| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi |
115. වජාදීසු වස්‌සූපගමනකථා
115. Vajādīsu vassūpagamanakathā
203. ‘‘ගොපාලකානං නිවාසට්‌ඨාන’’න්‌ති ඉමිනා ගොපාලකා ගාවො විය වජෙ නිවසන්‌තීති දස්‌සෙති.
203. ‘‘Gopālakānaṃ nivāsaṭṭhāna’’nti iminā gopālakā gāvo viya vaje nivasantīti dasseti.
උපකට්‌ඨසද්‌දො ආසන්‌නපරියායොති ආහ ‘‘ආසන්‌නායා’’ති. තත්‌ථාති කුටිකායං. ඉධාති ඉමිස්‌සං කුටිකායං. අවිහාරත්‌තා ‘‘ඉධාති’’සාමඤ්‌ඤවසෙන වුත්‌තං. තික්‌ඛත්‌තුන්‌ති ඉදං උක්‌කට්‌ඨවසෙන වුත්‌තං. හෙට්‌ඨා හි ‘‘සකිං වා ද්‌වික්‌ඛත්‌තුං වා තික්‌ඛත්‌තුං වා’’ති (මහාව. අට්‌ඨ. 184) වුත්‌තත්‌තා සකිම්‌පි වට්‌ටතීති දට්‌ඨබ්‌බං. තම්‌පීති සාලාසඞ්‌ඛෙපෙන ඨිතසකටම්‌පි. ‘‘ආලයො’’ති ඉමිනා ‘‘ඉධ වස්‌සං උපෙමී’’ති වචීභෙදො න කාතබ්‌බොති දස්‌සෙති. ආලයොති ච සත්‌ථෙ ‘‘ඉධ වස්‌සං වසිස්‌සාමී’’ති චිත්‌තස්‌ස අල්‌ලීයනං. මග්‌ගපටිපන්‌නෙයෙව සත්‌ථෙති අනාදරෙ භුම්‌මවචනං. තත්‌ථෙවාති සත්‌ථෙයෙව. සත්‌ථො අතික්‌කමතීති සම්‌බන්‌ධො. තත්‌ථාති පත්‌ථිතට්‌ඨානෙ. විප්‌පකිරතීති විසුං විසුං ගච්‌ඡති . සචෙ අගාමකෙ ඨානෙ විප්‌පකිරති, පුරිමං ගාමං සන්‌නිවත්‌තිතබ්‌බං. න අඤ්‌ඤගාමං ගන්‌තබ්‌බං. තතොති ගාමතො.
Upakaṭṭhasaddo āsannapariyāyoti āha ‘‘āsannāyā’’ti. Tatthāti kuṭikāyaṃ. Idhāti imissaṃ kuṭikāyaṃ. Avihārattā ‘‘idhāti’’sāmaññavasena vuttaṃ. Tikkhattunti idaṃ ukkaṭṭhavasena vuttaṃ. Heṭṭhā hi ‘‘sakiṃ vā dvikkhattuṃ vā tikkhattuṃ vā’’ti (mahāva. aṭṭha. 184) vuttattā sakimpi vaṭṭatīti daṭṭhabbaṃ. Tampīti sālāsaṅkhepena ṭhitasakaṭampi. ‘‘Ālayo’’ti iminā ‘‘idha vassaṃ upemī’’ti vacībhedo na kātabboti dasseti. Ālayoti ca satthe ‘‘idha vassaṃ vasissāmī’’ti cittassa allīyanaṃ. Maggapaṭipanneyeva sattheti anādare bhummavacanaṃ. Tatthevāti sattheyeva. Sattho atikkamatīti sambandho. Tatthāti patthitaṭṭhāne. Vippakiratīti visuṃ visuṃ gacchati . Sace agāmake ṭhāne vippakirati, purimaṃ gāmaṃ sannivattitabbaṃ. Na aññagāmaṃ gantabbaṃ. Tatoti gāmato.
උපගන්‌තබ්‌බන්‌ති ‘‘ඉධ වස්‌සං උපෙමී’’ති තික්‌ඛත්‌තුං වත්‌වා උපගන්‌තබ්‌බං. තත්‌ථෙවාති සමුද්‌දෙයෙව. කූලන්‌ති තීරං. තඤ්‌හි කුලති උදකං ආවරතීති කූලන්‌ති වුච්‌චති. අයඤ්‌චාති නාවායං වස්‌සූපගමනභික්‌ඛු. අනුතීරමෙවාති අනුක්‌කමෙන, අනුසාරෙන වා තීරමෙව. අඤ්‌ඤත්‌ථාති පඨමලද්‌ධගාමතො අඤ්‌ඤස්‌මිං ඨානෙ. තත්‌ථෙවාති පඨමලද්‌ධගාමෙයෙව.
Upagantabbanti ‘‘idha vassaṃ upemī’’ti tikkhattuṃ vatvā upagantabbaṃ. Tatthevāti samuddeyeva. Kūlanti tīraṃ. Tañhi kulati udakaṃ āvaratīti kūlanti vuccati. Ayañcāti nāvāyaṃ vassūpagamanabhikkhu. Anutīramevāti anukkamena, anusārena vā tīrameva. Aññatthāti paṭhamaladdhagāmato aññasmiṃ ṭhāne. Tatthevāti paṭhamaladdhagāmeyeva.
ඉතීතිආදි නිගමනං. පවාරෙතුඤ්‌ච ලභතීති එත්‌ථ චසද්‌දො වාක්‍යසම්‌පිණ්‌ඩනත්‌ථො. පුරිමෙසු ච පනාති එත්‌ථ චසද්‌දො බ්‍යතිරෙකත්‌ථො, පනසද්‌දො විසෙසත්‌ථජොතකො. අනාපත්‌ති හොතීති අනාපත්‌තිමත්‌තමෙව හොති.
Itītiādi nigamanaṃ. Pavāretuñca labhatīti ettha casaddo vākyasampiṇḍanattho. Purimesu ca panāti ettha casaddo byatirekattho, panasaddo visesatthajotako. Anāpatti hotīti anāpattimattameva hoti.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi / 115. වජාදීසු වස්‌සූපගමනං • 115. Vajādīsu vassūpagamanaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā / වජාදීසුවස්‌සූපගමනකථා • Vajādīsuvassūpagamanakathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / වජාදීසු වස්‌සූපගමනකථාවණ්‌ණනා • Vajādīsu vassūpagamanakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / වජාදීසුවස්‌සූපගමනකථාවණ්‌ණනා • Vajādīsuvassūpagamanakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / වජාදීසු වස්‌සූපගමනකථාවණ්‌ණනා • Vajādīsu vassūpagamanakathāvaṇṇanā
