Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
ဝဇ္ဇနီယပုဂ္ဂလသန္ဒသ္သနကထာဝဏ္ဏနာ
Vajjanīyapuggalasandassanakathāvaṇṇanā
၁၈၃. ‘‘အန္တိမဝတ္ထုံ အဇ္ဈာပန္နသ္သ နိသိန္နပရိသာယ ကလဟာဒိဘယေန နာဟံ ကရိသ္သာမီ’’တိ စိတ္တံ ဥပ္ပာဒေတ္ဝာ နိသီဒိတုံ ဝဋ္ဋတိ။ အညကမ္မေ တသ္သ နိသိန္နပရိသာယ အာပတ္တိ နတ္ထီတိ ဧကေ။ ‘‘န စ, ဘိက္ခဝေ, အနုပောသထေ ဥပောသထော ကာတဗ္ဗော အညတ္ရ သင္ဃသာမဂ္ဂိယာ’’တိ (မဟာဝ. ၁၈၃) ဝစနတော သာမဂ္ဂီဒိဝသော အနုပောသထဒိဝသောတိ အတ္ထတော ဝုတ္တံ ဝိယ ဒိသ္သတိ။ ‘‘ဒ္ဝေမေ, ဘိက္ခဝေ, ဥပောသထာ’’တိ ဝုတ္တဝစနဝသေနေတံ ဝုတ္တံ, အညထာ ပရိဝာရပာဠိယာ ဝိရုဇ္ဈတီတိ အာစရိယာ။ စာတုဒ္ဒသိယံ, ပန္နရသိယံ ဝာ စေ သင္ဃော သမဂ္ဂော ဟောတိ, ‘‘အဇ္ဇုပောသထော သာမဂ္ဂီ’’တိ အဝတ္ဝာ ပကတိနီဟာရေနေဝ ကတ္တဗ္ဗန္တိ ဒသ္သနတ္ထံ ယထာဒေသနာ ကတာတိ နော တက္ကော။ အညထာ ယထာဝုတ္တဒ္ဝယေ စေ သာမဂ္ဂီ ဟောတိ, တတ္ထ ဥပောသထံ အကတ္ဝာ အနုပောသထဒိဝသေ ဧဝ သာမဂ္ဂီဥပောသထော ကာတဗ္ဗောတိ အာပဇ္ဇတိ။ အညထာ ပုဗ္ဗေ ပဋိသိဒ္ဓတ္တာ ဣဒာနိ ပဋိသေဓနကိစ္စံ နတ္ထိ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝသိကံ ပာတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗ’’န္တိ (မဟာဝ. ၁၃၆) ပုဗ္ဗေ ဟိ ဝုတ္တံ။ အထ ဝာ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဥပောသထေ ပာတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတု’’န္တိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘သကိံ ပက္ခသ္သ စာတုဒ္ဒသေ ဝာ ပန္နရသေ ဝာ’’တိ စ ‘‘ဒ္ဝေမေ, ဘိက္ခဝေ, ဥပောသထာ’’တိ (မဟာဝ. ၁၄၉) စ ပစ္ဆာ ဝုတ္တတ္တာ တတော အညသ္မိံ ဒိဝသေ ဥပောသထော န ကာတဗ္ဗောတိ အတ္ထတော အာပန္နံ အနိဋ္ဌံ, သတိ သင္ဃသာမဂ္ဂိယာ အညော ဒိဝသော ပကတိဝသေန အနုပောသထောပိ ဥပောသထဒိဝသော နာမ ဟောတီတိ ဒသ္သနဝသေန နိဝာရေတုမ္ပိ ဧဝံဒေသနာ ကတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
183. ‘‘Antimavatthuṃ ajjhāpannassa nisinnaparisāya kalahādibhayena nāhaṃ karissāmī’’ti cittaṃ uppādetvā nisīdituṃ vaṭṭati. Aññakamme tassa nisinnaparisāya āpatti natthīti eke. ‘‘Na ca, bhikkhave, anuposathe uposatho kātabbo aññatra saṅghasāmaggiyā’’ti (mahāva. 183) vacanato sāmaggīdivaso anuposathadivasoti atthato vuttaṃ viya dissati. ‘‘Dveme, bhikkhave, uposathā’’ti vuttavacanavasenetaṃ vuttaṃ, aññathā parivārapāḷiyā virujjhatīti ācariyā. Cātuddasiyaṃ, pannarasiyaṃ vā ce saṅgho samaggo hoti, ‘‘ajjuposatho sāmaggī’’ti avatvā pakatinīhāreneva kattabbanti dassanatthaṃ yathādesanā katāti no takko. Aññathā yathāvuttadvaye ce sāmaggī hoti, tattha uposathaṃ akatvā anuposathadivase eva sāmaggīuposatho kātabboti āpajjati. Aññathā pubbe paṭisiddhattā idāni paṭisedhanakiccaṃ natthi. ‘‘Na, bhikkhave, devasikaṃ pātimokkhaṃ uddisitabba’’nti (mahāva. 136) pubbe hi vuttaṃ. Atha vā ‘‘anujānāmi, bhikkhave, uposathe pātimokkhaṃ uddisitu’’nti pubbe vuttattā ‘‘sakiṃ pakkhassa cātuddase vā pannarase vā’’ti ca ‘‘dveme, bhikkhave, uposathā’’ti (mahāva. 149) ca pacchā vuttattā tato aññasmiṃ divase uposatho na kātabboti atthato āpannaṃ aniṭṭhaṃ, sati saṅghasāmaggiyā añño divaso pakativasena anuposathopi uposathadivaso nāma hotīti dassanavasena nivāretumpi evaṃdesanā katāti veditabbā.
ဥပောသထက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Uposathakkhandhakavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / မဟာဝဂ္ဂပာဠိ • Mahāvaggapāḷi / ၁၀၅. ဝဇ္ဇနီယပုဂ္ဂလသန္ဒသ္သနာ • 105. Vajjanīyapuggalasandassanā
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဟာဝဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ဝဇ္ဇနီယပုဂ္ဂလသန္ဒသ္သနကထာ • Vajjanīyapuggalasandassanakathā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ဝဇ္ဇနီယပုဂ္ဂလသန္ဒသ္သနကထာဝဏ္ဏနာ • Vajjanīyapuggalasandassanakathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / လိင္ဂာဒိဒသ္သနကထာဒိဝဏ္ဏနာ • Liṅgādidassanakathādivaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi / ၁၀၅. ဝဇ္ဇနီယပုဂ္ဂလသန္ဒသ္သနကထာ • 105. Vajjanīyapuggalasandassanakathā