| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Suttanipāta-aṭṭhakathā |
੧੦. ਉਟ੍ਠਾਨਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
10. Uṭṭhānasuttavaṇṇanā
੩੩੪. ਉਟ੍ਠਹਥਾਤਿ ਉਟ੍ਠਾਨਸੁਤ੍ਤਂ। ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਰਤ੍ਤਿਂ ਜੇਤવਨવਿਹਾਰੇ વਸਿਤ੍વਾ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿવੁਤੋ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍વਾ ਪਾਚੀਨਦ੍વਾਰੇਨ ਨਗਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਮਿਗਾਰਮਾਤੁਪਾਸਾਦਂ ਅਗਮਾਸਿ ਦਿવਾવਿਹਾਰਤ੍ਥਾਯ। ਆਚਿਣ੍ਣਂ ਕਿਰੇਤਂ ਭਗવਤੋ ਰਤ੍ਤਿਂ ਜੇਤવਨવਿਹਾਰੇ વਸਿਤ੍વਾ ਮਿਗਾਰਮਾਤੁਪਾਸਾਦੇ ਦਿવਾવਿਹਾਰੂਪਗਮਨਂ, ਰਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਮਿਗਾਰਮਾਤੁਪਾਸਾਦੇ વਸਿਤ੍વਾ ਜੇਤવਨੇ ਦਿવਾવਿਹਾਰੂਪਗਮਨਂ। ਕਸ੍ਮਾ? ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਕੁਲਾਨਂ ਅਨੁਗ੍ਗਹਤ੍ਥਾਯ ਮਹਾਪਰਿਚ੍ਚਾਗਗੁਣਪਰਿਦੀਪਨਤ੍ਥਾਯ ਚ। ਮਿਗਾਰਮਾਤੁਪਾਸਾਦਸ੍ਸ ਚ ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਞ੍ਚ ਕੂਟਾਗਾਰਗਬ੍ਭਸਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਯੇਸੁ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ વਸਨ੍ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਯਦਾ ਭਗવਾ ਹੇਟ੍ਠਾਪਾਸਾਦੇ વਸਤਿ, ਤਦਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗવਤੋ ਗਾਰવੇਨ ਉਪਰਿਪਾਸਾਦਂ ਨਾਰੁਹਨ੍ਤਿ। ਤਂ ਦਿવਸਂ ਪਨ ਭਗવਾ ਉਪਰਿਪਾਸਾਦੇ ਕੂਟਾਗਾਰਗਬ੍ਭਂ ਪਾવਿਸਿ, ਤੇਨ ਹੇਟ੍ਠਾਪਾਸਾਦੇ ਪਞ੍ਚਪਿ ਗਬ੍ਭਸਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪવਿਸਿਂਸੁ। ਤੇ ਚ ਸਬ੍ਬੇવ ਨવਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਅਧੁਨਾਗਤਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮવਿਨਯਂ ਉਦ੍ਧਤਾ ਉਨ੍ਨਲ਼ਾ ਪਾਕਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ। ਤੇ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਦਿવਾਸੇਯ੍ਯਂ ਸੁਪਿਤ੍વਾ ਸਾਯਂ ਉਟ੍ਠਾਯ ਮਹਾਤਲੇ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍વਾ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਭਤ੍ਤਗ੍ਗੇ ਤੁਯ੍ਹਂ ਕਿਂ ਅਹੋਸਿ, ਤ੍વਂ ਕਤ੍ਥ ਅਗਮਾਸਿ, ਅਹਂ ਆવੁਸੋ ਕੋਸਲਰਞ੍ਞੋ ਘਰਂ, ਅਹਂ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ, ਤਤ੍ਥ ਏવਰੂਪੋ ਚ ਏવਰੂਪੋ ਚ ਭੋਜਨવਿਧਿ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਂ ਆਮਿਸਕਥਂ ਕਥੇਨ੍ਤਾ ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦਮਹਾਸਦ੍ਦਾ ਅਹੇਸੁਂ।
334.Uṭṭhahathāti uṭṭhānasuttaṃ. Kā uppatti? Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharanto rattiṃ jetavanavihāre vasitvā pubbaṇhasamayaṃ bhikkhusaṅghaparivuto sāvatthiyaṃ piṇḍāya caritvā pācīnadvārena nagarā nikkhamitvā migāramātupāsādaṃ agamāsi divāvihāratthāya. Āciṇṇaṃ kiretaṃ bhagavato rattiṃ jetavanavihāre vasitvā migāramātupāsāde divāvihārūpagamanaṃ, rattiñca migāramātupāsāde vasitvā jetavane divāvihārūpagamanaṃ. Kasmā? Dvinnaṃ kulānaṃ anuggahatthāya mahāpariccāgaguṇaparidīpanatthāya ca. Migāramātupāsādassa ca heṭṭhā pañca kūṭāgāragabbhasatāni honti, yesu pañcasatā bhikkhū vasanti. Tattha yadā bhagavā heṭṭhāpāsāde vasati, tadā bhikkhū bhagavato gāravena uparipāsādaṃ nāruhanti. Taṃ divasaṃ pana bhagavā uparipāsāde kūṭāgāragabbhaṃ pāvisi, tena heṭṭhāpāsāde pañcapi gabbhasatāni pañcasatā bhikkhū pavisiṃsu. Te ca sabbeva navā honti adhunāgatā imaṃ dhammavinayaṃ uddhatā unnaḷā pākatindriyā. Te pavisitvā divāseyyaṃ supitvā sāyaṃ uṭṭhāya mahātale sannipatitvā ‘‘ajja bhattagge tuyhaṃ kiṃ ahosi, tvaṃ kattha agamāsi, ahaṃ āvuso kosalarañño gharaṃ, ahaṃ anāthapiṇḍikassa, tattha evarūpo ca evarūpo ca bhojanavidhi ahosī’’ti nānappakāraṃ āmisakathaṃ kathentā uccāsaddamahāsaddā ahesuṃ.
ਭਗવਾ ਤਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍વਾ ‘‘ਇਮੇ ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ વਸਨ੍ਤਾਪਿ ਏવਂ ਪਮਤ੍ਤਾ, ਅਹੋ ਅਯੁਤ੍ਤਕਾਰਿਨੋ’’ਤਿ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਆਗਮਨਂ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ। ਤਾવਦੇવ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਭਗવਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਞਤ੍વਾ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਆਗਮ੍ਮ ਪਾਦਮੂਲੇ વਨ੍ਦਮਾਨੋਯੇવ ਅਹੋਸਿ। ਤਤੋ ਨਂ ਭਗવਾ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਏਤੇ ਤੇ, ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨ, ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਿਨੋ ਪਮਤ੍ਤਾ, ਸਾਧੁ ਨੇ ਸਂવੇਜੇਹੀ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਂ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਖੋ ਸੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਭਗવਤੋ ਪਟਿਸ੍ਸੁਣਿਤ੍વਾ ਤਾવਦੇવ ਆਪੋਕਸਿਣਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਕਰੀਸਭੂਮਿਯਂ ਠਿਤਂ ਮਹਾਪਾਸਾਦਂ ਨਾવਂ વਿਯ ਮਹਾવਾਤੋ ਪਾਦਙ੍ਗੁਟ੍ਠਕੇਨ ਕਮ੍ਪੇਸਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਪਥવਿਪ੍ਪਦੇਸੇਨ। ਅਥ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭੀਤਾ વਿਸ੍ਸਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਸਕਸਕਚੀવਰਾਨਿ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਚਤੂਹਿ ਦ੍વਾਰੇਹਿ ਨਿਕ੍ਖਮਿਂਸੁ। ਭਗવਾ ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞੇਨ ਦ੍વਾਰੇਨ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਪવਿਸਨ੍ਤੋ વਿਯ ਅਹੋਸਿ, ਤੇ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਅਟ੍ਠਂਸੁ । ਭਗવਾ ‘‘ਕਿਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭੀਤਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ, ਤੇ ‘‘ਅਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਿਗਾਰਮਾਤੁਪਾਸਾਦੋ ਕਮ੍ਪਿਤੋ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ । ‘‘ਜਾਨਾਥ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕੇਨਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਜਾਨਾਮ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ। ਅਥ ਭਗવਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਦਿਸਾਨਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤੀਨਂ ਅਸਮ੍ਪਜਾਨਾਨਂ ਪਮਾਦવਿਹਾਰੀਨਂ ਸਂવੇਗਜਨਨਤ੍ਥਂ ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੇਨ ਕਮ੍ਪਿਤੋ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਤ੍ਥਂ ਇਮਂ ਸੁਤ੍ਤਮਭਾਸਿ।
Bhagavā taṃ saddaṃ sutvā ‘‘ime mayā saddhiṃ vasantāpi evaṃ pamattā, aho ayuttakārino’’ti mahāmoggallānattherassa āgamanaṃ cintesi. Tāvadeva āyasmā mahāmoggallāno bhagavato cittaṃ ñatvā iddhiyā āgamma pādamūle vandamānoyeva ahosi. Tato naṃ bhagavā āmantesi – ‘‘ete te, moggallāna, sabrahmacārino pamattā, sādhu ne saṃvejehī’’ti. ‘‘Evaṃ bhante’’ti kho so āyasmā mahāmoggallāno bhagavato paṭissuṇitvā tāvadeva āpokasiṇaṃ samāpajjitvā karīsabhūmiyaṃ ṭhitaṃ mahāpāsādaṃ nāvaṃ viya mahāvāto pādaṅguṭṭhakena kampesi saddhiṃ patiṭṭhitapathavippadesena. Atha te bhikkhū bhītā vissaraṃ karontā sakasakacīvarāni chaḍḍetvā catūhi dvārehi nikkhamiṃsu. Bhagavā tesaṃ attānaṃ dassento aññena dvārena gandhakuṭiṃ pavisanto viya ahosi, te bhagavantaṃ disvā vanditvā aṭṭhaṃsu . Bhagavā ‘‘kiṃ, bhikkhave, bhītatthā’’ti pucchi, te ‘‘ayaṃ, bhante, migāramātupāsādo kampito’’ti āhaṃsu . ‘‘Jānātha, bhikkhave, kenā’’ti? ‘‘Na jānāma, bhante’’ti. Atha bhagavā ‘‘tumhādisānaṃ, bhikkhave, muṭṭhassatīnaṃ asampajānānaṃ pamādavihārīnaṃ saṃvegajananatthaṃ moggallānena kampito’’ti vatvā tesaṃ bhikkhūnaṃ dhammadesanatthaṃ imaṃ suttamabhāsi.
ਤਤ੍ਥ ਉਟ੍ਠਹਥਾਤਿ ਆਸਨਾ ਉਟ੍ਠਹਥ ਘਟਥ વਾਯਮਥ, ਮਾ ਕੁਸੀਤਾ ਹੋਥ। ਨਿਸੀਦਥਾਤਿ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਆਭੁਜਿਤ੍વਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਨੁਯੋਗਤ੍ਥਾਯ ਨਿਸੀਦਥ। ਕੋ ਅਤ੍ਥੋ ਸੁਪਿਤੇਨ વੋਤਿ ਕੋ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਅਨੁਪਾਦਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਤ੍ਥਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਸੁਪਿਤੇਨ ਅਤ੍ਥੋ। ਨ ਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਸੁਪਨ੍ਤੇਨ ਕੋਚਿ ਅਤ੍ਥੋ ਪਾਪੁਣਿਤੁਂ। ਆਤੁਰਾਨਞ੍ਹਿ ਕਾ ਨਿਦ੍ਦਾ, ਸਲ੍ਲવਿਦ੍ਧਾਨ ਰੁਪ੍ਪਤਨ੍ਤਿ ਯਤ੍ਰ ਚ ਨਾਮ ਅਪ੍ਪਕੇਪਿ ਸਰੀਰਪ੍ਪਦੇਸੇ ਉਟ੍ਠਿਤੇਨ ਚਕ੍ਖੁਰੋਗਾਦਿਨਾ ਰੋਗੇਨ ਆਤੁਰਾਨਂ ਏਕਦ੍વਙ੍ਗੁਲਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪવਿਟ੍ਠੇਨ ਅਯਸਲ੍ਲਅਟ੍ਠਿਸਲ੍ਲਦਨ੍ਤਸਲ੍ਲવਿਸਾਣਸਲ੍ਲਕਟ੍ਠਸਲ੍ਲਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨ ਸਲ੍ਲੇਨ ਰੁਪ੍ਪਮਾਨਾਨਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਨਿਦ੍ਦਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਤ੍ਥ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਕਲਚਿਤ੍ਤਸਰੀਰਸਨ੍ਤਾਨਂ ਭਞ੍ਜਿਤ੍વਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਹਿ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਕਿਲੇਸਰੋਗੇਹਿ ਆਤੁਰਾਨਞ੍ਹਿ ਕਾ ਨਿਦ੍ਦਾ ਰਾਗਸਲ੍ਲਾਦੀਹਿ ਚ ਪਞ੍ਚਹਿ ਸਲ੍ਲੇਹਿ ਅਨ੍ਤੋਹਦਯਂ ਪવਿਸਿਯ વਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਸਲ੍ਲવਿਦ੍ਧਾਨਂ ਰੁਪ੍ਪਤਂ।
Tattha uṭṭhahathāti āsanā uṭṭhahatha ghaṭatha vāyamatha, mā kusītā hotha. Nisīdathāti pallaṅkaṃ ābhujitvā kammaṭṭhānānuyogatthāya nisīdatha. Ko attho supitena voti ko tumhākaṃ anupādāparinibbānatthāya pabbajitānaṃ supitena attho. Na hi sakkā supantena koci attho pāpuṇituṃ. Āturānañhi kā niddā, sallaviddhāna ruppatanti yatra ca nāma appakepi sarīrappadese uṭṭhitena cakkhurogādinā rogena āturānaṃ ekadvaṅgulamattampi paviṭṭhena ayasallaaṭṭhisalladantasallavisāṇasallakaṭṭhasallānaṃ aññatarena sallena ruppamānānaṃ manussānaṃ niddā natthi, tattha tumhākaṃ sakalacittasarīrasantānaṃ bhañjitvā uppannehi nānappakārakilesarogehi āturānañhi kā niddā rāgasallādīhi ca pañcahi sallehi antohadayaṃ pavisiya viddhattā sallaviddhānaṃ ruppataṃ.
੩੩੫. ਏવਂ વਤ੍વਾ ਪੁਨ ਭਗવਾ ਭਿਯ੍ਯੋਸੋਮਤ੍ਤਾਯ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਉਸ੍ਸਾਹੇਨ੍ਤੋ ਸਂવੇਜੇਨ੍ਤੋ ਚ ਆਹ – ‘‘ਉਟ੍ਠਹਥ…ਪੇ॰… વਸਾਨੁਗੇ’’ਤਿ। ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਸਾਧਿਪ੍ਪਾਯਯੋਜਨਾ ਅਤ੍ਥવਣ੍ਣਨਾ – ਏવਂ ਕਿਲੇਸਸਲ੍ਲવਿਦ੍ਧਾਨਞ੍ਹਿ વੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਾਲੋ ਪਬੁਜ੍ਝਿਤੁਂ। ਕਿਂ ਕਾਰਣਂ? ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਮਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਸਤ੍ਥਾ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤੋ, ਇਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਨ વੋ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਸੁਤ੍ਤਂ, ਗਿਰੀਸੁ ਸੁਤ੍ਤਂ, ਨਦੀਸੁ ਸੁਤ੍ਤਂ, ਸਮੇਸੁ ਸੁਤ੍ਤਂ, વਿਸਮੇਸੁ ਸੁਤ੍ਤਂ, ਰੁਕ੍ਖਗ੍ਗੇਸੁਪਿ ਸੁਤ੍ਤਂ ਅਦਸ੍ਸਨਾ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸਾ ਨਿਦ੍ਦਾਯ ਅਨ੍ਤਕਿਰਿਯਤ੍ਥਂ ਉਟ੍ਠਹਥ ਨਿਸੀਦਥ ਦਲ਼੍ਹਂ ਸਿਕ੍ਖਥ ਸਨ੍ਤਿਯਾ।
335. Evaṃ vatvā puna bhagavā bhiyyosomattāya te bhikkhū ussāhento saṃvejento ca āha – ‘‘uṭṭhahatha…pe… vasānuge’’ti. Tatrāyaṃ sādhippāyayojanā atthavaṇṇanā – evaṃ kilesasallaviddhānañhi vo, bhikkhave, kālo pabujjhituṃ. Kiṃ kāraṇaṃ? Maṇḍapeyyamidaṃ, bhikkhave, brahmacariyaṃ, satthā sammukhībhūto, ito pubbe pana vo dīgharattaṃ suttaṃ, girīsu suttaṃ, nadīsu suttaṃ, samesu suttaṃ, visamesu suttaṃ, rukkhaggesupi suttaṃ adassanā ariyasaccānaṃ, tasmā tassā niddāya antakiriyatthaṃ uṭṭhahatha nisīdatha daḷhaṃ sikkhatha santiyā.
