| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā |
वज्जनीयपुग्गलसन्दस्सनकथावण्णना
Vajjanīyapuggalasandassanakathāvaṇṇanā
१८३. ‘‘अन्तिमवत्थुं अज्झापन्नस्स निसिन्नपरिसाय कलहादिभयेन नाहं करिस्सामी’’ति चित्तं उप्पादेत्वा निसीदितुं वट्टति। अञ्ञकम्मे तस्स निसिन्नपरिसाय आपत्ति नत्थीति एके। ‘‘न च, भिक्खवे, अनुपोसथे उपोसथो कातब्बो अञ्ञत्र सङ्घसामग्गिया’’ति (महाव॰ १८३) वचनतो सामग्गीदिवसो अनुपोसथदिवसोति अत्थतो वुत्तं विय दिस्सति। ‘‘द्वेमे, भिक्खवे, उपोसथा’’ति वुत्तवचनवसेनेतं वुत्तं, अञ्ञथा परिवारपाळिया विरुज्झतीति आचरिया। चातुद्दसियं, पन्नरसियं वा चे सङ्घो समग्गो होति, ‘‘अज्जुपोसथो सामग्गी’’ति अवत्वा पकतिनीहारेनेव कत्तब्बन्ति दस्सनत्थं यथादेसना कताति नो तक्को। अञ्ञथा यथावुत्तद्वये चे सामग्गी होति, तत्थ उपोसथं अकत्वा अनुपोसथदिवसे एव सामग्गीउपोसथो कातब्बोति आपज्जति। अञ्ञथा पुब्बे पटिसिद्धत्ता इदानि पटिसेधनकिच्चं नत्थि। ‘‘न, भिक्खवे, देवसिकं पातिमोक्खं उद्दिसितब्ब’’न्ति (महाव॰ १३६) पुब्बे हि वुत्तं। अथ वा ‘‘अनुजानामि, भिक्खवे, उपोसथे पातिमोक्खं उद्दिसितु’’न्ति पुब्बे वुत्तत्ता ‘‘सकिं पक्खस्स चातुद्दसे वा पन्नरसे वा’’ति च ‘‘द्वेमे, भिक्खवे, उपोसथा’’ति (महाव॰ १४९) च पच्छा वुत्तत्ता ततो अञ्ञस्मिं दिवसे उपोसथो न कातब्बोति अत्थतो आपन्नं अनिट्ठं, सति सङ्घसामग्गिया अञ्ञो दिवसो पकतिवसेन अनुपोसथोपि उपोसथदिवसो नाम होतीति दस्सनवसेन निवारेतुम्पि एवंदेसना कताति वेदितब्बा।
183. ‘‘Antimavatthuṃ ajjhāpannassa nisinnaparisāya kalahādibhayena nāhaṃ karissāmī’’ti cittaṃ uppādetvā nisīdituṃ vaṭṭati. Aññakamme tassa nisinnaparisāya āpatti natthīti eke. ‘‘Na ca, bhikkhave, anuposathe uposatho kātabbo aññatra saṅghasāmaggiyā’’ti (mahāva. 183) vacanato sāmaggīdivaso anuposathadivasoti atthato vuttaṃ viya dissati. ‘‘Dveme, bhikkhave, uposathā’’ti vuttavacanavasenetaṃ vuttaṃ, aññathā parivārapāḷiyā virujjhatīti ācariyā. Cātuddasiyaṃ, pannarasiyaṃ vā ce saṅgho samaggo hoti, ‘‘ajjuposatho sāmaggī’’ti avatvā pakatinīhāreneva kattabbanti dassanatthaṃ yathādesanā katāti no takko. Aññathā yathāvuttadvaye ce sāmaggī hoti, tattha uposathaṃ akatvā anuposathadivase eva sāmaggīuposatho kātabboti āpajjati. Aññathā pubbe paṭisiddhattā idāni paṭisedhanakiccaṃ natthi. ‘‘Na, bhikkhave, devasikaṃ pātimokkhaṃ uddisitabba’’nti (mahāva. 136) pubbe hi vuttaṃ. Atha vā ‘‘anujānāmi, bhikkhave, uposathe pātimokkhaṃ uddisitu’’nti pubbe vuttattā ‘‘sakiṃ pakkhassa cātuddase vā pannarase vā’’ti ca ‘‘dveme, bhikkhave, uposathā’’ti (mahāva. 149) ca pacchā vuttattā tato aññasmiṃ divase uposatho na kātabboti atthato āpannaṃ aniṭṭhaṃ, sati saṅghasāmaggiyā añño divaso pakativasena anuposathopi uposathadivaso nāma hotīti dassanavasena nivāretumpi evaṃdesanā katāti veditabbā.
उपोसथक्खन्धकवण्णना निट्ठिता।
Uposathakkhandhakavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महावग्गपाळि • Mahāvaggapāḷi / १०५. वज्जनीयपुग्गलसन्दस्सना • 105. Vajjanīyapuggalasandassanā
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महावग्ग-अट्ठकथा • Mahāvagga-aṭṭhakathā / वज्जनीयपुग्गलसन्दस्सनकथा • Vajjanīyapuggalasandassanakathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / वज्जनीयपुग्गलसन्दस्सनकथावण्णना • Vajjanīyapuggalasandassanakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / लिङ्गादिदस्सनकथादिवण्णना • Liṅgādidassanakathādivaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / १०५. वज्जनीयपुग्गलसन्दस्सनकथा • 105. Vajjanīyapuggalasandassanakathā
