| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
4. චතුත්‌ථපාරාජිකං
4. Catutthapārājikaṃ
චතුසච්‌චවිදූති චත්‌තාරි සච්‌චානි සමාහටානි චතුසච්‌චං, තං අවෙදි පටිවිජ්‌ඣීති චතුසච්‌චවිදූ. සතිපි සාවකානං පච්‌චෙකබුද්‌ධානඤ්‌ච චතුසච්‌චවිදුභාවෙ අනඤ්‌ඤපුබ්‌බකත්‌තා භගවතො චතුසච්‌චදස්‌සනස්‌ස තත්‌ථ ච සබ්‌බඤ්‌ඤුතාය බලෙසු ච වසීභාවස්‌ස පත්‌තිතො පරසන්‌තානෙසු පසාරිතභාවෙන පාකටත්‌තා ච භගවාව විසෙසෙන ‘‘චතුසච්‌චවිදූ’’ති ථොමනං අරහති.
Catusaccavidūti cattāri saccāni samāhaṭāni catusaccaṃ, taṃ avedi paṭivijjhīti catusaccavidū. Satipi sāvakānaṃ paccekabuddhānañca catusaccavidubhāve anaññapubbakattā bhagavato catusaccadassanassa tattha ca sabbaññutāya balesu ca vasībhāvassa pattito parasantānesu pasāritabhāvena pākaṭattā ca bhagavāva visesena ‘‘catusaccavidū’’ti thomanaṃ arahati.
වග්‌ගුමුදාතීරියභික්‌ඛුවත්‌ථුවණ්‌ණනා
Vaggumudātīriyabhikkhuvatthuvaṇṇanā
193. අධිට්‌ඨෙමාති සංවිදහාම. දූතකම්‌මන්‌ති ගිහීනං පණ්‌ණං වා සාසනං වා ගහෙත්‌වා තත්‌ථ තත්‌ථ ගමනං. ඉරියාපථං සණ්‌ඨපෙත්‌වාති පධානානුරූපං කත්‌වා. පුච්‌ඡන්‌තානං වාති ‘‘අය්‍යා සන්‌තඉරියාපථා අතිවිය උපසන්‌තා, කතරං විසෙසමධිගච්‌ඡිංසූ’’ති පුච්‌ඡන්‌තානං. අනාගතසම්‌බන්‌ධෙ පන අසතීති ‘‘භාසිතො භවිස්‌සතී’’ති පාඨසෙසං කත්‌වා අනාගතසම්‌බන්‌ධෙ අසති. ‘‘භාසිතො’’ති අතීතවචනං කථං අනාගතවචනෙන සම්‌බන්‌ධමුපගච්‌ඡතීති ආහ ‘‘ලක්‌ඛණං පන සද්‌දසත්‌ථතො පරියෙසිතබ්‌බ’’න්‌ති. ඊදිසෙ හි ඨානෙ ‘‘ධාතුසම්‌බන්‌ධෙ පච්‌චයා’’ති ඉමිනා ලක්‌ඛණෙන ධාත්‌වත්‌ථසම්‌බන්‌ධෙ සති අයථාකාලවිහිතාපි පච්‌චයා සාධවො භවන්‌තීති සද්‌දසත්‌ථවිදූ වදන්‌ති.
193.Adhiṭṭhemāti saṃvidahāma. Dūtakammanti gihīnaṃ paṇṇaṃ vā sāsanaṃ vā gahetvā tattha tattha gamanaṃ. Iriyāpathaṃ saṇṭhapetvāti padhānānurūpaṃ katvā. Pucchantānaṃ vāti ‘‘ayyā santairiyāpathā ativiya upasantā, kataraṃ visesamadhigacchiṃsū’’ti pucchantānaṃ. Anāgatasambandhe pana asatīti ‘‘bhāsito bhavissatī’’ti pāṭhasesaṃ katvā anāgatasambandhe asati. ‘‘Bhāsito’’ti atītavacanaṃ kathaṃ anāgatavacanena sambandhamupagacchatīti āha ‘‘lakkhaṇaṃ pana saddasatthato pariyesitabba’’nti. Īdise hi ṭhāne ‘‘dhātusambandhe paccayā’’ti iminā lakkhaṇena dhātvatthasambandhe sati ayathākālavihitāpi paccayā sādhavo bhavantīti saddasatthavidū vadanti.
194. වණ්‌ණවාති ඉමිනා සකලසරීරානුගතවණ්‌ණස්‌ස මනාපතා වුත්‌තා. පසන්‌නමුඛවණ්‌ණාති ඉමිනා සකලසරීරවණ්‌ණතොපි අධිකතරං මුඛවණ්‌ණස්‌ස මනාපතා වුත්‌තා. විප්‌පසන්‌නඡවිවණ්‌ණාති ඉමිනා පන විජ්‌ජමානස්‌සෙව සරීරවණ්‌ණස්‌ස අතිවිය පසන්‌නතා වුත්‌තා. යස්‌මා ඉන්‌ද්‍රියානං ඌනත්‌තං වා පූරණත්‌තං වා නත්‌ථි, තස්‌මා ‘‘අභිනිවිට්‌ඨොකාසස්‌ස පරිපුණ්‌ණත්‌තා’’ති වුත්‌තං. ඡට්‌ඨස්‌ස අභිනිවිට්‌ඨොකාසො හදයවත්‌ථු, පඤ්‌චපසාදානං අභිනිවිට්‌ඨොකාසස්‌ස පරිපුණ්‌ණතාවචනෙනෙව හදයවත්‌ථුආදිසකලසරීරස්‌ස පරිපුණ්‌ණතා දස්‌සිතායෙව හොතීති ආහ – ‘‘මනච්‌ඡට්‌ඨානං ඉන්‌ද්‍රියාන’’න්‌ති. යථා තන්‌ති එත්‌ථ තන්‌ති නිපාතමත්‌තං. භන්‌තමිගප්‌පටිභාගාති කත්‌තබ්‌බාකත්‌තබ්‌බස්‌ස අජානනතො භන්‌තමිගසදිසා. චතුචක්‌කන්‌ති චතුඉරියාපථං. ඉරියාපථො හි ඉධ පවත්‌තනට්‌ඨෙන ‘‘චක්‌ක’’න්‌ති අධිප්‌පෙතො. නවද්‌වාරන්‌ති නවහි වණමුඛෙහි නවද්‌වාරං. දුක්‌ඛන්‌ති සීසරොගාදිදුක්‌ඛං. සබ්‌බකිච්‌චෙසූති පත්‌තපචනචීවරරජනයොගට්‌ඨානාදිකිච්‌චෙසු. යාපෙතුන්‌ති වහිතුං පවත්‌තෙතුං. තෙනාහ ‘‘ගමෙතු’’න්‌ති.
194.Vaṇṇavāti iminā sakalasarīrānugatavaṇṇassa manāpatā vuttā. Pasannamukhavaṇṇāti iminā sakalasarīravaṇṇatopi adhikataraṃ mukhavaṇṇassa manāpatā vuttā. Vippasannachavivaṇṇāti iminā pana vijjamānasseva sarīravaṇṇassa ativiya pasannatā vuttā. Yasmā indriyānaṃ ūnattaṃ vā pūraṇattaṃ vā natthi, tasmā ‘‘abhiniviṭṭhokāsassa paripuṇṇattā’’ti vuttaṃ. Chaṭṭhassa abhiniviṭṭhokāso hadayavatthu, pañcapasādānaṃ abhiniviṭṭhokāsassa paripuṇṇatāvacaneneva hadayavatthuādisakalasarīrassa paripuṇṇatā dassitāyeva hotīti āha – ‘‘manacchaṭṭhānaṃindriyāna’’nti. Yathā tanti ettha tanti nipātamattaṃ. Bhantamigappaṭibhāgāti kattabbākattabbassa ajānanato bhantamigasadisā. Catucakkanti catuiriyāpathaṃ. Iriyāpatho hi idha pavattanaṭṭhena ‘‘cakka’’nti adhippeto. Navadvāranti navahi vaṇamukhehi navadvāraṃ. Dukkhanti sīsarogādidukkhaṃ. Sabbakiccesūti pattapacanacīvararajanayogaṭṭhānādikiccesu. Yāpetunti vahituṃ pavattetuṃ. Tenāha ‘‘gametu’’nti.
195. සන්‌තොති ඉමිනා තෙසං විජ්‌ජමානතං දස්‌සෙති, සංවිජ්‌ජමානාති ඉමිනා පන තෙසං උපලබ්‌භමානතං දස්‌සෙති. තෙනාහ – ‘‘අත්‌ථි චෙව උපලබ්‌භන්‌ති චා’’ති. උපලබ්‌භන්‌තීති දිස්‌සන්‌ති, ඤායන්‌තීති අත්‌ථො. පන්‌ථදූහනකම්‌මන්‌ති පන්‌ථඝාතනකම්‌මං. හනන්‌තොති මාරෙන්‌තො. ඝාතෙන්‌තොති මාරාපෙන්‌තො. අථ වා හනන්‌තොති බන්‌ධනතාළනාදීහි හිංසන්‌තො. ඝාතෙන්‌තොති මාරෙන්‌තො. ඡින්‌දන්‌තොති පරෙසං හත්‌ථාදීනි ඡින්‌දන්‌තො. පචන්‌තොති දණ්‌ඩෙන උප්‌පීළෙන්‌තො. පචනඤ්‌හෙත්‌ථ දහනං විබාධනං අධිප්‌පෙතං. පචන්‌තොති වා තජ්‌ජෙන්‌තො තාසෙන්‌තො. අථ වා පචන්‌තොති ගාමෙසු අග්‌ගිපාතනවසෙන ගෙහාදීනි ඣාපෙත්‌වා තත්‌ථ අජෙළකාදීනි පචන්‌තො.
195.Santoti iminā tesaṃ vijjamānataṃ dasseti, saṃvijjamānāti iminā pana tesaṃ upalabbhamānataṃ dasseti. Tenāha – ‘‘atthi ceva upalabbhanti cā’’ti. Upalabbhantīti dissanti, ñāyantīti attho. Panthadūhanakammanti panthaghātanakammaṃ. Hanantoti mārento. Ghātentoti mārāpento. Atha vā hanantoti bandhanatāḷanādīhi hiṃsanto. Ghātentoti mārento. Chindantoti paresaṃ hatthādīni chindanto. Pacantoti daṇḍena uppīḷento. Pacanañhettha dahanaṃ vibādhanaṃ adhippetaṃ. Pacantoti vā tajjento tāsento. Atha vā pacantoti gāmesu aggipātanavasena gehādīni jhāpetvā tattha ajeḷakādīni pacanto.
යෙ සික්‌ඛාපදෙසු බහුලගාරවා න හොන්‌ති ආපත්‌තිවීතික්‌කමබහුලා, තෙ සික්‌ඛාපදෙසු අතිබ්‌බගාරවා. උද්‌ධතෙති අකප්‌පියෙ කප්‌පියසඤ්‌ඤිතාය කප්‌පියෙ අකප්‌පියසඤ්‌ඤිතාය අවජ්‌ජෙ වජ්‌ජසඤ්‌ඤිතාය වජ්‌ජෙ අවජ්‌ජසඤ්‌ඤිතාය ච උද්‌ධච්‌චපකතිකෙ. උන්‌නළෙති උග්‌ගතනළෙ, උට්‌ඨිතතුච්‌ඡමානෙති වුත්‌තං හොති. චපලෙති පත්‌තචීවරමණ්‌ඩනාදිනා චාපල්‌ලෙන යුත්‌තෙ. මුඛරෙති මුඛඛරෙ , ඛරවචනෙති වුත්‌තං හොති. විකිණ්‌ණවාචෙති අසංයතවචනෙ දිවසම්‌පි නිරත්‌ථකවචනප්‌පලාපිනෙ. මුට්‌ඨා නට්‌ඨා සති එතෙසන්‌ති මුට්‌ඨස්‌සතී, සතිවිරහිතෙති වුත්‌තං හොති. අසම්‌පජානෙති නිප්‌පඤ්‌ඤෙ. පාකතින්‌ද්‍රියෙති සංවරාභාවෙන ගිහිකාලෙ විය විවටඉන්‌ද්‍රියෙ. ආචරියුපජ්‌ඣායෙහි පරිච්‌චත්‌තකෙති ධම්‌මෙන ආමිසෙන ච අසඞ්‌ගහෙත්‌වා ආචරියුපජ්‌ඣායෙහි පරිච්‌චත්‌තෙ අනාථෙ අප්‌පතිට්‌ඨෙ. ලාභගරුකෙති පච්‌චයගරුකෙ.
Ye sikkhāpadesu bahulagāravā na honti āpattivītikkamabahulā, te sikkhāpadesu atibbagāravā. Uddhateti akappiye kappiyasaññitāya kappiye akappiyasaññitāya avajje vajjasaññitāya vajje avajjasaññitāya ca uddhaccapakatike. Unnaḷeti uggatanaḷe, uṭṭhitatucchamāneti vuttaṃ hoti. Capaleti pattacīvaramaṇḍanādinā cāpallena yutte. Mukhareti mukhakhare , kharavacaneti vuttaṃ hoti. Vikiṇṇavāceti asaṃyatavacane divasampi niratthakavacanappalāpine. Muṭṭhā naṭṭhā sati etesanti muṭṭhassatī, sativirahiteti vuttaṃ hoti. Asampajāneti nippaññe. Pākatindriyeti saṃvarābhāvena gihikāle viya vivaṭaindriye. Ācariyupajjhāyehi pariccattaketi dhammena āmisena ca asaṅgahetvā ācariyupajjhāyehi pariccatte anāthe appatiṭṭhe. Lābhagaruketi paccayagaruke.
ඉරියාපථසණ්‌ඨපනාදීනීති ආදි-සද්‌දෙන පච්‌චයපටිසෙවනසාමන්‌තජප්‌පානං ගහණං වෙදිතබ්‌බං. මහානිද්‌දෙසෙ (මහානි. 87) හි ඉරියාපථසණ්‌ඨපනපච්‌චයපටිසෙවනසාමන්‌තජප්‌පනවසෙන තිවිධං කුහකවත්‌ථු ආගතං. තත්‌ථ පාපිච්‌ඡස්‌සෙව සතො සම්‌භාවනාධිප්‌පායකතෙන ඉරියාපථෙන විම්‌හාපනං ඉරියාපථසණ්‌ඨපනසඞ්‌ඛාතං කුහකවත්‌ථු. තථා චීවරාදීහි නිමන්‌තිතස්‌ස තදත්‌ථිකස්‌සෙව සතො පාපිච්‌ඡතං නිස්‌සාය පටික්‌ඛෙපනෙන තෙ ච ගහපතිකෙ අත්‌තනි සුප්‌පතිට්‌ඨිතසද්‌ධෙ ඤත්‌වා පුන තෙසං ‘‘අහො අය්‍යො අප්‌පිච්‌ඡො, න කිඤ්‌චි පටිග්‌ගණ්‌හිතුං ඉච්‌ඡති, සුලද්‌ධං වත නො අස්‌ස, සචෙ අප්‌පමත්‌තකම්‌පි කිඤ්‌චි පටිග්‌ගණ්‌හෙය්‍යා’’ති නානාවිධෙහි උපායෙහි පණීතානි චීවරාදීනි උපනෙන්‌තානං තදනුග්‌ගහකාමතංයෙව ආවිකත්‌වා පටිග්‌ගහණෙන ච තතො පභුති අසීතිසකටභාරෙහි උපනාමනහෙතුභූතං විම්‌හාපනං පච්‌චයපටිසෙවනසඞ්‌ඛාතං කුහකවත්‌ථූති වෙදිතබ්‌බං. පාපිච්‌ඡස්‌සෙව පන සතො උත්‌තරිමනුස්‌සධම්‌මාධිගමපරිදීපනවාචාය තථා තථා විම්‌හාපනං සාමන්‌තජප්‌පනසඞ්‌ඛාතං කුහකවත්‌ථූති වෙදිතබ්‌බං. චිත්‌තලපබ්‌බතාදිවිහාරො ලොකසම්‌මතසෙනාසනං නාම. ලොකසම්‌මත …පෙ.… උපායෙහි සංවණ්‌ණියමානගුණොති සම්‌බන්‌ධො. පරිපාචෙතුන්‌ති පරිණාමෙතුං. සුද්‌ධචිත්‌තෙන අත්‌තනො ගන්‌ථධුරාදිකම්‌මං කත්‌වා විචරන්‌තානං තම්‌මූලකපච්‌චයපරිභොගෙ දොසාභාවං දස්‌සෙතුං ‘‘යෙ පනා’’තිආදි වුත්‌තං. භික්‌ඛාචාරෙ අසම්‌පජ්‌ජමානෙති ගොචරගාමෙ භික්‌ඛාය චරිත්‌වා ලභිතබ්‌බපිණ්‌ඩපාතෙ අසම්‌පජ්‌ජන්‌තෙ. තෙ ච වත්‌තසීසෙන සබ්‌බම්‌පෙතං කරොන්‌ති, න ලාභනිමිත්‌තං. තෙන වුත්‌තං ‘‘තන්‌තිපවෙණිඝටනකා සාසනජොතකා’’ති.
Iriyāpathasaṇṭhapanādīnīti ādi-saddena paccayapaṭisevanasāmantajappānaṃ gahaṇaṃ veditabbaṃ. Mahāniddese (mahāni. 87) hi iriyāpathasaṇṭhapanapaccayapaṭisevanasāmantajappanavasena tividhaṃ kuhakavatthu āgataṃ. Tattha pāpicchasseva sato sambhāvanādhippāyakatena iriyāpathena vimhāpanaṃ iriyāpathasaṇṭhapanasaṅkhātaṃ kuhakavatthu. Tathā cīvarādīhi nimantitassa tadatthikasseva sato pāpicchataṃ nissāya paṭikkhepanena te ca gahapatike attani suppatiṭṭhitasaddhe ñatvā puna tesaṃ ‘‘aho ayyo appiccho, na kiñci paṭiggaṇhituṃ icchati, suladdhaṃ vata no assa, sace appamattakampi kiñci paṭiggaṇheyyā’’ti nānāvidhehi upāyehi paṇītāni cīvarādīni upanentānaṃ tadanuggahakāmataṃyeva āvikatvā paṭiggahaṇena ca tato pabhuti asītisakaṭabhārehi upanāmanahetubhūtaṃ vimhāpanaṃ paccayapaṭisevanasaṅkhātaṃ kuhakavatthūti veditabbaṃ. Pāpicchasseva pana sato uttarimanussadhammādhigamaparidīpanavācāya tathā tathā vimhāpanaṃ sāmantajappanasaṅkhātaṃ kuhakavatthūti veditabbaṃ. Cittalapabbatādivihāro lokasammatasenāsanaṃ nāma. Lokasammata …pe… upāyehi saṃvaṇṇiyamānaguṇoti sambandho. Paripācetunti pariṇāmetuṃ. Suddhacittena attano ganthadhurādikammaṃ katvā vicarantānaṃ tammūlakapaccayaparibhoge dosābhāvaṃ dassetuṃ ‘‘ye panā’’tiādi vuttaṃ. Bhikkhācāre asampajjamāneti gocaragāme bhikkhāya caritvā labhitabbapiṇḍapāte asampajjante. Te ca vattasīsena sabbampetaṃ karonti, na lābhanimittaṃ. Tena vuttaṃ ‘‘tantipaveṇighaṭanakā sāsanajotakā’’ti.
කිච්‌ඡෙනාති න දුක්‌ඛාය පටිපදාය. බුද්‌ධානඤ්‌හි චත්‌තාරොපි මග්‌ගා සුඛාපටිපදාව හොන්‌ති, පාරමීපූරණකාලෙ පන සරාගදොසමොහස්‌සෙව සතො ආගතානං යාචකානං අලඞ්‌කතප්‌පටියත්‌තං සීසං කන්‌තිත්‌වා ගලලොහිතං නීහරිත්‌වා සුඅඤ්‌ජිතානි අක්‌ඛීනි උප්‌පාටෙත්‌වා කුලවංසප්‌පතිට්‌ඨාපකං පුත්‌තං මනාපචාරිනිං භරියන්‌ති එවමාදීනි දෙන්‌තස්‌ස අඤ්‌ඤානිපි ඛන්‌තිවාදීසදිසෙසු අත්‌තභාවෙසු ඡෙජ්‌ජභෙජ්‌ජාදීනි පාපුණන්‌තස්‌ස ආගමනීයපටිපදං සන්‌ධායෙතං වුත්‌තං. කසිරෙනාති තස්‌සෙව වෙවචනං.
Kicchenāti na dukkhāya paṭipadāya. Buddhānañhi cattāropi maggā sukhāpaṭipadāva honti, pāramīpūraṇakāle pana sarāgadosamohasseva sato āgatānaṃ yācakānaṃ alaṅkatappaṭiyattaṃ sīsaṃ kantitvā galalohitaṃ nīharitvā suañjitāni akkhīni uppāṭetvā kulavaṃsappatiṭṭhāpakaṃ puttaṃ manāpacāriniṃ bhariyanti evamādīni dentassa aññānipi khantivādīsadisesu attabhāvesu chejjabhejjādīni pāpuṇantassa āgamanīyapaṭipadaṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ. Kasirenāti tasseva vevacanaṃ.
එකස්‌සෙව දාතුං අසක්‌කුණෙය්‍යතාය ගරුභාවතො ‘‘ගරුභණ්‌ඩානී’’ති වුත්‌තං, සබ්‌බෙසං භාජෙත්‌වාපි ගහෙතුං අසක්‌කුණෙය්‍යතාය ‘‘ගරුපරික්‌ඛාරානී’’ති වුත්‌තං. සාධාරණපරික්‌ඛාරභාවෙනාති සඞ්‌ඝිකත්‌තා සබ්‌බභික්‌ඛුසාධාරණපරික්‌ඛාරභාවෙන. සඞ්‌ගණ්‌හාති උපලාපෙතීති ඉදං අථෙය්‍යචිත්‌තං සන්‌ධාය වුත්‌තං. තෙනෙවාහ – ‘‘තථාභාවතො ථෙනෙත්‌වා’’ති, අවිස්‌සජ්‌ජියඅවෙභඞ්‌ගියභාවතො ථෙනෙත්‌වාති අත්‌ථො. ගරුභණ්‌ඩඤ්‌හි කුලසඞ්‌ගහත්‌ථාය විස්‌සජ්‌ජෙන්‌තො විභජන්‌තො ච තස්‌ස අවිස්‌සජ්‌ජියඅවඑභඞ්‌ගියභාවං ථෙනෙති. කුලදූසකදුක්‌කටං ආපජ්‌ජතීති එත්‌ථ ‘‘යො විස්‌සජ්‌ජෙය්‍ය, ආපත්‌ති ථුල්‌ලච්‌චයස්‌සා’’ති වුත්‌තත්‌තා විස්‌සජ්‌ජනපච්‌චයා ථුල්‌ලච්‌චයෙනපි න මුච්‌චති.
Ekasseva dātuṃ asakkuṇeyyatāya garubhāvato ‘‘garubhaṇḍānī’’ti vuttaṃ, sabbesaṃ bhājetvāpi gahetuṃ asakkuṇeyyatāya ‘‘garuparikkhārānī’’ti vuttaṃ. Sādhāraṇaparikkhārabhāvenāti saṅghikattā sabbabhikkhusādhāraṇaparikkhārabhāvena. Saṅgaṇhāti upalāpetīti idaṃ atheyyacittaṃ sandhāya vuttaṃ. Tenevāha – ‘‘tathābhāvato thenetvā’’ti, avissajjiyaavebhaṅgiyabhāvato thenetvāti attho. Garubhaṇḍañhi kulasaṅgahatthāya vissajjento vibhajanto ca tassa avissajjiyaavaebhaṅgiyabhāvaṃ theneti. Kuladūsakadukkaṭaṃ āpajjatīti ettha ‘‘yo vissajjeyya, āpatti thullaccayassā’’ti vuttattā vissajjanapaccayā thullaccayenapi na muccati.
අසන්‌තන්‌ති අවිජ්‌ජමානං. අභූතන්‌ති අනුප්‌පන්‌නං. අනුප්‌පන්‌නත්‌තා හි තස්‌ස තං අසන්‌තන්‌ති. පුරිමස්‌ස පච්‌ඡිමං කාරණවචනං. උල්‌ලපතීති උග්‌ගතායුකො ලපති. සීලඤ්‌හි භික්‌ඛුනො ආයු, තං තස්‌ස තථාලපනසමකාලමෙව විගච්‌ඡති. අසන්‌තසම්‌භාවනායාති අත්‌තනො අවිජ්‌ජමානගුණෙහි සම්‌භාවනාය. එවඤ්‌හි ගණ්‌හතා…පෙ.… ථෙනෙත්‌වා ගහිතා හොන්‌තීති එත්‌ථ අසන්‌තසම්‌භාවනාය රට්‌ඨපිණ්‌ඩස්‌ස ථෙනෙත්‌වා ගහිතත්‌තා ලොකුත්‌තරධම්‌මොපි ථෙනිතොයෙව හොති. කිතවස්‌සෙවාති කිතවස්‌ස සකුණග්‌ගහණමිව. කෙරාටිකස්‌සාති සඨස්‌ස. ගොත්‌තං වුච්‌චති සාධාරණනාමං, මත්‌ත-සද්‌දො ලුත්‌තනිද්‌දිට්‌ඨො, තස්‌මා සමණාති ගොත්‌තමත්‌තං අනුභවන්‌ති ධාරෙන්‌තීති ගොත්‍රභුනො, නාමමත්‌තසමණාති වුත්‌තං හොති.
Asantanti avijjamānaṃ. Abhūtanti anuppannaṃ. Anuppannattā hi tassa taṃ asantanti. Purimassa pacchimaṃ kāraṇavacanaṃ. Ullapatīti uggatāyuko lapati. Sīlañhi bhikkhuno āyu, taṃ tassa tathālapanasamakālameva vigacchati. Asantasambhāvanāyāti attano avijjamānaguṇehi sambhāvanāya. Evañhi gaṇhatā…pe… thenetvā gahitā hontīti ettha asantasambhāvanāya raṭṭhapiṇḍassa thenetvā gahitattā lokuttaradhammopi thenitoyeva hoti. Kitavassevāti kitavassa sakuṇaggahaṇamiva. Kerāṭikassāti saṭhassa. Gottaṃ vuccati sādhāraṇanāmaṃ, matta-saddo luttaniddiṭṭho, tasmā samaṇāti gottamattaṃ anubhavanti dhārentīti gotrabhuno, nāmamattasamaṇāti vuttaṃ hoti.
වග්‌ගුමුදාතීරියභික්‌ඛුවත්‌ථුවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Vaggumudātīriyabhikkhuvatthuvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 4. චතුත්‌ථපාරාජිකං • 4. Catutthapārājikaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 4. චතුත්‌ථපාරාජිකං • 4. Catutthapārājikaṃ
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / වග්‌ගුමුදාතීරියභික්‌ඛුවත්‌ථුවණ්‌ණනා • Vaggumudātīriyabhikkhuvatthuvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / වග්‌ගුමුදාතීරියභික්‌ඛුවත්‌ථුවණ්‌ණනා • Vaggumudātīriyabhikkhuvatthuvaṇṇanā