ਤਤ੍ਥ ਪੁਰਿਮਪਾਦਸ੍ਸਤ੍ਥੋ વੁਤ੍ਤਨਯੋ ਏવ। ਦੁਤਿਯਪਾਦੇ ਪਨ ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਨ੍ਤਿਯੋ – ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਨ੍ਤਿ, ਤਦਙ੍ਗਸਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਮੁਤਿਸਨ੍ਤੀਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨવਿਪਸ੍ਸਨਾਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ। ਇਧ ਪਨ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਤ੍ਥਂ ਦਲ਼੍ਹਂ ਸਿਕ੍ਖਥ, ਅਸਿਥਿਲਪਰਕ੍ਕਮਾ ਹੁਤ੍વਾ ਸਿਕ੍ਖਥਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਕਿਂ ਕਾਰਣਂ? ਮਾ વੋ ਪਮਤ੍ਤੇ વਿਞ੍ਞਾਯ, ਮਚ੍ਚੁਰਾਜਾ ਅਮੋਹਯਿਤ੍ਥ વਸਾਨੁਗੇ , ਮਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ‘‘ਪਮਤ੍ਤਾ ਏਤੇ’’ਤਿ ਏવਂ ਞਤ੍વਾ ਮਚ੍ਚੁਰਾਜਪਰਿਯਾਯਨਾਮੋ ਮਾਰੋ વਸਾਨੁਗੇ ਅਮੋਹਯਿਤ੍ਥ, ਯਥਾ ਤਸ੍ਸ વਸਂ ਗਚ੍ਛਥ, ਏવਂ વਸਾਨੁਗੇ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਮਾ ਅਮੋਹਯਿਤ੍ਥਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ।
Tattha purimapādassattho vuttanayo eva. Dutiyapāde pana santīti tisso santiyo – accantasanti, tadaṅgasanti, sammutisantīti, nibbānavipassanādiṭṭhigatānametaṃ adhivacanaṃ. Idha pana accantasanti nibbānamadhippetaṃ, tasmā nibbānatthaṃ daḷhaṃ sikkhatha, asithilaparakkamā hutvā sikkhathāti vuttaṃ hoti. Kiṃ kāraṇaṃ? Mā vo pamatte viññāya, maccurājā amohayittha vasānuge, mā tumhe ‘‘pamattā ete’’ti evaṃ ñatvā maccurājapariyāyanāmo māro vasānuge amohayittha, yathā tassa vasaṃ gacchatha, evaṃ vasānuge karonto mā amohayitthāti vuttaṃ hoti.
੩੩੬. ਯਤੋ ਤਸ੍ਸ વਸਂ ਅਨੁਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਯਾਯ ਦੇવਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚ…ਪੇ॰… ਸਮਪ੍ਪਿਤਾ, ਯਾਯ ਦੇવਾ ਚ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚ ਅਤ੍ਥਿਕਾ ਰੂਪਸਦ੍ਦਗਨ੍ਧਰਸਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਤ੍ਥਿਕਾ, ਤਂ ਰੂਪਾਦਿਂ ਸਿਤਾ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਅਲ੍ਲੀਨਾ ਹੁਤ੍વਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਤਰਥ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਥ ਏਤਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਸੁ વਿਸਯੇਸੁ વਿਸਟવਿਤ੍ਥਿਣ੍ਣવਿਸਾਲਤ੍ਤਾ વਿਸਤ੍ਤਿਕਂ ਭવਭੋਗਤਣ੍ਹਂ। ਖਣੋ વੋ ਮਾ ਉਪਚ੍ਚਗਾ, ਅਯਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਮਣਧਮ੍ਮਕਰਣਕ੍ਖਣੋ ਮਾ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿ। ਯੇਸਞ੍ਹਿ ਅਯਮੇવਰੂਪੋ ਖਣੋ ਅਤਿਕ੍ਕਮਤਿ, ਯੇ ਚ ਇਮਂ ਖਣਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਖਣਾਤੀਤਾ ਹਿ ਸੋਚਨ੍ਤਿ ਨਿਰਯਮ੍ਹਿ ਸਮਪ੍ਪਿਤਾ, ਨਿਰਸ੍ਸਾਦਟ੍ਠੇਨ ਨਿਰਯਸਞ੍ਞਿਤੇ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੇਪਿ ਅਪਾਯੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ ‘‘ਅਕਤਂ વਤ ਨੋ ਕਲ੍ਯਾਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸੋਚਨ੍ਤਿ।
336. Yato tassa vasaṃ anupagacchantā yāya devā manussā ca…pe… samappitā, yāya devā ca manussā ca atthikā rūpasaddagandharasaphoṭṭhabbatthikā, taṃ rūpādiṃ sitā nissitā allīnā hutvā tiṭṭhanti, taratha samatikkamatha etaṃ nānappakāresu visayesu visaṭavitthiṇṇavisālattā visattikaṃ bhavabhogataṇhaṃ. Khaṇo vo mā upaccagā, ayaṃ tumhākaṃ samaṇadhammakaraṇakkhaṇo mā atikkami. Yesañhi ayamevarūpo khaṇo atikkamati, ye ca imaṃ khaṇaṃ atikkamanti, te khaṇātītā hi socanti nirayamhi samappitā, nirassādaṭṭhena nirayasaññite catubbidhepi apāye patiṭṭhitā ‘‘akataṃ vata no kalyāṇa’’ntiādinā nayena socanti.
੩੩੭. ਏવਂ ਭਗવਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਉਸ੍ਸਾਹੇਤ੍વਾ ਸਂવੇਜੇਤ੍વਾ ਚ ਇਦਾਨਿ ਤੇਸਂ ਤਂ ਪਮਾਦવਿਹਾਰਂ વਿਗਰਹਿਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬੇવ ਤੇ ਅਪ੍ਪਮਾਦੇ ਨਿਯੋਜੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਪਮਾਦੋ ਰਜੋ’’ਤਿ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਪਮਾਦੋਤਿ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਸਤਿવਿਪ੍ਪવਾਸੋ, ਸੋ ਚਿਤ੍ਤਮਲਿਨਟ੍ਠੇਨ ਰਜੋ। ਤਂ ਪਮਾਦਮਨੁਪਤਿਤੋ ਪਮਾਦਾਨੁਪਤਿਤੋ, ਪਮਾਦਾਨੁਪਤਿਤਤ੍ਤਾ ਅਪਰਾਪਰੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਪਮਾਦੋ ਏવ, ਸੋਪਿ ਰਜੋ। ਨ ਹਿ ਕਦਾਚਿ ਪਮਾਦੋ ਨਾਮ ਅਰਜੋ ਅਤ੍ਥਿ। ਤੇਨ ਕਿਂ ਦੀਪੇਤਿ? ਮਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ‘‘ਦਹਰਾ ਤਾવ ਮਯਂ ਪਚ੍ਛਾ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ વਿਸ੍ਸਾਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਥ। ਦਹਰਕਾਲੇਪਿ ਹਿ ਪਮਾਦੋ ਰਜੋ, ਮਜ੍ਝਿਮਕਾਲੇਪਿ ਥੇਰਕਾਲੇਪਿ ਪਮਾਦਾਨੁਪਤਿਤਤ੍ਤਾ ਮਹਾਰਜੋ ਸਙ੍ਕਾਰਕੂਟੋ ਏવ ਹੋਤਿ, ਯਥਾ ਘਰੇ ਏਕਦ੍વੇਦਿવਸਿਕੋ ਰਜੋ ਰਜੋ ਏવ, વਡ੍ਢਮਾਨੋ ਪਨ ਗਣવਸ੍ਸਿਕੋ ਸਙ੍ਕਾਰਕੂਟੋ ਏવ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਪਨ ਪਠਮવਯੇ ਬੁਦ੍ਧવਚਨਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਿਤ੍વਾ ਇਤਰવਯੇਸੁ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ, ਪਠਮવਯੇ વਾ ਪਰਿਯਾਪੁਣਿਤ੍વਾ ਮਜ੍ਝਿਮવਯੇ ਸੁਣਿਤ੍વਾ ਪਚ੍ਛਿਮવਯੇ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਮਾਦવਿਹਾਰੀ ਨ ਹੋਤਿ ਅਪ੍ਪਮਾਦਾਨੁਲੋਮਪਟਿਪਦਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ। ਯੋ ਪਨ ਸਬ੍ਬવਯੇਸੁ ਪਮਾਦવਿਹਾਰੀ ਦਿવਾਸੇਯ੍ਯਂ ਆਮਿਸਕਥਞ੍ਚ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤੋ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਤਸ੍ਸੇવ ਸੋ ਪਠਮવਯੇ ਪਮਾਦੋ ਰਜੋ, ਇਤਰવਯੇਸੁ ਪਮਾਦਾਨੁਪਤਿਤੋ ਮਹਾਪਮਾਦੋ ਚ ਮਹਾਰਜੋ ਏવਾਤਿ।
337. Evaṃ bhagavā te bhikkhū ussāhetvā saṃvejetvā ca idāni tesaṃ taṃ pamādavihāraṃ vigarahitvā sabbeva te appamāde niyojento ‘‘pamādo rajo’’ti imaṃ gāthamāha. Tattha pamādoti saṅkhepato sativippavāso, so cittamalinaṭṭhena rajo. Taṃ pamādamanupatito pamādānupatito, pamādānupatitattā aparāparuppanno pamādo eva, sopi rajo. Na hi kadāci pamādo nāma arajo atthi. Tena kiṃ dīpeti? Mā tumhe ‘‘daharā tāva mayaṃ pacchā jānissāmā’’ti vissāsamāpajjittha. Daharakālepi hi pamādo rajo, majjhimakālepi therakālepi pamādānupatitattā mahārajo saṅkārakūṭo eva hoti, yathā ghare ekadvedivasiko rajo rajo eva, vaḍḍhamāno pana gaṇavassiko saṅkārakūṭo eva hoti. Evaṃ santepi pana paṭhamavaye buddhavacanaṃ pariyāpuṇitvā itaravayesu samaṇadhammaṃ karonto, paṭhamavaye vā pariyāpuṇitvā majjhimavaye suṇitvā pacchimavaye samaṇadhammaṃ karontopi bhikkhu pamādavihārī na hoti appamādānulomapaṭipadaṃ paṭipannattā. Yo pana sabbavayesu pamādavihārī divāseyyaṃ āmisakathañca anuyutto, seyyathāpi tumhe, tasseva so paṭhamavaye pamādo rajo, itaravayesu pamādānupatito mahāpamādo ca mahārajo evāti.
