Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ជាតក-អដ្ឋកថា • Jātaka-aṭṭhakathā

    [៣០០] ១០. វកជាតកវណ្ណនា

    [300] 10. Vakajātakavaṇṇanā

    បរបាណរោធា ជីវន្តោតិ ឥទំ សត្ថា ជេតវនេ វិហរន្តោ បុរាណសន្ថតំ អារព្ភ កថេសិ។ វត្ថុ វិនយេ (បារា. ៥៦៥ អាទយោ) វិត្ថារតោ អាគតមេវ។ អយំ បនេត្ថ សង្ខេបោ – អាយស្មា ឧបសេនោ ទុវស្សិកោ ឯកវស្សិកេន សទ្ធិវិហារិកេន សទ្ធិំ សត្ថារំ ឧបសង្កមិត្វា សត្ថារា គរហិតោ វន្ទិត្វា បក្កន្តោ វិបស្សនំ បដ្ឋបេត្វា អរហត្តប្បត្តោ អប្បិច្ឆតាទិគុណយុត្តោ តេរស ធុតង្គានិ សមាទាយ បរិសម្បិ តេរសធុតង្គធរំ កត្វា ភគវតិ តេមាសំ បដិសល្លីនេ សបរិសោ សត្ថារំ ឧបសង្កមិត្វា បរិសំ និស្សាយ បឋមំ គរហំ លភិត្វា អធម្មិកាយ កតិកាយ អននុវត្តនេ ទុតិយំ សាធុការំ លភិត្វា ‘‘ឥតោ បដ្ឋាយ ធុតង្គធរា ភិក្ខូ យថាសុខំ ឧបសង្កមិត្វា មំ បស្សន្តូ’’តិ សត្ថារា កតានុគ្គហោ និក្ខមិត្វា ភិក្ខូនំ តមត្ថំ អារោចេសិ។ តតោ បភុតិ ភិក្ខូ ធុតង្គធរា ហុត្វា សត្ថារំ ទស្សនាយ ឧបសង្កមិត្វា សត្ថរិ បដិសល្លានា វុដ្ឋិតេ តត្ថ តត្ថ បំសុកូលានិ ឆឌ្ឌេត្វា អត្តនោ បត្តចីវរានេវ គណ្ហិំសុ។ សត្ថា សម្ពហុលេហិ ភិក្ខូហិ សទ្ធិំ សេនាសនចារិកំ ចរន្តោ តត្ថ តត្ថ បតិតានិ បំសុកូលានិ ទិស្វា បុច្ឆិត្វា តមត្ថំ សុត្វា ‘‘ភិក្ខវេ, ឥមេសំ នាម ភិក្ខូនំ ធុតង្គសមាទានំ ន ចិរដ្ឋិតិកំ វកស្ស ឧបោសថកម្មសទិសំ អហោសី’’តិ វត្វា អតីតំ អាហរិ។

