Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya |
੭. વਚ੍ਛਗੋਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤਂ
7. Vacchagottasuttaṃ
੫੮. ਅਥ ਖੋ વਚ੍ਛਗੋਤ੍ਤੋ 1 ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿ। ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ વੀਤਿਸਾਰੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ વਚ੍ਛਗੋਤ੍ਤੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਸੁਤਂ ਮੇਤਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਏવਮਾਹ – ‘ਮਯ੍ਹਮੇવ ਦਾਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬਂ , ਨਾਞ੍ਞੇਸਂ ਦਾਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬਂ; ਮਯ੍ਹਮੇવ ਸਾવਕਾਨਂ ਦਾਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਨਾਞ੍ਞੇਸਂ ਸਾવਕਾਨਂ ਦਾਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬਂ; ਮਯ੍ਹਮੇવ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ, ਨਾਞ੍ਞੇਸਂ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ; ਮਯ੍ਹਮੇવ ਸਾવਕਾਨਂ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ, ਨਾਞ੍ਞੇਸਂ ਸਾવਕਾਨਂ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲ’ਨ੍ਤਿ। ਯੇ ਤੇ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਏવਮਾਹਂਸੁ ‘ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਏવਮਾਹ ਮਯ੍ਹਮੇવ ਦਾਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਨਾਞ੍ਞੇਸਂ ਦਾਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬਂ। ਮਯ੍ਹਮੇવ ਸਾવਕਾਨਂ ਦਾਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਨਾਞ੍ਞੇਸਂ ਸਾવਕਾਨਂ ਦਾਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬਂ। ਮਯ੍ਹਮੇવ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ, ਨਾਞ੍ਞੇਸਂ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ। ਮਯ੍ਹਮੇવ ਸਾવਕਾਨਂ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ, ਨਾਞ੍ਞੇਸਂ ਸਾવਕਾਨਂ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲ’ਨ੍ਤਿ। ਕਚ੍ਚਿ ਤੇ ਭੋਤੋ ਗੋਤਮਸ੍ਸ વੁਤ੍ਤવਾਦਿਨੋ ਚ ਭવਨ੍ਤਂ ਗੋਤਮਂ ਅਭੂਤੇਨ ਅਬ੍ਭਾਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਚਾਨੁਧਮ੍ਮਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਚ ਕੋਚਿ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕੋ વਾਦਾਨੁਪਾਤੋ 2 ਗਾਰਯ੍ਹਂ ਠਾਨਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ? ਅਨਬ੍ਭਕ੍ਖਾਤੁਕਾਮਾ ਹਿ ਮਯਂ ਭવਨ੍ਤਂ ਗੋਤਮ’’ਨ੍ਤਿ।
58. Atha kho vacchagotto 3 paribbājako yena bhagavā tenupasaṅkami ; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho vacchagotto paribbājako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sutaṃ metaṃ, bho gotama, samaṇo gotamo evamāha – ‘mayhameva dānaṃ dātabbaṃ , nāññesaṃ dānaṃ dātabbaṃ; mayhameva sāvakānaṃ dānaṃ dātabbaṃ, nāññesaṃ sāvakānaṃ dānaṃ dātabbaṃ; mayhameva dinnaṃ mahapphalaṃ, nāññesaṃ dinnaṃ mahapphalaṃ; mayhameva sāvakānaṃ dinnaṃ mahapphalaṃ, nāññesaṃ sāvakānaṃ dinnaṃ mahapphala’nti. Ye te, bho gotama, evamāhaṃsu ‘samaṇo gotamo evamāha mayhameva dānaṃ dātabbaṃ, nāññesaṃ dānaṃ dātabbaṃ. Mayhameva sāvakānaṃ dānaṃ dātabbaṃ, nāññesaṃ sāvakānaṃ dānaṃ dātabbaṃ. Mayhameva dinnaṃ mahapphalaṃ, nāññesaṃ dinnaṃ mahapphalaṃ. Mayhameva sāvakānaṃ dinnaṃ mahapphalaṃ, nāññesaṃ sāvakānaṃ dinnaṃ mahapphala’nti. Kacci te bhoto gotamassa vuttavādino ca bhavantaṃ gotamaṃ abhūtena abbhācikkhanti, dhammassa cānudhammaṃ byākaronti, na ca koci sahadhammiko vādānupāto 4 gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchati? Anabbhakkhātukāmā hi mayaṃ bhavantaṃ gotama’’nti.
