Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ೯. ವಜ್ಜಿಪುತ್ತತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ

    9. Vajjiputtattheragāthāvaṇṇanā

    ರುಕ್ಖಮೂಲಗಹನಂ ಪಸಕ್ಕಿಯಾತಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ವಜ್ಜಿಪುತ್ತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಂ ಪುಞ್ಞಂ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಇತೋ ಚತುನವುತೇ ಕಪ್ಪೇ ಏಕಂ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ಭಿಕ್ಖಾಯ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಕದಲಿಫಲಾನಿ ಅದಾಸಿ। ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಅಪರಾಪರಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ವೇಸಾಲಿಯಂ ಲಿಚ್ಛವಿರಾಜಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ವಜ್ಜಿರಾಜಪುತ್ತತ್ತಾ ವಜ್ಜಿಪುತ್ತೋತ್ವೇವ ಚಸ್ಸ ಸಮಞ್ಞಾ ಅಹೋಸಿ। ಸೋ ದಹರೋ ಹುತ್ವಾ ಹತ್ಥಿಸಿಕ್ಖಾದಿಸಿಕ್ಖನಕಾಲೇಪಿ ಹೇತುಸಮ್ಪನ್ನತಾಯ ನಿಸ್ಸರಣಜ್ಝಾಸಯೋವ ಹುತ್ವಾ ವಿಚರನ್ತೋ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಾಕಾಲೇ ವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪರಿಸಪರಿಯನ್ತೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಛಳಭಿಞ್ಞೋ ಅಹೋಸಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಅಪದಾನೇ (ಅಪ॰ ಥೇರ ೨.೫೧.೫೭-೬೨) –

    Rukkhamūlagahanaṃpasakkiyāti āyasmato vajjiputtattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ puññaṃ upacinanto ito catunavute kappe ekaṃ paccekasambuddhaṃ bhikkhāya gacchantaṃ disvā pasannamānaso kadaliphalāni adāsi. So tena puññakammena devaloke nibbattitvā aparāparaṃ puññāni katvā devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde vesāliyaṃ licchavirājaputto hutvā nibbatti, vajjirājaputtattā vajjiputtotveva cassa samaññā ahosi. So daharo hutvā hatthisikkhādisikkhanakālepi hetusampannatāya nissaraṇajjhāsayova hutvā vicaranto satthu dhammadesanākāle vihāraṃ gantvā parisapariyante nisinno dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddho satthu santike pabbajitvā vipassanāya kammaṃ karonto nacirasseva chaḷabhiñño ahosi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.51.57-62) –

    ‘‘ಸಹಸ್ಸರಂಸೀ ಭಗವಾ, ಸಯಮ್ಭೂ ಅಪರಾಜಿತೋ।

    ‘‘Sahassaraṃsī bhagavā, sayambhū aparājito;

    ವಿವೇಕಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾನ, ಗೋಚರಾಯಾಭಿನಿಕ್ಖಮಿ॥

    Vivekā vuṭṭhahitvāna, gocarāyābhinikkhami.

    ‘‘ಫಲಹತ್ಥೋ ಅಹಂ ದಿಸ್ವಾ, ಉಪಗಚ್ಛಿಂ ನರಾಸಭಂ।

    ‘‘Phalahattho ahaṃ disvā, upagacchiṃ narāsabhaṃ;

    ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಸುಮನೋ, ಅವಟಂ ಅದದಿಂ ಫಲಂ॥

    Pasannacitto sumano, avaṭaṃ adadiṃ phalaṃ.

    ‘‘ಚತುನ್ನವುತಿತೋ ಕಪ್ಪೇ, ಯಂ ಫಲಂ ಅದದಿಂ ತದಾ।

    ‘‘Catunnavutito kappe, yaṃ phalaṃ adadiṃ tadā;

    ದುಗ್ಗತಿಂ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ, ಫಲದಾನಸ್ಸಿದಂ ಫಲಂ॥

    Duggatiṃ nābhijānāmi, phaladānassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ಕಿಲೇಸಾ ಝಾಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ…ಪೇ॰… ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ಛಳಭಿಞ್ಞೋ ಪನ ಹುತ್ವಾ ಅಪರಭಾಗೇ ಅಚಿರಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಸತ್ಥರಿ ಧಮ್ಮಂ ಸಙ್ಗಾಯಿತುಂ ಸಙ್ಕೇತಂ ಕತ್ವಾ ಮಹಾಥೇರೇಸು ತತ್ಥ ತತ್ಥ ವಿಹರನ್ತೇಸು ಏಕದಿವಸಂ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಸೇಖಂಯೇವ ಸಮಾನಂ ಮಹತಿಯಾ ಪರಿಸಾಯ ಪರಿವುತಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ತಸ್ಸ ಉಪರಿಮಗ್ಗಾಧಿಗಮಾಯ ಉಸ್ಸಾಹಂ ಜನೇನ್ತೋ –

    Chaḷabhiñño pana hutvā aparabhāge aciraparinibbute satthari dhammaṃ saṅgāyituṃ saṅketaṃ katvā mahātheresu tattha tattha viharantesu ekadivasaṃ āyasmantaṃ ānandaṃ sekhaṃyeva samānaṃ mahatiyā parisāya parivutaṃ dhammaṃ desentaṃ disvā tassa uparimaggādhigamāya ussāhaṃ janento –

    ೧೧೯.

    119.

    ‘‘ರುಕ್ಖಮೂಲಗಹನಂ ಪಸಕ್ಕಿಯ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಹದಯಸ್ಮಿಂ ಓಪಿಯ।

    ‘‘Rukkhamūlagahanaṃ pasakkiya, nibbānaṃ hadayasmiṃ opiya;

    ಝಾಯ ಗೋತಮ ಮಾ ಚ ಪಮಾದೋ, ಕಿಂ ತೇ ಬಿಳಿಬಿಳಿಕಾ ಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ॥ –

    Jhāya gotama mā ca pamādo, kiṃ te biḷibiḷikā karissatī’’ti. –

    ಗಾಥಂ ಅಭಾಸಿ।

    Gāthaṃ abhāsi.

    ತತ್ಥ ರುಕ್ಖಮೂಲಗಹನನ್ತಿ ರುಕ್ಖಮೂಲಭೂತಂ ಗಹನಂ, ಗಹನಞ್ಹಿ ಅತ್ಥಿ, ನ ರುಕ್ಖಮೂಲಂ, ರುಕ್ಖಮೂಲಞ್ಚ ಅತ್ಥಿ, ನ ಗಹನಂ, ತೇಸು ರುಕ್ಖಮೂಲಗ್ಗಹಣೇನ ಠಾನಸ್ಸ ಛಾಯಾಸಮ್ಪನ್ನತಾಯ ವಾತಾತಪಪರಿಸ್ಸಯಾಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಗಹನಗ್ಗಹಣೇನ ನಿವಾತಭಾವೇನ ವಾತಪರಿಸ್ಸಯಾಭಾವಂ ಜನಸಮ್ಬಾಧಾಭಾವಞ್ಚ ದಸ್ಸೇತಿ, ತದುಭಯೇನ ಚ ಭಾವನಾಯೋಗ್ಯತಂ। ಪಸಕ್ಕಿಯಾತಿ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ। ನಿಬ್ಬಾನಂ ಹದಯಸ್ಮಿಂ ಓಪಿಯಾತಿ ‘‘ಏವಂ ಮಯಾ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಅಧಿಗನ್ತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ನಿಬ್ಬುತಿಂ ಹದಯೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಚಿತ್ತೇ ಕರಿತ್ವಾ। ಝಾಯಾತಿ ಲಕ್ಖಣೂಪನಿಜ್ಝಾನೇನ ಝಾಯ, ವಿಪಸ್ಸನಾಭಾವನಾಸಹಿತಂ ಮಗ್ಗಭಾವನಂ ಭಾವೇಹಿ। ಗೋತಮಾತಿ ಧಮ್ಮಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕಂ ಗೋತ್ತೇನ ಆಲಪತಿ। ಮಾ ಚ ಪಮಾದೋತಿ ಅಧಿಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಮಾ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜಿ। ಇದಾನಿ ಯಾದಿಸೋ ಥೇರಸ್ಸ ಪಮಾದೋ, ತಂ ಪಟಿಕ್ಖೇಪವಸೇನ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಕಿಂ ತೇ ಬಿಳಿಬಿಳಿಕಾ ಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಆಹ। ತತ್ಥ ಬಿಳಿಬಿಳಿಕಾತಿ ವಿಳಿವಿಳಿಕಿರಿಯಾ, ಬಿಳಿಬಿಳೀತಿ ಸದ್ದಪವತ್ತಿ ಯಥಾ ನಿರತ್ಥಕಾ, ಏವಂ ಬಿಳಿಬಿಳಿಕಾಸದಿಸಾ ಜನಪಞ್ಞತ್ತಿ ಕಿಂ ತೇ ಕರಿಸ್ಸತಿ ಕೀದಿಸಂ ಅತ್ಥಂ ತುಯ್ಹಂ ಸಾಧೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ಜನಪಞ್ಞತ್ತಿಂ ಪಹಾಯ ಸದತ್ಥಪಸುತೋ ಹೋಹೀತಿ ಓವಾದಂ ಅದಾಸಿ।

    Tattha rukkhamūlagahananti rukkhamūlabhūtaṃ gahanaṃ, gahanañhi atthi, na rukkhamūlaṃ, rukkhamūlañca atthi, na gahanaṃ, tesu rukkhamūlaggahaṇena ṭhānassa chāyāsampannatāya vātātapaparissayābhāvaṃ dasseti. Gahanaggahaṇena nivātabhāvena vātaparissayābhāvaṃ janasambādhābhāvañca dasseti, tadubhayena ca bhāvanāyogyataṃ. Pasakkiyāti upagantvā. Nibbānaṃ hadayasmiṃ opiyāti ‘‘evaṃ mayā paṭipajjitvā nibbānaṃ adhigantabba’’nti nibbutiṃ hadaye ṭhapetvā citte karitvā. Jhāyāti lakkhaṇūpanijjhānena jhāya, vipassanābhāvanāsahitaṃ maggabhāvanaṃ bhāvehi. Gotamāti dhammabhaṇḍāgārikaṃ gottena ālapati. Mā ca pamādoti adhikusalesu dhammesu mā pamādaṃ āpajji. Idāni yādiso therassa pamādo, taṃ paṭikkhepavasena dassento ‘‘kiṃ te biḷibiḷikā karissatī’’ti āha. Tattha biḷibiḷikāti viḷiviḷikiriyā, biḷibiḷīti saddapavatti yathā niratthakā, evaṃ biḷibiḷikāsadisā janapaññatti kiṃ te karissati kīdisaṃ atthaṃ tuyhaṃ sādheti, tasmā janapaññattiṃ pahāya sadatthapasuto hohīti ovādaṃ adāsi.

    ತಂ ಸುತ್ವಾ ಅಞ್ಞೇಹಿ ವುತ್ತವಿಸಗನ್ಧವಾಯನವಚನೇನ ಸಂವೇಗಜಾತೋ ಬಹುದೇವ ರತ್ತಿಂ ಚಙ್ಕಮೇನ ವೀತಿನಾಮೇನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಾಪೇತ್ವಾ ಸೇನಾಸನಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಮಞ್ಚಕೇ ನಿಪನ್ನಮತ್ತೋವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ।

    Taṃ sutvā aññehi vuttavisagandhavāyanavacanena saṃvegajāto bahudeva rattiṃ caṅkamena vītināmento vipassanaṃ ussukkāpetvā senāsanaṃ pavisitvā mañcake nipannamattova arahattaṃ pāpuṇi.

    ವಜ್ಜಿಪುತ್ತತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Vajjiputtattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೯. ವಜ್ಜಿಪುತ್ತತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 9. Vajjiputtattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact