Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഥേരഗാഥാ-അട്ഠകഥാ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ൨. വച്ഛഗോത്തത്ഥേരഗാഥാവണ്ണനാ

    2. Vacchagottattheragāthāvaṇṇanā

    തേവിജ്ജോഹം മഹാഝായീതി ആയസ്മതോ വച്ഛഗോത്തത്ഥേരസ്സ ഗാഥാ. കാ ഉപ്പത്തി? അയമ്പി പുരിമബുദ്ധേസു കതാധികാരോ തത്ഥ തത്ഥ ഭവേ വിവട്ടൂപനിസ്സയം കുസലബീജം രോപേന്തോ വിപസ്സിസ്സ ഭഗവതോ കാലേ ബന്ധുമതീനഗരേ കുലഗേഹേ നിബ്ബത്തിത്വാ വിഞ്ഞുതം പത്തോ ഏകദിവസം രഞ്ഞാ നാഗരേഹി ച സദ്ധിം ബുദ്ധപൂജം കത്വാ തതോ പരം ദേവമനുസ്സേസു സംസരന്തോ ഇമസ്മിം ബുദ്ധുപ്പാദേ രാജഗഹേ വിഭവസമ്പന്നസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ പുത്തോ ഹുത്വാ നിബ്ബത്തി, തസ്സ വച്ഛഗോത്തതായ വച്ഛഗോത്തോത്വേവ സമഞ്ഞാ അഹോസി. സോ വിഞ്ഞുതം പത്വാ ബ്രാഹ്മണവിജ്ജാസു നിപ്ഫത്തിം ഗതോ വിമുത്തിം ഗവേസന്തോ തത്ഥ സാരം അദിസ്വാ പരിബ്ബാജകപബ്ബജ്ജം പബ്ബജിത്വാ വിചരന്തോ സത്ഥാരം ഉപസങ്കമിത്വാ പഞ്ഹം പുച്ഛിത്വാ തസ്മിം വിസ്സജ്ജിതേ പസന്നമാനസോ സത്ഥു സന്തികേ പബ്ബജിത്വാ വിപസ്സനായ കമ്മം കരോന്തോ നചിരസ്സേവ ഛളഭിഞ്ഞോ അഹോസി. തേന വുത്തം അപദാനേ (അപ॰ ഥേര ൧.൧൬.൧൫-൨൦) –

    Tevijjohaṃmahājhāyīti āyasmato vacchagottattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalabījaṃ ropento vipassissa bhagavato kāle bandhumatīnagare kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto ekadivasaṃ raññā nāgarehi ca saddhiṃ buddhapūjaṃ katvā tato paraṃ devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde rājagahe vibhavasampannassa brāhmaṇassa putto hutvā nibbatti, tassa vacchagottatāya vacchagottotveva samaññā ahosi. So viññutaṃ patvā brāhmaṇavijjāsu nipphattiṃ gato vimuttiṃ gavesanto tattha sāraṃ adisvā paribbājakapabbajjaṃ pabbajitvā vicaranto satthāraṃ upasaṅkamitvā pañhaṃ pucchitvā tasmiṃ vissajjite pasannamānaso satthu santike pabbajitvā vipassanāya kammaṃ karonto nacirasseva chaḷabhiñño ahosi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.16.15-20) –

    ‘‘ഉദേന്തം സതരംസിംവ, പീതരംസിംവ ഭാണുമം;

    ‘‘Udentaṃ sataraṃsiṃva, pītaraṃsiṃva bhāṇumaṃ;

    പന്നരസേ യഥാ ചന്ദം, നിയ്യന്തം ലോകനായകം.

    Pannarase yathā candaṃ, niyyantaṃ lokanāyakaṃ.

    ‘‘അട്ഠസട്ഠിസഹസ്സാനി, സബ്ബേ ഖീണാസവാ അഹും;

    ‘‘Aṭṭhasaṭṭhisahassāni, sabbe khīṇāsavā ahuṃ;

    പരിവാരിംസു സമ്ബുദ്ധം, ദ്വിപദിന്ദം നരാസഭം.

    Parivāriṃsu sambuddhaṃ, dvipadindaṃ narāsabhaṃ.

    ‘‘സമ്മജ്ജിത്വാന തം വീഥിം, നിയ്യന്തേ ലോകനായകേ;

    ‘‘Sammajjitvāna taṃ vīthiṃ, niyyante lokanāyake;

    ഉസ്സാപേസിം ധജം തത്ഥ, വിപ്പസന്നേന ചേതസാ.

    Ussāpesiṃ dhajaṃ tattha, vippasannena cetasā.

    ‘‘ഏകനവുതിതോ കപ്പേ, യം ധജം അഭിരോപയിം;

    ‘‘Ekanavutito kappe, yaṃ dhajaṃ abhiropayiṃ;

    ദുഗ്ഗതിം നാഭിജാനാമി, ധജദാനസ്സിദം ഫലം.

    Duggatiṃ nābhijānāmi, dhajadānassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ഇതോ ചതുത്ഥകേ കപ്പേ, രാജാഹോസിം മഹബ്ബലോ;

    ‘‘Ito catutthake kappe, rājāhosiṃ mahabbalo;

    സബ്ബാകാരേന സമ്പന്നോ, സുധജോ ഇതി വിസ്സുതോ.

    Sabbākārena sampanno, sudhajo iti vissuto.

    ‘‘കിലേസാ ഝാപിതാ മയ്ഹം…പേ॰… കതം ബുദ്ധസ്സ സാസന’’ന്തി.

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ഛളഭിഞ്ഞോ പന ഹുത്വാ അത്തനോ പടിപത്തിം പച്ചവേക്ഖിത്വാ സോമനസ്സജാതോ ഉദാനവസേന –

    Chaḷabhiñño pana hutvā attano paṭipattiṃ paccavekkhitvā somanassajāto udānavasena –

    ൧൧൨.

    112.

    ‘‘തേവിജ്ജോഹം മഹാഝായീ, ചേതോസമഥകോവിദോ;

    ‘‘Tevijjohaṃ mahājhāyī, cetosamathakovido;

    സദത്ഥോ മേ അനുപ്പത്തോ, കതം ബുദ്ധസ്സ സാസന’’ന്തി. – ഗാഥം അഭാസി;

    Sadattho me anuppatto, kataṃ buddhassa sāsana’’nti. – gāthaṃ abhāsi;

    തത്ഥ തേവിജ്ജോഹന്തി യദിപി മം പുബ്ബേ തിണ്ണം വേദാനം പാരം ഗതത്താ ‘‘ബ്രാഹ്മണോ തേവിജ്ജോ’’തി സഞ്ജാനന്തി, തം പന സമഞ്ഞാമത്തം വേദേസു വിജ്ജാകിച്ചസ്സ അഭാവതോ. ഇദാനി പന പുബ്ബേനിവാസഞാണാദീനം തിസ്സന്നം വിജ്ജാനം അധിഗതത്താ പരമത്ഥതോ തേവിജ്ജോ അഹം, മഹന്തസ്സ അനവസേസസ്സ സമുദയപക്ഖിയസ്സ കിലേസഗണസ്സ ഝാപനതോ, മഹന്തേന മഗ്ഗഫലഝാനേന മഹന്തസ്സ ഉളാരസ്സ പണീതസ്സ നിബ്ബാനസ്സ ഝായനതോ ച മഹാഝായീ. ചേതോസമഥകോവിദോതി ചിത്തസങ്ഖോഭകരാനം സംകിലേസധമ്മാനം വൂപസമനേന ചേതസോ സമാദഹനേ കുസലോ. ഏതേന തേവിജ്ജഭാവസ്സ കാരണമാഹ. സമാധികോസല്ലസഹിതേന ഹി ആസവക്ഖയേന തേവിജ്ജതാ, ന കേവലേന. സദത്ഥോതി സകത്ഥോ ക-കാരസ്സായം ദ-കാരോ കതോ ‘‘അനുപ്പത്തസദത്ഥോ’’തിആദീസു (മ॰ നി॰ ൧.൯; അ॰ നി॰ ൩.൩൮) വിയ. ‘‘സദത്ഥോ’’തി ച അരഹത്തം വേദിതബ്ബം. തഞ്ഹി അത്തപടിബന്ധട്ഠേന അത്താനം അവിജഹനട്ഠേന അത്തനോ പരമത്ഥട്ഠേന അത്തനോ അത്ഥത്താ ‘‘സകത്ഥോ’’തി വുച്ചതി. സ്വായം സദത്ഥോ മേ മയാ അനുപ്പത്തോ അധിഗതോ. ഏതേന യഥാവുത്തം മഹാഝായിഭാവം സിഖാപത്തം കത്വാ ദസ്സേതി. സേസം വുത്തനയമേവ.

    Tattha tevijjohanti yadipi maṃ pubbe tiṇṇaṃ vedānaṃ pāraṃ gatattā ‘‘brāhmaṇo tevijjo’’ti sañjānanti, taṃ pana samaññāmattaṃ vedesu vijjākiccassa abhāvato. Idāni pana pubbenivāsañāṇādīnaṃ tissannaṃ vijjānaṃ adhigatattā paramatthato tevijjo ahaṃ, mahantassa anavasesassa samudayapakkhiyassa kilesagaṇassa jhāpanato, mahantena maggaphalajhānena mahantassa uḷārassa paṇītassa nibbānassa jhāyanato ca mahājhāyī. Cetosamathakovidoti cittasaṅkhobhakarānaṃ saṃkilesadhammānaṃ vūpasamanena cetaso samādahane kusalo. Etena tevijjabhāvassa kāraṇamāha. Samādhikosallasahitena hi āsavakkhayena tevijjatā, na kevalena. Sadatthoti sakattho ka-kārassāyaṃ da-kāro kato ‘‘anuppattasadattho’’tiādīsu (ma. ni. 1.9; a. ni. 3.38) viya. ‘‘Sadattho’’ti ca arahattaṃ veditabbaṃ. Tañhi attapaṭibandhaṭṭhena attānaṃ avijahanaṭṭhena attano paramatthaṭṭhena attano atthattā ‘‘sakattho’’ti vuccati. Svāyaṃ sadattho me mayā anuppatto adhigato. Etena yathāvuttaṃ mahājhāyibhāvaṃ sikhāpattaṃ katvā dasseti. Sesaṃ vuttanayameva.

    വച്ഛഗോത്തത്ഥേരഗാഥാവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Vacchagottattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ഥേരഗാഥാപാളി • Theragāthāpāḷi / ൨. വച്ഛഗോത്തത്ഥേരഗാഥാ • 2. Vacchagottattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact