Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਥੇਰਗਾਥਾ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ੯. વਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ

    9. Vajjiputtattheragāthāvaṇṇanā

    ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਗਹਨਂ ਪਸਕ੍ਕਿਯਾਤਿ ਆਯਸ੍ਮਤੋ વਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ। ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭવੇ વਿવਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਪੁਞ੍ਞਂ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਇਤੋ ਚਤੁਨવੁਤੇ ਕਪ੍ਪੇ ਏਕਂ ਪਚ੍ਚੇਕਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਕਦਲਿਫਲਾਨਿ ਅਦਾਸਿ। ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇવਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਅਪਰਾਪਰਂ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਤ੍વਾ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ વੇਸਾਲਿਯਂ ਲਿਚ੍ਛવਿਰਾਜਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, વਜ੍ਜਿਰਾਜਪੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ વਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤੋਤ੍વੇવ ਚਸ੍ਸ ਸਮਞ੍ਞਾ ਅਹੋਸਿ। ਸੋ ਦਹਰੋ ਹੁਤ੍વਾ ਹਤ੍ਥਿਸਿਕ੍ਖਾਦਿਸਿਕ੍ਖਨਕਾਲੇਪਿ ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤਾਯ ਨਿਸ੍ਸਰਣਜ੍ਝਾਸਯੋવ ਹੁਤ੍વਾ વਿਚਰਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਕਾਲੇ વਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪਰਿਸਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍વਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇવ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ ਅਹੋਸਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ॰ ਥੇਰ ੨.੫੧.੫੭-੬੨) –

    Rukkhamūlagahanaṃpasakkiyāti āyasmato vajjiputtattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ puññaṃ upacinanto ito catunavute kappe ekaṃ paccekasambuddhaṃ bhikkhāya gacchantaṃ disvā pasannamānaso kadaliphalāni adāsi. So tena puññakammena devaloke nibbattitvā aparāparaṃ puññāni katvā devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde vesāliyaṃ licchavirājaputto hutvā nibbatti, vajjirājaputtattā vajjiputtotveva cassa samaññā ahosi. So daharo hutvā hatthisikkhādisikkhanakālepi hetusampannatāya nissaraṇajjhāsayova hutvā vicaranto satthu dhammadesanākāle vihāraṃ gantvā parisapariyante nisinno dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddho satthu santike pabbajitvā vipassanāya kammaṃ karonto nacirasseva chaḷabhiñño ahosi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.51.57-62) –

    ‘‘ਸਹਸ੍ਸਰਂਸੀ ਭਗવਾ, ਸਯਮ੍ਭੂ ਅਪਰਾਜਿਤੋ।

    ‘‘Sahassaraṃsī bhagavā, sayambhū aparājito;

    વਿવੇਕਾ વੁਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾਨ, ਗੋਚਰਾਯਾਭਿਨਿਕ੍ਖਮਿ॥

    Vivekā vuṭṭhahitvāna, gocarāyābhinikkhami.

    ‘‘ਫਲਹਤ੍ਥੋ ਅਹਂ ਦਿਸ੍વਾ, ਉਪਗਚ੍ਛਿਂ ਨਰਾਸਭਂ।

    ‘‘Phalahattho ahaṃ disvā, upagacchiṃ narāsabhaṃ;

    ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ਸੁਮਨੋ, ਅવਟਂ ਅਦਦਿਂ ਫਲਂ॥

    Pasannacitto sumano, avaṭaṃ adadiṃ phalaṃ.

    ‘‘ਚਤੁਨ੍ਨવੁਤਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਯਂ ਫਲਂ ਅਦਦਿਂ ਤਦਾ।

    ‘‘Catunnavutito kappe, yaṃ phalaṃ adadiṃ tadā;

    ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਫਲਦਾਨਸ੍ਸਿਦਂ ਫਲਂ॥

    Duggatiṃ nābhijānāmi, phaladānassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ॰… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ॥

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ ਪਨ ਹੁਤ੍વਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਅਚਿਰਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਸਤ੍ਥਰਿ ਧਮ੍ਮਂ ਸਙ੍ਗਾਯਿਤੁਂ ਸਙ੍ਕੇਤਂ ਕਤ੍વਾ ਮਹਾਥੇਰੇਸੁ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ વਿਹਰਨ੍ਤੇਸੁ ਏਕਦਿવਸਂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਸੇਖਂਯੇવ ਸਮਾਨਂ ਮਹਤਿਯਾ ਪਰਿਸਾਯ ਪਰਿવੁਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਉਪਰਿਮਗ੍ਗਾਧਿਗਮਾਯ ਉਸ੍ਸਾਹਂ ਜਨੇਨ੍ਤੋ –

    Chaḷabhiñño pana hutvā aparabhāge aciraparinibbute satthari dhammaṃ saṅgāyituṃ saṅketaṃ katvā mahātheresu tattha tattha viharantesu ekadivasaṃ āyasmantaṃ ānandaṃ sekhaṃyeva samānaṃ mahatiyā parisāya parivutaṃ dhammaṃ desentaṃ disvā tassa uparimaggādhigamāya ussāhaṃ janento –

    ੧੧੯.

    119.

    ‘‘ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਗਹਨਂ ਪਸਕ੍ਕਿਯ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਹਦਯਸ੍ਮਿਂ ਓਪਿਯ।

    ‘‘Rukkhamūlagahanaṃ pasakkiya, nibbānaṃ hadayasmiṃ opiya;

    ਝਾਯ ਗੋਤਮ ਮਾ ਚ ਪਮਾਦੋ, ਕਿਂ ਤੇ ਬਿਲ਼ਿਬਿਲ਼ਿਕਾ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ॥ –

    Jhāya gotama mā ca pamādo, kiṃ te biḷibiḷikā karissatī’’ti. –

    ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ।

    Gāthaṃ abhāsi.

    ਤਤ੍ਥ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਗਹਨਨ੍ਤਿ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਭੂਤਂ ਗਹਨਂ, ਗਹਨਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਨ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਂ, ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਿ, ਨ ਗਹਨਂ, ਤੇਸੁ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਗ੍ਗਹਣੇਨ ਠਾਨਸ੍ਸ ਛਾਯਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤਾਯ વਾਤਾਤਪਪਰਿਸ੍ਸਯਾਭਾવਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਗਹਨਗ੍ਗਹਣੇਨ ਨਿવਾਤਭਾવੇਨ વਾਤਪਰਿਸ੍ਸਯਾਭਾવਂ ਜਨਸਮ੍ਬਾਧਾਭਾવਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਤਦੁਭਯੇਨ ਚ ਭਾવਨਾਯੋਗ੍ਯਤਂ। ਪਸਕ੍ਕਿਯਾਤਿ ਉਪਗਨ੍ਤ੍વਾ। ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਹਦਯਸ੍ਮਿਂ ਓਪਿਯਾਤਿ ‘‘ਏવਂ ਮਯਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਧਿਗਨ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤਿਂ ਹਦਯੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਚਿਤ੍ਤੇ ਕਰਿਤ੍વਾ। ਝਾਯਾਤਿ ਲਕ੍ਖਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨੇਨ ਝਾਯ, વਿਪਸ੍ਸਨਾਭਾવਨਾਸਹਿਤਂ ਮਗ੍ਗਭਾવਨਂ ਭਾવੇਹਿ। ਗੋਤਮਾਤਿ ਧਮ੍ਮਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਂ ਗੋਤ੍ਤੇਨ ਆਲਪਤਿ। ਮਾ ਚ ਪਮਾਦੋਤਿ ਅਧਿਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਮਾ ਪਮਾਦਂ ਆਪਜ੍ਜਿ। ਇਦਾਨਿ ਯਾਦਿਸੋ ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਮਾਦੋ, ਤਂ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪવਸੇਨ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਕਿਂ ਤੇ ਬਿਲ਼ਿਬਿਲ਼ਿਕਾ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਆਹ। ਤਤ੍ਥ ਬਿਲ਼ਿਬਿਲ਼ਿਕਾਤਿ વਿਲ਼ਿવਿਲ਼ਿਕਿਰਿਯਾ, ਬਿਲ਼ਿਬਿਲ਼ੀਤਿ ਸਦ੍ਦਪવਤ੍ਤਿ ਯਥਾ ਨਿਰਤ੍ਥਕਾ, ਏવਂ ਬਿਲ਼ਿਬਿਲ਼ਿਕਾਸਦਿਸਾ ਜਨਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਕਿਂ ਤੇ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ ਕੀਦਿਸਂ ਅਤ੍ਥਂ ਤੁਯ੍ਹਂ ਸਾਧੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਜਨਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਪਹਾਯ ਸਦਤ੍ਥਪਸੁਤੋ ਹੋਹੀਤਿ ਓવਾਦਂ ਅਦਾਸਿ।

    Tattha rukkhamūlagahananti rukkhamūlabhūtaṃ gahanaṃ, gahanañhi atthi, na rukkhamūlaṃ, rukkhamūlañca atthi, na gahanaṃ, tesu rukkhamūlaggahaṇena ṭhānassa chāyāsampannatāya vātātapaparissayābhāvaṃ dasseti. Gahanaggahaṇena nivātabhāvena vātaparissayābhāvaṃ janasambādhābhāvañca dasseti, tadubhayena ca bhāvanāyogyataṃ. Pasakkiyāti upagantvā. Nibbānaṃ hadayasmiṃ opiyāti ‘‘evaṃ mayā paṭipajjitvā nibbānaṃ adhigantabba’’nti nibbutiṃ hadaye ṭhapetvā citte karitvā. Jhāyāti lakkhaṇūpanijjhānena jhāya, vipassanābhāvanāsahitaṃ maggabhāvanaṃ bhāvehi. Gotamāti dhammabhaṇḍāgārikaṃ gottena ālapati. Mā ca pamādoti adhikusalesu dhammesu mā pamādaṃ āpajji. Idāni yādiso therassa pamādo, taṃ paṭikkhepavasena dassento ‘‘kiṃ te biḷibiḷikā karissatī’’ti āha. Tattha biḷibiḷikāti viḷiviḷikiriyā, biḷibiḷīti saddapavatti yathā niratthakā, evaṃ biḷibiḷikāsadisā janapaññatti kiṃ te karissati kīdisaṃ atthaṃ tuyhaṃ sādheti, tasmā janapaññattiṃ pahāya sadatthapasuto hohīti ovādaṃ adāsi.

    ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞੇਹਿ વੁਤ੍ਤવਿਸਗਨ੍ਧવਾਯਨવਚਨੇਨ ਸਂવੇਗਜਾਤੋ ਬਹੁਦੇવ ਰਤ੍ਤਿਂ ਚਙ੍ਕਮੇਨ વੀਤਿਨਾਮੇਨ੍ਤੋ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾਪੇਤ੍વਾ ਸੇਨਾਸਨਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਮਞ੍ਚਕੇ ਨਿਪਨ੍ਨਮਤ੍ਤੋવ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ।

    Taṃ sutvā aññehi vuttavisagandhavāyanavacanena saṃvegajāto bahudeva rattiṃ caṅkamena vītināmento vipassanaṃ ussukkāpetvā senāsanaṃ pavisitvā mañcake nipannamattova arahattaṃ pāpuṇi.

    વਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।

    Vajjiputtattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਥੇਰਗਾਥਾਪਾਲ਼ਿ • Theragāthāpāḷi / ੯. વਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾ • 9. Vajjiputtattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact