Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā |
వజ్జనీయపుగ్గలసన్దస్సనకథావణ్ణనా
Vajjanīyapuggalasandassanakathāvaṇṇanā
౧౮౩. ‘‘అన్తిమవత్థుం అజ్ఝాపన్నస్స నిసిన్నపరిసాయ కలహాదిభయేన నాహం కరిస్సామీ’’తి చిత్తం ఉప్పాదేత్వా నిసీదితుం వట్టతి. అఞ్ఞకమ్మే తస్స నిసిన్నపరిసాయ ఆపత్తి నత్థీతి ఏకే. ‘‘న చ, భిక్ఖవే, అనుపోసథే ఉపోసథో కాతబ్బో అఞ్ఞత్ర సఙ్ఘసామగ్గియా’’తి (మహావ॰ ౧౮౩) వచనతో సామగ్గీదివసో అనుపోసథదివసోతి అత్థతో వుత్తం వియ దిస్సతి. ‘‘ద్వేమే, భిక్ఖవే, ఉపోసథా’’తి వుత్తవచనవసేనేతం వుత్తం, అఞ్ఞథా పరివారపాళియా విరుజ్ఝతీతి ఆచరియా. చాతుద్దసియం, పన్నరసియం వా చే సఙ్ఘో సమగ్గో హోతి, ‘‘అజ్జుపోసథో సామగ్గీ’’తి అవత్వా పకతినీహారేనేవ కత్తబ్బన్తి దస్సనత్థం యథాదేసనా కతాతి నో తక్కో. అఞ్ఞథా యథావుత్తద్వయే చే సామగ్గీ హోతి, తత్థ ఉపోసథం అకత్వా అనుపోసథదివసే ఏవ సామగ్గీఉపోసథో కాతబ్బోతి ఆపజ్జతి. అఞ్ఞథా పుబ్బే పటిసిద్ధత్తా ఇదాని పటిసేధనకిచ్చం నత్థి. ‘‘న, భిక్ఖవే, దేవసికం పాతిమోక్ఖం ఉద్దిసితబ్బ’’న్తి (మహావ॰ ౧౩౬) పుబ్బే హి వుత్తం. అథ వా ‘‘అనుజానామి, భిక్ఖవే, ఉపోసథే పాతిమోక్ఖం ఉద్దిసితు’’న్తి పుబ్బే వుత్తత్తా ‘‘సకిం పక్ఖస్స చాతుద్దసే వా పన్నరసే వా’’తి చ ‘‘ద్వేమే, భిక్ఖవే, ఉపోసథా’’తి (మహావ॰ ౧౪౯) చ పచ్ఛా వుత్తత్తా తతో అఞ్ఞస్మిం దివసే ఉపోసథో న కాతబ్బోతి అత్థతో ఆపన్నం అనిట్ఠం, సతి సఙ్ఘసామగ్గియా అఞ్ఞో దివసో పకతివసేన అనుపోసథోపి ఉపోసథదివసో నామ హోతీతి దస్సనవసేన నివారేతుమ్పి ఏవందేసనా కతాతి వేదితబ్బా.
183. ‘‘Antimavatthuṃ ajjhāpannassa nisinnaparisāya kalahādibhayena nāhaṃ karissāmī’’ti cittaṃ uppādetvā nisīdituṃ vaṭṭati. Aññakamme tassa nisinnaparisāya āpatti natthīti eke. ‘‘Na ca, bhikkhave, anuposathe uposatho kātabbo aññatra saṅghasāmaggiyā’’ti (mahāva. 183) vacanato sāmaggīdivaso anuposathadivasoti atthato vuttaṃ viya dissati. ‘‘Dveme, bhikkhave, uposathā’’ti vuttavacanavasenetaṃ vuttaṃ, aññathā parivārapāḷiyā virujjhatīti ācariyā. Cātuddasiyaṃ, pannarasiyaṃ vā ce saṅgho samaggo hoti, ‘‘ajjuposatho sāmaggī’’ti avatvā pakatinīhāreneva kattabbanti dassanatthaṃ yathādesanā katāti no takko. Aññathā yathāvuttadvaye ce sāmaggī hoti, tattha uposathaṃ akatvā anuposathadivase eva sāmaggīuposatho kātabboti āpajjati. Aññathā pubbe paṭisiddhattā idāni paṭisedhanakiccaṃ natthi. ‘‘Na, bhikkhave, devasikaṃ pātimokkhaṃ uddisitabba’’nti (mahāva. 136) pubbe hi vuttaṃ. Atha vā ‘‘anujānāmi, bhikkhave, uposathe pātimokkhaṃ uddisitu’’nti pubbe vuttattā ‘‘sakiṃ pakkhassa cātuddase vā pannarase vā’’ti ca ‘‘dveme, bhikkhave, uposathā’’ti (mahāva. 149) ca pacchā vuttattā tato aññasmiṃ divase uposatho na kātabboti atthato āpannaṃ aniṭṭhaṃ, sati saṅghasāmaggiyā añño divaso pakativasena anuposathopi uposathadivaso nāma hotīti dassanavasena nivāretumpi evaṃdesanā katāti veditabbā.
ఉపోసథక్ఖన్ధకవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Uposathakkhandhakavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావగ్గపాళి • Mahāvaggapāḷi / ౧౦౫. వజ్జనీయపుగ్గలసన్దస్సనా • 105. Vajjanīyapuggalasandassanā
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావగ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvagga-aṭṭhakathā / వజ్జనీయపుగ్గలసన్దస్సనకథా • Vajjanīyapuggalasandassanakathā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / వజ్జనీయపుగ్గలసన్దస్సనకథావణ్ణనా • Vajjanīyapuggalasandassanakathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / లిఙ్గాదిదస్సనకథాదివణ్ణనా • Liṅgādidassanakathādivaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi / ౧౦౫. వజ్జనీయపుగ్గలసన్దస్సనకథా • 105. Vajjanīyapuggalasandassanakathā