| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਕਙ੍ਖਾવਿਤਰਣੀ-ਅਭਿਨવ-ਟੀਕਾ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
੨. ਉਯ੍ਯੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
2. Uyyojanasikkhāpadavaṇṇanā
ਗਾਮਂ વਾ ਨਿਗਮਂ વਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਨਗਰਮ੍ਪਿ ਗਾਮਗ੍ਗਹਣੇਨੇવ ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਪવਿਸਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਗਹੇਤ੍વਾ ‘‘ਗਨ੍ਤ੍વਾ’’ਤਿ ਪਾਠਸੇਸੋ, ਅਸਮਨ੍ਨਾਹਾਰੋ વਾ ਤਸ੍ਸਾ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮੇ ਸਨ੍ਨਿਹਿਤਭਾવਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ વਾ ‘‘ਏਹਾવੁਸੋ, ਗਾਮਂ વਾ ਨਿਗਮਂ વਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪવਿਸਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਗਨ੍ਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਆਮਿਸਨ੍ਤਿ ਯਾਗੁਆਦਿਕਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਆਮਿਸਂ। ਉਯ੍ਯੋਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੀਲ਼ਾਨੁਰੂਪਂ ਇਤ੍ਥਿਂ ਦਿਸ੍વਾ ਉਯ੍ਯੋਜੇਯ੍ਯ ਪਹਿਣੇਯ੍ਯ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਮਾਤੁਗਾਮੇਨ ਸਦ੍ਧਿ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ। ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ વੁਤ੍ਤਾવਸੇਸਂ ਕਾਯવਚੀਦ੍વਾਰવੀਤਿਕ੍ਕਮਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ‘‘ਗਚ੍ਛਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ વਤ੍વਾਤਿ ‘‘ਗਚ੍ਛਾવੁਸੋ, ਨ ਮੇ ਤਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਥਾ વਾ ਨਿਸਜ੍ਜਾ વਾ ਫਾਸੁ ਹੋਤਿ, ਏਕਕਸ੍ਸ ਮੇ ਕਥਾ વਾ ਨਿਸਜ੍ਜਾ વਾ ਫਾਸੁ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ॰ ੨੭੫) વਤ੍વਾ। ਏਤਂ ਅਨਾਚਾਰਮੇવਾਤਿ ਏਤਂ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਂ ਹਸਨਾਦਿਅਨਾਚਾਰਮੇવ। ਨ ਅਞ੍ਞਂ ਪਤਿਰੂਪਂ ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਠਪੇਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਅਨਾਚਾਰਂ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਏਕਤੋ ਨ ਯਾਪਨਾਦਿਂ ਅਞ੍ਞਂ ਪਤਿਰੂਪਕਾਰਣਂ ਪਚ੍ਚਯਂ ਕਰਿਤ੍વਾ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਉਯ੍ਯੋਜਕਸ੍ਸ। ਸੋਤਿ ਯੋ ਉਯ੍ਯੋਜਿਤੋ, ਸੋ।
Gāmaṃ vā nigamaṃ vāti ettha nagarampi gāmaggahaṇeneva gahitanti daṭṭhabbaṃ. Pavisissāmāti ettha gahetvā ‘‘gantvā’’ti pāṭhaseso, asamannāhāro vā tassā itthiyā tasmiṃ gāme sannihitabhāvaṃ ajānanto vā ‘‘ehāvuso, gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya pavisissāmā’’ti bhikkhuṃ gahetvā gantvāti attho. Yaṃ kiñci āmisanti yāguādikaṃ yaṃ kiñci āmisaṃ. Uyyojeyyāti attano kīḷānurūpaṃ itthiṃ disvā uyyojeyya pahiṇeyya. Tenāha ‘‘mātugāmena saddhi’’ntiādi. Ādisaddena vuttāvasesaṃ kāyavacīdvāravītikkamaṃ saṅgaṇhāti. ‘‘Gacchā’’tiādīni vatvāti ‘‘gacchāvuso, na me tayā saddhiṃ kathā vā nisajjā vā phāsu hoti, ekakassa me kathā vā nisajjā vā phāsu hotī’’ti (pāci. 275) vatvā. Etaṃ anācāramevāti etaṃ yathāvuttaṃ hasanādianācārameva. Na aññaṃ patirūpaṃ kāraṇanti ṭhapetvā vuttappakāraṃ anācāraṃ ubhinnaṃ ekato na yāpanādiṃ aññaṃ patirūpakāraṇaṃ paccayaṃ karitvā na hotīti attho. Assāti uyyojakassa. Soti yo uyyojito, so.
ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਤਿ ਸਾਮਣੇਰੇ। ਸੋવ ਇਧ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪੀਤਿ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ વਾ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ વਾਤਿ ਦ੍વਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ। ਕਲਿਸਾਸਨਾਰੋਪਨੇਤਿ (ਪਾਚਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੨੭੭) ਕਲੀਤਿ ਕੋਧੋ, ਤਸ੍ਸ ਸਾਸਨਂ ਆਣਂ ਕਲਿਸਾਸਨਂ , ਤਸ੍ਸਾਰੋਪਨੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ‘‘ਅਪ੍ਪੇવ ਨਾਮ ਇਮਿਨਾਪਿ ਉਬ੍ਬਾਲ਼੍ਹੋ ਪਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਕੋਧવਸੇਨ ਠਾਨਨਿਸਜ੍ਜਾਦੀਸੁ ਦੋਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ‘‘ਪਸ੍ਸਥ ਭੋ ਇਮਸ੍ਸ ਠਾਨਂ ਨਿਸਜ੍ਜਂ ਆਲੋਕਿਤਂ વਿਲੋਕਿਤਂ, ਖਾਣੁ વਿਯ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਸੁਨਖੋ વਿਯ ਨਿਸੀਦਤਿ, ਮਕ੍ਕਟੋ વਿਯ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ વਿਲੋਕੇਤੀ’’ਤਿ ਏવਂ ਅਮਨਾਪવਚਨਸ੍ਸ ਭਣਨੇਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਨੇવਂ ਭਣਨੇ ਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥਿ। ਏવਮਾਦੀਹੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ‘‘ਮਹਗ੍ਘਂ ਭਣ੍ਡਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍વਾ ਲੋਭਧਮ੍ਮਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਉਯ੍ਯੋਜੇਤਿ, ‘‘ਮਾਤੁਗਾਮਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍વਾ ਅਨਭਿਰਤਿਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਉਯ੍ਯੋਜੇਤਿ, ‘‘ਗਿਲਾਨਸ੍ਸ વਾ ਓਹਿਯ੍ਯਕਸ੍ਸ વਾ વਿਹਾਰਪਾਲਸ੍ਸ વਾ ਯਾਗੁਂ વਾ ਭਤ੍ਤਂ વਾ ਖਾਦਨੀਯਂ વਾ ਨੀਹਰਾ’’ਤਿ ਉਯ੍ਯੋਜੇਤਿ, ‘‘ਨ ਅਨਾਚਾਰਂ ਆਚਰਿਤੁਕਾਮੋ ਸਤਿ ਕਰਣੀਯੇ ਉਯ੍ਯੋਜੇਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ॰ ੨੭੮) ਏਤੇਸਂ ਗਹਣਂ।
Anupasampanneti sāmaṇere. Sova idha anupasampannoti adhippetoti vadanti. Ubhinnampīti upasampannassa vā anupasampannassa vāti dvinnampi. Kalisāsanāropaneti (pāci. aṭṭha. 277) kalīti kodho, tassa sāsanaṃ āṇaṃ kalisāsanaṃ, tassāropaneti attho, ‘‘appeva nāma imināpi ubbāḷho pakkameyyā’’ti kodhavasena ṭhānanisajjādīsu dosaṃ dassetvā ‘‘passatha bho imassa ṭhānaṃ nisajjaṃ ālokitaṃ vilokitaṃ, khāṇu viya tiṭṭhati, sunakho viya nisīdati, makkaṭo viya ito cito ca viloketī’’ti evaṃ amanāpavacanassa bhaṇaneti vuttaṃ hoti. Suddhacittena panevaṃ bhaṇane doso natthi. Evamādīhīti ettha ādisaddena ‘‘mahagghaṃ bhaṇḍaṃ passitvā lobhadhammaṃ uppādessatī’’ti uyyojeti, ‘‘mātugāmaṃ passitvā anabhiratiṃ uppādessatī’’ti uyyojeti, ‘‘gilānassa vā ohiyyakassa vā vihārapālassa vā yāguṃ vā bhattaṃ vā khādanīyaṃ vā nīharā’’ti uyyojeti, ‘‘na anācāraṃ ācaritukāmo sati karaṇīye uyyojetī’’ti (pāci. 278) etesaṃ gahaṇaṃ.
ਉਯ੍ਯੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Uyyojanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
