| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਕਙ੍ਖਾવਿਤਰਣੀ-ਅਭਿਨવ-ਟੀਕਾ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
੮. ਉਯ੍ਯੁਤ੍ਤਸੇਨਾਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
8. Uyyuttasenāsikkhāpadavaṇṇanā
ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਨਿਨ੍ਤਿ ਹਤ੍ਥਿਅਸ੍ਸਰਥਪਤ੍ਤੀਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ ਏਤਿਸ੍ਸਾਤਿ ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਨੀ, ਤਂ ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਨਿਂ। ‘‘ਦ੍વਾਦਸਪੁਰਿਸੋ ਹਤ੍ਥੀ, ਤਿਪੁਰਿਸੋ ਅਸ੍ਸੋ, ਚਤੁਪੁਰਿਸੋ ਰਥੋ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪੁਰਿਸਾ ਸਰਹਤ੍ਥਾ ਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ॰ ੩੧੪) ਅਯਂ ਪਚ੍ਛਿਮਕੋਟਿਯਾ ਚਤੁਰਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਸੇਨਾ ਨਾਮ, ਈਦਿਸਂ ਸੇਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਂ ਪਨ વਿਜਹਿਤ੍વਾਤਿ ਕੇਨਚਿ ਅਨ੍ਤਰਿਤਾ વਾ ਨਿਨ੍ਨਂ ਓਰੁਲ਼੍ਹਾ વਾ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਇਧ ਠਤ੍વਾਨ ਸਕ੍ਕਾ ਦਟ੍ਠੁਨ੍ਤਿ ਤਂ ਦਸ੍ਸਨੂਪਚਾਰਂ વਿਜਹਿਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਂ ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ।
Caturaṅgininti hatthiassarathapattīti cattāri aṅgāni etissāti caturaṅginī, taṃ caturaṅginiṃ. ‘‘Dvādasapuriso hatthī, tipuriso asso, catupuriso ratho, cattāro purisā sarahatthā pattī’’ti (pāci. 314) ayaṃ pacchimakoṭiyā caturaṅgasamannāgatā senā nāma, īdisaṃ senanti attho. Taṃ pana vijahitvāti kenaci antaritā vā ninnaṃ oruḷhā vā na dissati, idha ṭhatvāna sakkā daṭṭhunti taṃ dassanūpacāraṃ vijahitvā aññaṃ ṭhānaṃ gantvā.
ਸੇਨਾਦਸ੍ਸਨવਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਸੇਨਂ ਦਸ੍ਸਨਾਯ ਗਮਨવਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ। ਅਯਮੇવ વਾ ਪਾਠੋ। ਹਤ੍ਥਿਆਦੀਸੁ ਏਕਮੇਕਨ੍ਤਿ ਹਤ੍ਥਿਆਦੀਸੁ ਚਤੂਸੁ ਅਙ੍ਗੇਸੁ ਏਕਮੇਕਂ, ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਏਕਪੁਰਿਸਾਰੁਲ਼੍ਹਹਤ੍ਥਿਮ੍ਪਿ ਏਕਮ੍ਪਿ ਸਰਹਤ੍ਥਂ ਪੁਰਿਸਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਨੁਯ੍ਯੁਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਉਯ੍ਯਾਨਂ વਾ ਨਦਿਂ વਾ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਏવਂ ਅਨੁਯ੍ਯੁਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ। ਤਥਾਰੂਪਪ੍ਪਚ੍ਚਯੇਤਿ ‘‘ਮਾਤੁਲੋ ਸੇਨਾਯ ਗਿਲਾਨੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿਕੇ (ਪਾਚਿ॰ ੩੧੨) ਅਨੁਰੂਪਕਾਰਣੇ ਸਤਿ। ਆਪਦਾਸੂਤਿ ਜੀવਿਤਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਰਾਯੇਸੁ ‘‘ਏਤ੍ਥ ਗਤੋ ਮੁਚ੍ਚਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਗਚ੍ਛਤੋ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ।
Senādassanavatthusminti senaṃ dassanāya gamanavatthusmiṃ. Ayameva vā pāṭho. Hatthiādīsu ekamekanti hatthiādīsu catūsu aṅgesu ekamekaṃ, antamaso ekapurisāruḷhahatthimpi ekampi sarahatthaṃ purisanti attho. Anuyyuttā nāma rājā uyyānaṃ vā nadiṃ vā gacchati, evaṃ anuyyuttā hoti. Tathārūpappaccayeti ‘‘mātulo senāya gilāno hotī’’tiādike (pāci. 312) anurūpakāraṇe sati. Āpadāsūti jīvitabrahmacariyantarāyesu ‘‘ettha gato muccissāmī’’ti gacchato anāpatti.
ਉਯ੍ਯੁਤ੍ਤਸੇਨਾਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Uyyuttasenāsikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
