| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
५. वजिरूपमसुत्तवण्णना
5. Vajirūpamasuttavaṇṇanā
२५. पञ्चमे अरुइति पुराणं दुट्ठवणं वुच्चति। क-कारो पदसन्धिकरोति अरुकूपमं चित्तं एतस्साति अरुकूपमचित्तो अप्पमत्तकस्सपि दुक्खस्स असहनतो। सेसपदद्वयेपि एसेव नयो। इत्तरकालोभासेनाति परित्तमेव कालो ञाणोभासविरहेन। लगतीति कोधासङ्गवसेन कुप्पन्तो पुग्गलो सम्मुखा, ‘‘किं वदसी’’तिआदिना परम्मुखा च उपनय्हनवसेन लगति, न तण्हासङ्गवसेन। कुप्पतीति कुज्झति। ब्यापज्जतीति विपन्नचित्तो होति। थद्धभावं आपज्जति ईसकम्पि मुदुत्ताभावतो। दुट्ठारुकोति मंसलोहितानं दुट्ठभावेन पकतिभावं जहित्वा ठितो दुट्ठवणो। ‘‘दुट्ठारुता’’तिपि पठन्ति, तत्थापि ताकारो पदसन्धिकरो।
25. Pañcame aruiti purāṇaṃ duṭṭhavaṇaṃ vuccati. Ka-kāro padasandhikaroti arukūpamaṃ cittaṃ etassāti arukūpamacitto appamattakassapi dukkhassa asahanato. Sesapadadvayepi eseva nayo. Ittarakālobhāsenāti parittameva kālo ñāṇobhāsavirahena. Lagatīti kodhāsaṅgavasena kuppanto puggalo sammukhā, ‘‘kiṃ vadasī’’tiādinā parammukhā ca upanayhanavasena lagati, na taṇhāsaṅgavasena. Kuppatīti kujjhati. Byāpajjatīti vipannacitto hoti. Thaddhabhāvaṃ āpajjati īsakampi muduttābhāvato. Duṭṭhārukoti maṃsalohitānaṃ duṭṭhabhāvena pakatibhāvaṃ jahitvā ṭhito duṭṭhavaṇo. ‘‘Duṭṭhārutā’’tipi paṭhanti, tatthāpi tākāro padasandhikaro.
तस्साति दुट्ठारुकस्स। सवनन्ति असुचिविसन्दनं। उद्धुमातस्स वियाति कोधेन उद्धं उद्धं धुमातकस्स विय कोधूपायासस्स अविस्सज्जनतो। चण्डिकतस्साति कुपितस्स। एत्थ च किञ्चापि हेट्ठिममग्गवज्झापि किलेसा तेहि अनुप्पत्तिधम्मतं आपादितत्ता समुच्छिन्ना, तथापि तस्मिं सन्ताने अग्गमग्गस्स अनुप्पन्नत्ता तत्थ अप्पहीनापि किलेसा अत्थेवाति कत्वा तेसं ञाणानं विज्जूपमता वुत्ता, न तेहि मग्गेहि पहीनानं किलेसानं अत्थिभावतोति दट्ठब्बं।
Tassāti duṭṭhārukassa. Savananti asucivisandanaṃ. Uddhumātassa viyāti kodhena uddhaṃ uddhaṃ dhumātakassa viya kodhūpāyāsassa avissajjanato. Caṇḍikatassāti kupitassa. Ettha ca kiñcāpi heṭṭhimamaggavajjhāpi kilesā tehi anuppattidhammataṃ āpāditattā samucchinnā, tathāpi tasmiṃ santāne aggamaggassa anuppannattā tattha appahīnāpi kilesā atthevāti katvā tesaṃ ñāṇānaṃ vijjūpamatā vuttā, na tehi maggehi pahīnānaṃ kilesānaṃ atthibhāvatoti daṭṭhabbaṃ.
वजिरूपमसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Vajirūpamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / ५. वजिरूपमसुत्तं • 5. Vajirūpamasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ५. वजिरूपमसुत्तवण्णना • 5. Vajirūpamasuttavaṇṇanā
