Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්ගුත්තරනිකාය • Aṅguttaranikāya |
7. වච්ඡගොත්තසුත්තං
7. Vacchagottasuttaṃ
58. අථ ඛො වච්ඡගොත්තො 1 පරිබ්බාජකො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි ; උපසඞ්කමිත්වා භගවතා සද්ධිං සම්මොදි. සම්මොදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නො ඛො වච්ඡගොත්තො පරිබ්බාජකො භගවන්තං එතදවොච – ‘‘සුතං මෙතං, භො ගොතම, සමණො ගොතමො එවමාහ – ‘මය්හමෙව දානං දාතබ්බං , නාඤ්ඤෙසං දානං දාතබ්බං; මය්හමෙව සාවකානං දානං දාතබ්බං, නාඤ්ඤෙසං සාවකානං දානං දාතබ්බං; මය්හමෙව දින්නං මහප්ඵලං, නාඤ්ඤෙසං දින්නං මහප්ඵලං; මය්හමෙව සාවකානං දින්නං මහප්ඵලං, නාඤ්ඤෙසං සාවකානං දින්නං මහප්ඵල’න්ති. යෙ තෙ, භො ගොතම, එවමාහංසු ‘සමණො ගොතමො එවමාහ මය්හමෙව දානං දාතබ්බං, නාඤ්ඤෙසං දානං දාතබ්බං. මය්හමෙව සාවකානං දානං දාතබ්බං, නාඤ්ඤෙසං සාවකානං දානං දාතබ්බං. මය්හමෙව දින්නං මහප්ඵලං, නාඤ්ඤෙසං දින්නං මහප්ඵලං. මය්හමෙව සාවකානං දින්නං මහප්ඵලං, නාඤ්ඤෙසං සාවකානං දින්නං මහප්ඵල’න්ති. කච්චි තෙ භොතො ගොතමස්ස වුත්තවාදිනො ච භවන්තං ගොතමං අභූතෙන අබ්භාචික්ඛන්ති, ධම්මස්ස චානුධම්මං බ්යාකරොන්ති, න ච කොචි සහධම්මිකො වාදානුපාතො 2 ගාරය්හං ඨානං ආගච්ඡති? අනබ්භක්ඛාතුකාමා හි මයං භවන්තං ගොතම’’න්ති.
58. Atha kho vacchagotto 3 paribbājako yena bhagavā tenupasaṅkami ; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho vacchagotto paribbājako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sutaṃ metaṃ, bho gotama, samaṇo gotamo evamāha – ‘mayhameva dānaṃ dātabbaṃ , nāññesaṃ dānaṃ dātabbaṃ; mayhameva sāvakānaṃ dānaṃ dātabbaṃ, nāññesaṃ sāvakānaṃ dānaṃ dātabbaṃ; mayhameva dinnaṃ mahapphalaṃ, nāññesaṃ dinnaṃ mahapphalaṃ; mayhameva sāvakānaṃ dinnaṃ mahapphalaṃ, nāññesaṃ sāvakānaṃ dinnaṃ mahapphala’nti. Ye te, bho gotama, evamāhaṃsu ‘samaṇo gotamo evamāha mayhameva dānaṃ dātabbaṃ, nāññesaṃ dānaṃ dātabbaṃ. Mayhameva sāvakānaṃ dānaṃ dātabbaṃ, nāññesaṃ sāvakānaṃ dānaṃ dātabbaṃ. Mayhameva dinnaṃ mahapphalaṃ, nāññesaṃ dinnaṃ mahapphalaṃ. Mayhameva sāvakānaṃ dinnaṃ mahapphalaṃ, nāññesaṃ sāvakānaṃ dinnaṃ mahapphala’nti. Kacci te bhoto gotamassa vuttavādino ca bhavantaṃ gotamaṃ abhūtena abbhācikkhanti, dhammassa cānudhammaṃ byākaronti, na ca koci sahadhammiko vādānupāto 4 gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchati? Anabbhakkhātukāmā hi mayaṃ bhavantaṃ gotama’’nti.
‘‘යෙ තෙ, වච්ඡ, එවමාහංසු – ‘සමණො ගොතමො එවමාහ – මය්හමෙව දානං දාතබ්බං…පෙ.… නාඤ්ඤෙසං සාවකානං දින්නං මහප්ඵල’න්ති න මෙ තෙ වුත්තවාදිනො. අබ්භාචික්ඛන්ති ච පන මං 5 අසතා අභූතෙන. යො ඛො, වච්ඡ, පරං දානං දදන්තං වාරෙති සො තිණ්ණං අන්තරායකරො හොති, තිණ්ණං පාරිපන්ථිකො. කතමෙසං තිණ්ණං? දායකස්ස පුඤ්ඤන්තරායකරො හොති, පටිග්ගාහකානං ලාභන්තරායකරො හොති, පුබ්බෙව ඛො පනස්ස අත්තා ඛතො ච හොති උපහතො ච. යො ඛො, වච්ඡ, පරං දානං දදන්තං වාරෙති සො ඉමෙසං තිණ්ණං අන්තරායකරො හොති, තිණ්ණං පාරිපන්ථිකො.
‘‘Ye te, vaccha, evamāhaṃsu – ‘samaṇo gotamo evamāha – mayhameva dānaṃ dātabbaṃ…pe… nāññesaṃ sāvakānaṃ dinnaṃ mahapphala’nti na me te vuttavādino. Abbhācikkhanti ca pana maṃ 6 asatā abhūtena. Yo kho, vaccha, paraṃ dānaṃ dadantaṃ vāreti so tiṇṇaṃ antarāyakaro hoti, tiṇṇaṃ pāripanthiko. Katamesaṃ tiṇṇaṃ? Dāyakassa puññantarāyakaro hoti, paṭiggāhakānaṃ lābhantarāyakaro hoti, pubbeva kho panassa attā khato ca hoti upahato ca. Yo kho, vaccha, paraṃ dānaṃ dadantaṃ vāreti so imesaṃ tiṇṇaṃ antarāyakaro hoti, tiṇṇaṃ pāripanthiko.
‘‘අහං ඛො පන, වච්ඡ, එවං වදාමි – යෙ හි තෙ චන්දනිකාය වා ඔලිගල්ලෙ වා පාණා, තත්රපි යො ථාලිධොවනං 7 වා සරාවධොවනං වා ඡඩ්ඩෙති – යෙ තත්ථ පාණා තෙ තෙන යාපෙන්තූති, තතො නිදානම්පාහං, වච්ඡ, පුඤ්ඤස්ස ආගමං වදාමි. කො පන වාදො මනුස්සභූතෙ! අපි චාහං, වච්ඡ, සීලවතො දින්නං මහප්ඵලං වදාමි, නො තථා දුස්සීලස්ස, සො ච හොති පඤ්චඞ්ගවිප්පහීනො පඤ්චඞ්ගසමන්නාගතො.
‘‘Ahaṃ kho pana, vaccha, evaṃ vadāmi – ye hi te candanikāya vā oligalle vā pāṇā, tatrapi yo thālidhovanaṃ 8 vā sarāvadhovanaṃ vā chaḍḍeti – ye tattha pāṇā te tena yāpentūti, tato nidānampāhaṃ, vaccha, puññassa āgamaṃ vadāmi. Ko pana vādo manussabhūte! Api cāhaṃ, vaccha, sīlavato dinnaṃ mahapphalaṃ vadāmi, no tathā dussīlassa, so ca hoti pañcaṅgavippahīno pañcaṅgasamannāgato.
‘‘කතමානි පඤ්චඞ්ගානි පහීනානි හොන්ති? කාමච්ඡන්දො පහීනො හොති, බ්යාපාදො පහීනො හොති , ථිනමිද්ධං පහීනං හොති, උද්ධච්චකුක්කුච්චං පහීනං හොති, විචිකිච්ඡා පහීනා හොති. ඉමානි පඤ්චඞ්ගානි විප්පහීනානි හොන්ති.
‘‘Katamāni pañcaṅgāni pahīnāni honti? Kāmacchando pahīno hoti, byāpādo pahīno hoti , thinamiddhaṃ pahīnaṃ hoti, uddhaccakukkuccaṃ pahīnaṃ hoti, vicikicchā pahīnā hoti. Imāni pañcaṅgāni vippahīnāni honti.
‘‘කතමෙහි පඤ්චහි අඞ්ගෙහි සමන්නාගතො හොති? අසෙක්ඛෙන සීලක්ඛන්ධෙන සමන්නාගතො හොති, අසෙක්ඛෙන සමාධික්ඛන්ධෙන සමන්නාගතො හොති, අසෙක්ඛෙන පඤ්ඤාක්ඛන්ධෙන සමන්නාගතො හොති, අසෙක්ඛෙන විමුත්තික්ඛන්ධෙන සමන්නාගතො හොති, අසෙක්ඛෙන විමුත්තිඤාණදස්සනක්ඛන්ධෙන සමන්නාගතො හොති; ඉමෙහි පඤ්චහි අඞ්ගෙහි සමන්නාගතො හොති. ඉති පඤ්චඞ්ගවිප්පහීනෙ පඤ්චඞ්ගසමන්නාගතෙ දින්නං මහප්ඵලන්ති වදාමී’’ති.
