| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਕਙ੍ਖਾવਿਤਰਣੀ-ਅਭਿਨવ-ਟੀਕਾ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
੧੦. ਉਯ੍ਯੋਧਿਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
10. Uyyodhikasikkhāpadavaṇṇanā
ਸਮ੍ਪਹਾਰਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸਾਤਿ ਯੁਦ੍ਧਭੂਮਿਯਾ। ਬਲਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਂ ਜਾਨਨ੍ਤੀਤਿ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਾ ਹਤ੍ਥੀ, ਏਤ੍ਤਕਾ ਅਸ੍ਸਾ, ਏਤ੍ਤਕਾ ਰਥਾ, ਏਤ੍ਤਕਾ ਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ॰ ੩੨੪) ਬਲਸ੍ਸ ਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਜਾਨਨ੍ਤਿ। ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਹਾਰਗ੍ਗੇਨਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਚੂਲ਼વ॰ ੩੧੮) વਿਯ ਕੋਟ੍ਠਾਸਤ੍ਥੋ ਹੇਤ੍ਥ ਅਗ੍ਗਸਦ੍ਦੋ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਬਲਗਣਨਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ। ਸੇਨਾਯ વਿਯੂਹਨ੍ਤਿ ‘‘ਇਤੋ ਹਤ੍ਥੀ ਹੋਨ੍ਤੁ, ਇਤੋ ਅਸ੍ਸਾ ਹੋਨ੍ਤੁ, ਇਤੋ ਰਥਾ ਹੋਨ੍ਤੁ, ਇਤੋ ਪਤ੍ਤੀ ਹੋਨ੍ਤੂ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ॰ ੩੨੪) ਸੇਨਾਯ ਠਪਨਂ, ਰਾਸਿਂ ਕਤ੍વਾ ਠਪਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸੇਨਾਸਨ੍ਨਿવੇਸਸ੍ਸੇਤਂ ਨਾਮ’’ਨ੍ਤਿ। ਦ੍વਾਦਸਪੁਰਿਸੋ ਹਤ੍ਥੀਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਆਰੋਹਕਾ, ਏਕੇਕਪਾਦਰਕ੍ਖਕਾ ਦ੍વੇ ਦ੍વੇਤਿ ਏવਂ ਦ੍વਾਦਸਪੁਰਿਸੋ ਹਤ੍ਥੀ। ਤਿਪੁਰਿਸੋ ਅਸ੍ਸੋਤਿ ਏਕੋ ਆਰੋਹਕੋ, ਦ੍વੇ ਪਾਦਰਕ੍ਖਕਾਤਿ ਏવਂ ਤਿਪੁਰਿਸੋ ਅਸ੍ਸੋ। ਚਤੁਪੁਰਿਸੋ ਰਥੋਤਿ ਏਕੋ ਸਾਰਥਿ, ਏਕੋ ਯੋਧੋ, ਦ੍વੇ ਆਣਿਰਕ੍ਖਕਾਤਿ ਏવਂ ਚਤੁਪੁਰਿਸੋ ਰਥੋਤਿ।
Sampahāraṭṭhānassāti yuddhabhūmiyā. Balassa aggaṃ jānantīti ‘‘ettakā hatthī, ettakā assā, ettakā rathā, ettakā pattī’’ti (pāci. 324) balassa koṭṭhāsaṃ jānanti. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, vihāraggenā’’tiādīsu (cūḷava. 318) viya koṭṭhāsattho hettha aggasaddo. Tenāha ‘‘balagaṇanaṭṭhānanti attho’’ti. Senāya viyūhanti ‘‘ito hatthī hontu, ito assā hontu, ito rathā hontu, ito pattī hontū’’ti (pāci. 324) senāya ṭhapanaṃ, rāsiṃ katvā ṭhapananti attho. Tenāha ‘‘senāsannivesassetaṃ nāma’’nti. Dvādasapuriso hatthīti cattāro ārohakā, ekekapādarakkhakā dve dveti evaṃ dvādasapuriso hatthī. Tipuriso assoti eko ārohako, dve pādarakkhakāti evaṃ tipuriso asso. Catupuriso rathoti eko sārathi, eko yodho, dve āṇirakkhakāti evaṃ catupuriso rathoti.
ਉਯ੍ਯੋਧਿਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Uyyodhikasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
ਅਚੇਲਕવਗ੍ਗੋ ਪਞ੍ਚਮੋ।
Acelakavaggo pañcamo.
