja, sabbepi tathāgatā paṭisallīyitvā sabbaññutaṃ pattā, taṃ te sukataguṇamanussarantā paṭisallānaṃ sevanti.
‘‘ယထာ ဝာ ပန, မဟာရာဇ, ပုရိသော အာတုရော ဒုက္ခိတော ဗာဠ္ဟဂိလာနော ဘိသက္ကမုပသေဝိတ္ဝာ သောတ္ထိမနုပ္ပတ္တော တံ သုကတဂုဏမနုသ္သရန္တော အပရာပရံ ဘိသက္ကမုပသေဝတိ။ ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, သဗ္ဗေပိ တထာဂတာ ပဋိသလ္လီယိတ္ဝာ သဗ္ဗညုတံ ပတ္တာ, တံ တေ သုကတဂုဏမနုသ္သရန္တာ ပဋိသလ္လာနံ သေဝန္တိ။
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, puriso āturo dukkhito bāḷhagilāno bhisakkamupasevitvā sotthimanuppatto taṃ sukataguṇamanussaranto aparāparaṃ bhisakkamupasevati. Evameva kho, mahārāja, sabbepi tathāgatā paṭisallīyitvā sabbaññutaṃ pattā, taṃ te sukataguṇamanussarantā paṭisallānaṃ sevanti.
‘‘အဋ္ဌဝီသတိ ခော ပနိမေ, မဟာရာဇ, ပဋိသလ္လာနဂုဏာ, ယေ ဂုဏေ သမနုသ္သရန္တာ 1 တထာဂတာ ပဋိသလ္လာနံ သေဝန္တိ။ ကတမေ အဋ္ဌဝီသတိ? ဣဓ, မဟာရာဇ, ပဋိသလ္လာနံ ပဋိသလ္လီယမာနံ အတ္တာနံ ရက္ခတိ, အာယုံ ဝဍ္ဎေတိ, ဗလံ ဒေတိ, ဝဇ္ဇံ ပိဒဟတိ, အယသမပနေတိ, ယသမုပနေတိ, အရတိံ ဝိနောဒေတိ, ရတိမုပဒဟတိ, ဘယမပနေတိ, ဝေသာရဇ္ဇံ ကရောတိ, ကောသဇ္ဇမပနေတိ, ဝီရိယမဘိဇနေတိ, ရာဂမပနေတိ, ဒောသမပနေတိ, မောဟမပနေတိ, မာနံ နိဟန္တိ, ဝိတက္ကံ ဘဉ္ဇတိ, စိတ္တံ ဧကဂ္ဂံ ကရောတိ, မာနသံ သ္နေဟယတိ 2, ဟာသံ ဇနေတိ, ဂရုကံ ကရောတိ, လာဘမုပ္ပာဒယတိ, နမသ္သိယံ ကရောတိ , ပီတိံ ပာပေတိ, ပာမောဇ္ဇံ ကရောတိ, သင္ခာရာနံ သဘာဝံ ဒသ္သယတိ, ဘဝပ္ပဋိသန္ဓိံ ဥဂ္ဃာဋေတိ, သဗ္ဗသာမညံ ဒေတိ။ ဣမေ ခော, မဟာရာဇ, အဋ္ဌဝီသတိ ပဋိသလ္လာနဂုဏာ, ယေ ဂုဏေ သမနုသ္သရန္တာ တထာဂတာ ပဋိသလ္လာနံ သေဝန္တိ။
‘‘Aṭṭhavīsati kho panime, mahārāja, paṭisallānaguṇā, ye guṇe samanussarantā 3 tathāgatā paṭisallānaṃ sevanti. Katame aṭṭhavīsati? Idha, mahārāja, paṭisallānaṃ paṭisallīyamānaṃ attānaṃ rakkhati, āyuṃ vaḍḍheti, balaṃ deti, vajjaṃ pidahati, ayasamapaneti, yasamupaneti, aratiṃ vinodeti, ratimupadahati, bhayamapaneti, vesārajjaṃ karoti, kosajjamapaneti, vīriyamabhijaneti, rāgamapaneti, dosamapaneti, mohamapaneti, mānaṃ nihanti, vitakkaṃ bhañjati, cittaṃ ekaggaṃ karoti, mānasaṃ snehayati 4, hāsaṃ janeti, garukaṃ karoti, lābhamuppādayati, namassiyaṃ karoti , pītiṃ pāpeti, pāmojjaṃ karoti, saṅkhārānaṃ sabhāvaṃ dassayati, bhavappaṭisandhiṃ ugghāṭeti, sabbasāmaññaṃ deti. Ime kho, mahārāja, aṭṭhavīsati paṭisallānaguṇā, ye guṇe samanussarantā tathāgatā paṭisallānaṃ sevanti.
