| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi |
๑๐. อุโยฺยธิกสิกฺขาปทํ
10. Uyyodhikasikkhāpadaṃ
๓๒๒. ทสเม ยุชฺฌนฺตีติ สํปหรนฺติฯ ‘‘พลสฺส อคฺคํ เอตฺถา’’ติอิมินา ภินฺนาธิกรณพาหิรตฺถสมาสํ ทเสฺสติฯ ‘‘ชานนฺตี’’ติปทํ อตฺถสมฺปุณฺณตฺถาย ปกฺขิตฺตํฯ อคฺคนฺติ โกฎฺฐาสํฯ พลํ คณียติ เอตฺถาติ พลคฺคนฺติ วจนโตฺถปิ ยุชฺชติฯ เตนาห ‘‘พลคณนฎฺฐาน’’นฺติฯ อิทญฺหิ วจนํ อมฺพเสจนครุสินนเยน วุตฺตํฯ กถํ? ‘‘พลคณนฎฺฐาน’’นฺติ วทเนฺตน อฎฺฐกถาจริเยน ‘‘พลสฺส อคฺคํ ชานนฺติ เอตฺถาติ พลคฺค’’นฺติ วจนตฺถสฺส ปิณฺฑโตฺถ จ ญาปียติ, ‘‘พลํ คณียติ เอตฺถาติ พลคฺค’’นฺติ วจนโตฺถ จ ทสฺสียติฯ วิยูหียเต สมฺปิณฺฑียเต พฺยูโห, เสนาย พฺยูโห เสนาพฺยูโหติ อตฺถํ ทเสฺสติ ‘‘เสนาย วิยูห’’นฺติอาทินาฯ อณติ เภรวสทฺทํ กโรตีติ อณีกํ, มุทฺธชณกาโร, หตฺถีเยว อณีกํ หตฺถาณีกํฯ เอเสว นโย เสเสสุปิฯ โย หตฺถี ปุเพฺพ วุโตฺต, เตน หตฺถินาติ โยชนาติฯ ทสมํฯ
322. Dasame yujjhantīti saṃpaharanti. ‘‘Balassa aggaṃ etthā’’tiiminā bhinnādhikaraṇabāhiratthasamāsaṃ dasseti. ‘‘Jānantī’’tipadaṃ atthasampuṇṇatthāya pakkhittaṃ. Agganti koṭṭhāsaṃ. Balaṃ gaṇīyati etthāti balagganti vacanatthopi yujjati. Tenāha ‘‘balagaṇanaṭṭhāna’’nti. Idañhi vacanaṃ ambasecanagarusinanayena vuttaṃ. Kathaṃ? ‘‘Balagaṇanaṭṭhāna’’nti vadantena aṭṭhakathācariyena ‘‘balassa aggaṃ jānanti etthāti balagga’’nti vacanatthassa piṇḍattho ca ñāpīyati, ‘‘balaṃ gaṇīyati etthāti balagga’’nti vacanattho ca dassīyati. Viyūhīyate sampiṇḍīyate byūho, senāya byūho senābyūhoti atthaṃ dasseti ‘‘senāya viyūha’’ntiādinā. Aṇati bheravasaddaṃ karotīti aṇīkaṃ, muddhajaṇakāro, hatthīyeva aṇīkaṃ hatthāṇīkaṃ. Eseva nayo sesesupi. Yo hatthī pubbe vutto, tena hatthināti yojanāti. Dasamaṃ.
อเจลกวโคฺค ปญฺจโมฯ
Acelakavaggo pañcamo.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวิภงฺค • Mahāvibhaṅga / ๕. อเจลกวโคฺค • 5. Acelakavaggo
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวิภงฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ๑๐. อุโยฺยธิกสิกฺขาปทวณฺณนา • 10. Uyyodhikasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ๑๐. อุโยฺยธิกสิกฺขาปทวณฺณนา • 10. Uyyodhikasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / ๑๐. อุโยฺยธิกสิกฺขาปทวณฺณนา • 10. Uyyodhikasikkhāpadavaṇṇanā
