Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / కఙ్ఖావితరణీ-అభినవ-టీకా • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
౮. ఉయ్యుత్తసేనాసిక్ఖాపదవణ్ణనా
8. Uyyuttasenāsikkhāpadavaṇṇanā
చతురఙ్గినిన్తి హత్థిఅస్సరథపత్తీతి చత్తారి అఙ్గాని ఏతిస్సాతి చతురఙ్గినీ, తం చతురఙ్గినిం. ‘‘ద్వాదసపురిసో హత్థీ, తిపురిసో అస్సో, చతుపురిసో రథో, చత్తారో పురిసా సరహత్థా పత్తీ’’తి (పాచి॰ ౩౧౪) అయం పచ్ఛిమకోటియా చతురఙ్గసమన్నాగతా సేనా నామ, ఈదిసం సేనన్తి అత్థో. తం పన విజహిత్వాతి కేనచి అన్తరితా వా నిన్నం ఓరుళ్హా వా న దిస్సతి, ఇధ ఠత్వాన సక్కా దట్ఠున్తి తం దస్సనూపచారం విజహిత్వా అఞ్ఞం ఠానం గన్త్వా.
Caturaṅgininti hatthiassarathapattīti cattāri aṅgāni etissāti caturaṅginī, taṃ caturaṅginiṃ. ‘‘Dvādasapuriso hatthī, tipuriso asso, catupuriso ratho, cattāro purisā sarahatthā pattī’’ti (pāci. 314) ayaṃ pacchimakoṭiyā caturaṅgasamannāgatā senā nāma, īdisaṃ senanti attho. Taṃ pana vijahitvāti kenaci antaritā vā ninnaṃ oruḷhā vā na dissati, idha ṭhatvāna sakkā daṭṭhunti taṃ dassanūpacāraṃ vijahitvā aññaṃ ṭhānaṃ gantvā.
సేనాదస్సనవత్థుస్మిన్తి సేనం దస్సనాయ గమనవత్థుస్మిం. అయమేవ వా పాఠో. హత్థిఆదీసు ఏకమేకన్తి హత్థిఆదీసు చతూసు అఙ్గేసు ఏకమేకం, అన్తమసో ఏకపురిసారుళ్హహత్థిమ్పి ఏకమ్పి సరహత్థం పురిసన్తి అత్థో. అనుయ్యుత్తా నామ రాజా ఉయ్యానం వా నదిం వా గచ్ఛతి, ఏవం అనుయ్యుత్తా హోతి. తథారూపప్పచ్చయేతి ‘‘మాతులో సేనాయ గిలానో హోతీ’’తిఆదికే (పాచి॰ ౩౧౨) అనురూపకారణే సతి. ఆపదాసూతి జీవితబ్రహ్మచరియన్తరాయేసు ‘‘ఏత్థ గతో ముచ్చిస్సామీ’’తి గచ్ఛతో అనాపత్తి.
Senādassanavatthusminti senaṃ dassanāya gamanavatthusmiṃ. Ayameva vā pāṭho. Hatthiādīsu ekamekanti hatthiādīsu catūsu aṅgesu ekamekaṃ, antamaso ekapurisāruḷhahatthimpi ekampi sarahatthaṃ purisanti attho. Anuyyuttā nāma rājā uyyānaṃ vā nadiṃ vā gacchati, evaṃ anuyyuttā hoti. Tathārūpappaccayeti ‘‘mātulo senāya gilāno hotī’’tiādike (pāci. 312) anurūpakāraṇe sati. Āpadāsūti jīvitabrahmacariyantarāyesu ‘‘ettha gato muccissāmī’’ti gacchato anāpatti.
ఉయ్యుత్తసేనాసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Uyyuttasenāsikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.