Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
വജ്ജനീയപുഗ്ഗലസന്ദസ്സനകഥാവണ്ണനാ
Vajjanīyapuggalasandassanakathāvaṇṇanā
൧൮൩. ‘‘അന്തിമവത്ഥും അജ്ഝാപന്നസ്സ നിസിന്നപരിസായ കലഹാദിഭയേന നാഹം കരിസ്സാമീ’’തി ചിത്തം ഉപ്പാദേത്വാ നിസീദിതും വട്ടതി. അഞ്ഞകമ്മേ തസ്സ നിസിന്നപരിസായ ആപത്തി നത്ഥീതി ഏകേ. ‘‘ന ച, ഭിക്ഖവേ, അനുപോസഥേ ഉപോസഥോ കാതബ്ബോ അഞ്ഞത്ര സങ്ഘസാമഗ്ഗിയാ’’തി (മഹാവ॰ ൧൮൩) വചനതോ സാമഗ്ഗീദിവസോ അനുപോസഥദിവസോതി അത്ഥതോ വുത്തം വിയ ദിസ്സതി. ‘‘ദ്വേമേ, ഭിക്ഖവേ, ഉപോസഥാ’’തി വുത്തവചനവസേനേതം വുത്തം, അഞ്ഞഥാ പരിവാരപാളിയാ വിരുജ്ഝതീതി ആചരിയാ. ചാതുദ്ദസിയം, പന്നരസിയം വാ ചേ സങ്ഘോ സമഗ്ഗോ ഹോതി, ‘‘അജ്ജുപോസഥോ സാമഗ്ഗീ’’തി അവത്വാ പകതിനീഹാരേനേവ കത്തബ്ബന്തി ദസ്സനത്ഥം യഥാദേസനാ കതാതി നോ തക്കോ. അഞ്ഞഥാ യഥാവുത്തദ്വയേ ചേ സാമഗ്ഗീ ഹോതി, തത്ഥ ഉപോസഥം അകത്വാ അനുപോസഥദിവസേ ഏവ സാമഗ്ഗീഉപോസഥോ കാതബ്ബോതി ആപജ്ജതി. അഞ്ഞഥാ പുബ്ബേ പടിസിദ്ധത്താ ഇദാനി പടിസേധനകിച്ചം നത്ഥി. ‘‘ന, ഭിക്ഖവേ, ദേവസികം പാതിമോക്ഖം ഉദ്ദിസിതബ്ബ’’ന്തി (മഹാവ॰ ൧൩൬) പുബ്ബേ ഹി വുത്തം. അഥ വാ ‘‘അനുജാനാമി, ഭിക്ഖവേ, ഉപോസഥേ പാതിമോക്ഖം ഉദ്ദിസിതു’’ന്തി പുബ്ബേ വുത്തത്താ ‘‘സകിം പക്ഖസ്സ ചാതുദ്ദസേ വാ പന്നരസേ വാ’’തി ച ‘‘ദ്വേമേ, ഭിക്ഖവേ, ഉപോസഥാ’’തി (മഹാവ॰ ൧൪൯) ച പച്ഛാ വുത്തത്താ തതോ അഞ്ഞസ്മിം ദിവസേ ഉപോസഥോ ന കാതബ്ബോതി അത്ഥതോ ആപന്നം അനിട്ഠം, സതി സങ്ഘസാമഗ്ഗിയാ അഞ്ഞോ ദിവസോ പകതിവസേന അനുപോസഥോപി ഉപോസഥദിവസോ നാമ ഹോതീതി ദസ്സനവസേന നിവാരേതുമ്പി ഏവംദേസനാ കതാതി വേദിതബ്ബാ.
183. ‘‘Antimavatthuṃ ajjhāpannassa nisinnaparisāya kalahādibhayena nāhaṃ karissāmī’’ti cittaṃ uppādetvā nisīdituṃ vaṭṭati. Aññakamme tassa nisinnaparisāya āpatti natthīti eke. ‘‘Na ca, bhikkhave, anuposathe uposatho kātabbo aññatra saṅghasāmaggiyā’’ti (mahāva. 183) vacanato sāmaggīdivaso anuposathadivasoti atthato vuttaṃ viya dissati. ‘‘Dveme, bhikkhave, uposathā’’ti vuttavacanavasenetaṃ vuttaṃ, aññathā parivārapāḷiyā virujjhatīti ācariyā. Cātuddasiyaṃ, pannarasiyaṃ vā ce saṅgho samaggo hoti, ‘‘ajjuposatho sāmaggī’’ti avatvā pakatinīhāreneva kattabbanti dassanatthaṃ yathādesanā katāti no takko. Aññathā yathāvuttadvaye ce sāmaggī hoti, tattha uposathaṃ akatvā anuposathadivase eva sāmaggīuposatho kātabboti āpajjati. Aññathā pubbe paṭisiddhattā idāni paṭisedhanakiccaṃ natthi. ‘‘Na, bhikkhave, devasikaṃ pātimokkhaṃ uddisitabba’’nti (mahāva. 136) pubbe hi vuttaṃ. Atha vā ‘‘anujānāmi, bhikkhave, uposathe pātimokkhaṃ uddisitu’’nti pubbe vuttattā ‘‘sakiṃ pakkhassa cātuddase vā pannarase vā’’ti ca ‘‘dveme, bhikkhave, uposathā’’ti (mahāva. 149) ca pacchā vuttattā tato aññasmiṃ divase uposatho na kātabboti atthato āpannaṃ aniṭṭhaṃ, sati saṅghasāmaggiyā añño divaso pakativasena anuposathopi uposathadivaso nāma hotīti dassanavasena nivāretumpi evaṃdesanā katāti veditabbā.
ഉപോസഥക്ഖന്ധകവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Uposathakkhandhakavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവഗ്ഗപാളി • Mahāvaggapāḷi / ൧൦൫. വജ്ജനീയപുഗ്ഗലസന്ദസ്സനാ • 105. Vajjanīyapuggalasandassanā
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / വജ്ജനീയപുഗ്ഗലസന്ദസ്സനകഥാ • Vajjanīyapuggalasandassanakathā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / വജ്ജനീയപുഗ്ഗലസന്ദസ്സനകഥാവണ്ണനാ • Vajjanīyapuggalasandassanakathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / ലിങ്ഗാദിദസ്സനകഥാദിവണ്ണനാ • Liṅgādidassanakathādivaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi / ൧൦൫. വജ്ജനീയപുഗ്ഗലസന്ദസ്സനകഥാ • 105. Vajjanīyapuggalasandassanakathā