| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / කඞ්‌ඛාවිතරණී-අභිනව-ටීකා • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
2. උය්‍යොජනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
2. Uyyojanasikkhāpadavaṇṇanā
ගාමං වා නිගමං වාති එත්‌ථ නගරම්‌පි ගාමග්‌ගහණෙනෙව ගහිතන්‌ති දට්‌ඨබ්‌බං. පවිසිස්‌සාමාති එත්‌ථ ගහෙත්‌වා ‘‘ගන්‌ත්‌වා’’ති පාඨසෙසො, අසමන්‌නාහාරො වා තස්‌සා ඉත්‌ථියා තස්‌මිං ගාමෙ සන්‌නිහිතභාවං අජානන්‌තො වා ‘‘එහාවුසො, ගාමං වා නිගමං වා පිණ්‌ඩාය පවිසිස්‌සාමා’’ති භික්‌ඛුං ගහෙත්‌වා ගන්‌ත්‌වාති අත්‌ථො. යං කිඤ්‌චි ආමිසන්‌ති යාගුආදිකං යං කිඤ්‌චි ආමිසං. උය්‍යොජෙය්‍යාති අත්‌තනො කීළානුරූපං ඉත්‌ථිං දිස්‌වා උය්‍යොජෙය්‍ය පහිණෙය්‍ය. තෙනාහ ‘‘මාතුගාමෙන සද්‌ධි’’න්‌තිආදි. ආදිසද්‌දෙන වුත්‌තාවසෙසං කායවචීද්‌වාරවීතික්‌කමං සඞ්‌ගණ්‌හාති. ‘‘ගච්‌ඡා’’තිආදීනි වත්‌වාති ‘‘ගච්‌ඡාවුසො, න මෙ තයා සද්‌ධිං කථා වා නිසජ්‌ජා වා ඵාසු හොති, එකකස්‌ස මෙ කථා වා නිසජ්‌ජා වා ඵාසු හොතී’’ති (පාචි. 275) වත්‌වා. එතං අනාචාරමෙවාති එතං යථාවුත්‌තං හසනාදිඅනාචාරමෙව. න අඤ්‌ඤං පතිරූපං කාරණන්‌ති ඨපෙත්‌වා වුත්‌තප්‌පකාරං අනාචාරං උභින්‌නං එකතො න යාපනාදිං අඤ්‌ඤං පතිරූපකාරණං පච්‌චයං කරිත්‌වා න හොතීති අත්‌ථො. අස්‌සාති උය්‍යොජකස්‌ස. සොති යො උය්‍යොජිතො, සො.
Gāmaṃ vā nigamaṃ vāti ettha nagarampi gāmaggahaṇeneva gahitanti daṭṭhabbaṃ. Pavisissāmāti ettha gahetvā ‘‘gantvā’’ti pāṭhaseso, asamannāhāro vā tassā itthiyā tasmiṃ gāme sannihitabhāvaṃ ajānanto vā ‘‘ehāvuso, gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya pavisissāmā’’ti bhikkhuṃ gahetvā gantvāti attho. Yaṃ kiñci āmisanti yāguādikaṃ yaṃ kiñci āmisaṃ. Uyyojeyyāti attano kīḷānurūpaṃ itthiṃ disvā uyyojeyya pahiṇeyya. Tenāha ‘‘mātugāmena saddhi’’ntiādi. Ādisaddena vuttāvasesaṃ kāyavacīdvāravītikkamaṃ saṅgaṇhāti. ‘‘Gacchā’’tiādīni vatvāti ‘‘gacchāvuso, na me tayā saddhiṃ kathā vā nisajjā vā phāsu hoti, ekakassa me kathā vā nisajjā vā phāsu hotī’’ti (pāci. 275) vatvā. Etaṃ anācāramevāti etaṃ yathāvuttaṃ hasanādianācārameva. Na aññaṃ patirūpaṃ kāraṇanti ṭhapetvā vuttappakāraṃ anācāraṃ ubhinnaṃ ekato na yāpanādiṃ aññaṃ patirūpakāraṇaṃ paccayaṃ karitvā na hotīti attho. Assāti uyyojakassa. Soti yo uyyojito, so.
අනුපසම්‌පන්‌නෙති සාමණෙරෙ. සොව ඉධ අනුපසම්‌පන්‌නොති අධිප්‌පෙතොති වදන්‌ති. උභින්‌නම්‌පීති උපසම්‌පන්‌නස්‌ස වා අනුපසම්‌පන්‌නස්‌ස වාති ද්‌වින්‌නම්‌පි. කලිසාසනාරොපනෙති (පාචි. අට්‌ඨ. 277) කලීති කොධො, තස්‌ස සාසනං ආණං කලිසාසනං , තස්‌සාරොපනෙති අත්‌ථො, ‘‘අප්‌පෙව නාම ඉමිනාපි උබ්‌බාළ්‌හො පක්‌කමෙය්‍යා’’ති කොධවසෙන ඨානනිසජ්‌ජාදීසු දොසං දස්‌සෙත්‌වා ‘‘පස්‌සථ භො ඉමස්‌ස ඨානං නිසජ්‌ජං ආලොකිතං විලොකිතං, ඛාණු විය තිට්‌ඨති, සුනඛො විය නිසීදති, මක්‌කටො විය ඉතො චිතො ච විලොකෙතී’’ති එවං අමනාපවචනස්‌ස භණනෙති වුත්‌තං හොති. සුද්‌ධචිත්‌තෙන පනෙවං භණනෙ දොසො නත්‌ථි. එවමාදීහීති එත්‌ථ ආදිසද්‌දෙන ‘‘මහග්‌ඝං භණ්‌ඩං පස්‌සිත්‌වා ලොභධම්‌මං උප්‌පාදෙස්‌සතී’’ති උය්‍යොජෙති, ‘‘මාතුගාමං පස්‌සිත්‌වා අනභිරතිං උප්‌පාදෙස්‌සතී’’ති උය්‍යොජෙති, ‘‘ගිලානස්‌ස වා ඔහිය්‍යකස්‌ස වා විහාරපාලස්‌ස වා යාගුං වා භත්‌තං වා ඛාදනීයං වා නීහරා’’ති උය්‍යොජෙති, ‘‘න අනාචාරං ආචරිතුකාමො සති කරණීයෙ උය්‍යොජෙතී’’ති (පාචි. 278) එතෙසං ගහණං.
Anupasampanneti sāmaṇere. Sova idha anupasampannoti adhippetoti vadanti. Ubhinnampīti upasampannassa vā anupasampannassa vāti dvinnampi. Kalisāsanāropaneti (pāci. aṭṭha. 277) kalīti kodho, tassa sāsanaṃ āṇaṃ kalisāsanaṃ, tassāropaneti attho, ‘‘appeva nāma imināpi ubbāḷho pakkameyyā’’ti kodhavasena ṭhānanisajjādīsu dosaṃ dassetvā ‘‘passatha bho imassa ṭhānaṃ nisajjaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ, khāṇu viya tiṭṭhati, sunakho viya nisīdati, makkaṭo viya ito cito ca viloketī’’ti evaṃ amanāpavacanassa bhaṇaneti vuttaṃ hoti. Suddhacittena panevaṃ bhaṇane doso natthi. Evamādīhīti ettha ādisaddena ‘‘mahagghaṃ bhaṇḍaṃ passitvā lobhadhammaṃ uppādessatī’’ti uyyojeti, ‘‘mātugāmaṃ passitvā anabhiratiṃ uppādessatī’’ti uyyojeti, ‘‘gilānassa vā ohiyyakassa vā vihārapālassa vā yāguṃ vā bhattaṃ vā khādanīyaṃ vā nīharā’’ti uyyojeti, ‘‘na anācāraṃ ācaritukāmo sati karaṇīye uyyojetī’’ti (pāci. 278) etesaṃ gahaṇaṃ.
උය්‍යොජනසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Uyyojanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