‘‘အပိ စ ခော, မဟာရာဇ, တထာဂတာ သန္တံ သုခံ သမာပတ္တိရတိံ အနုဘဝိတုကာမာ ပဋိသလ္လာနံ သေဝန္တိ ပရိယောသိတသင္ကပ္ပာ။ စတူဟိ ခော, မဟာရာဇ, ကာရဏေဟိ တထာဂတာ ပဋိသလ္လာနံ သေဝန္တိ။ ကတမေဟိ စတူဟိ? ဝိဟာရဖာသုတာယပိ, မဟာရာဇ, တထာဂတာ ပဋိသလ္လာနံ သေဝန္တိ, အနဝဇ္ဇဂုဏဗဟုလတာယပိ တထာဂတာ ပဋိသလ္လာနံ သေဝန္တိ, အသေသအရိယဝီထိတောပိ တထာဂတာ ပဋိသလ္လာနံ သေဝန္တိ, သဗ္ဗဗုဒ္ဓာနံ ထုတထောမိတဝဏ္ဏိတပသတ္ထတောပိ တထာဂတာ ပဋိသလ္လာနံ သေဝန္တိ။ ဣမေဟိ ခော, မဟာရာဇ, စတူဟိ ကာရဏေဟိ တထာဂတာ ပဋိသလ္လာနံ သေဝန္တိ။ ဣတိ ခော, မဟာရာဇ, တထာဂတာ ပဋိသလ္လာနံ သေဝန္တိ န သကရဏီယတာယ, န ကတသ္သ ဝာ ပတိစယာယ, အထ ခော ဂုဏဝိသေသဒသ္သာဝိတာယ တထာဂတာ ပဋိသလ္လာနံ သေဝန္တီ’’တိ။ ‘‘သာဓု, ဘန္တေ နာဂသေန, ဧဝမေတံ တထာ သမ္ပဋိစ္ဆာမီ’’တိ။
‘‘Api ca kho, mahārāja, tathāgatā santaṃ sukhaṃ samāpattiratiṃ anubhavitukāmā paṭisallānaṃ sevanti pariyositasaṅkappā. Catūhi kho, mahārāja, kāraṇehi tathāgatā paṭisallānaṃ sevanti. Katamehi catūhi? Vihāraphāsutāyapi, mahārāja, tathāgatā paṭisallānaṃ sevanti, anavajjaguṇabahulatāyapi tathāgatā paṭisallānaṃ sevanti, asesaariyavīthitopi tathāgatā paṭisallānaṃ sevanti, sabbabuddhānaṃ thutathomitavaṇṇitapasatthatopi tathāgatā paṭisallānaṃ sevanti. Imehi kho, mahārāja, catūhi kāraṇehi tathāgatā paṭisallānaṃ sevanti. Iti kho, mahārāja, tathāgatā paṭisallānaṃ sevanti na sakaraṇīyatāya, na katassa vā paticayāya, atha kho guṇavisesadassāvitāya tathāgatā paṭisallānaṃ sevantī’’ti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.
ဥတ္တရိကရဏီယပဉ္ဟော နဝမော။
Uttarikaraṇīyapañho navamo.
Footnotes:
