Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya |
१०. वादत्थिकसुत्तं
10. Vādatthikasuttaṃ
१११०. ‘‘यो हि कोचि, भिक्खवे, भिक्खु ‘इदं दुक्ख’न्ति यथाभूतं पजानाति…पे॰… ‘अयं दुक्खनिरोधगामिनी पटिपदा’ति यथाभूतं पजानाति, पुरत्थिमाय चेपि दिसाय आगच्छेय्य समणो वा ब्राह्मणो वा वादत्थिको वादगवेसी – ‘वादमस्स आरोपेस्सामी’ति, तं वत सहधम्मेन सङ्कम्पेस्सति वा सम्पकम्पेस्सति वा सम्पचालेस्सति वाति – नेतं ठानं विज्जति। पच्छिमाय चेपि दिसाय…पे॰… उत्तराय चेपि दिसाय…पे॰… दक्खिणाय चेपि दिसाय आगच्छेय्य समणो वा ब्राह्मणो वा वादत्थिको वादगवेसी – ‘वादमस्स आरोपेस्सामी’ति, तं वत सहधम्मेन सङ्कम्पेस्सति वा सम्पकम्पेस्सति वा सम्पचालेस्सति वाति – नेतं ठानं विज्जति।
1110. ‘‘Yo hi koci, bhikkhave, bhikkhu ‘idaṃ dukkha’nti yathābhūtaṃ pajānāti…pe… ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ pajānāti, puratthimāya cepi disāya āgaccheyya samaṇo vā brāhmaṇo vā vādatthiko vādagavesī – ‘vādamassa āropessāmī’ti, taṃ vata sahadhammena saṅkampessati vā sampakampessati vā sampacālessati vāti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Pacchimāya cepi disāya…pe… uttarāya cepi disāya…pe… dakkhiṇāya cepi disāya āgaccheyya samaṇo vā brāhmaṇo vā vādatthiko vādagavesī – ‘vādamassa āropessāmī’ti, taṃ vata sahadhammena saṅkampessati vā sampakampessati vā sampacālessati vāti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
‘‘सेय्यथापि, भिक्खवे, सिलायूपो सोळस कुक्कुको। तस्सस्सु अट्ठ कुक्कु हेट्ठा नेमङ्गमा, अट्ठ कुक्कु उपरिनेमस्स। पुरत्थिमाय चेपि दिसाय आगच्छेय्य भुसा वातवुट्ठि, नेव सङ्कम्पेय्य न सम्पकम्पेय्य न सम्पचालेय्य; पच्छिमाय चेपि दिसाय…पे॰… उत्तराय चेपि दिसाय…पे॰… दक्खिणाय चेपि दिसाय आगच्छेय्य भुसा वातवुट्ठि, नेव सङ्कम्पेय्य न सम्पकम्पेय्य न सम्पचालेय्य। तं किस्स हेतु? गम्भीरत्ता, भिक्खवे, नेमस्स सुनिखातत्ता सिलायूपस्स। एवमेव खो, भिक्खवे, यो हि कोचि भिक्खु ‘इदं दुक्ख’न्ति यथाभूतं पजानाति…पे॰… ‘अयं दुक्खनिरोधगामिनी पटिपदा’ति यथाभूतं पजानाति; पुरत्थिमाय चेपि दिसाय आगच्छेय्य समणो वा ब्राह्मणो वा वादत्थिको वादगवेसी ‘वादमस्स आरोपेस्सामी’ति, तं वत सहधम्मेन सङ्कम्पेस्सति वा सम्पकम्पेस्सति वा सम्पचालेस्सति वाति – नेतं ठानं विज्जति। पच्छिमाय चेपि दिसाय…पे॰… उत्तराय चेपि दिसाय…पे॰… दक्खिणाय चेपि दिसाय आगच्छेय्य समणो वा ब्राह्मणो वा वादत्थिको वादगवेसी – ‘वादमस्स आरोपेस्सामी’ति, तं वत सहधम्मेन सङ्कम्पेस्सति वा सम्पकम्पेस्सति वा सम्पचालेस्सति वाति – नेतं ठानं विज्जति। तं किस्स हेतु? सुदिट्ठत्ता, भिक्खवे, चतुन्नं अरियसच्चानं। कतमेसं चतुन्नं? दुक्खस्स अरियसच्चस्स…पे॰… दुक्खनिरोधगामिनिया पटिपदाय अरियसच्चस्स।
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, silāyūpo soḷasa kukkuko. Tassassu aṭṭha kukku heṭṭhā nemaṅgamā, aṭṭha kukku uparinemassa. Puratthimāya cepi disāya āgaccheyya bhusā vātavuṭṭhi, neva saṅkampeyya na sampakampeyya na sampacāleyya; pacchimāya cepi disāya…pe… uttarāya cepi disāya…pe… dakkhiṇāya cepi disāya āgaccheyya bhusā vātavuṭṭhi, neva saṅkampeyya na sampakampeyya na sampacāleyya. Taṃ kissa hetu? Gambhīrattā, bhikkhave, nemassa sunikhātattā silāyūpassa. Evameva kho, bhikkhave, yo hi koci bhikkhu ‘idaṃ dukkha’nti yathābhūtaṃ pajānāti…pe… ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ pajānāti; puratthimāya cepi disāya āgaccheyya samaṇo vā brāhmaṇo vā vādatthiko vādagavesī ‘vādamassa āropessāmī’ti, taṃ vata sahadhammena saṅkampessati vā sampakampessati vā sampacālessati vāti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Pacchimāya cepi disāya…pe… uttarāya cepi disāya…pe… dakkhiṇāya cepi disāya āgaccheyya samaṇo vā brāhmaṇo vā vādatthiko vādagavesī – ‘vādamassa āropessāmī’ti, taṃ vata sahadhammena saṅkampessati vā sampakampessati vā sampacālessati vāti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Taṃ kissa hetu? Sudiṭṭhattā, bhikkhave, catunnaṃ ariyasaccānaṃ. Katamesaṃ catunnaṃ? Dukkhassa ariyasaccassa…pe… dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya ariyasaccassa.
‘‘तस्मातिह , भिक्खवे, ‘इदं दुक्ख’न्ति योगो करणीयो…पे॰… ‘अयं दुक्खनिरोधगामिनी पटिपदा’ति योगो करणीयो’’ति। दसमं।
‘‘Tasmātiha , bhikkhave, ‘idaṃ dukkha’nti yogo karaṇīyo…pe… ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti yogo karaṇīyo’’ti. Dasamaṃ.
सीसपावनवग्गो चतुत्थो।
Sīsapāvanavaggo catuttho.
तस्सुद्दानं –
Tassuddānaṃ –
सीसपा खदिरो दण्डो, चेला सत्तिसतेन च।
Sīsapā khadiro daṇḍo, celā sattisatena ca;
पाणा सुरियूपमा द्वेधा, इन्दखीलो च वादिनोति॥
Pāṇā suriyūpamā dvedhā, indakhīlo ca vādinoti.
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / १०. वादत्थिकसुत्तवण्णना • 10. Vādatthikasuttavaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / १०. वादत्थिकसुत्तवण्णना • 10. Vādatthikasuttavaṇṇanā