‘‘ਯੇ ਤੇ, વਚ੍ਛ, ਏવਮਾਹਂਸੁ – ‘ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਏવਮਾਹ – ਮਯ੍ਹਮੇવ ਦਾਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬਂ…ਪੇ॰… ਨਾਞ੍ਞੇਸਂ ਸਾવਕਾਨਂ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲ’ਨ੍ਤਿ ਨ ਮੇ ਤੇ વੁਤ੍ਤવਾਦਿਨੋ। ਅਬ੍ਭਾਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਚ ਪਨ ਮਂ 5 ਅਸਤਾ ਅਭੂਤੇਨ। ਯੋ ਖੋ, વਚ੍ਛ, ਪਰਂ ਦਾਨਂ ਦਦਨ੍ਤਂ વਾਰੇਤਿ ਸੋ ਤਿਣ੍ਣਂ ਅਨ੍ਤਰਾਯਕਰੋ ਹੋਤਿ, ਤਿਣ੍ਣਂ ਪਾਰਿਪਨ੍ਥਿਕੋ। ਕਤਮੇਸਂ ਤਿਣ੍ਣਂ? ਦਾਯਕਸ੍ਸ ਪੁਞ੍ਞਨ੍ਤਰਾਯਕਰੋ ਹੋਤਿ, ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਾਨਂ ਲਾਭਨ੍ਤਰਾਯਕਰੋ ਹੋਤਿ, ਪੁਬ੍ਬੇવ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਾ ਖਤੋ ਚ ਹੋਤਿ ਉਪਹਤੋ ਚ। ਯੋ ਖੋ, વਚ੍ਛ, ਪਰਂ ਦਾਨਂ ਦਦਨ੍ਤਂ વਾਰੇਤਿ ਸੋ ਇਮੇਸਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਅਨ੍ਤਰਾਯਕਰੋ ਹੋਤਿ, ਤਿਣ੍ਣਂ ਪਾਰਿਪਨ੍ਥਿਕੋ।
‘‘Ye te, vaccha, evamāhaṃsu – ‘samaṇo gotamo evamāha – mayhameva dānaṃ dātabbaṃ…pe… nāññesaṃ sāvakānaṃ dinnaṃ mahapphala’nti na me te vuttavādino. Abbhācikkhanti ca pana maṃ 6 asatā abhūtena. Yo kho, vaccha, paraṃ dānaṃ dadantaṃ vāreti so tiṇṇaṃ antarāyakaro hoti, tiṇṇaṃ pāripanthiko. Katamesaṃ tiṇṇaṃ? Dāyakassa puññantarāyakaro hoti, paṭiggāhakānaṃ lābhantarāyakaro hoti, pubbeva kho panassa attā khato ca hoti upahato ca. Yo kho, vaccha, paraṃ dānaṃ dadantaṃ vāreti so imesaṃ tiṇṇaṃ antarāyakaro hoti, tiṇṇaṃ pāripanthiko.
