| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / កង្ខាវិតរណី-អភិនវ-ដីកា • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
១០. ឧយ្យោធិកសិក្ខាបទវណ្ណនា
10. Uyyodhikasikkhāpadavaṇṇanā
សម្បហារដ្ឋានស្សាតិ យុទ្ធភូមិយា។ ពលស្ស អគ្គំ ជានន្តីតិ ‘‘ឯត្តកា ហត្ថី, ឯត្តកា អស្សា, ឯត្តកា រថា, ឯត្តកា បត្តី’’តិ (បាចិ. ៣២៤) ពលស្ស កោដ្ឋាសំ ជានន្តិ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, វិហារគ្គេនា’’តិអាទីសុ (ចូឡវ. ៣១៨) វិយ កោដ្ឋាសត្ថោ ហេត្ថ អគ្គសទ្ទោ។ តេនាហ ‘‘ពលគណនដ្ឋានន្តិ អត្ថោ’’តិ។ សេនាយ វិយូហន្តិ ‘‘ឥតោ ហត្ថី ហោន្តុ, ឥតោ អស្សា ហោន្តុ, ឥតោ រថា ហោន្តុ, ឥតោ បត្តី ហោន្តូ’’តិ (បាចិ. ៣២៤) សេនាយ ឋបនំ, រាសិំ កត្វា ឋបនន្តិ អត្ថោ។ តេនាហ ‘‘សេនាសន្និវេសស្សេតំ នាម’’ន្តិ។ ទ្វាទសបុរិសោ ហត្ថីតិ ចត្តារោ អារោហកា, ឯកេកបាទរក្ខកា ទ្វេ ទ្វេតិ ឯវំ ទ្វាទសបុរិសោ ហត្ថី។ តិបុរិសោ អស្សោតិ ឯកោ អារោហកោ, ទ្វេ បាទរក្ខកាតិ ឯវំ តិបុរិសោ អស្សោ។ ចតុបុរិសោ រថោតិ ឯកោ សារថិ, ឯកោ យោធោ, ទ្វេ អាណិរក្ខកាតិ ឯវំ ចតុបុរិសោ រថោតិ។
Sampahāraṭṭhānassāti yuddhabhūmiyā. Balassa aggaṃ jānantīti ‘‘ettakā hatthī, ettakā assā, ettakā rathā, ettakā pattī’’ti (pāci. 324) balassa koṭṭhāsaṃ jānanti. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, vihāraggenā’’tiādīsu (cūḷava. 318) viya koṭṭhāsattho hettha aggasaddo. Tenāha ‘‘balagaṇanaṭṭhānanti attho’’ti. Senāya viyūhanti ‘‘ito hatthī hontu, ito assā hontu, ito rathā hontu, ito pattī hontū’’ti (pāci. 324) senāya ṭhapanaṃ, rāsiṃ katvā ṭhapananti attho. Tenāha ‘‘senāsannivesassetaṃ nāma’’nti. Dvādasapuriso hatthīti cattāro ārohakā, ekekapādarakkhakā dve dveti evaṃ dvādasapuriso hatthī. Tipuriso assoti eko ārohako, dve pādarakkhakāti evaṃ tipuriso asso. Catupuriso rathoti eko sārathi, eko yodho, dve āṇirakkhakāti evaṃ catupuriso rathoti.
ឧយ្យោធិកសិក្ខាបទវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Uyyodhikasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
អចេលកវគ្គោ បញ្ចមោ។
Acelakavaggo pañcamo.
