| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ขุทฺทสิกฺขา-มูลสิกฺขา • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
๑๖. วจฺจปฺปสฺสาวฎฺฐานิกนิเทฺทสวณฺณนา
16. Vaccappassāvaṭṭhānikaniddesavaṇṇanā
๑๕๖. ยถาวุฑฺฒํ น กเรยฺย วจฺจนฺติ สมฺพโนฺธฯ ยถานุปุพฺพิยา ลพฺภตีติ สมฺพโนฺธฯ อิเมสุ ปน ตีสุ ฐาเนสุ โย โย ปฐมํ อาคจฺฉติ วุโฑฺฒ วา นโว วา, โส โส อาคตปฎิปาฎิยา กาตุญฺจ นหายิตุญฺจ ลพฺภตีติ อธิปฺปาโยฯ
156. Yathāvuḍḍhaṃ na kareyya vaccanti sambandho. Yathānupubbiyā labbhatīti sambandho. Imesu pana tīsu ṭhānesu yo yo paṭhamaṃ āgacchati vuḍḍho vā navo vā, so so āgatapaṭipāṭiyā kātuñca nahāyituñca labbhatīti adhippāyo.
๑๕๗. อุพฺภชิตฺวาติ (จูฬว. ๓๗๓, ๓๗๔) นิวาสนํ ทูรโตว อุกฺขิปิตฺวา โน ปวิเสยฺยฯ สหสา จ โน ปวิเสยฺยาติ สมฺพโนฺธฯ ‘‘พหิ ฐิเตน อุกฺกาสิตพฺพ’’นฺติ จ ‘‘สาธุกํ อตรมาเนน วจฺจกุฎิ ปวิสิตพฺพา’’ติ จ วุตฺตตฺตา อุกฺกาสิตฺวาว อตรมาโน ปวิเสยฺยาติ อโตฺถฯ ‘‘น อุพฺภชิตฺวา ปวิสิตพฺพา, วจฺจปาทุกาย ฐิเตน อุพฺภชิตพฺพ’’นฺติ (จูฬว. ๓๗๔) วจนโต ‘‘อุพฺภเชยฺย ปาทุกาเสฺวว สณฺฐิโต’’ติ วุตฺตํฯ
157.Ubbhajitvāti (cūḷava. 373, 374) nivāsanaṃ dūratova ukkhipitvā no paviseyya. Sahasā ca no paviseyyāti sambandho. ‘‘Bahi ṭhitena ukkāsitabba’’nti ca ‘‘sādhukaṃ ataramānena vaccakuṭi pavisitabbā’’ti ca vuttattā ukkāsitvāva ataramāno paviseyyāti attho. ‘‘Na ubbhajitvā pavisitabbā, vaccapādukāya ṭhitena ubbhajitabba’’nti (cūḷava. 374) vacanato ‘‘ubbhajeyya pādukāsveva saṇṭhito’’ti vuttaṃ.
๑๕๘. น กเรยฺย อุภยํ น กเรยฺยุภยํฯ
158. Na kareyya ubhayaṃ na kareyyubhayaṃ.
๑๕๙. กูเปติ (จูฬว. ๓๗๔) วจฺจกูเปฯ กฎฺฐนฺติ อวเลขนกฎฺฐํฯ ปสฺสาวโทณิยา เขฬํ น กาตพฺพนฺติ อโตฺถฯ นาวเลเขยฺย ผรุเสนาติ ผาลิตกเฎฺฐน วา ขเรน วา คณฺฐิเกน วา กณฺฎเกน วา สุสิเรน วา ปูตินา วา นาวเลขิตพฺพนฺติ อโตฺถฯ อุหตญฺจาปีติ คูถมกฺขิตมฺปิ โธวเย อตฺตนา วา ปเรน วา กตนฺติ อธิปฺปาโยฯ
159.Kūpeti (cūḷava. 374) vaccakūpe. Kaṭṭhanti avalekhanakaṭṭhaṃ. Passāvadoṇiyā kheḷaṃ na kātabbanti attho. Nāvalekheyya pharusenāti phālitakaṭṭhena vā kharena vā gaṇṭhikena vā kaṇṭakena vā susirena vā pūtinā vā nāvalekhitabbanti attho. Uhatañcāpīti gūthamakkhitampi dhovaye attanā vā parena vā katanti adhippāyo.
๑๖๐. อุพฺภชิตฺวา น นิกฺขเมติ เอตฺถ ‘‘วจฺจปาทุกาย ฐิเตน ปฎิจฺฉาเทตพฺพ’’นฺติ (จูฬว. ๓๗๔) หิ วุตฺตํ, ปุน ‘‘อาจมนปาทุกายํ ฐิเตน อุพฺภชิตพฺพ’’นฺติ (จูฬว. ๓๗๔) จ วุตฺตํฯ ‘‘จปุ จปู’’ติ สทฺทํ กตฺวา นาจเมยฺยาติ อโตฺถฯ วจฺจปฺปสฺสาวฎฺฐานิกวินิจฺฉโยฯ
160.Ubbhajitvā na nikkhameti ettha ‘‘vaccapādukāya ṭhitena paṭicchādetabba’’nti (cūḷava. 374) hi vuttaṃ, puna ‘‘ācamanapādukāyaṃ ṭhitena ubbhajitabba’’nti (cūḷava. 374) ca vuttaṃ. ‘‘Capu capū’’ti saddaṃ katvā nācameyyāti attho. Vaccappassāvaṭṭhānikavinicchayo.
วจฺจปฺปสฺสาวฎฺฐานิกนิเทฺทสวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Vaccappassāvaṭṭhānikaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