‘‘ਅਹਂ ਖੋ ਪਨ, વਚ੍ਛ, ਏવਂ વਦਾਮਿ – ਯੇ ਹਿ ਤੇ ਚਨ੍ਦਨਿਕਾਯ વਾ ਓਲਿਗਲ੍ਲੇ વਾ ਪਾਣਾ, ਤਤ੍ਰਪਿ ਯੋ ਥਾਲਿਧੋવਨਂ 7 વਾ ਸਰਾવਧੋવਨਂ વਾ ਛਡ੍ਡੇਤਿ – ਯੇ ਤਤ੍ਥ ਪਾਣਾ ਤੇ ਤੇਨ ਯਾਪੇਨ੍ਤੂਤਿ, ਤਤੋ ਨਿਦਾਨਮ੍ਪਾਹਂ, વਚ੍ਛ, ਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸ ਆਗਮਂ વਦਾਮਿ। ਕੋ ਪਨ વਾਦੋ ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤੇ! ਅਪਿ ਚਾਹਂ, વਚ੍ਛ, ਸੀਲવਤੋ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ વਦਾਮਿ, ਨੋ ਤਥਾ ਦੁਸ੍ਸੀਲਸ੍ਸ, ਸੋ ਚ ਹੋਤਿ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗવਿਪ੍ਪਹੀਨੋ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ।
‘‘Ahaṃ kho pana, vaccha, evaṃ vadāmi – ye hi te candanikāya vā oligalle vā pāṇā, tatrapi yo thālidhovanaṃ 8 vā sarāvadhovanaṃ vā chaḍḍeti – ye tattha pāṇā te tena yāpentūti, tato nidānampāhaṃ, vaccha, puññassa āgamaṃ vadāmi. Ko pana vādo manussabhūte! Api cāhaṃ, vaccha, sīlavato dinnaṃ mahapphalaṃ vadāmi, no tathā dussīlassa, so ca hoti pañcaṅgavippahīno pañcaṅgasamannāgato.
‘‘ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਾਨਿ ਪਹੀਨਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ? ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਪਹੀਨੋ ਹੋਤਿ, ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਪਹੀਨੋ ਹੋਤਿ , ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਪਹੀਨਂ ਹੋਤਿ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਪਹੀਨਂ ਹੋਤਿ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਪਹੀਨਾ ਹੋਤਿ। ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਾਨਿ વਿਪ੍ਪਹੀਨਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ।
‘‘Katamāni pañcaṅgāni pahīnāni honti? Kāmacchando pahīno hoti, byāpādo pahīno hoti , thinamiddhaṃ pahīnaṃ hoti, uddhaccakukkuccaṃ pahīnaṃ hoti, vicikicchā pahīnā hoti. Imāni pañcaṅgāni vippahīnāni honti.
‘‘ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤਿ? ਅਸੇਕ੍ਖੇਨ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤਿ, ਅਸੇਕ੍ਖੇਨ ਸਮਾਧਿਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤਿ, ਅਸੇਕ੍ਖੇਨ ਪਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤਿ, ਅਸੇਕ੍ਖੇਨ વਿਮੁਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤਿ, ਅਸੇਕ੍ਖੇਨ વਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤਿ; ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤਿ। ਇਤਿ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗવਿਪ੍ਪਹੀਨੇ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਨ੍ਤਿ વਦਾਮੀ’’ਤਿ।
‘‘Katamehi pañcahi aṅgehi samannāgato hoti? Asekkhena sīlakkhandhena samannāgato hoti, asekkhena samādhikkhandhena samannāgato hoti, asekkhena paññākkhandhena samannāgato hoti, asekkhena vimuttikkhandhena samannāgato hoti, asekkhena vimuttiñāṇadassanakkhandhena samannāgato hoti; imehi pañcahi aṅgehi samannāgato hoti. Iti pañcaṅgavippahīne pañcaṅgasamannāgate dinnaṃ mahapphalanti vadāmī’’ti.
‘‘ਇਤਿ ਕਣ੍ਹਾਸੁ ਸੇਤਾਸੁ, ਰੋਹਿਣੀਸੁ ਹਰੀਸੁ વਾ।
‘‘Iti kaṇhāsu setāsu, rohiṇīsu harīsu vā;
ਕਮ੍ਮਾਸਾਸੁ ਸਰੂਪਾਸੁ, ਗੋਸੁ ਪਾਰੇવਤਾਸੁ વਾ॥
Kammāsāsu sarūpāsu, gosu pārevatāsu vā.
‘‘ਯਾਸੁ ਕਾਸੁਚਿ ਏਤਾਸੁ, ਦਨ੍ਤੋ ਜਾਯਤਿ ਪੁਙ੍ਗવੋ।
‘‘Yāsu kāsuci etāsu, danto jāyati puṅgavo;
ਧੋਰਯ੍ਹੋ ਬਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਕਲ੍ਯਾਣਜવਨਿਕ੍ਕਮੋ।
Dhorayho balasampanno, kalyāṇajavanikkamo;
ਤਮੇવ ਭਾਰੇ ਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨਾਸ੍ਸ વਣ੍ਣਂ ਪਰਿਕ੍ਖਰੇ॥
Tameva bhāre yuñjanti, nāssa vaṇṇaṃ parikkhare.
‘‘ਏવਮੇવਂ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ ਜਾਤਿਯੇ।
‘‘Evamevaṃ manussesu, yasmiṃ kasmiñci jātiye;
ਖਤ੍ਤਿਯੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ વੇਸ੍ਸੇ, ਸੁਦ੍ਦੇ ਚਣ੍ਡਾਲਪੁਕ੍ਕੁਸੇ॥
Khattiye brāhmaṇe vesse, sudde caṇḍālapukkuse.
‘‘ਯਾਸੁ ਕਾਸੁਚਿ ਏਤਾਸੁ, ਦਨ੍ਤੋ ਜਾਯਤਿ ਸੁਬ੍ਬਤੋ।
‘‘Yāsu kāsuci etāsu, danto jāyati subbato;
ਧਮ੍ਮਟ੍ਠੋ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਸਚ੍ਚવਾਦੀ ਹਿਰੀਮਨੋ॥
Dhammaṭṭho sīlasampanno, saccavādī hirīmano.
‘‘ਪਹੀਨਜਾਤਿਮਰਣੋ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਸ੍ਸ ਕੇવਲੀ।
‘‘Pahīnajātimaraṇo, brahmacariyassa kevalī;
ਪਨ੍ਨਭਾਰੋ વਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ, ਕਤਕਿਚ੍ਚੋ ਅਨਾਸવੋ॥
Pannabhāro visaṃyutto, katakicco anāsavo.
‘‘ਪਾਰਗੂ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ, ਅਨੁਪਾਦਾਯ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ।
‘‘Pāragū sabbadhammānaṃ, anupādāya nibbuto;
‘‘ਬਾਲਾ ਚ ਅવਿਜਾਨਨ੍ਤਾ, ਦੁਮ੍ਮੇਧਾ ਅਸ੍ਸੁਤਾવਿਨੋ।
‘‘Bālā ca avijānantā, dummedhā assutāvino;
ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਦੇਨ੍ਤਿ ਦਾਨਾਨਿ, ਨ ਹਿ ਸਨ੍ਤੇ ਉਪਾਸਰੇ॥
Bahiddhā denti dānāni, na hi sante upāsare.
‘‘ਯੇ ਚ ਸਨ੍ਤੇ ਉਪਾਸਨ੍ਤਿ, ਸਪ੍ਪਞ੍ਞੇ ਧੀਰਸਮ੍ਮਤੇ।
‘‘Ye ca sante upāsanti, sappaññe dhīrasammate;
ਸਦ੍ਧਾ ਚ ਨੇਸਂ ਸੁਗਤੇ, ਮੂਲਜਾਤਾ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ॥
Saddhā ca nesaṃ sugate, mūlajātā patiṭṭhitā.
‘‘ਦੇવਲੋਕਞ੍ਚ ਤੇ ਯਨ੍ਤਿ, ਕੁਲੇ વਾ ਇਧ ਜਾਯਰੇ।
‘‘Devalokañca te yanti, kule vā idha jāyare;
ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਅਧਿਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾ’’ਤਿ॥ ਸਤ੍ਤਮਂ।
Anupubbena nibbānaṃ, adhigacchanti paṇḍitā’’ti. sattamaṃ;
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੭. વਚ੍ਛਗੋਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 7. Vacchagottasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੭. વਚ੍ਛਗੋਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 7. Vacchagottasuttavaṇṇanā