ਏવਂ ਤੇਸਂ ਪਮਾਦવਿਹਾਰਂ વਿਗਰਹਿਤ੍વਾ ਅਪ੍ਪਮਾਦੇ ਨਿਯੋਜੇਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਅਪ੍ਪਮਾਦੇਨ વਿਜ੍ਜਾਯ, ਅਬ੍ਬਹੇ ਸਲ੍ਲਮਤ੍ਤਨੋ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯਸ੍ਮਾ ਏવਮੇਸੋ ਸਬ੍ਬਦਾਪਿ ਪਮਾਦੋ ਰਜੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਤਿਅવਿਪ੍ਪવਾਸਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਦੇਨ ਆਸવਾਨਂ ਖਯਞਾਣਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਚ વਿਜ੍ਜਾਯ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਉਦ੍ਧਰੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਹਦਯਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਰਾਗਾਦਿਪਞ੍ਚવਿਧਂ ਸਲ੍ਲਨ੍ਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਨਿਕੂਟੇਨ ਦੇਸਨਂ ਸਮਾਪੇਸਿ। ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਸਂવੇਗਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਤਮੇવ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਮਨਸਿ ਕਰਿਤ੍વਾ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਮਾਨਾ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਆਰਭਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚਸਤਾਪਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੂਤਿ।
Evaṃ tesaṃ pamādavihāraṃ vigarahitvā appamāde niyojento āha – ‘‘appamādena vijjāya, abbahe sallamattano’’ti, tassattho – yasmā evameso sabbadāpi pamādo rajo, tasmā satiavippavāsasaṅkhātena appamādena āsavānaṃ khayañāṇasaṅkhātāya ca vijjāya paṇḍito kulaputto uddhare attano hadayanissitaṃ rāgādipañcavidhaṃ sallanti arahattanikūṭena desanaṃ samāpesi. Desanāpariyosāne saṃvegamāpajjitvā tameva dhammadesanaṃ manasi karitvā paccavekkhamānā vipassanaṃ ārabhitvā pañcasatāpi te bhikkhū arahatte patiṭṭhahiṃsūti.
ਪਰਮਤ੍ਥਜੋਤਿਕਾਯ ਖੁਦ੍ਦਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ
Paramatthajotikāya khuddaka-aṭṭhakathāya
ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਉਟ੍ਠਾਨਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Suttanipāta-aṭṭhakathāya uṭṭhānasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤਪਾਲ਼ਿ • Suttanipātapāḷi / ੧੦. ਉਟ੍ਠਾਨਸੁਤ੍ਤਂ • 10. Uṭṭhānasuttaṃ
