Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਥੇਰਗਾਥਾ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ੨. વਚ੍ਛਗੋਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ

    2. Vacchagottattheragāthāvaṇṇanā

    ਤੇવਿਜ੍ਜੋਹਂ ਮਹਾਝਾਯੀਤਿ ਆਯਸ੍ਮਤੋ વਚ੍ਛਗੋਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ। ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭવੇ વਿવਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਕੁਸਲਬੀਜਂ ਰੋਪੇਨ੍ਤੋ વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਕਾਲੇ ਬਨ੍ਧੁਮਤੀਨਗਰੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ વਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਏਕਦਿવਸਂ ਰਞ੍ਞਾ ਨਾਗਰੇਹਿ ਚ ਸਦ੍ਧਿਂ ਬੁਦ੍ਧਪੂਜਂ ਕਤ੍વਾ ਤਤੋ ਪਰਂ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਰਾਜਗਹੇ વਿਭવਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸ વਚ੍ਛਗੋਤ੍ਤਤਾਯ વਚ੍ਛਗੋਤ੍ਤੋਤ੍વੇવ ਸਮਞ੍ਞਾ ਅਹੋਸਿ। ਸੋ વਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣવਿਜ੍ਜਾਸੁ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਂ ਗਤੋ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਗવੇਸਨ੍ਤੋ ਤਤ੍ਥ ਸਾਰਂ ਅਦਿਸ੍વਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ વਿਚਰਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਤਸ੍ਮਿਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤੇ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇવ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ ਅਹੋਸਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ॰ ਥੇਰ ੧.੧੬.੧੫-੨੦) –

    Tevijjohaṃmahājhāyīti āyasmato vacchagottattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalabījaṃ ropento vipassissa bhagavato kāle bandhumatīnagare kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto ekadivasaṃ raññā nāgarehi ca saddhiṃ buddhapūjaṃ katvā tato paraṃ devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde rājagahe vibhavasampannassa brāhmaṇassa putto hutvā nibbatti, tassa vacchagottatāya vacchagottotveva samaññā ahosi. So viññutaṃ patvā brāhmaṇavijjāsu nipphattiṃ gato vimuttiṃ gavesanto tattha sāraṃ adisvā paribbājakapabbajjaṃ pabbajitvā vicaranto satthāraṃ upasaṅkamitvā pañhaṃ pucchitvā tasmiṃ vissajjite pasannamānaso satthu santike pabbajitvā vipassanāya kammaṃ karonto nacirasseva chaḷabhiñño ahosi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.16.15-20) –

    ‘‘ਉਦੇਨ੍ਤਂ ਸਤਰਂਸਿਂવ, ਪੀਤਰਂਸਿਂવ ਭਾਣੁਮਂ।

    ‘‘Udentaṃ sataraṃsiṃva, pītaraṃsiṃva bhāṇumaṃ;

    ਪਨ੍ਨਰਸੇ ਯਥਾ ਚਨ੍ਦਂ, ਨਿਯ੍ਯਨ੍ਤਂ ਲੋਕਨਾਯਕਂ॥

    Pannarase yathā candaṃ, niyyantaṃ lokanāyakaṃ.

    ‘‘ਅਟ੍ਠਸਟ੍ਠਿਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਖੀਣਾਸવਾ ਅਹੁਂ।

    ‘‘Aṭṭhasaṭṭhisahassāni, sabbe khīṇāsavā ahuṃ;

    ਪਰਿવਾਰਿਂਸੁ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਦ੍વਿਪਦਿਨ੍ਦਂ ਨਰਾਸਭਂ॥

    Parivāriṃsu sambuddhaṃ, dvipadindaṃ narāsabhaṃ.

    ‘‘ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤ੍વਾਨ ਤਂ વੀਥਿਂ, ਨਿਯ੍ਯਨ੍ਤੇ ਲੋਕਨਾਯਕੇ।

    ‘‘Sammajjitvāna taṃ vīthiṃ, niyyante lokanāyake;

    ਉਸ੍ਸਾਪੇਸਿਂ ਧਜਂ ਤਤ੍ਥ, વਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੇਨ ਚੇਤਸਾ॥

    Ussāpesiṃ dhajaṃ tattha, vippasannena cetasā.

    ‘‘ਏਕਨવੁਤਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਯਂ ਧਜਂ ਅਭਿਰੋਪਯਿਂ।

    ‘‘Ekanavutito kappe, yaṃ dhajaṃ abhiropayiṃ;

    ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਧਜਦਾਨਸ੍ਸਿਦਂ ਫਲਂ॥

    Duggatiṃ nābhijānāmi, dhajadānassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ਇਤੋ ਚਤੁਤ੍ਥਕੇ ਕਪ੍ਪੇ, ਰਾਜਾਹੋਸਿਂ ਮਹਬ੍ਬਲੋ।

    ‘‘Ito catutthake kappe, rājāhosiṃ mahabbalo;

    ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਸੁਧਜੋ ਇਤਿ વਿਸ੍ਸੁਤੋ॥

    Sabbākārena sampanno, sudhajo iti vissuto.

    ‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ॰… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ॥

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ ਪਨ ਹੁਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤੋ ਉਦਾਨવਸੇਨ –

    Chaḷabhiñño pana hutvā attano paṭipattiṃ paccavekkhitvā somanassajāto udānavasena –

    ੧੧੨.

    112.

    ‘‘ਤੇવਿਜ੍ਜੋਹਂ ਮਹਾਝਾਯੀ, ਚੇਤੋਸਮਥਕੋવਿਦੋ।

    ‘‘Tevijjohaṃ mahājhāyī, cetosamathakovido;

    ਸਦਤ੍ਥੋ ਮੇ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ॥ – ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ।

    Sadattho me anuppatto, kataṃ buddhassa sāsana’’nti. – gāthaṃ abhāsi;

    ਤਤ੍ਥ ਤੇવਿਜ੍ਜੋਹਨ੍ਤਿ ਯਦਿਪਿ ਮਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਤਿਣ੍ਣਂ વੇਦਾਨਂ ਪਾਰਂ ਗਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਤੇવਿਜ੍ਜੋ’’ਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਪਨ ਸਮਞ੍ਞਾਮਤ੍ਤਂ વੇਦੇਸੁ વਿਜ੍ਜਾਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਅਭਾવਤੋ। ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਞਾਣਾਦੀਨਂ ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ વਿਜ੍ਜਾਨਂ ਅਧਿਗਤਤ੍ਤਾ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਤੇવਿਜ੍ਜੋ ਅਹਂ, ਮਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨવਸੇਸਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯਪਕ੍ਖਿਯਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸਗਣਸ੍ਸ ਝਾਪਨਤੋ, ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਮਗ੍ਗਫਲਝਾਨੇਨ ਮਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਲ਼ਾਰਸ੍ਸ ਪਣੀਤਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਝਾਯਨਤੋ ਚ ਮਹਾਝਾਯੀ। ਚੇਤੋਸਮਥਕੋવਿਦੋਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖੋਭਕਰਾਨਂ ਸਂਕਿਲੇਸਧਮ੍ਮਾਨਂ વੂਪਸਮਨੇਨ ਚੇਤਸੋ ਸਮਾਦਹਨੇ ਕੁਸਲੋ। ਏਤੇਨ ਤੇવਿਜ੍ਜਭਾવਸ੍ਸ ਕਾਰਣਮਾਹ। ਸਮਾਧਿਕੋਸਲ੍ਲਸਹਿਤੇਨ ਹਿ ਆਸવਕ੍ਖਯੇਨ ਤੇવਿਜ੍ਜਤਾ, ਨ ਕੇવਲੇਨ। ਸਦਤ੍ਥੋਤਿ ਸਕਤ੍ਥੋ ਕ-ਕਾਰਸ੍ਸਾਯਂ ਦ-ਕਾਰੋ ਕਤੋ ‘‘ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਸਦਤ੍ਥੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੯; ਅ॰ ਨਿ॰ ੩.੩੮) વਿਯ। ‘‘ਸਦਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਚ ਅਰਹਤ੍ਤਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਤਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਤਪਟਿਬਨ੍ਧਟ੍ਠੇਨ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅવਿਜਹਨਟ੍ਠੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਮਤ੍ਥਟ੍ਠੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਤ੍ਤਾ ‘‘ਸਕਤ੍ਥੋ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਸ੍વਾਯਂ ਸਦਤ੍ਥੋ ਮੇ ਮਯਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਅਧਿਗਤੋ। ਏਤੇਨ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਂ ਮਹਾਝਾਯਿਭਾવਂ ਸਿਖਾਪਤ੍ਤਂ ਕਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਸੇਸਂ વੁਤ੍ਤਨਯਮੇવ।

    Tattha tevijjohanti yadipi maṃ pubbe tiṇṇaṃ vedānaṃ pāraṃ gatattā ‘‘brāhmaṇo tevijjo’’ti sañjānanti, taṃ pana samaññāmattaṃ vedesu vijjākiccassa abhāvato. Idāni pana pubbenivāsañāṇādīnaṃ tissannaṃ vijjānaṃ adhigatattā paramatthato tevijjo ahaṃ, mahantassa anavasesassa samudayapakkhiyassa kilesagaṇassa jhāpanato, mahantena maggaphalajhānena mahantassa uḷārassa paṇītassa nibbānassa jhāyanato ca mahājhāyī. Cetosamathakovidoti cittasaṅkhobhakarānaṃ saṃkilesadhammānaṃ vūpasamanena cetaso samādahane kusalo. Etena tevijjabhāvassa kāraṇamāha. Samādhikosallasahitena hi āsavakkhayena tevijjatā, na kevalena. Sadatthoti sakattho ka-kārassāyaṃ da-kāro kato ‘‘anuppattasadattho’’tiādīsu (ma. ni. 1.9; a. ni. 3.38) viya. ‘‘Sadattho’’ti ca arahattaṃ veditabbaṃ. Tañhi attapaṭibandhaṭṭhena attānaṃ avijahanaṭṭhena attano paramatthaṭṭhena attano atthattā ‘‘sakattho’’ti vuccati. Svāyaṃ sadattho me mayā anuppatto adhigato. Etena yathāvuttaṃ mahājhāyibhāvaṃ sikhāpattaṃ katvā dasseti. Sesaṃ vuttanayameva.

    વਚ੍ਛਗੋਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।

    Vacchagottattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਥੇਰਗਾਥਾਪਾਲ਼ਿ • Theragāthāpāḷi / ੨. વਚ੍ਛਗੋਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾ • 2. Vacchagottattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact