Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സംയുത്തനികായ • Saṃyuttanikāya |
൮. വച്ഛഗോത്തസുത്തം
8. Vacchagottasuttaṃ
൪൧൭. അഥ ഖോ വച്ഛഗോത്തോ പരിബ്ബാജകോ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവതാ സദ്ധിം സമ്മോദി. സമ്മോദനീയം കഥം സാരണീയം വീതിസാരേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ വച്ഛഗോത്തോ പരിബ്ബാജകോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘കിം നു ഖോ, ഭോ ഗോതമ, സസ്സതോ ലോകോ’’തി? അബ്യാകതം ഖോ ഏതം, വച്ഛ, മയാ – ‘സസ്സതോ ലോകോ’തി…പേ॰…. ‘‘കിം പന, ഭോ ഗോതമ, ‘നേവ ഹോതി ന ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’’’തി? ‘‘ഏതമ്പി ഖോ, വച്ഛ, അബ്യാകതം മയാ – ‘നേവ ഹോതി ന ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’’’തി.
417. Atha kho vacchagotto paribbājako yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho vacchagotto paribbājako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kiṃ nu kho, bho gotama, sassato loko’’ti? Abyākataṃ kho etaṃ, vaccha, mayā – ‘sassato loko’ti…pe…. ‘‘Kiṃ pana, bho gotama, ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’’ti? ‘‘Etampi kho, vaccha, abyākataṃ mayā – ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’’ti.
‘‘കോ നു ഖോ, ഭോ ഗോതമ, ഹേതു, കോ പച്ചയോ, യേന അഞ്ഞതിത്ഥിയാനം പരിബ്ബാജകാനം ഏവം പുട്ഠാനം ഏവം വേയ്യാകരണം ഹോതി – ‘സസ്സതോ ലോകോ’തി വാ…പേ॰… ‘നേവ ഹോതി ന ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’തി വാ? കോ പന, ഭോ ഗോതമ, ഹേതു, കോ പച്ചയോ, യേന ഭോതോ ഗോതമസ്സ ഏവം പുട്ഠസ്സ ന ഏവം വേയ്യാകരണം ഹോതി – ‘സസ്സതോ ലോകോ’തിപി…പേ॰… ‘നേവ ഹോതി ന ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’തിപീ’’തി?
‘‘Ko nu kho, bho gotama, hetu, ko paccayo, yena aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ evaṃ puṭṭhānaṃ evaṃ veyyākaraṇaṃ hoti – ‘sassato loko’ti vā…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā? Ko pana, bho gotama, hetu, ko paccayo, yena bhoto gotamassa evaṃ puṭṭhassa na evaṃ veyyākaraṇaṃ hoti – ‘sassato loko’tipi…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipī’’ti?
‘‘അഞ്ഞതിത്ഥിയാ ഖോ, വച്ഛ, പരിബ്ബാജകാ രൂപം അത്തതോ സമനുപസ്സന്തി, രൂപവന്തം വാ അത്താനം, അത്തനി വാ രൂപം, രൂപസ്മിം വാ അത്താനം . വേദനം അത്തതോ സമനുപസ്സന്തി…പേ॰… സഞ്ഞം…പേ॰… സങ്ഖാരേ…പേ॰… വിഞ്ഞാണം അത്തതോ സമനുപസ്സന്തി, വിഞ്ഞാണവന്തം വാ അത്താനം, അത്തനി വാ വിഞ്ഞാണം, വിഞ്ഞാണസ്മിം വാ അത്താനം. തസ്മാ അഞ്ഞതിത്ഥിയാനം പരിബ്ബാജകാനം ഏവം പുട്ഠാനം ഏവം വേയ്യാകരണം ഹോതി – ‘സസ്സതോ ലോകോ’തി വാ…പേ॰… ‘നേവ ഹോതി ന ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’തി വാ. തഥാഗതോ ച ഖോ, വച്ഛ, അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ ന രൂപം അത്തതോ സമനുപസ്സതി, ന രൂപവന്തം വാ അത്താനം, ന അത്തനി വാ രൂപം, ന രൂപസ്മിം വാ അത്താനം. ന വേദനം അത്തതോ സമനുപസ്സതി…പേ॰… ന സഞ്ഞം…പേ॰… ന സങ്ഖാരേ…പേ॰… ന വിഞ്ഞാണം അത്തതോ സമനുപസ്സതി, ന വിഞ്ഞാണവന്തം വാ അത്താനം, ന അത്തനി വാ വിഞ്ഞാണം, ന വിഞ്ഞാണസ്മിം വാ അത്താനം. തസ്മാ തഥാഗതസ്സ ഏവം പുട്ഠസ്സ ന ഏവം വേയ്യാകരണം ഹോതി – ‘സസ്സതോ ലോകോ’തിപി…പേ॰… ‘നേവ ഹോതി ന ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’തിപീ’’തി.