    Parapāṇarodhā jīvantoti idaṃ satthā jetavane viharanto purāṇasanthataṃ ārabbha kathesi. Vatthu vinaye (pārā. 565 ādayo) vitthārato āgatameva. Ayaṃ panettha saṅkhepo – āyasmā upaseno duvassiko ekavassikena saddhivihārikena saddhiṃ satthāraṃ upasaṅkamitvā satthārā garahito vanditvā pakkanto vipassanaṃ paṭṭhapetvā arahattappatto appicchatādiguṇayutto terasa dhutaṅgāni samādāya parisampi terasadhutaṅgadharaṃ katvā bhagavati temāsaṃ paṭisallīne sapariso satthāraṃ upasaṅkamitvā parisaṃ nissāya paṭhamaṃ garahaṃ labhitvā adhammikāya katikāya ananuvattane dutiyaṃ sādhukāraṃ labhitvā ‘‘ito paṭṭhāya dhutaṅgadharā bhikkhū yathāsukhaṃ upasaṅkamitvā maṃ passantū’’ti satthārā katānuggaho nikkhamitvā bhikkhūnaṃ tamatthaṃ ārocesi. Tato pabhuti bhikkhū dhutaṅgadharā hutvā satthāraṃ dassanāya upasaṅkamitvā satthari paṭisallānā vuṭṭhite tattha tattha paṃsukūlāni chaḍḍetvā attano pattacīvarāneva gaṇhiṃsu. Satthā sambahulehi bhikkhūhi saddhiṃ senāsanacārikaṃ caranto tattha tattha patitāni paṃsukūlāni disvā pucchitvā tamatthaṃ sutvā ‘‘bhikkhave, imesaṃ nāma bhikkhūnaṃ dhutaṅgasamādānaṃ na ciraṭṭhitikaṃ vakassa uposathakammasadisaṃ ahosī’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    អតីតេ ពារាណសិយំ ព្រហ្មទត្តេ រជ្ជំ ការេន្តេ ពោធិសត្តោ សក្កោ ទេវរាជា អហោសិ។ អថេកោ វកោ គង្គាតីរេ បាសាណបិដ្ឋេ វសតិ, អថ គង្គាយ មហោទកំ អាគន្ត្វា តំ បាសាណំ បរិក្ខិបិ។ វកោ អភិរុហិត្វា បាសាណបិដ្ឋេ និបជ្ជិ, នេវស្ស គោចរោ អត្ថិ, ន គោចរាយ គមនមគ្គោ, ឧទកម្បិ វឌ្ឍតេវ។ សោ ចិន្តេសិ – ‘‘មយ្ហំ នេវ គោចរោ អត្ថិ, ន គោចរាយ គមនមគ្គោ, និក្កម្មស្ស បន និបជ្ជនតោ ឧបោសថកម្មំ វរ’’ន្តិ មនសាវ ឧបោសថំ អធិដ្ឋាយ សីលានិ សមាទិយិត្វា និបជ្ជិ។ តទា សក្កោ ទេវរាជា អាវជ្ជមានោ តស្ស តំ ទុព្ពលសមាទានំ ញត្វា ‘‘ឯតំ វកំ វិហេឋេស្សាមី’’តិ ឯឡករូបេន អាគន្ត្វា តស្ស អវិទូរេ ឋត្វា អត្តានំ ទស្សេសិ។ វកោ តំ ទិស្វា ‘‘អញ្ញស្មិំ ទិវសេ ឧបោសថកម្មំ ជានិស្សាមី’’តិ ឧដ្ឋាយ តំ គណ្ហិតុំ បក្ខន្ទិ។ ឯឡកោបិ ឥតោ ចិតោ ច បក្ខន្ទិត្វា អត្តានំ គហេតុំ នាទាសិ។ វកោ តំ គហេតុំ អសក្កោន្តោ និវត្តិត្វា អាគម្ម ‘‘ឧបោសថកម្មំ តាវ មេ ន ភិជ្ជតី’’តិ តត្ថេវ បុន និបជ្ជិ។ សក្កោ សក្កត្តភាវេនេវ អាកាសេ ឋត្វា ‘‘តាទិសស្ស ទុព្ពលជ្ឈាសយស្ស កិំ ឧបោសថកម្មេន, ត្វំ មម សក្កភាវំ អជានន្តោ ឯឡកមំសំ ខាទិតុកាមោ អហោសី’’តិ តំ វិហេឋេត្វា គរហិត្វា ទេវលោកមេវ គតោ។

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto sakko devarājā ahosi. Atheko vako gaṅgātīre pāsāṇapiṭṭhe vasati, atha gaṅgāya mahodakaṃ āgantvā taṃ pāsāṇaṃ parikkhipi. Vako abhiruhitvā pāsāṇapiṭṭhe nipajji, nevassa gocaro atthi, na gocarāya gamanamaggo, udakampi vaḍḍhateva. So cintesi – ‘‘mayhaṃ neva gocaro atthi, na gocarāya gamanamaggo, nikkammassa pana nipajjanato uposathakammaṃ vara’’nti manasāva uposathaṃ adhiṭṭhāya sīlāni samādiyitvā nipajji. Tadā sakko devarājā āvajjamāno tassa taṃ dubbalasamādānaṃ ñatvā ‘‘etaṃ vakaṃ viheṭhessāmī’’ti eḷakarūpena āgantvā tassa avidūre ṭhatvā attānaṃ dassesi. Vako taṃ disvā ‘‘aññasmiṃ divase uposathakammaṃ jānissāmī’’ti uṭṭhāya taṃ gaṇhituṃ pakkhandi. Eḷakopi ito cito ca pakkhanditvā attānaṃ gahetuṃ nādāsi. Vako taṃ gahetuṃ asakkonto nivattitvā āgamma ‘‘uposathakammaṃ tāva me na bhijjatī’’ti tattheva puna nipajji. Sakko sakkattabhāveneva ākāse ṭhatvā ‘‘tādisassa dubbalajjhāsayassa kiṃ uposathakammena, tvaṃ mama sakkabhāvaṃ ajānanto eḷakamaṃsaṃ khāditukāmo ahosī’’ti taṃ viheṭhetvā garahitvā devalokameva gato.

    ១៤៨.

    148.

    ‘‘បរបាណរោធា ជីវន្តោ, មំសលោហិតភោជនោ;

    ‘‘Parapāṇarodhā jīvanto, maṃsalohitabhojano;

    វកោ វតំ សមាទាយ, ឧបបជ្ជិ ឧបោសថំ។

    Vako vataṃ samādāya, upapajji uposathaṃ.

    ១៤៩.

    149.

    ‘‘តស្ស សក្កោ វតញ្ញាយ, អជរូបេនុបាគមិ;

    ‘‘Tassa sakko vataññāya, ajarūpenupāgami;

    វីតតបោ អជ្ឈប្បត្តោ, ភញ្ជិ លោហិតបោ តបំ។

    Vītatapo ajjhappatto, bhañji lohitapo tapaṃ.

    ១៥០.

    150.

    ‘‘ឯវមេវ ឥធេកច្ចេ, សមាទានម្ហិ ទុព្ពលា;

    ‘‘Evameva idhekacce, samādānamhi dubbalā;

    លហុំ ករោន្តិ អត្តានំ, វកោវ អជការណា’’តិ។ –

    Lahuṃ karonti attānaṃ, vakova ajakāraṇā’’ti. –

    តិស្សោបិ អភិសម្ពុទ្ធគាថាវ។

    Tissopi abhisambuddhagāthāva.

    តត្ថ ឧបបជ្ជិ ឧបោសថន្តិ ឧបោសថវាសំ ឧបគតោ។ វតញ្ញាយាតិ តស្ស ទុព្ពលវតំ អញ្ញាយ។ វីតតបោ អជ្ឈប្បត្តោតិ វិគតតបោ ហុត្វា ឧបគតោ, តំ ខាទិតុំ បក្ខន្ទីតិ អត្ថោ។ លោហិតបោតិ លោហិតបាយី។ តបន្តិ តំ អត្តនោ សមាទានតបំ ភិន្ទិ។

    Tattha upapajji uposathanti uposathavāsaṃ upagato. Vataññāyāti tassa dubbalavataṃ aññāya. Vītatapo ajjhappattoti vigatatapo hutvā upagato, taṃ khādituṃ pakkhandīti attho. Lohitapoti lohitapāyī. Tapanti taṃ attano samādānatapaṃ bhindi.

    សត្ថា ឥមំ ធម្មទេសនំ អាហរិត្វា ជាតកំ សមោធានេសិ – ‘‘តទា សក្កោ អហមេវ អហោសិ’’ន្តិ។

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā sakko ahameva ahosi’’nti.

    វកជាតកវណ្ណនា ទសមា។

    Vakajātakavaṇṇanā dasamā.

    កុម្ភវគ្គោ បញ្ចមោ។

    Kumbhavaggo pañcamo.

    តស្សុទ្ទានំ –

    Tassuddānaṃ –

    វរកុម្ភ សុបត្ត សិរិវ្ហយនោ, សុចិសម្មត ពិន្ទុសរោ ចុសភោ;

    Varakumbha supatta sirivhayano, sucisammata bindusaro cusabho;

    សរិតំបតិ ចណ្ឌិ ជរាកបិនា, អថ មក្កដិយា វកកេន ទសាតិ។

    Saritaṃpati caṇḍi jarākapinā, atha makkaṭiyā vakakena dasāti.

    អថ វគ្គុទ្ទានំ –

    Atha vagguddānaṃ –

    សង្កប្បោ បទុមោ ចេវ, ឧទបានេន តតិយំ;

    Saṅkappo padumo ceva, udapānena tatiyaṃ;

    អព្ភន្តរំ ឃដភេទំ, តិកនិបាតម្ហិលង្កតន្តិ។

    Abbhantaraṃ ghaṭabhedaṃ, tikanipātamhilaṅkatanti.

    តិកនិបាតវណ្ណនា និដ្ឋិតា។

    Tikanipātavaṇṇanā niṭṭhitā.

    (ទុតិយោ ភាគោ និដ្ឋិតោ។)

    (Dutiyo bhāgo niṭṭhito.)







    Related texts:



    តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / ខុទ្ទកនិកាយ • Khuddakanikāya / ជាតកបាឡិ • Jātakapāḷi / ៣០០. វកជាតកំ • 300. Vakajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact