Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పఞ్చపకరణ-అట్ఠకథా • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
౫. వచీభేదకథావణ్ణనా
5. Vacībhedakathāvaṇṇanā
౩౨౬. ఇదాని వచీభేదకథా నామ హోతి. తత్థ యేసం ‘‘సోతాపత్తిమగ్గక్ఖణే పఠమం ఝానం సమాపన్నస్స దుక్ఖన్తి వాచా భిజ్జతీ’’తి లద్ధి, సేయ్యథాపి ఏతరహి పుబ్బసేలియాదీనం; తే సన్ధాయ సమాపన్నస్స అత్థి వచీభేదోతి పుచ్ఛా సకవాదిస్స, లద్ధియం ఠత్వా పటిఞ్ఞా పరవాదిస్స. పున సబ్బత్థాతి తయో భవే సన్ధాయ పుట్ఠో అరూపం సన్ధాయ పటిక్ఖిపతి. సబ్బదాతి కాలవసేన పుట్ఠో పఠమమగ్గక్ఖణే పఠమజ్ఝానికసమాపత్తితో అఞ్ఞం సబ్బం సమాపత్తికాలం సన్ధాయ పటిక్ఖిపతి. సబ్బేసం సమాపన్నానన్తి పుట్ఠో లోకియసమాపత్తియో సమాపన్నే సన్ధాయ పటిక్ఖిపతి. సబ్బసమాపత్తీసూతి పుట్ఠో దుతియజ్ఝానాదికం లోకుత్తరం సబ్బఞ్చ లోకియసమాపత్తిం సన్ధాయ పటిక్ఖిపతి.
326. Idāni vacībhedakathā nāma hoti. Tattha yesaṃ ‘‘sotāpattimaggakkhaṇe paṭhamaṃ jhānaṃ samāpannassa dukkhanti vācā bhijjatī’’ti laddhi, seyyathāpi etarahi pubbaseliyādīnaṃ; te sandhāya samāpannassa atthi vacībhedoti pucchā sakavādissa, laddhiyaṃ ṭhatvā paṭiññā paravādissa. Puna sabbatthāti tayo bhave sandhāya puṭṭho arūpaṃ sandhāya paṭikkhipati. Sabbadāti kālavasena puṭṭho paṭhamamaggakkhaṇe paṭhamajjhānikasamāpattito aññaṃ sabbaṃ samāpattikālaṃ sandhāya paṭikkhipati. Sabbesaṃ samāpannānanti puṭṭho lokiyasamāpattiyo samāpanne sandhāya paṭikkhipati. Sabbasamāpattīsūti puṭṭho dutiyajjhānādikaṃ lokuttaraṃ sabbañca lokiyasamāpattiṃ sandhāya paṭikkhipati.
కాయభేదోతి అభిక్కమాదివసేన పవత్తకాయవిఞ్ఞత్తి. ఇదం ‘‘యాని చిత్తాని వచీవిఞ్ఞత్తిం సముట్ఠాపేన్తి, తానేవ కాయవిఞ్ఞత్తిం. ఏవం సన్తే కస్మా కాయభేదోపి న హోతీ’’తి చోదనత్థం పుచ్ఛతి. ఇతరో లద్ధివసేన పటిక్ఖిపతి చేవ పటిజానాతి చ. ఇదాని యది సో మగ్గక్ఖణే ‘‘దుక్ఖ’’న్తి వాచం భాసతి, ‘‘సముదయో’’తిఆదికమ్పి భాసేయ్య. యది వా తం న భాసతి, ఇతరమ్పి న భాసేయ్యాతి చోదనత్థం దుక్ఖన్తి జానన్తోతిఆదయో పఞ్హా వుత్తా. ఇతరో పన అత్తనో లద్ధివసేనేవ పటిజానాతి చేవ పటిక్ఖిపతి చ. లోకుత్తరం పఠమజ్ఝానం సమాపన్నో దుక్ఖదుక్ఖన్తి విపస్సతీతి హిస్స లద్ధి.
Kāyabhedoti abhikkamādivasena pavattakāyaviññatti. Idaṃ ‘‘yāni cittāni vacīviññattiṃ samuṭṭhāpenti, tāneva kāyaviññattiṃ. Evaṃ sante kasmā kāyabhedopi na hotī’’ti codanatthaṃ pucchati. Itaro laddhivasena paṭikkhipati ceva paṭijānāti ca. Idāni yadi so maggakkhaṇe ‘‘dukkha’’nti vācaṃ bhāsati, ‘‘samudayo’’tiādikampi bhāseyya. Yadi vā taṃ na bhāsati, itarampi na bhāseyyāti codanatthaṃ dukkhanti jānantotiādayo pañhā vuttā. Itaro pana attano laddhivaseneva paṭijānāti ceva paṭikkhipati ca. Lokuttaraṃ paṭhamajjhānaṃ samāpanno dukkhadukkhanti vipassatīti hissa laddhi.
౩౨౮. ఞాణన్తి లోకుత్తరం చతుసచ్చఞాణం. సోతన్తి సోతవిఞ్ఞాణం అధిప్పేతం, యేన తం సద్దం సుణాతి. ద్విన్నం ఫస్సానన్తి సోతసమ్ఫస్సమనోసమ్ఫస్సానం.
328. Ñāṇanti lokuttaraṃ catusaccañāṇaṃ. Sotanti sotaviññāṇaṃ adhippetaṃ, yena taṃ saddaṃ suṇāti. Dvinnaṃ phassānanti sotasamphassamanosamphassānaṃ.
౩౨౯. నో వత రే వత్తబ్బేతి యది అవిసేసేన యంకిఞ్చి సమాపన్నస్స నత్థి వచీభేదో, న అవిసేసేన వత్తబ్బం ‘‘సమాపన్నస్స అత్థి వచీభేదో’’తి. సేసమేత్థ ఉత్తానత్థమేవ సద్ధిం సుత్తసాధనాయ. యం పనేతేన ‘‘సిఖిస్స ఆనన్ద, భగవతో’’తి పరియోసానే సుత్తం ఆభతం, తత్థ యేన సమాపత్తిచిత్తేన సో వచీభేదో సముట్ఠితో, కాయభేదోపి తేన సముట్ఠాతియేవ, న చ తం లోకుత్తరం పఠమజ్ఝానచిత్తం, తస్మా అసాధకన్తి.
329. No vata re vattabbeti yadi avisesena yaṃkiñci samāpannassa natthi vacībhedo, na avisesena vattabbaṃ ‘‘samāpannassa atthi vacībhedo’’ti. Sesamettha uttānatthameva saddhiṃ suttasādhanāya. Yaṃ panetena ‘‘sikhissa ānanda, bhagavato’’ti pariyosāne suttaṃ ābhataṃ, tattha yena samāpatticittena so vacībhedo samuṭṭhito, kāyabhedopi tena samuṭṭhātiyeva, na ca taṃ lokuttaraṃ paṭhamajjhānacittaṃ, tasmā asādhakanti.
వచీభేదకథావణ్ణనా.
Vacībhedakathāvaṇṇanā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / అభిధమ్మపిటక • Abhidhammapiṭaka / కథావత్థుపాళి • Kathāvatthupāḷi / (౧౪) ౫. వచీభేదకథా • (14) 5. Vacībhedakathā
టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / పఞ్చపకరణ-మూలటీకా • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ౫. వచీభేదకథావణ్ణనా • 5. Vacībhedakathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / పఞ్చపకరణ-అనుటీకా • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ౫. వచీభేదకథావణ్ణనా • 5. Vacībhedakathāvaṇṇanā