| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya |
៥. ឧត្តិយសុត្តំ
5. Uttiyasuttaṃ
៩៥. អថ ខោ ឧត្តិយោ បរិព្ពាជកោ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវតា សទ្ធិំ សម្មោទិ។ សម្មោទនីយំ កថំ សារណីយំ វីតិសារេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ ឧត្តិយោ បរិព្ពាជកោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘កិំ នុ ខោ, ភោ គោតម, សស្សតោ លោកោ, ឥទមេវ សច្ចំ មោឃមញ្ញ’’ន្តិ? ‘‘អព្យាកតំ ខោ ឯតំ, ឧត្តិយ, មយា – ‘សស្សតោ លោកោ, ឥទមេវ សច្ចំ មោឃមញ្ញ’’’ន្តិ។
95. Atha kho uttiyo paribbājako yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho uttiyo paribbājako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kiṃ nu kho, bho gotama, sassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’’nti? ‘‘Abyākataṃ kho etaṃ, uttiya, mayā – ‘sassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’’’nti.
‘‘កិំ បន, ភោ គោតម, អសស្សតោ លោកោ, ឥទមេវ សច្ចំ មោឃមញ្ញ’’ន្តិ? ‘‘ឯតម្បិ ខោ, ឧត្តិយ, អព្យាកតំ មយា – ‘អសស្សតោ លោកោ, ឥទមេវ សច្ចំ មោឃមញ្ញ’’’ន្តិ។
‘‘Kiṃ pana, bho gotama, asassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’’nti? ‘‘Etampi kho, uttiya, abyākataṃ mayā – ‘asassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’’’nti.
‘‘កិំ នុ ខោ, ភោ គោតម, អន្តវា លោកោ…បេ.… អនន្តវា លោកោ… តំ ជីវំ តំ សរីរំ… អញ្ញំ ជីវំ អញ្ញំ សរីរំ… ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា … ន ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា… ហោតិ ច ន ច ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា… នេវ ហោតិ ន ន ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា, ឥទមេវ សច្ចំ មោឃមញ្ញ’’ន្តិ? ‘‘ឯតម្បិ ខោ, ឧត្តិយ, អព្យាកតំ មយា – ‘នេវ ហោតិ ន ន ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា, ឥទមេវ សច្ចំ មោឃមញ្ញ’’’ន្តិ។
‘‘Kiṃ nu kho, bho gotama, antavā loko…pe… anantavā loko… taṃ jīvaṃ taṃ sarīraṃ… aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīraṃ… hoti tathāgato paraṃ maraṇā … na hoti tathāgato paraṃ maraṇā… hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā… neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’’nti? ‘‘Etampi kho, uttiya, abyākataṃ mayā – ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’’’nti.
‘‘‘កិំ នុ ខោ, ភោ គោតម, សស្សតោ លោកោ, ឥទមេវ សច្ចំ មោឃមញ្ញ’ន្តិ, ឥតិ បុដ្ឋោ សមានោ ‘អព្យាកតំ ខោ ឯតំ, ឧត្តិយ, មយា – សស្សតោ លោកោ, ឥទមេវ សច្ចំ មោឃមញ្ញ’ន្តិ វទេសិ។
‘‘‘Kiṃ nu kho, bho gotama, sassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’nti, iti puṭṭho samāno ‘abyākataṃ kho etaṃ, uttiya, mayā – sassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’nti vadesi.
‘‘‘កិំ បន, ភោ គោតម, អសស្សតោ លោកោ, ឥទមេវ សច្ចំ មោឃមញ្ញ’ន្តិ, ឥតិ បុដ្ឋោ សមានោ – ‘ឯតម្បិ ខោ, ឧត្តិយ, អព្យាកតំ មយា អសស្សតោ លោកោ, ឥទមេវ សច្ចំ មោឃមញ្ញ’ន្តិ វទេសិ។
‘‘‘Kiṃ pana, bho gotama, asassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’nti, iti puṭṭho samāno – ‘etampi kho, uttiya, abyākataṃ mayā asassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’nti vadesi.
‘‘‘កិំ នុ ខោ, ភោ គោតម, អន្តវា លោកោ…បេ.… អនន្តវា លោកោ… តំ ជីវំ តំ សរីរំ… អញ្ញំ ជីវំ អញ្ញំ សរីរំ… ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា… ន ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា… ហោតិ ច ន ច ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា… នេវ ហោតិ ន ន ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា, ឥទមេវ សច្ចំ មោឃមញ្ញន្តិ, ឥតិ បុដ្ឋោ សមានោ – ‘ឯតម្បិ ខោ, ឧត្តិយ, អព្យាកតំ មយា – ‘នេវ ហោតិ ន ន ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា, ឥទមេវ សច្ចំ មោឃមញ្ញ’ន្តិ វទេសិ។ អថ កិញ្ចរហិ ភោតា គោតមេន ព្យាកត’’ន្តិ?
‘‘‘Kiṃ nu kho, bho gotama, antavā loko…pe… anantavā loko… taṃ jīvaṃ taṃ sarīraṃ… aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīraṃ… hoti tathāgato paraṃ maraṇā… na hoti tathāgato paraṃ maraṇā… hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā… neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamaññanti, iti puṭṭho samāno – ‘etampi kho, uttiya, abyākataṃ mayā – ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’nti vadesi. Atha kiñcarahi bhotā gotamena byākata’’nti?
‘‘អភិញ្ញាយ ខោ អហំ, ឧត្តិយ, សាវកានំ ធម្មំ ទេសេមិ សត្តានំ វិសុទ្ធិយា សោកបរិទេវានំ សមតិក្កមាយ ទុក្ខទោមនស្សានំ អត្ថង្គមាយ ញាយស្ស អធិគមាយ និព្ពានស្ស សច្ឆិកិរិយាយា’’តិ។
‘‘Abhiññāya kho ahaṃ, uttiya, sāvakānaṃ dhammaṃ desemi sattānaṃ visuddhiyā sokaparidevānaṃ samatikkamāya dukkhadomanassānaṃ atthaṅgamāya ñāyassa adhigamāya nibbānassa sacchikiriyāyā’’ti.
អថ ខោ អាយស្មតោ អានន្ទស្ស ឯតទហោសិ – ‘‘មា ហេវំ ខោ ឧត្តិយោ បរិព្ពាជកោ បាបកំ ទិដ្ឋិគតំ បដិលភិ – ‘សព្ពសាមុក្កំសិកំ វត មេ សមណោ គោតមោ បញ្ហំ បុដ្ឋោ សំសាទេតិ, នោ វិស្សជ្ជេតិ, ន នូន វិសហតី’តិ។ តទស្ស ឧត្តិយស្ស បរិព្ពាជកស្ស ទីឃរត្តំ អហិតាយ ទុក្ខាយា’’តិ។
Atha kho āyasmato ānandassa etadahosi – ‘‘mā hevaṃ kho uttiyo paribbājako pāpakaṃ diṭṭhigataṃ paṭilabhi – ‘sabbasāmukkaṃsikaṃ vata me samaṇo gotamo pañhaṃ puṭṭho saṃsādeti, no vissajjeti, na nūna visahatī’ti. Tadassa uttiyassa paribbājakassa dīgharattaṃ ahitāya dukkhāyā’’ti.
អថ ខោ អាយស្មា អានន្ទោ ឧត្តិយំ បរិព្ពាជកំ ឯតទវោច – ‘‘តេនហាវុសោ ឧត្តិយ, ឧបមំ តេ ករិស្សាមិ។ ឧបមាយ មិធេកច្ចេ វិញ្ញូ បុរិសា ភាសិតស្ស អត្ថំ អាជានន្តិ។ សេយ្យថាបិ, អាវុសោ ឧត្តិយ, រញ្ញោ បច្ចន្តិមំ នគរំ ទឡ្ហុទ្ធាបំ 7 ទឡ្ហបាការតោរណំ ឯកទ្វារំ។ តត្រស្ស ទោវារិកោ បណ្ឌិតោ ព្យត្តោ មេធាវី អញ្ញាតានំ និវារេតា ញាតានំ បវេសេតា។ សោ តស្ស នគរស្ស សមន្តា អនុបរិយាយបថំ អនុក្កមតិ។ អនុបរិយាយបថំ អនុក្កមមានោ ន បស្សេយ្យ បាការសន្ធិំ វា បាការវិវរំ វា, អន្តមសោ ពិឡារនិក្ខមនមត្តម្បិ។ នោ ច ខ្វស្ស ឯវំ ញាណំ ហោតិ – ‘ឯត្តកា បាណា ឥមំ នគរំ បវិសន្តិ វា និក្ខមន្តិ វា’តិ។ អថ ខ្វស្ស ឯវមេត្ថ ហោតិ – ‘យេ ខោ កេចិ ឱឡារិកា បាណា ឥមំ នគរំ បវិសន្តិ វា និក្ខមន្តិ វា, សព្ពេ តេ ឥមិនា ទ្វារេន បវិសន្តិ វា និក្ខមន្តិ វា’តិ។
Atha kho āyasmā ānando uttiyaṃ paribbājakaṃ etadavoca – ‘‘tenahāvuso uttiya, upamaṃ te karissāmi. Upamāya midhekacce viññū purisā bhāsitassa atthaṃ ājānanti. Seyyathāpi, āvuso uttiya, rañño paccantimaṃ nagaraṃ daḷhuddhāpaṃ 8 daḷhapākāratoraṇaṃ ekadvāraṃ. Tatrassa dovāriko paṇḍito byatto medhāvī aññātānaṃ nivāretā ñātānaṃ pavesetā. So tassa nagarassa samantā anupariyāyapathaṃ anukkamati. Anupariyāyapathaṃ anukkamamāno na passeyya pākārasandhiṃ vā pākāravivaraṃ vā, antamaso biḷāranikkhamanamattampi. No ca khvassa evaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘ettakā pāṇā imaṃ nagaraṃ pavisanti vā nikkhamanti vā’ti. Atha khvassa evamettha hoti – ‘ye kho keci oḷārikā pāṇā imaṃ nagaraṃ pavisanti vā nikkhamanti vā, sabbe te iminā dvārena pavisanti vā nikkhamanti vā’ti.
‘‘ឯវមេវំ ខោ, អាវុសោ ឧត្តិយ, ន តថាគតស្ស ឯវំ ឧស្សុក្កំ ហោតិ – ‘សព្ពោ វា តេន លោកោ នីយតិ, ឧបឌ្ឍោ វា, តិភាគោ វា’តិ។ អថ ខោ ឯវមេត្ថ តថាគតស្ស ហោតិ – ‘យេ ខោ កេចិ លោកម្ហា នីយិំសុ វា នីយន្តិ វា នីយិស្សន្តិ វា, សព្ពេ តេ បញ្ច នីវរណេ បហាយ ចេតសោ ឧបក្កិលេសេ បញ្ញាយ ទុព្ពលីករណេ, ចតូសុ សតិបដ្ឋានេសុ សុប្បតិដ្ឋិតចិត្តា, សត្ត ពោជ្ឈង្គេ យថាភូតំ ភាវេត្វា។ ឯវមេតេ 9 លោកម្ហា នីយិំសុ វា នីយន្តិ វា នីយិស្សន្តិ វា’តិ។ យទេវ ខោ ត្វំ 10, អាវុសោ ឧត្តិយ, ភគវន្តំ បញ្ហំ 11 អបុច្ឆិ តទេវេតំ បញ្ហំ ភគវន្តំ អញ្ញេន បរិយាយេន អបុច្ឆិ។ តស្មា តេ តំ ភគវា ន ព្យាកាសី’’តិ។ បញ្ចមំ។
‘‘Evamevaṃ kho, āvuso uttiya, na tathāgatassa evaṃ ussukkaṃ hoti – ‘sabbo vā tena loko nīyati, upaḍḍho vā, tibhāgo vā’ti. Atha kho evamettha tathāgatassa hoti – ‘ye kho keci lokamhā nīyiṃsu vā nīyanti vā nīyissanti vā, sabbe te pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe, catūsu satipaṭṭhānesu suppatiṭṭhitacittā, satta bojjhaṅge yathābhūtaṃ bhāvetvā. Evamete 12 lokamhā nīyiṃsu vā nīyanti vā nīyissanti vā’ti. Yadeva kho tvaṃ 13, āvuso uttiya, bhagavantaṃ pañhaṃ 14 apucchi tadevetaṃ pañhaṃ bhagavantaṃ aññena pariyāyena apucchi. Tasmā te taṃ bhagavā na byākāsī’’ti. Pañcamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ៥. ឧត្តិយសុត្តវណ្ណនា • 5. Uttiyasuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ៥. ឧត្តិយសុត្តវណ្ណនា • 5. Uttiyasuttavaṇṇanā
