Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / కఙ్ఖావితరణీ-అభినవ-టీకా • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā

    ౧౦. ఉయ్యోధికసిక్ఖాపదవణ్ణనా

    10. Uyyodhikasikkhāpadavaṇṇanā

    సమ్పహారట్ఠానస్సాతి యుద్ధభూమియా. బలస్స అగ్గం జానన్తీతి ‘‘ఏత్తకా హత్థీ, ఏత్తకా అస్సా, ఏత్తకా రథా, ఏత్తకా పత్తీ’’తి (పాచి॰ ౩౨౪) బలస్స కోట్ఠాసం జానన్తి. ‘‘అనుజానామి, భిక్ఖవే, విహారగ్గేనా’’తిఆదీసు (చూళవ॰ ౩౧౮) వియ కోట్ఠాసత్థో హేత్థ అగ్గసద్దో. తేనాహ ‘‘బలగణనట్ఠానన్తి అత్థో’’తి. సేనాయ వియూహన్తి ‘‘ఇతో హత్థీ హోన్తు, ఇతో అస్సా హోన్తు, ఇతో రథా హోన్తు, ఇతో పత్తీ హోన్తూ’’తి (పాచి॰ ౩౨౪) సేనాయ ఠపనం, రాసిం కత్వా ఠపనన్తి అత్థో. తేనాహ ‘‘సేనాసన్నివేసస్సేతం నామ’’న్తి. ద్వాదసపురిసో హత్థీతి చత్తారో ఆరోహకా, ఏకేకపాదరక్ఖకా ద్వే ద్వేతి ఏవం ద్వాదసపురిసో హత్థీ. తిపురిసో అస్సోతి ఏకో ఆరోహకో, ద్వే పాదరక్ఖకాతి ఏవం తిపురిసో అస్సో. చతుపురిసో రథోతి ఏకో సారథి, ఏకో యోధో, ద్వే ఆణిరక్ఖకాతి ఏవం చతుపురిసో రథోతి.

    Sampahāraṭṭhānassāti yuddhabhūmiyā. Balassa aggaṃ jānantīti ‘‘ettakā hatthī, ettakā assā, ettakā rathā, ettakā pattī’’ti (pāci. 324) balassa koṭṭhāsaṃ jānanti. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, vihāraggenā’’tiādīsu (cūḷava. 318) viya koṭṭhāsattho hettha aggasaddo. Tenāha ‘‘balagaṇanaṭṭhānanti attho’’ti. Senāya viyūhanti ‘‘ito hatthī hontu, ito assā hontu, ito rathā hontu, ito pattī hontū’’ti (pāci. 324) senāya ṭhapanaṃ, rāsiṃ katvā ṭhapananti attho. Tenāha ‘‘senāsannivesassetaṃ nāma’’nti. Dvādasapuriso hatthīti cattāro ārohakā, ekekapādarakkhakā dve dveti evaṃ dvādasapuriso hatthī. Tipuriso assoti eko ārohako, dve pādarakkhakāti evaṃ tipuriso asso. Catupuriso rathoti eko sārathi, eko yodho, dve āṇirakkhakāti evaṃ catupuriso rathoti.

    ఉయ్యోధికసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Uyyodhikasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.

    అచేలకవగ్గో పఞ్చమో.

    Acelakavaggo pañcamo.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact