Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / థేరగాథా-అట్ఠకథా • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ౯. వజ్జిపుత్తత్థేరగాథావణ్ణనా

    9. Vajjiputtattheragāthāvaṇṇanā

    రుక్ఖమూలగహనం పసక్కియాతి ఆయస్మతో వజ్జిపుత్తత్థేరస్స గాథా. కా ఉప్పత్తి? అయమ్పి పురిమబుద్ధేసు కతాధికారో తత్థ తత్థ భవే వివట్టూపనిస్సయం పుఞ్ఞం ఉపచినన్తో ఇతో చతునవుతే కప్పే ఏకం పచ్చేకసమ్బుద్ధం భిక్ఖాయ గచ్ఛన్తం దిస్వా పసన్నమానసో కదలిఫలాని అదాసి. సో తేన పుఞ్ఞకమ్మేన దేవలోకే నిబ్బత్తిత్వా అపరాపరం పుఞ్ఞాని కత్వా దేవమనుస్సేసు సంసరన్తో ఇమస్మిం బుద్ధుప్పాదే వేసాలియం లిచ్ఛవిరాజపుత్తో హుత్వా నిబ్బత్తి, వజ్జిరాజపుత్తత్తా వజ్జిపుత్తోత్వేవ చస్స సమఞ్ఞా అహోసి. సో దహరో హుత్వా హత్థిసిక్ఖాదిసిక్ఖనకాలేపి హేతుసమ్పన్నతాయ నిస్సరణజ్ఝాసయోవ హుత్వా విచరన్తో సత్థు ధమ్మదేసనాకాలే విహారం గన్త్వా పరిసపరియన్తే నిసిన్నో ధమ్మం సుత్వా పటిలద్ధసద్ధో సత్థు సన్తికే పబ్బజిత్వా విపస్సనాయ కమ్మం కరోన్తో నచిరస్సేవ ఛళభిఞ్ఞో అహోసి. తేన వుత్తం అపదానే (అప॰ థేర ౨.౫౧.౫౭-౬౨) –

    Rukkhamūlagahanaṃpasakkiyāti āyasmato vajjiputtattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ puññaṃ upacinanto ito catunavute kappe ekaṃ paccekasambuddhaṃ bhikkhāya gacchantaṃ disvā pasannamānaso kadaliphalāni adāsi. So tena puññakammena devaloke nibbattitvā aparāparaṃ puññāni katvā devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde vesāliyaṃ licchavirājaputto hutvā nibbatti, vajjirājaputtattā vajjiputtotveva cassa samaññā ahosi. So daharo hutvā hatthisikkhādisikkhanakālepi hetusampannatāya nissaraṇajjhāsayova hutvā vicaranto satthu dhammadesanākāle vihāraṃ gantvā parisapariyante nisinno dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddho satthu santike pabbajitvā vipassanāya kammaṃ karonto nacirasseva chaḷabhiñño ahosi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.51.57-62) –

    ‘‘సహస్సరంసీ భగవా, సయమ్భూ అపరాజితో;

    ‘‘Sahassaraṃsī bhagavā, sayambhū aparājito;

    వివేకా వుట్ఠహిత్వాన, గోచరాయాభినిక్ఖమి.

    Vivekā vuṭṭhahitvāna, gocarāyābhinikkhami.

    ‘‘ఫలహత్థో అహం దిస్వా, ఉపగచ్ఛిం నరాసభం;

    ‘‘Phalahattho ahaṃ disvā, upagacchiṃ narāsabhaṃ;

    పసన్నచిత్తో సుమనో, అవటం అదదిం ఫలం.

    Pasannacitto sumano, avaṭaṃ adadiṃ phalaṃ.

    ‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, యం ఫలం అదదిం తదా;

    ‘‘Catunnavutito kappe, yaṃ phalaṃ adadiṃ tadā;

    దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.

    Duggatiṃ nābhijānāmi, phaladānassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే॰… కతం బుద్ధస్స సాసన’’న్తి.

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ఛళభిఞ్ఞో పన హుత్వా అపరభాగే అచిరపరినిబ్బుతే సత్థరి ధమ్మం సఙ్గాయితుం సఙ్కేతం కత్వా మహాథేరేసు తత్థ తత్థ విహరన్తేసు ఏకదివసం ఆయస్మన్తం ఆనన్దం సేఖంయేవ సమానం మహతియా పరిసాయ పరివుతం ధమ్మం దేసేన్తం దిస్వా తస్స ఉపరిమగ్గాధిగమాయ ఉస్సాహం జనేన్తో –

    Chaḷabhiñño pana hutvā aparabhāge aciraparinibbute satthari dhammaṃ saṅgāyituṃ saṅketaṃ katvā mahātheresu tattha tattha viharantesu ekadivasaṃ āyasmantaṃ ānandaṃ sekhaṃyeva samānaṃ mahatiyā parisāya parivutaṃ dhammaṃ desentaṃ disvā tassa uparimaggādhigamāya ussāhaṃ janento –

    ౧౧౯.

    119.

    ‘‘రుక్ఖమూలగహనం పసక్కియ, నిబ్బానం హదయస్మిం ఓపియ;

    ‘‘Rukkhamūlagahanaṃ pasakkiya, nibbānaṃ hadayasmiṃ opiya;

    ఝాయ గోతమ మా చ పమాదో, కిం తే బిళిబిళికా కరిస్సతీ’’తి. –

    Jhāya gotama mā ca pamādo, kiṃ te biḷibiḷikā karissatī’’ti. –

    గాథం అభాసి.

    Gāthaṃ abhāsi.

    తత్థ రుక్ఖమూలగహనన్తి రుక్ఖమూలభూతం గహనం, గహనఞ్హి అత్థి, న రుక్ఖమూలం, రుక్ఖమూలఞ్చ అత్థి, న గహనం, తేసు రుక్ఖమూలగ్గహణేన ఠానస్స ఛాయాసమ్పన్నతాయ వాతాతపపరిస్సయాభావం దస్సేతి. గహనగ్గహణేన నివాతభావేన వాతపరిస్సయాభావం జనసమ్బాధాభావఞ్చ దస్సేతి, తదుభయేన చ భావనాయోగ్యతం. పసక్కియాతి ఉపగన్త్వా. నిబ్బానం హదయస్మిం ఓపియాతి ‘‘ఏవం మయా పటిపజ్జిత్వా నిబ్బానం అధిగన్తబ్బ’’న్తి నిబ్బుతిం హదయే ఠపేత్వా చిత్తే కరిత్వా. ఝాయాతి లక్ఖణూపనిజ్ఝానేన ఝాయ, విపస్సనాభావనాసహితం మగ్గభావనం భావేహి. గోతమాతి ధమ్మభణ్డాగారికం గోత్తేన ఆలపతి. మా చ పమాదోతి అధికుసలేసు ధమ్మేసు మా పమాదం ఆపజ్జి. ఇదాని యాదిసో థేరస్స పమాదో, తం పటిక్ఖేపవసేన దస్సేన్తో ‘‘కిం తే బిళిబిళికా కరిస్సతీ’’తి ఆహ. తత్థ బిళిబిళికాతి విళివిళికిరియా, బిళిబిళీతి సద్దపవత్తి యథా నిరత్థకా, ఏవం బిళిబిళికాసదిసా జనపఞ్ఞత్తి కిం తే కరిస్సతి కీదిసం అత్థం తుయ్హం సాధేతి, తస్మా జనపఞ్ఞత్తిం పహాయ సదత్థపసుతో హోహీతి ఓవాదం అదాసి.

    Tattha rukkhamūlagahananti rukkhamūlabhūtaṃ gahanaṃ, gahanañhi atthi, na rukkhamūlaṃ, rukkhamūlañca atthi, na gahanaṃ, tesu rukkhamūlaggahaṇena ṭhānassa chāyāsampannatāya vātātapaparissayābhāvaṃ dasseti. Gahanaggahaṇena nivātabhāvena vātaparissayābhāvaṃ janasambādhābhāvañca dasseti, tadubhayena ca bhāvanāyogyataṃ. Pasakkiyāti upagantvā. Nibbānaṃ hadayasmiṃ opiyāti ‘‘evaṃ mayā paṭipajjitvā nibbānaṃ adhigantabba’’nti nibbutiṃ hadaye ṭhapetvā citte karitvā. Jhāyāti lakkhaṇūpanijjhānena jhāya, vipassanābhāvanāsahitaṃ maggabhāvanaṃ bhāvehi. Gotamāti dhammabhaṇḍāgārikaṃ gottena ālapati. Mā ca pamādoti adhikusalesu dhammesu mā pamādaṃ āpajji. Idāni yādiso therassa pamādo, taṃ paṭikkhepavasena dassento ‘‘kiṃ te biḷibiḷikā karissatī’’ti āha. Tattha biḷibiḷikāti viḷiviḷikiriyā, biḷibiḷīti saddapavatti yathā niratthakā, evaṃ biḷibiḷikāsadisā janapaññatti kiṃ te karissati kīdisaṃ atthaṃ tuyhaṃ sādheti, tasmā janapaññattiṃ pahāya sadatthapasuto hohīti ovādaṃ adāsi.

    తం సుత్వా అఞ్ఞేహి వుత్తవిసగన్ధవాయనవచనేన సంవేగజాతో బహుదేవ రత్తిం చఙ్కమేన వీతినామేన్తో విపస్సనం ఉస్సుక్కాపేత్వా సేనాసనం పవిసిత్వా మఞ్చకే నిపన్నమత్తోవ అరహత్తం పాపుణి.

    Taṃ sutvā aññehi vuttavisagandhavāyanavacanena saṃvegajāto bahudeva rattiṃ caṅkamena vītināmento vipassanaṃ ussukkāpetvā senāsanaṃ pavisitvā mañcake nipannamattova arahattaṃ pāpuṇi.

    వజ్జిపుత్తత్థేరగాథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Vajjiputtattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / థేరగాథాపాళి • Theragāthāpāḷi / ౯. వజ్జిపుత్తత్థేరగాథా • 9. Vajjiputtattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact