115. Vajādīsu vassūpagamanakathā

203. ‘‘Gopālakānaṃ nivāsaṭṭhāna’’nti iminā gopālakā gāvo viya vaje nivasantīti dasseti.

Upakaṭṭhasaddo āsannapariyāyoti āha ‘‘āsannāyā’’ti. Tatthāti kuṭikāyaṃ. Idhāti imissaṃ kuṭikāyaṃ. Avihārattā ‘‘idhāti’’sāmaññavasena vuttaṃ. Tikkhattunti idaṃ ukkaṭṭhavasena vuttaṃ. Heṭṭhā hi ‘‘sakiṃ vā dvikkhattuṃ vā tikkhattuṃ vā’’ti (mahāva. aṭṭha. 184) vuttattā sakimpi vaṭṭatīti daṭṭhabbaṃ. Tampīti sālāsaṅkhepena ṭhitasakaṭampi. ‘‘Ālayo’’ti iminā ‘‘idha vassaṃ upemī’’ti vacībhedo na kātabboti dasseti. Ālayoti ca satthe ‘‘idha vassaṃ vasissāmī’’ti cittassa allīyanaṃ. Maggapaṭipanneyeva sattheti anādare bhummavacanaṃ. Tatthevāti sattheyeva. Sattho atikkamatīti sambandho. Tatthāti patthitaṭṭhāne. Vippakiratīti visuṃ visuṃ gacchati . Sace agāmake ṭhāne vippakirati, purimaṃ gāmaṃ sannivattitabbaṃ. Na aññagāmaṃ gantabbaṃ. Tatoti gāmato.

Upagantabbanti ‘‘idha vassaṃ upemī’’ti tikkhattuṃ vatvā upagantabbaṃ. Tatthevāti samuddeyeva. Kūlanti tīraṃ. Tañhi kulati udakaṃ āvaratīti kūlanti vuccati. Ayañcāti nāvāyaṃ vassūpagamanabhikkhu. Anutīramevāti anukkamena, anusārena vā tīrameva. Aññatthāti paṭhamaladdhagāmato aññasmiṃ ṭhāne. Tatthevāti paṭhamaladdhagāmeyeva.

Itītiādi nigamanaṃ. Pavāretuñca labhatīti ettha casaddo vākyasampiṇḍanattho. Purimesu ca panāti ettha casaddo byatirekattho, panasaddo visesatthajotako. Anāpatti hotīti anāpattimattameva hoti.