Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပဉ္စပကရဏ-အဋ္ဌကထာ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
၅. ဝစီဘေဒကထာဝဏ္ဏနာ
5. Vacībhedakathāvaṇṇanā
၃၂၆. ဣဒာနိ ဝစီဘေဒကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘သောတာပတ္တိမဂ္ဂက္ခဏေ ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နသ္သ ဒုက္ခန္တိ ဝာစာ ဘိဇ္ဇတီ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယ္ယထာပိ ဧတရဟိ ပုဗ္ဗသေလိယာဒီနံ; တေ သန္ဓာယ သမာပန္နသ္သ အတ္ထိ ဝစီဘေဒောတိ ပုစ္ဆာ သကဝာဒိသ္သ, လဒ္ဓိယံ ဌတ္ဝာ ပဋိညာ ပရဝာဒိသ္သ။ ပုန သဗ္ဗတ္ထာတိ တယော ဘဝေ သန္ဓာယ ပုဋ္ဌော အရူပံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။ သဗ္ဗဒာတိ ကာလဝသေန ပုဋ္ဌော ပဌမမဂ္ဂက္ခဏေ ပဌမဇ္ဈာနိကသမာပတ္တိတော အညံ သဗ္ဗံ သမာပတ္တိကာလံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။ သဗ္ဗေသံ သမာပန္နာနန္တိ ပုဋ္ဌော လောကိယသမာပတ္တိယော သမာပန္နေ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။ သဗ္ဗသမာပတ္တီသူတိ ပုဋ္ဌော ဒုတိယဇ္ဈာနာဒိကံ လောကုတ္တရံ သဗ္ဗဉ္စ လောကိယသမာပတ္တိံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။
326. Idāni vacībhedakathā nāma hoti. Tattha yesaṃ ‘‘sotāpattimaggakkhaṇe paṭhamaṃ jhānaṃ samāpannassa dukkhanti vācā bhijjatī’’ti laddhi, seyyathāpi etarahi pubbaseliyādīnaṃ; te sandhāya samāpannassa atthi vacībhedoti pucchā sakavādissa, laddhiyaṃ ṭhatvā paṭiññā paravādissa. Puna sabbatthāti tayo bhave sandhāya puṭṭho arūpaṃ sandhāya paṭikkhipati. Sabbadāti kālavasena puṭṭho paṭhamamaggakkhaṇe paṭhamajjhānikasamāpattito aññaṃ sabbaṃ samāpattikālaṃ sandhāya paṭikkhipati. Sabbesaṃ samāpannānanti puṭṭho lokiyasamāpattiyo samāpanne sandhāya paṭikkhipati. Sabbasamāpattīsūti puṭṭho dutiyajjhānādikaṃ lokuttaraṃ sabbañca lokiyasamāpattiṃ sandhāya paṭikkhipati.
ကာယဘေဒောတိ အဘိက္ကမာဒိဝသေန ပဝတ္တကာယဝိညတ္တိ။ ဣဒံ ‘‘ယာနိ စိတ္တာနိ ဝစီဝိညတ္တိံ သမုဋ္ဌာပေန္တိ, တာနေဝ ကာယဝိညတ္တိံ။ ဧဝံ သန္တေ ကသ္မာ ကာယဘေဒောပိ န ဟောတီ’’တိ စောဒနတ္ထံ ပုစ္ဆတိ။ ဣတရော လဒ္ဓိဝသေန ပဋိက္ခိပတိ စေဝ ပဋိဇာနာတိ စ။ ဣဒာနိ ယဒိ သော မဂ္ဂက္ခဏေ ‘‘ဒုက္ခ’’န္တိ ဝာစံ ဘာသတိ, ‘‘သမုဒယော’’တိအာဒိကမ္ပိ ဘာသေယ္ယ။ ယဒိ ဝာ တံ န ဘာသတိ, ဣတရမ္ပိ န ဘာသေယ္ယာတိ စောဒနတ္ထံ ဒုက္ခန္တိ ဇာနန္တောတိအာဒယော ပဉ္ဟာ ဝုတ္တာ။ ဣတရော ပန အတ္တနော လဒ္ဓိဝသေနေဝ ပဋိဇာနာတိ စေဝ ပဋိက္ခိပတိ စ။ လောကုတ္တရံ ပဌမဇ္ဈာနံ သမာပန္နော ဒုက္ခဒုက္ခန္တိ ဝိပသ္သတီတိ ဟိသ္သ လဒ္ဓိ။
Kāyabhedoti abhikkamādivasena pavattakāyaviññatti. Idaṃ ‘‘yāni cittāni vacīviññattiṃ samuṭṭhāpenti, tāneva kāyaviññattiṃ. Evaṃ sante kasmā kāyabhedopi na hotī’’ti codanatthaṃ pucchati. Itaro laddhivasena paṭikkhipati ceva paṭijānāti ca. Idāni yadi so maggakkhaṇe ‘‘dukkha’’nti vācaṃ bhāsati, ‘‘samudayo’’tiādikampi bhāseyya. Yadi vā taṃ na bhāsati, itarampi na bhāseyyāti codanatthaṃ dukkhanti jānantotiādayo pañhā vuttā. Itaro pana attano laddhivaseneva paṭijānāti ceva paṭikkhipati ca. Lokuttaraṃ paṭhamajjhānaṃ samāpanno dukkhadukkhanti vipassatīti hissa laddhi.
၃၂၈. ဉာဏန္တိ လောကုတ္တရံ စတုသစ္စဉာဏံ။ သောတန္တိ သောတဝိညာဏံ အဓိပ္ပေတံ, ယေန တံ သဒ္ဒံ သုဏာတိ။ ဒ္ဝိန္နံ ဖသ္သာနန္တိ သောတသမ္ဖသ္သမနောသမ္ဖသ္သာနံ။
328. Ñāṇanti lokuttaraṃ catusaccañāṇaṃ. Sotanti sotaviññāṇaṃ adhippetaṃ, yena taṃ saddaṃ suṇāti. Dvinnaṃ phassānanti sotasamphassamanosamphassānaṃ.
၃၂၉. နော ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေတိ ယဒိ အဝိသေသေန ယံကိဉ္စိ သမာပန္နသ္သ နတ္ထိ ဝစီဘေဒော, န အဝိသေသေန ဝတ္တဗ္ဗံ ‘‘သမာပန္နသ္သ အတ္ထိ ဝစီဘေဒော’’တိ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ သဒ္ဓိံ သုတ္တသာဓနာယ။ ယံ ပနေတေန ‘‘သိခိသ္သ အာနန္ဒ, ဘဂဝတော’’တိ ပရိယောသာနေ သုတ္တံ အာဘတံ, တတ္ထ ယေန သမာပတ္တိစိတ္တေန သော ဝစီဘေဒော သမုဋ္ဌိတော, ကာယဘေဒောပိ တေန သမုဋ္ဌာတိယေဝ, န စ တံ လောကုတ္တရံ ပဌမဇ္ဈာနစိတ္တံ, တသ္မာ အသာဓကန္တိ။
329. No vata re vattabbeti yadi avisesena yaṃkiñci samāpannassa natthi vacībhedo, na avisesena vattabbaṃ ‘‘samāpannassa atthi vacībhedo’’ti. Sesamettha uttānatthameva saddhiṃ suttasādhanāya. Yaṃ panetena ‘‘sikhissa ānanda, bhagavato’’ti pariyosāne suttaṃ ābhataṃ, tattha yena samāpatticittena so vacībhedo samuṭṭhito, kāyabhedopi tena samuṭṭhātiyeva, na ca taṃ lokuttaraṃ paṭhamajjhānacittaṃ, tasmā asādhakanti.
ဝစီဘေဒကထာဝဏ္ဏနာ။
Vacībhedakathāvaṇṇanā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / အဘိဓမ္မပိဋက • Abhidhammapiṭaka / ကထာဝတ္ထုပာဠိ • Kathāvatthupāḷi / (၁၄) ၅. ဝစီဘေဒကထာ • (14) 5. Vacībhedakathā
ဋီကာ • Tīkā / အဘိဓမ္မပိဋက (ဋီကာ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ပဉ္စပကရဏ-မူလဋီကာ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ၅. ဝစီဘေဒကထာဝဏ္ဏနာ • 5. Vacībhedakathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / အဘိဓမ္မပိဋက (ဋီကာ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ပဉ္စပကရဏ-အနုဋီကာ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ၅. ဝစီဘေဒကထာဝဏ္ဏနာ • 5. Vacībhedakathāvaṇṇanā