| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
੫. વਚੀਭੇਦਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
5. Vacībhedakathāvaṇṇanā
੩੨੬. ਇਦਾਨਿ વਚੀਭੇਦਕਥਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਯੇਸਂ ‘‘ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ વਾਚਾ ਭਿਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਏਤਰਹਿ ਪੁਬ੍ਬਸੇਲਿਯਾਦੀਨਂ; ਤੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿ વਚੀਭੇਦੋਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾ ਸਕવਾਦਿਸ੍ਸ, ਲਦ੍ਧਿਯਂ ਠਤ੍વਾ ਪਟਿਞ੍ਞਾ ਪਰવਾਦਿਸ੍ਸ। ਪੁਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਤਿ ਤਯੋ ਭવੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪੁਟ੍ਠੋ ਅਰੂਪਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ। ਸਬ੍ਬਦਾਤਿ ਕਾਲવਸੇਨ ਪੁਟ੍ਠੋ ਪਠਮਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਿਕਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਸਬ੍ਬਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਕਾਲਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ। ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨਾਨਨ੍ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਲੋਕਿਯਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਸਮਾਪਨ੍ਨੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ। ਸਬ੍ਬਸਮਾਪਤ੍ਤੀਸੂਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਾਦਿਕਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਲੋਕਿਯਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ।
326. Idāni vacībhedakathā nāma hoti. Tattha yesaṃ ‘‘sotāpattimaggakkhaṇe paṭhamaṃ jhānaṃ samāpannassa dukkhanti vācā bhijjatī’’ti laddhi, seyyathāpi etarahi pubbaseliyādīnaṃ; te sandhāya samāpannassa atthi vacībhedoti pucchā sakavādissa, laddhiyaṃ ṭhatvā paṭiññā paravādissa. Puna sabbatthāti tayo bhave sandhāya puṭṭho arūpaṃ sandhāya paṭikkhipati. Sabbadāti kālavasena puṭṭho paṭhamamaggakkhaṇe paṭhamajjhānikasamāpattito aññaṃ sabbaṃ samāpattikālaṃ sandhāya paṭikkhipati. Sabbesaṃ samāpannānanti puṭṭho lokiyasamāpattiyo samāpanne sandhāya paṭikkhipati. Sabbasamāpattīsūti puṭṭho dutiyajjhānādikaṃ lokuttaraṃ sabbañca lokiyasamāpattiṃ sandhāya paṭikkhipati.
ਕਾਯਭੇਦੋਤਿ ਅਭਿਕ੍ਕਮਾਦਿવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਕਾਯવਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ। ਇਦਂ ‘‘ਯਾਨਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ વਚੀવਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਤਾਨੇવ ਕਾਯવਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ। ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ ਕਸ੍ਮਾ ਕਾਯਭੇਦੋਪਿ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਚੋਦਨਤ੍ਥਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ। ਇਤਰੋ ਲਦ੍ਧਿવਸੇਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ ਚੇવ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ ਚ। ਇਦਾਨਿ ਯਦਿ ਸੋ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ‘‘ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ વਾਚਂ ਭਾਸਤਿ, ‘‘ਸਮੁਦਯੋ’’ਤਿਆਦਿਕਮ੍ਪਿ ਭਾਸੇਯ੍ਯ। ਯਦਿ વਾ ਤਂ ਨ ਭਾਸਤਿ, ਇਤਰਮ੍ਪਿ ਨ ਭਾਸੇਯ੍ਯਾਤਿ ਚੋਦਨਤ੍ਥਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤੋਤਿਆਦਯੋ ਪਞ੍ਹਾ વੁਤ੍ਤਾ। ਇਤਰੋ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਲਦ੍ਧਿવਸੇਨੇવ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ ਚੇવ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ ਚ। ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਦੁਕ੍ਖਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ વਿਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਹਿਸ੍ਸ ਲਦ੍ਧਿ।
Kāyabhedoti abhikkamādivasena pavattakāyaviññatti. Idaṃ ‘‘yāni cittāni vacīviññattiṃ samuṭṭhāpenti, tāneva kāyaviññattiṃ. Evaṃ sante kasmā kāyabhedopi na hotī’’ti codanatthaṃ pucchati. Itaro laddhivasena paṭikkhipati ceva paṭijānāti ca. Idāni yadi so maggakkhaṇe ‘‘dukkha’’nti vācaṃ bhāsati, ‘‘samudayo’’tiādikampi bhāseyya. Yadi vā taṃ na bhāsati, itarampi na bhāseyyāti codanatthaṃ dukkhanti jānantotiādayo pañhā vuttā. Itaro pana attano laddhivaseneva paṭijānāti ceva paṭikkhipati ca. Lokuttaraṃ paṭhamajjhānaṃ samāpanno dukkhadukkhanti vipassatīti hissa laddhi.
੩੨੮. ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਚਤੁਸਚ੍ਚਞਾਣਂ। ਸੋਤਨ੍ਤਿ ਸੋਤવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਯੇਨ ਤਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਣਾਤਿ। ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਫਸ੍ਸਾਨਨ੍ਤਿ ਸੋਤਸਮ੍ਫਸ੍ਸਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਾਨਂ।
328. Ñāṇanti lokuttaraṃ catusaccañāṇaṃ. Sotanti sotaviññāṇaṃ adhippetaṃ, yena taṃ saddaṃ suṇāti. Dvinnaṃ phassānanti sotasamphassamanosamphassānaṃ.
੩੨੯. ਨੋ વਤ ਰੇ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇਤਿ ਯਦਿ ਅવਿਸੇਸੇਨ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ વਚੀਭੇਦੋ, ਨ ਅવਿਸੇਸੇਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿ વਚੀਭੇਦੋ’’ਤਿ। ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇવ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸੁਤ੍ਤਸਾਧਨਾਯ। ਯਂ ਪਨੇਤੇਨ ‘‘ਸਿਖਿਸ੍ਸ ਆਨਨ੍ਦ, ਭਗવਤੋ’’ਤਿ ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਸੁਤ੍ਤਂ ਆਭਤਂ, ਤਤ੍ਥ ਯੇਨ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸੋ વਚੀਭੇਦੋ ਸਮੁਟ੍ਠਿਤੋ, ਕਾਯਭੇਦੋਪਿ ਤੇਨ ਸਮੁਟ੍ਠਾਤਿਯੇવ, ਨ ਚ ਤਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਚਿਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਸਾਧਕਨ੍ਤਿ।
329. No vata re vattabbeti yadi avisesena yaṃkiñci samāpannassa natthi vacībhedo, na avisesena vattabbaṃ ‘‘samāpannassa atthi vacībhedo’’ti. Sesamettha uttānatthameva saddhiṃ suttasādhanāya. Yaṃ panetena ‘‘sikhissa ānanda, bhagavato’’ti pariyosāne suttaṃ ābhataṃ, tattha yena samāpatticittena so vacībhedo samuṭṭhito, kāyabhedopi tena samuṭṭhātiyeva, na ca taṃ lokuttaraṃ paṭhamajjhānacittaṃ, tasmā asādhakanti.
વਚੀਭੇਦਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ।
Vacībhedakathāvaṇṇanā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / ਕਥਾવਤ੍ਥੁਪਾਲ਼ਿ • Kathāvatthupāḷi / (੧੪) ੫. વਚੀਭੇਦਕਥਾ • (14) 5. Vacībhedakathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ੫. વਚੀਭੇਦਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • 5. Vacībhedakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ੫. વਚੀਭੇਦਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • 5. Vacībhedakathāvaṇṇanā
