| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi |
११५. वजादीसु वस्सूपगमनकथा
115. Vajādīsu vassūpagamanakathā
२०३. ‘‘गोपालकानं निवासट्ठान’’न्ति इमिना गोपालका गावो विय वजे निवसन्तीति दस्सेति।
203. ‘‘Gopālakānaṃ nivāsaṭṭhāna’’nti iminā gopālakā gāvo viya vaje nivasantīti dasseti.
उपकट्ठसद्दो आसन्नपरियायोति आह ‘‘आसन्नाया’’ति। तत्थाति कुटिकायं। इधाति इमिस्सं कुटिकायं। अविहारत्ता ‘‘इधाति’’सामञ्ञवसेन वुत्तं। तिक्खत्तुन्ति इदं उक्कट्ठवसेन वुत्तं। हेट्ठा हि ‘‘सकिं वा द्विक्खत्तुं वा तिक्खत्तुं वा’’ति (महाव॰ अट्ठ॰ १८४) वुत्तत्ता सकिम्पि वट्टतीति दट्ठब्बं। तम्पीति सालासङ्खेपेन ठितसकटम्पि। ‘‘आलयो’’ति इमिना ‘‘इध वस्सं उपेमी’’ति वचीभेदो न कातब्बोति दस्सेति। आलयोति च सत्थे ‘‘इध वस्सं वसिस्सामी’’ति चित्तस्स अल्लीयनं। मग्गपटिपन्नेयेव सत्थेति अनादरे भुम्मवचनं। तत्थेवाति सत्थेयेव। सत्थो अतिक्कमतीति सम्बन्धो। तत्थाति पत्थितट्ठाने। विप्पकिरतीति विसुं विसुं गच्छति । सचे अगामके ठाने विप्पकिरति, पुरिमं गामं सन्निवत्तितब्बं। न अञ्ञगामं गन्तब्बं। ततोति गामतो।
Upakaṭṭhasaddo āsannapariyāyoti āha ‘‘āsannāyā’’ti. Tatthāti kuṭikāyaṃ. Idhāti imissaṃ kuṭikāyaṃ. Avihārattā ‘‘idhāti’’sāmaññavasena vuttaṃ. Tikkhattunti idaṃ ukkaṭṭhavasena vuttaṃ. Heṭṭhā hi ‘‘sakiṃ vā dvikkhattuṃ vā tikkhattuṃ vā’’ti (mahāva. aṭṭha. 184) vuttattā sakimpi vaṭṭatīti daṭṭhabbaṃ. Tampīti sālāsaṅkhepena ṭhitasakaṭampi. ‘‘Ālayo’’ti iminā ‘‘idha vassaṃ upemī’’ti vacībhedo na kātabboti dasseti. Ālayoti ca satthe ‘‘idha vassaṃ vasissāmī’’ti cittassa allīyanaṃ. Maggapaṭipanneyeva sattheti anādare bhummavacanaṃ. Tatthevāti sattheyeva. Sattho atikkamatīti sambandho. Tatthāti patthitaṭṭhāne. Vippakiratīti visuṃ visuṃ gacchati . Sace agāmake ṭhāne vippakirati, purimaṃ gāmaṃ sannivattitabbaṃ. Na aññagāmaṃ gantabbaṃ. Tatoti gāmato.
उपगन्तब्बन्ति ‘‘इध वस्सं उपेमी’’ति तिक्खत्तुं वत्वा उपगन्तब्बं। तत्थेवाति समुद्देयेव। कूलन्ति तीरं। तञ्हि कुलति उदकं आवरतीति कूलन्ति वुच्चति। अयञ्चाति नावायं वस्सूपगमनभिक्खु। अनुतीरमेवाति अनुक्कमेन, अनुसारेन वा तीरमेव। अञ्ञत्थाति पठमलद्धगामतो अञ्ञस्मिं ठाने। तत्थेवाति पठमलद्धगामेयेव।
Upagantabbanti ‘‘idha vassaṃ upemī’’ti tikkhattuṃ vatvā upagantabbaṃ. Tatthevāti samuddeyeva. Kūlanti tīraṃ. Tañhi kulati udakaṃ āvaratīti kūlanti vuccati. Ayañcāti nāvāyaṃ vassūpagamanabhikkhu. Anutīramevāti anukkamena, anusārena vā tīrameva. Aññatthāti paṭhamaladdhagāmato aññasmiṃ ṭhāne. Tatthevāti paṭhamaladdhagāmeyeva.
इतीतिआदि निगमनं। पवारेतुञ्च लभतीति एत्थ चसद्दो वाक्यसम्पिण्डनत्थो। पुरिमेसु च पनाति एत्थ चसद्दो ब्यतिरेकत्थो, पनसद्दो विसेसत्थजोतको। अनापत्ति होतीति अनापत्तिमत्तमेव होति।
Itītiādi nigamanaṃ. Pavāretuñca labhatīti ettha casaddo vākyasampiṇḍanattho. Purimesu ca panāti ettha casaddo byatirekattho, panasaddo visesatthajotako. Anāpatti hotīti anāpattimattameva hoti.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महावग्गपाळि • Mahāvaggapāḷi / ११५. वजादीसु वस्सूपगमनं • 115. Vajādīsu vassūpagamanaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महावग्ग-अट्ठकथा • Mahāvagga-aṭṭhakathā / वजादीसुवस्सूपगमनकथा • Vajādīsuvassūpagamanakathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / वजादीसु वस्सूपगमनकथावण्णना • Vajādīsu vassūpagamanakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / वजादीसुवस्सूपगमनकथावण्णना • Vajādīsuvassūpagamanakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / वजादीसु वस्सूपगमनकथावण्णना • Vajādīsu vassūpagamanakathāvaṇṇanā