‘‘Katamehi pañcahi aṅgehi samannāgato hoti? Asekkhena sīlakkhandhena samannāgato hoti, asekkhena samādhikkhandhena samannāgato hoti, asekkhena paññākkhandhena samannāgato hoti, asekkhena vimuttikkhandhena samannāgato hoti, asekkhena vimuttiñāṇadassanakkhandhena samannāgato hoti; imehi pañcahi aṅgehi samannāgato hoti. Iti pañcaṅgavippahīne pañcaṅgasamannāgate dinnaṃ mahapphalanti vadāmī’’ti.
‘‘ඉති කණ්හාසු සෙතාසු, රොහිණීසු හරීසු වා;
‘‘Iti kaṇhāsu setāsu, rohiṇīsu harīsu vā;
කම්මාසාසු සරූපාසු, ගොසු පාරෙවතාසු වා.
Kammāsāsu sarūpāsu, gosu pārevatāsu vā.
‘‘යාසු කාසුචි එතාසු, දන්තො ජායති පුඞ්ගවො;
‘‘Yāsu kāsuci etāsu, danto jāyati puṅgavo;
ධොරය්හො බලසම්පන්නො, කල්යාණජවනික්කමො;
Dhorayho balasampanno, kalyāṇajavanikkamo;
තමෙව භාරෙ යුඤ්ජන්ති, නාස්ස වණ්ණං පරික්ඛරෙ.
Tameva bhāre yuñjanti, nāssa vaṇṇaṃ parikkhare.
‘‘එවමෙවං මනුස්සෙසු, යස්මිං කස්මිඤ්චි ජාතියෙ;
‘‘Evamevaṃ manussesu, yasmiṃ kasmiñci jātiye;
ඛත්තියෙ බ්රාහ්මණෙ වෙස්සෙ, සුද්දෙ චණ්ඩාලපුක්කුසෙ.
Khattiye brāhmaṇe vesse, sudde caṇḍālapukkuse.
‘‘යාසු කාසුචි එතාසු, දන්තො ජායති සුබ්බතො;
‘‘Yāsu kāsuci etāsu, danto jāyati subbato;
ධම්මට්ඨො සීලසම්පන්නො, සච්චවාදී හිරීමනො.
Dhammaṭṭho sīlasampanno, saccavādī hirīmano.
‘‘පහීනජාතිමරණො, බ්රහ්මචරියස්ස කෙවලී;
‘‘Pahīnajātimaraṇo, brahmacariyassa kevalī;
පන්නභාරො විසංයුත්තො, කතකිච්චො අනාසවො.
Pannabhāro visaṃyutto, katakicco anāsavo.
‘‘පාරගූ සබ්බධම්මානං, අනුපාදාය නිබ්බුතො;
‘‘Pāragū sabbadhammānaṃ, anupādāya nibbuto;
තස්මිංයෙව 9 විරජෙ ඛෙත්තෙ, විපුලා හොති දක්ඛිණා.
Tasmiṃyeva 10 viraje khette, vipulā hoti dakkhiṇā.
‘‘බාලා ච අවිජානන්තා, දුම්මෙධා අස්සුතාවිනො;
‘‘Bālā ca avijānantā, dummedhā assutāvino;
බහිද්ධා දෙන්ති දානානි, න හි සන්තෙ උපාසරෙ.
Bahiddhā denti dānāni, na hi sante upāsare.
‘‘යෙ ච සන්තෙ උපාසන්ති, සප්පඤ්ඤෙ ධීරසම්මතෙ;
‘‘Ye ca sante upāsanti, sappaññe dhīrasammate;
සද්ධා ච නෙසං සුගතෙ, මූලජාතා පතිට්ඨිතා.
Saddhā ca nesaṃ sugate, mūlajātā patiṭṭhitā.
‘‘දෙවලොකඤ්ච තෙ යන්ති, කුලෙ වා ඉධ ජායරෙ;
‘‘Devalokañca te yanti, kule vā idha jāyare;
අනුපුබ්බෙන නිබ්බානං, අධිගච්ඡන්ති පණ්ඩිතා’’ති. සත්තමං;
Anupubbena nibbānaṃ, adhigacchanti paṇḍitā’’ti. sattamaṃ;
Footnotes:
Related texts:
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්තපිටක (අට්ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්ගුත්තරනිකාය (අට්ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 7. වච්ඡගොත්තසුත්තවණ්ණනා • 7. Vacchagottasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්ගුත්තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 7. වච්ඡගොත්තසුත්තවණ්ණනා • 7. Vacchagottasuttavaṇṇanā