| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
๕. วชิรูปมสุตฺตวณฺณนา
5. Vajirūpamasuttavaṇṇanā
๒๕. ปญฺจเม อรุอิติ ปุราณํ ทุฎฺฐวณํ วุจฺจติฯ ก-กาโร ปทสนฺธิกโรติ อรุกูปมํ จิตฺตํ เอตสฺสาติ อรุกูปมจิโตฺต อปฺปมตฺตกสฺสปิ ทุกฺขสฺส อสหนโตฯ เสสปททฺวเยปิ เอเสว นโยฯ อิตฺตรกาโลภาเสนาติ ปริตฺตเมว กาโล ญาโณภาสวิรเหนฯ ลคตีติ โกธาสงฺควเสน กุปฺปโนฺต ปุคฺคโล สมฺมุขา, ‘‘กิํ วทสี’’ติอาทินา ปรมฺมุขา จ อุปนยฺหนวเสน ลคติ, น ตณฺหาสงฺควเสนฯ กุปฺปตีติ กุชฺฌติฯ พฺยาปชฺชตีติ วิปนฺนจิโตฺต โหติฯ ถทฺธภาวํ อาปชฺชติ อีสกมฺปิ มุทุตฺตาภาวโตฯ ทุฎฺฐารุโกติ มํสโลหิตานํ ทุฎฺฐภาเวน ปกติภาวํ ชหิตฺวา ฐิโต ทุฎฺฐวโณฯ ‘‘ทุฎฺฐารุตา’’ติปิ ปฐนฺติ, ตตฺถาปิ ตากาโร ปทสนฺธิกโรฯ
25. Pañcame aruiti purāṇaṃ duṭṭhavaṇaṃ vuccati. Ka-kāro padasandhikaroti arukūpamaṃ cittaṃ etassāti arukūpamacitto appamattakassapi dukkhassa asahanato. Sesapadadvayepi eseva nayo. Ittarakālobhāsenāti parittameva kālo ñāṇobhāsavirahena. Lagatīti kodhāsaṅgavasena kuppanto puggalo sammukhā, ‘‘kiṃ vadasī’’tiādinā parammukhā ca upanayhanavasena lagati, na taṇhāsaṅgavasena. Kuppatīti kujjhati. Byāpajjatīti vipannacitto hoti. Thaddhabhāvaṃ āpajjati īsakampi muduttābhāvato. Duṭṭhārukoti maṃsalohitānaṃ duṭṭhabhāvena pakatibhāvaṃ jahitvā ṭhito duṭṭhavaṇo. ‘‘Duṭṭhārutā’’tipi paṭhanti, tatthāpi tākāro padasandhikaro.
ตสฺสาติ ทุฎฺฐารุกสฺสฯ สวนนฺติ อสุจิวิสนฺทนํฯ อุทฺธุมาตสฺส วิยาติ โกเธน อุทฺธํ อุทฺธํ ธุมาตกสฺส วิย โกธูปายาสสฺส อวิสฺสชฺชนโตฯ จณฺฑิกตสฺสาติ กุปิตสฺสฯ เอตฺถ จ กิญฺจาปิ เหฎฺฐิมมคฺควชฺฌาปิ กิเลสา เตหิ อนุปฺปตฺติธมฺมตํ อาปาทิตตฺตา สมุจฺฉินฺนา, ตถาปิ ตสฺมิํ สนฺตาเน อคฺคมคฺคสฺส อนุปฺปนฺนตฺตา ตตฺถ อปฺปหีนาปิ กิเลสา อเตฺถวาติ กตฺวา เตสํ ญาณานํ วิชฺชูปมตา วุตฺตา, น เตหิ มเคฺคหิ ปหีนานํ กิเลสานํ อตฺถิภาวโตติ ทฎฺฐพฺพํฯ
Tassāti duṭṭhārukassa. Savananti asucivisandanaṃ. Uddhumātassa viyāti kodhena uddhaṃ uddhaṃ dhumātakassa viya kodhūpāyāsassa avissajjanato. Caṇḍikatassāti kupitassa. Ettha ca kiñcāpi heṭṭhimamaggavajjhāpi kilesā tehi anuppattidhammataṃ āpāditattā samucchinnā, tathāpi tasmiṃ santāne aggamaggassa anuppannattā tattha appahīnāpi kilesā atthevāti katvā tesaṃ ñāṇānaṃ vijjūpamatā vuttā, na tehi maggehi pahīnānaṃ kilesānaṃ atthibhāvatoti daṭṭhabbaṃ.
วชิรูปมสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Vajirūpamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๕. วชิรูปมสุตฺตํ • 5. Vajirūpamasuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ๕. วชิรูปมสุตฺตวณฺณนา • 5. Vajirūpamasuttavaṇṇanā
