| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
ฯ นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺสฯ
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
องฺคุตฺตรนิกาเย
Aṅguttaranikāye
ทุกนิปาต-ฎีกา
Dukanipāta-ṭīkā
๑. ปฐมปณฺณาสกํ
1. Paṭhamapaṇṇāsakaṃ
๑. กมฺมการณวโคฺค
1. Kammakāraṇavaggo
๑. วชฺชสุตฺตวณฺณนา
1. Vajjasuttavaṇṇanā
๑. ทุกนิปาตสฺส ปฐเม ปหารสาธนตฺถนฺติ ทณฺฑปฺปหารสฺส สุขสิทฺธิ-อตฺถํฯ กญฺชิโต นิพฺพตฺตํ กญฺชิยํ, อารนาลํ, ยํ พิลงฺคนฺติปิ วุจฺจติ, ตํ ยตฺถ สิญฺจติ, สา กญฺชิยอุกฺขลิกา พิลงฺคถาลิกา, ตํสทิสํ การณํ พิลงฺคถาลิกํฯ สีสกฎาหํ อุปฺปาเฎตฺวาติ อโยคุฬปฺปเวสปฺปมาณํ ฉิทฺทํ กตฺวาฯ สงฺขมุณฺฑกมฺมการณนฺติ สงฺขํ วิย มุณฺฑกรณํ กมฺมการณํฯ ราหุมุขกมฺมการณนฺติ ราหุมุขคตสูริยสทิสกมฺมการณํฯ
1. Dukanipātassa paṭhame pahārasādhanatthanti daṇḍappahārassa sukhasiddhi-atthaṃ. Kañjito nibbattaṃ kañjiyaṃ, āranālaṃ, yaṃ bilaṅgantipi vuccati, taṃ yattha siñcati, sā kañjiyaukkhalikā bilaṅgathālikā, taṃsadisaṃ kāraṇaṃ bilaṅgathālikaṃ. Sīsakaṭāhaṃ uppāṭetvāti ayoguḷappavesappamāṇaṃ chiddaṃ katvā. Saṅkhamuṇḍakammakāraṇanti saṅkhaṃ viya muṇḍakaraṇaṃ kammakāraṇaṃ. Rāhumukhakammakāraṇanti rāhumukhagatasūriyasadisakammakāraṇaṃ.
โชติมาลิกนฺติ โชติมาลวนฺตํ กมฺมการณํฯ หตฺถปโชฺชติกนฺติ หตฺถสฺส ปโชฺชตนกมฺมการณํฯ เอรกวตฺตกมฺมการณนฺติ เอรกวตฺตสทิเส สรีรโต จมฺมวเตฺต อุปฺปาฎนกมฺมการณํฯ จีรกวาสิกกมฺมการณนฺติ สรีรโต อุปฺปาฎิตวตฺตจีรเกหิ นิวาสาปนกมฺมการณํฯ ตํ กโรนฺตา ยถา คีวโต ปฎฺฐาย วเทฺธ กนฺติตฺวา กฎิยํ ฐเปนฺติ, เอวํ โคปฺผกโต ปฎฺฐาย กนฺติตฺวาปิ กฎิยเมว ฐเปนฺติฯ อฎฺฐกถายํ ปน ‘‘กฎิโต ปฎฺฐาย กนฺติตฺวา โคปฺผเกสุ ฐเปนฺตี’’ติ วุตฺตํฯ เอเณยฺยกกมฺมการณนฺติ เอณิมิคสทิสกมฺมการณํฯ อยวลยานิ ทตฺวาติ อยวลยานิ ปฎิมุญฺจิตฺวาฯ อยสูลานิ โกเฎฺฎนฺตีติ กปฺปรชณฺณุกโกฎีสุ อยสูลานิ ปเวเสนฺติฯ ตนฺติ ตํ ตถากตกมฺมการณํ สตฺตํฯ
Jotimālikanti jotimālavantaṃ kammakāraṇaṃ. Hatthapajjotikanti hatthassa pajjotanakammakāraṇaṃ. Erakavattakammakāraṇanti erakavattasadise sarīrato cammavatte uppāṭanakammakāraṇaṃ. Cīrakavāsikakammakāraṇanti sarīrato uppāṭitavattacīrakehi nivāsāpanakammakāraṇaṃ. Taṃ karontā yathā gīvato paṭṭhāya vaddhe kantitvā kaṭiyaṃ ṭhapenti, evaṃ gopphakato paṭṭhāya kantitvāpi kaṭiyameva ṭhapenti. Aṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘kaṭito paṭṭhāya kantitvā gopphakesu ṭhapentī’’ti vuttaṃ. Eṇeyyakakammakāraṇanti eṇimigasadisakammakāraṇaṃ. Ayavalayāni datvāti ayavalayāni paṭimuñcitvā. Ayasūlāni koṭṭentīti kapparajaṇṇukakoṭīsu ayasūlāni pavesenti. Tanti taṃ tathākatakammakāraṇaṃ sattaṃ.
พฬิสมํสิกนฺติ พลิเสหิ มํสุปฺปาฎนกมฺมการณํฯ กหาปณิกนฺติ กหาปณมตฺตโส ฉินฺทนกมฺมการณํฯ โกเฎฺฎนฺตีติ ฉินฺทนฺติฯ ขาราปตจฺฉิกนฺติ ตเจฺฉตฺวา ขาราปสิญฺจนกมฺมการณํฯ ปลิฆปริวตฺติกนฺติ ปลิฆสฺส วิย ปริวตฺตนกมฺมการณํฯ เอกาพทฺธํ กโรนฺติ อยสูลสฺส โกฎฺฎเนนฯ ปลาลปีฐกนฺติ ปลาลปีฐสฺส วิย สรีรสฺส สํเวลฺลนกมฺมการณํฯ การณิกาติ ฆาตนการกาฯ ปลาลวฎฺฎิํ วิย กตฺวาติ ยถา ปลาลปีฐํ กโรนฺตา ปลาลํ วฎฺฎิํ กตฺวา สํเวลฺลนวเสน ปุน เวเฐนฺติ, เอวํ กโรนฺตีติ อโตฺถฯ ฉาตกสุนเขหีติ ขุทฺทเกหิ โกเลยฺยกสุนเขหิฯ เต หิ พลวนฺตา ชวโยคา สูรา จ โหนฺติฯ สหสฺสภณฺฑิกนฺติ สหสฺสตฺถวิกํฯ
Baḷisamaṃsikanti balisehi maṃsuppāṭanakammakāraṇaṃ. Kahāpaṇikanti kahāpaṇamattaso chindanakammakāraṇaṃ. Koṭṭentīti chindanti. Khārāpatacchikanti tacchetvā khārāpasiñcanakammakāraṇaṃ. Palighaparivattikanti palighassa viya parivattanakammakāraṇaṃ. Ekābaddhaṃ karonti ayasūlassa koṭṭanena. Palālapīṭhakanti palālapīṭhassa viya sarīrassa saṃvellanakammakāraṇaṃ. Kāraṇikāti ghātanakārakā. Palālavaṭṭiṃ viya katvāti yathā palālapīṭhaṃ karontā palālaṃ vaṭṭiṃ katvā saṃvellanavasena puna veṭhenti, evaṃ karontīti attho. Chātakasunakhehīti khuddakehi koleyyakasunakhehi. Te hi balavantā javayogā sūrā ca honti. Sahassabhaṇḍikanti sahassatthavikaṃ.
ยาหนฺติ ยํ อหํฯ ยนฺติ จ การณวจนํฯ เตนาห ‘‘เยน อห’’นฺติฯ ฉินฺนมูลเกติ ตณฺหามูลสฺส อุจฺฉินฺนตฺตา สญฺฉินฺนมูลเกฯ
Yāhanti yaṃ ahaṃ. Yanti ca kāraṇavacanaṃ. Tenāha ‘‘yena aha’’nti. Chinnamūlaketi taṇhāmūlassa ucchinnattā sañchinnamūlake.
วชฺชสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Vajjasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๑. วชฺชสุตฺตํ • 1. Vajjasuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ๑. วชฺชสุตฺตวณฺณนา • 1. Vajjasuttavaṇṇanā