‘‘Aññatitthiyā kho, vaccha, paribbājakā rūpaṃ attato samanupassanti, rūpavantaṃ vā attānaṃ, attani vā rūpaṃ, rūpasmiṃ vā attānaṃ . Vedanaṃ attato samanupassanti…pe… saññaṃ…pe… saṅkhāre…pe… viññāṇaṃ attato samanupassanti, viññāṇavantaṃ vā attānaṃ, attani vā viññāṇaṃ, viññāṇasmiṃ vā attānaṃ. Tasmā aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ evaṃ puṭṭhānaṃ evaṃ veyyākaraṇaṃ hoti – ‘sassato loko’ti vā…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā. Tathāgato ca kho, vaccha, arahaṃ sammāsambuddho na rūpaṃ attato samanupassati, na rūpavantaṃ vā attānaṃ, na attani vā rūpaṃ, na rūpasmiṃ vā attānaṃ. Na vedanaṃ attato samanupassati…pe… na saññaṃ…pe… na saṅkhāre…pe… na viññāṇaṃ attato samanupassati, na viññāṇavantaṃ vā attānaṃ, na attani vā viññāṇaṃ, na viññāṇasmiṃ vā attānaṃ. Tasmā tathāgatassa evaṃ puṭṭhassa na evaṃ veyyākaraṇaṃ hoti – ‘sassato loko’tipi…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipī’’ti.
അഥ ഖോ വച്ഛഗോത്തോ പരിബ്ബാജകോ ഉട്ഠായാസനാ യേനായസ്മാ മഹാമോഗ്ഗല്ലാനോ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ആയസ്മതാ മഹാമോഗ്ഗല്ലാനേന സദ്ധിം സമ്മോദി. സമ്മോദനീയം കഥം സാരണീയം വീതിസാരേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ വച്ഛഗോത്തോ പരിബ്ബാജകോ ആയസ്മന്തം മഹാമോഗ്ഗല്ലാനം ഏതദവോച – ‘‘കിം നു ഖോ, ഭോ മോഗ്ഗല്ലാന, സസ്സതോ ലോകോ’’തി? അബ്യാകതം ഖോ ഏതം, വച്ഛ, ഭഗവതാ – ‘സസ്സതോ ലോകോ’തി…പേ॰…. ‘‘കിം പന, ഭോ മോഗ്ഗല്ലാന, ‘നേവ ഹോതി ന ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’’’തി? ‘‘ഏതമ്പി ഖോ, വച്ഛ, അബ്യാകതം ഭഗവതാ – ‘നേവ ഹോതി ന ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’’’തി.
Atha kho vacchagotto paribbājako uṭṭhāyāsanā yenāyasmā mahāmoggallāno tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā mahāmoggallānena saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho vacchagotto paribbājako āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ etadavoca – ‘‘kiṃ nu kho, bho moggallāna, sassato loko’’ti? Abyākataṃ kho etaṃ, vaccha, bhagavatā – ‘sassato loko’ti…pe…. ‘‘Kiṃ pana, bho moggallāna, ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’’ti? ‘‘Etampi kho, vaccha, abyākataṃ bhagavatā – ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’’ti.
‘‘കോ നു ഖോ, ഭോ മോഗ്ഗല്ലാന, ഹേതു, കോ പച്ചയോ, യേന അഞ്ഞതിത്ഥിയാനം പരിബ്ബാജകാനം ഏവം പുട്ഠാനം ഏവം വേയ്യാകരണം ഹോതി – ‘സസ്സതോ ലോകോ’തി വാ…പേ॰… ‘നേവ ഹോതി ന ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’തി വാ? കോ പന, ഭോ മോഗ്ഗല്ലാന, ഹേതു, കോ പച്ചയോ യേന സമണസ്സ ഗോതമസ്സ ഏവം പുട്ഠസ്സ ന ഏവം വേയ്യാകരണം ഹോതി – ‘സസ്സതോ ലോകോ’തിപി…പേ॰… ‘നേവ ഹോതി ന ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’തിപീ’’തി?
‘‘Ko nu kho, bho moggallāna, hetu, ko paccayo, yena aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ evaṃ puṭṭhānaṃ evaṃ veyyākaraṇaṃ hoti – ‘sassato loko’ti vā…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā? Ko pana, bho moggallāna, hetu, ko paccayo yena samaṇassa gotamassa evaṃ puṭṭhassa na evaṃ veyyākaraṇaṃ hoti – ‘sassato loko’tipi…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipī’’ti?
‘‘അഞ്ഞതിത്ഥിയാ ഖോ, വച്ഛ, പരിബ്ബാജകാ രൂപം അത്തതോ സമനുപസ്സന്തി, രൂപവന്തം വാ അത്താനം, അത്തനി വാ രൂപം, രൂപസ്മിം വാ അത്താനം. വേദനം അത്തതോ സമനുപസ്സന്തി…പേ॰… സഞ്ഞം…പേ॰… സങ്ഖാരേ…പേ॰… വിഞ്ഞാണം അത്തതോ സമനുപസ്സന്തി, വിഞ്ഞാണവന്തം വാ അത്താനം, അത്തനി വാ വിഞ്ഞാണം, വിഞ്ഞാണസ്മിം വാ അത്താനം. തസ്മാ അഞ്ഞതിത്ഥിയാനം പരിബ്ബാജകാനം ഏവം പുട്ഠാനം ഏവം വേയ്യാകരണം ഹോതി – ‘സസ്സതോ ലോകോ’തി വാ…പേ॰… ‘നേവ ഹോതി ന ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’തി വാ. തഥാഗതോ ച ഖോ, വച്ഛ, അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ ന രൂപം അത്തതോ സമനുപസ്സതി, ന രൂപവന്തം വാ അത്താനം, ന അത്തനി വാ രൂപം, ന രൂപസ്മിം വാ അത്താനം. ന വേദനം അത്തതോ സമനുപസ്സതി…പേ॰… ന സഞ്ഞം…പേ॰… ന സങ്ഖാരേ…പേ॰… ന വിഞ്ഞാണം അത്തതോ സമനുപസ്സതി, ന വിഞ്ഞാണവന്തം വാ അത്താനം, ന അത്തനി വാ വിഞ്ഞാണം, ന വിഞ്ഞാണസ്മിം വാ അത്താനം. തസ്മാ തഥാഗതസ്സ ഏവം പുട്ഠസ്സ ന ഏവം വേയ്യാകരണം ഹോതി – ‘സസ്സതോ ലോകോ’തിപി, ‘അസസ്സതോ ലോകോ’തിപി, ‘അന്തവാ ലോകോ’തിപി, ‘അനന്തവാ ലോകോ’തിപി, ‘തം ജീവം തം സരീര’ന്തിപി, ‘അഞ്ഞം ജീവം അഞ്ഞം സരീര’ന്തിപി, ‘ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’തിപി, ‘ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’തിപി, ‘ഹോതി ച ന ച ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’തിപി, ‘നേവ ഹോതി ന ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’തിപീ’’തി.
‘‘Aññatitthiyā kho, vaccha, paribbājakā rūpaṃ attato samanupassanti, rūpavantaṃ vā attānaṃ, attani vā rūpaṃ, rūpasmiṃ vā attānaṃ. Vedanaṃ attato samanupassanti…pe… saññaṃ…pe… saṅkhāre…pe… viññāṇaṃ attato samanupassanti, viññāṇavantaṃ vā attānaṃ, attani vā viññāṇaṃ, viññāṇasmiṃ vā attānaṃ. Tasmā aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ evaṃ puṭṭhānaṃ evaṃ veyyākaraṇaṃ hoti – ‘sassato loko’ti vā…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā. Tathāgato ca kho, vaccha, arahaṃ sammāsambuddho na rūpaṃ attato samanupassati, na rūpavantaṃ vā attānaṃ, na attani vā rūpaṃ, na rūpasmiṃ vā attānaṃ. Na vedanaṃ attato samanupassati…pe… na saññaṃ…pe… na saṅkhāre…pe… na viññāṇaṃ attato samanupassati, na viññāṇavantaṃ vā attānaṃ, na attani vā viññāṇaṃ, na viññāṇasmiṃ vā attānaṃ. Tasmā tathāgatassa evaṃ puṭṭhassa na evaṃ veyyākaraṇaṃ hoti – ‘sassato loko’tipi, ‘asassato loko’tipi, ‘antavā loko’tipi, ‘anantavā loko’tipi, ‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’ntipi, ‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’ntipi, ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipi, ‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipi, ‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipi, ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipī’’ti.
‘‘അച്ഛരിയം, ഭോ മോഗ്ഗല്ലാന, അബ്ഭുതം, ഭോ മോഗ്ഗല്ലാന! യത്ര ഹി നാമ സത്ഥു ച സാവകസ്സ ച അത്ഥേന അത്ഥോ ബ്യഞ്ജനേന ബ്യഞ്ജനം സംസന്ദിസ്സതി, സമേസ്സതി, ന വിരോധയിസ്സതി, യദിദം അഗ്ഗപദസ്മിം. ഇദാനാഹം, ഭോ മോഗ്ഗല്ലാന, സമണം ഗോതമം ഉപസങ്കമിത്വാ ഏതമത്ഥം അപുച്ഛിം. സമണോപി മേ ഗോതമോ ഏതേഹി പദേഹി ഏതേഹി ബ്യഞ്ജനേഹി ഏതമത്ഥം ബ്യാകാസി, സേയ്യഥാപി ഭവം മോഗ്ഗല്ലാനോ. അച്ഛരിയം, ഭോ മോഗ്ഗല്ലാന, അബ്ഭുതം, ഭോ മോഗ്ഗല്ലാന! യത്ര ഹി നാമ സത്ഥു ച സാവകസ്സ ച അത്ഥേന അത്ഥോ ബ്യഞ്ജനേന ബ്യഞ്ജനം സംസന്ദിസ്സതി സമേസ്സതി ന വിരോധയിസ്സതി, യദിദം അഗ്ഗപദസ്മി’’ന്തി. അട്ഠമം.
‘‘Acchariyaṃ, bho moggallāna, abbhutaṃ, bho moggallāna! Yatra hi nāma satthu ca sāvakassa ca atthena attho byañjanena byañjanaṃ saṃsandissati, samessati, na virodhayissati, yadidaṃ aggapadasmiṃ. Idānāhaṃ, bho moggallāna, samaṇaṃ gotamaṃ upasaṅkamitvā etamatthaṃ apucchiṃ. Samaṇopi me gotamo etehi padehi etehi byañjanehi etamatthaṃ byākāsi, seyyathāpi bhavaṃ moggallāno. Acchariyaṃ, bho moggallāna, abbhutaṃ, bho moggallāna! Yatra hi nāma satthu ca sāvakassa ca atthena attho byañjanena byañjanaṃ saṃsandissati samessati na virodhayissati, yadidaṃ aggapadasmi’’nti. Aṭṭhamaṃ.
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / സംയുത്തനികായ (അട്ഠകഥാ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ൩-൮. പഠമസാരിപുത്തകോട്ഠികസുത്താദിവണ്ണനാ • 3-8. Paṭhamasāriputtakoṭṭhikasuttādivaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / സംയുത്തനികായ (ടീകാ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ൩-൮. പഠമസാരിപുത്തകോട്ഠികസുത്താദിവണ്ണനാ • 3-8. Paṭhamasāriputtakoṭṭhikasuttādivaṇṇanā