| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
ವಜ್ಜನೀಯಪುಗ್ಗಲಸನ್ದಸ್ಸನಕಥಾವಣ್ಣನಾ
Vajjanīyapuggalasandassanakathāvaṇṇanā
೧೮೩. ‘‘ಅನ್ತಿಮವತ್ಥುಂ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನಸ್ಸ ನಿಸಿನ್ನಪರಿಸಾಯ ಕಲಹಾದಿಭಯೇನ ನಾಹಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ನಿಸೀದಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಅಞ್ಞಕಮ್ಮೇ ತಸ್ಸ ನಿಸಿನ್ನಪರಿಸಾಯ ಆಪತ್ತಿ ನತ್ಥೀತಿ ಏಕೇ। ‘‘ನ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನುಪೋಸಥೇ ಉಪೋಸಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋ ಅಞ್ಞತ್ರ ಸಙ್ಘಸಾಮಗ್ಗಿಯಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೮೩) ವಚನತೋ ಸಾಮಗ್ಗೀದಿವಸೋ ಅನುಪೋಸಥದಿವಸೋತಿ ಅತ್ಥತೋ ವುತ್ತಂ ವಿಯ ದಿಸ್ಸತಿ। ‘‘ದ್ವೇಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಪೋಸಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತವಚನವಸೇನೇತಂ ವುತ್ತಂ, ಅಞ್ಞಥಾ ಪರಿವಾರಪಾಳಿಯಾ ವಿರುಜ್ಝತೀತಿ ಆಚರಿಯಾ। ಚಾತುದ್ದಸಿಯಂ, ಪನ್ನರಸಿಯಂ ವಾ ಚೇ ಸಙ್ಘೋ ಸಮಗ್ಗೋ ಹೋತಿ, ‘‘ಅಜ್ಜುಪೋಸಥೋ ಸಾಮಗ್ಗೀ’’ತಿ ಅವತ್ವಾ ಪಕತಿನೀಹಾರೇನೇವ ಕತ್ತಬ್ಬನ್ತಿ ದಸ್ಸನತ್ಥಂ ಯಥಾದೇಸನಾ ಕತಾತಿ ನೋ ತಕ್ಕೋ। ಅಞ್ಞಥಾ ಯಥಾವುತ್ತದ್ವಯೇ ಚೇ ಸಾಮಗ್ಗೀ ಹೋತಿ, ತತ್ಥ ಉಪೋಸಥಂ ಅಕತ್ವಾ ಅನುಪೋಸಥದಿವಸೇ ಏವ ಸಾಮಗ್ಗೀಉಪೋಸಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋತಿ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಅಞ್ಞಥಾ ಪುಬ್ಬೇ ಪಟಿಸಿದ್ಧತ್ತಾ ಇದಾನಿ ಪಟಿಸೇಧನಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ। ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದೇವಸಿಕಂ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೩೬) ಪುಬ್ಬೇ ಹಿ ವುತ್ತಂ। ಅಥ ವಾ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಪೋಸಥೇ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸಿತು’’ನ್ತಿ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತತ್ತಾ ‘‘ಸಕಿಂ ಪಕ್ಖಸ್ಸ ಚಾತುದ್ದಸೇ ವಾ ಪನ್ನರಸೇ ವಾ’’ತಿ ಚ ‘‘ದ್ವೇಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಪೋಸಥಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೪೯) ಚ ಪಚ್ಛಾ ವುತ್ತತ್ತಾ ತತೋ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ದಿವಸೇ ಉಪೋಸಥೋ ನ ಕಾತಬ್ಬೋತಿ ಅತ್ಥತೋ ಆಪನ್ನಂ ಅನಿಟ್ಠಂ, ಸತಿ ಸಙ್ಘಸಾಮಗ್ಗಿಯಾ ಅಞ್ಞೋ ದಿವಸೋ ಪಕತಿವಸೇನ ಅನುಪೋಸಥೋಪಿ ಉಪೋಸಥದಿವಸೋ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ ದಸ್ಸನವಸೇನ ನಿವಾರೇತುಮ್ಪಿ ಏವಂದೇಸನಾ ಕತಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
183. ‘‘Antimavatthuṃ ajjhāpannassa nisinnaparisāya kalahādibhayena nāhaṃ karissāmī’’ti cittaṃ uppādetvā nisīdituṃ vaṭṭati. Aññakamme tassa nisinnaparisāya āpatti natthīti eke. ‘‘Na ca, bhikkhave, anuposathe uposatho kātabbo aññatra saṅghasāmaggiyā’’ti (mahāva. 183) vacanato sāmaggīdivaso anuposathadivasoti atthato vuttaṃ viya dissati. ‘‘Dveme, bhikkhave, uposathā’’ti vuttavacanavasenetaṃ vuttaṃ, aññathā parivārapāḷiyā virujjhatīti ācariyā. Cātuddasiyaṃ, pannarasiyaṃ vā ce saṅgho samaggo hoti, ‘‘ajjuposatho sāmaggī’’ti avatvā pakatinīhāreneva kattabbanti dassanatthaṃ yathādesanā katāti no takko. Aññathā yathāvuttadvaye ce sāmaggī hoti, tattha uposathaṃ akatvā anuposathadivase eva sāmaggīuposatho kātabboti āpajjati. Aññathā pubbe paṭisiddhattā idāni paṭisedhanakiccaṃ natthi. ‘‘Na, bhikkhave, devasikaṃ pātimokkhaṃ uddisitabba’’nti (mahāva. 136) pubbe hi vuttaṃ. Atha vā ‘‘anujānāmi, bhikkhave, uposathe pātimokkhaṃ uddisitu’’nti pubbe vuttattā ‘‘sakiṃ pakkhassa cātuddase vā pannarase vā’’ti ca ‘‘dveme, bhikkhave, uposathā’’ti (mahāva. 149) ca pacchā vuttattā tato aññasmiṃ divase uposatho na kātabboti atthato āpannaṃ aniṭṭhaṃ, sati saṅghasāmaggiyā añño divaso pakativasena anuposathopi uposathadivaso nāma hotīti dassanavasena nivāretumpi evaṃdesanā katāti veditabbā.
ಉಪೋಸಥಕ್ಖನ್ಧಕವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Uposathakkhandhakavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಗ್ಗಪಾಳಿ • Mahāvaggapāḷi / ೧೦೫. ವಜ್ಜನೀಯಪುಗ್ಗಲಸನ್ದಸ್ಸನಾ • 105. Vajjanīyapuggalasandassanā
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ವಜ್ಜನೀಯಪುಗ್ಗಲಸನ್ದಸ್ಸನಕಥಾ • Vajjanīyapuggalasandassanakathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ವಜ್ಜನೀಯಪುಗ್ಗಲಸನ್ದಸ್ಸನಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Vajjanīyapuggalasandassanakathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ಲಿಙ್ಗಾದಿದಸ್ಸನಕಥಾದಿವಣ್ಣನಾ • Liṅgādidassanakathādivaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ೧೦೫. ವಜ್ಜನೀಯಪುಗ್ಗಲಸನ್ದಸ್ಸನಕಥಾ • 105. Vajjanīyapuggalasandassanakathā
